ခမ်းသားသီးဒေါ့ꩻတခြင်
"ခမ်းသားသီး ဒေါ့ꩻတခြင်ခွင်ꩻတောမ်ႏ သတင်ꩻမီဒီယာ တဲမ်းတခြင်ခွင်ꩻ အခေႏနေႏ" အမဲန်ႏတဲ့ အမဲန်ႏအတွိုင်ꩻ၊ အမာႏတဲ့ အမာႏအတွိုင်ꩻ အဝ်ႏထီႏထီႏ အဝ်ႏသေသေငါႏ ယီးနယ်ဒေါ့ꩻဖေႏ မိဉ်ႏတလꩻတဝ်း၊ အဝ်ႏခံႏဗာႏလဲဉ်းသွူနဝ်ꩻ အမဲန်ႏတဲ့ အမဲန်ႏအတွိုင်ꩻ၊ အမာႏတဲ့ အမာႏအတွိုင်ꩻ သောင်ခြင်ဒေါ့ꩻထန်ႏနယ်ခွင်ꩻ မိဉ်ႏတအဝ်ႏတဝ်း၊ ခမ်းသားသီးအတာႏ ဒေါ့ꩻငဝ်းလွစ်တခြင်ခွင်ꩻ တအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ တောမ်ႏရိုꩻမွုန်း ခမ်းသားသီး အီႏဒေါ့ꩻချာ ခမ်းသားသီးအွော့ꩻကတူႏငါ ဖေႏကဗွုန်ႏမွုန်းနဝ်ꩻ နေးတောမ်ႏအာႏဏာႏတွော့ꩻ ဟွိုက်ꩻလောက်ꩻခမ်းသားသီးတဲင် ထာꩻငမ်းအဝ်ႏစူꩻ ဗꩻတွိုႏဟန်ႏသနီꩻ၊ လိုꩻအမျိုꩻငါကို ဒေါ့ꩻငဝ်းတဲ့နဝ်ꩻ၊ ဖေႏအကျံႏဉာဏ်ႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ ဝွေႏဖန်ႏယီးနယ်တဲ့နဝ်ꩻ ခမ်းသားသီး တဒေါ့ꩻဗွုန်ႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာအာႏဏာႏဗွေႏစနစ် အကျိုꩻသွုပ်အမွီႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟန်ႏသနီꩻ ဒီမိုကရေစီခေတ်ကိုနဝ်ꩻ ကအီႏပေ့ꩻဒျာႏလွဝင်ꩻ ထာꩻဒေါ့ꩻ၊ ကအီႏဒို့ꩻဒျာႏလွဝင်ꩻငေါဝ်းယို တအဝ်ႏတဝ်းသွူတကာႏတဝ်း ပေါႏထွာလဲဉ်းသွူလိုꩻယို တဖြာꩻတောမ်ႏတဖြာꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻ အံႏသွင်ꩻလွဝင်ꩻ၊ တဖြာꩻဒေါ့ꩻငေါဝ်းယို အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻနာႏဖေႏ၊ ဒေါ့ꩻငေါဝ်းလွစ်တခြင်ခွင်ꩻ၊ ဝွေႏဖန်ႏလွစ်တခြင်ခွင်ꩻယို အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻလုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ခမ်းသားသီးယို သေသတင်ꩻခွင်ꩻယိုလဲ့ အကန့်အသတ်အဲဉ်ထဝ်း အခွင်ꩻအဝ်ႏလꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻမꩻ ဒီမိုကရေစီခေတ်ကိုယို ဒေါ့ꩻလွစ်တခြင်ခွင်ꩻ၊ တဲမ်းလွစ်တခြင်ခွင်ꩻ အဝ်ႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ၊ ခမ်းသားသီး သေသတင်ꩻယိုꩻယိုꩻမာꩻမာꩻ လွစ်လွစ်တခြင်ခြင် ဖေႏကအဝ်ႏလꩻနဝ်ꩻ သတင်ꩻမီဒီယာ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ယိုခါ မြန်မာခမ်းကို ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ သတင်ꩻမီဒီယာ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻ အခေႏနေႏနဝ်ꩻ ဟမ်းပေါင်ꩻသာႏလွို ကရီးခါနဝ်ꩻသွူ၊ နယ်ႏကူတခါႏတဝ်း သတင်ꩻထောက်အစွိုꩻ ကထေဒါႏ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏသတင်ꩻလွစ်တခြင်ခွင်ꩻ ခမ်းအလွောက်ꩻစာႏရင်ꩻကိုနဝ်ꩻ မြန်မာခမ်းထီယို ၂၀၁၁-၂၀၁၂-ဗာႏနဝ်ꩻ ခမ်းပေါင်ꩻ ၁၇၉-ခမ်းအကို အဝ်ႏအစဲဉ်ႏ ၁၆၉-ကိုနဝ်ꩻသွူ။ ၂၀၁၃-ဗာႏနဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻရွန်ꩻထန်ႏတဲင် အဝ်ႏလွဉ်ယင်းအစဲဉ်ႏ ၁၄၅၊ ၂၀၁၅-ကိုနဝ်ꩻ အစဲဉ်ႏ ၁၄၄၊ ၂၀၁၆-နဝ်ꩻ ၁၄၃-စတဲင် အဝ်ႏတိုꩻလွဉ်တထွော့စီႏနဝ်ꩻသွူ၊ ထွိုင်ႏတွိုႏဟန်ႏနေင်ႏနဝ်ꩻ တိုꩻထင်ႏလွဉ်စွဉ်ႏ ၁၂-ထွော့ အစဲဉ်ႏ ၁၃၁-ကိုနဝ်ꩻသွူ၊ ခမ်းပေါင်ꩻ ၁၈၀-အကို အဝ်ႏအစဲဉ်ႏ ၁၃၁-နဝ်ꩻ လွစ်တခြင်မု အယံငါႏကို တမွေးတဝ်းဒွုန်းသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ဖေႏကသုံꩻသပ်နွောင်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းထီအဒဝ်ႏဒဝ်ႏကို ကအဝ်ႏဒါႏ သတင်ꩻမီဒီယာ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻအခေႏနေႏ၊ ဖေႏကရဲးကမ်းလွေꩻ ကတွိုက်ꩻနက်လွဉ်ဒါႏ သတင်ꩻမီဒီယာ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻ၊ ထူႏဂုဏ်ႏလွေꩻ လွူးနမ်းတွော့ꩻ သတင်ꩻမီဒီယာထာꩻမာꩻကို ဖေႏသက်ကခုမ်မာꩻလွေꩻသား စတဲင်တောမ်ႏရေႏမိုးချက်နုဲင်းယိုဖုံႏတွော့ꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏ မေလာ ၃-နီꩻယို အွဉ်ႏထွော့လွေꩻ ကမ္ဘာႏသတင်ꩻလွစ်တခြင်ခွင်ꩻ မွူးနီꩻနဝ်ꩻသွူ၊ ၁၉၉၃-ဗာႏ၊ အဝ်ႏကမ္ဘာႏကုလသမဂ္ဂညီႏလာႏခံႏကို အွဉ်ႏထွော့ပျဌာန်းလွေꩻနဝ်ꩻသွူ။ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏ သတင်ꩻမီဒီယာလွစ်တခြင်ခွင်ꩻမွူးနီꩻယို ထူႏလွေꩻတောမ်ႏငေါဝ်းခြီခြောဝ်အမျိုꩻမျိုꩻတဲင် အဝ်ႏမာꩻလွေꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းထီအဒဝ်ႏဒဝ်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ၊ ဟန်ႏနေင်ႏနဝ်ꩻ "အရေꩻတန်အခိန်ႏကိုယို ဝွေႏဖန်ႏပဲင်ႏချာဖေႏကဒါႏ၊ ထာꩻညိမ်ꩻချမ်ꩻ၊ ထာꩻတရာꩻမျတွာ၊ ကားလိုꩻဖြွမ်ႏနွို့ပါ ဖေႏကအဝ်ႏလွဉ်နဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ကအဝ်ႏဒါႏ သတင်ꩻသားသီး ယံကခုမ်မာꩻနွောင်ꩻသွော့"တောမ်ႏငေါဝ်းခြီခြောဝ်နဝ်ꩻတဲင် မာꩻလွေꩻ ကမ္ဘာႏသတင်ꩻလွစ်တခြင်မွူးနီꩻနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစ ၂၀၁၂-ဗာႏကိုတဲင် မြန်မာခမ်းထီကို မာꩻလွဉ်နွောင်ꩻ ကမ္ဘာႏသတင်ꩻမီဒီယာ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻ မွူးနီꩻ အခန်ꩻအနာꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏနဝ်ꩻသွူ၊ ဟန်ႏနေင်ႏ ကမ္ဘာႏသတင်ꩻ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻမွူးနီꩻနဝ်ꩻ မာꩻလွေꩻ မေလာ ၃-နီꩻ ဝေင်ꩻရန်ႏကုန်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ၊ ပွယ်ꩻနဝ်ꩻကို ကုလသမဂ္ဂ အွဉ်အကိုရေꩻ အဒဝ်ႏဒဝ်ႏနဝ်ꩻ သတင်ꩻသားယို နမ်းခြောင်ꩻတင်ဖေႏ အငေါဝ်းတထန်ႏတဝ်း ခမ်းသားသီးအတာႏတွော့ꩻ လွဗꩻဗာႏထာꩻအန္တရာယ်ႏခြာတဲင် သတင်ꩻသားအတာႏ တရာꩻမျတွာမု ဖေႏကအဝ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏခုမ်မာꩻဖေႏငါႏ ဒေါ့ꩻလွေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ပတ်သဲစ်တောမ်ႏ ဒေါ့ꩻတခြင်ခွင်ꩻ၊ တဲမ်းတခြင်ခွင်ꩻယိုတဲင် ကမ္ဘာႏလိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻ လိတ်ကျေႏညာႏအပွိုက် (၁၉)ကိုနဝ်ꩻ "လိုꩻတွိုင်ꩻယို ထာꩻထီႏထာꩻထင်း လွစ်တခြင်ခွင်ꩻတောမ်ႏ ဖောႏထေလွစ်တခြင်ခွင်ꩻယို အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ၊ ထာꩻထီႏထာꩻထင်းဖုံႏယို အနောင်ႏအသျက်ကင်ꩻကင်ꩻ ခုမ်ခွင်ꩻအဝ်ႏထွူတကာႏတဝ်း သတင်ꩻအချက်အလျက်တောမ်ႏ ထာꩻယူႏထာꩻထီႏဖုံႏယို အဝ်ႏသတင်ꩻမီဒီယာကိုတရန်း အရဲအကမ်းအဲဉ်ထဝ်း ထိုမ်ႏထူႏခွင်ꩻ၊ လက်ခံႏခွင်ꩻတောမ်ႏ ဖြေ့ꩻလီခွင်ꩻယိုဖုံႏ အဝ်ႏဗာႏသွူ"အဝ်ႏပါနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ လွစ်တခြင်ခွင်ꩻဆꩻချာယို ထူႏတာႏဝွန်ႏမု၊ တာႏဝွန်ႏခံႏမု အဝ်ႏလွဉ်ထွူနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻအချင်ꩻယို တဖြာꩻတောမ်ႏတဖြာꩻ အွဉ်ႏရေꩻအံႏသွင်ꩻချာငါလွဝင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏငါႏနဝ်ꩻသွူ၊ မိဉ်ႏအဝ်ႏရဲးဒျာႏဝင်ꩻထာꩻဒေါ့ꩻငဝ်း၊ မိဉ်ႏအဝ်ႏပေ့ꩻဒျာႏ ဝင်ꩻထာꩻသေခွင်ꩻနဝ်ꩻ ကထွာဒါႏ အီႏဒေါ့ꩻသား အီႏသေဗာႏသားသူꩻနဝ်ꩻ ထွာလိုꩻယို ဒေါ့ꩻခွင်ꩻ သေခွင်ꩻ သုမ်ꩻထိုꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ၊ ကထွာဒါႏ ရဲပေ့ꩻသားလဲ့ လွဉ်ꩻကာႏယားကုဲင် တဖဲ့ꩻသားအခွင်ꩻတဲင် ထွာလိုꩻအချင်ꩻချင်ꩻ တအံႏသွင်ꩻချာငါတဝ်းလွဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ သတင်ꩻမီဒီယာယို အငေါဝ်းတထန်ႏတဝ်း ခမ်းသားသီး ကကျုံႏမော့ꩻ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ၊ လိုႏအပ်ချက်ဖုံႏယို တဖဲ့ꩻထကွာအစိုႏရသီး၊ ကစွဲးကမ်း ပြွူႏဖြိုရေꩻသား ခမ်းထီအဒဝ်ႏဒဝ်ႏ အလူႏဗွေႏသီး ဖေႏကသေထွꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ အစိုႏရသီး ကထေထန်ႏဒါႏ ဥပဒေႏပျဌာန်းချက်ဖုံႏ၊ ခုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်မုဖုံႏ၊ ကမ္ဘာႏလောင်း ကတိုတက်ဒါႏ သတင်ꩻအချက်အလျက်တောမ်ႏ နယ်ꩻပညာႏဖုံႏ ခမ်းသားသီး ဖေႏကသေထွꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအခါႏ ဖောႏထန်ႏဖေႏ သေချာငါလူႏလုဲင်ႏဖေႏနဝ်ꩻသွူ။[၁][၂]