ထာꩻသေပညာႏ ယံအဝ်ႏတာႏ
"ထာꩻသေပညာႏ ယံအဝ်ႏတာႏ"အင်္ဂါႏလိစ်ꩻပါꩻယို နီဗွေႏဖရာꩻ ဟောꩻသေꩻခါꩻဖေႏ"အင်္ဂုတ္တရပါဠိတောႏ၊ ပညာဝုဒ္ဓိသုတ်"ကို နုဲးငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ "ထာꩻသေပညာႏယံအဝ်ႏတာႏ"အင်္ဂါႏလိစ်ꩻပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ-
- သပ္ပုရိသသံသေဝ-ပေါင်ꩻကွိုက်ꩻဗာႏ လိုꩻယံ-ဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)၊
- သဒ္ဓမ္မသဝန-နေးနာႏထူႏဗာႏ လိုꩻယံ-ဟဝ်သီး ငဝ်းသွဉ်သင်၊
- ယောနိသောမနသိကာရ-အွဉ်ႏသꩻဟဝ်ဒါႏ ဗွာစင်ဗာႏ၊
- ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိ-ကံကျင်ꩻအာႏထုတ်ဗာႏတရာꩻ ယိုလိစ်ꩻပါꩻသွူ။
အမုဲတာ တောမ်ႏ အမုဲနီနဝ်ꩻ လꩻအီပညာႏ အင်္ဂါႏ အထန်ႏဖဲ့ꩻနီစွိုးသွူ။ အမုဲသိုမ်တောမ်ႏ အမုဲလိစ်ꩻနဝ်ꩻ လꩻအီပညာႏ အင်္ဂါႏအကိုဖဲ့ꩻနီစွိုးသွူ။
ပဋိသမ္ဘိဒါမဂ္ဂပါဠိတောႏကိုနဝ်ꩻလဲ့ နီဗွေႏဖရာꩻဟောꩻသေꩻခါꩻ "အင်္ဂါႏကီယိုလိစ်ꩻပါꩻဖုံႏ မိဉ်ႏဗွေစူမ်ႏနဝ်ꩻ လꩻနွောင်ꩻအီစွဉ်ႏရန်းထိုဟဝ်ငါႏ မျတ်ပညာႏ ၁၆-မျိုꩻ" နုဲးနဝ်ꩻသွူ။ နဝꩻတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏ ကအဝ်ႏဒေါ့ꩻသုံꩻလွ "ယံ"တောမ်ႏ"ဟဝ်" ယိုနီငွါအကို "ယံ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ခူမ်မာꩻနွောင်ꩻ ထာꩻမာꩻအစွိုးစွိုးကရိုꩻဒါႏ အထီအသွီႏအထန်ႏဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ "ဟဝ်"ကိုꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အွဉ်ႏသꩻဟဝ်၊ လွူးသꩻဗွာ၊ စာရိတ္တကရိုꩻဒါႏ အထီအသွီႏအကိုဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ အစိုန်ꩻအထီအသွီႏဖုံႏအဝ်ႏထွူ ဖေႏကအောင်ႏမျင်ႏ မိဉ်ႏခူမ်မာꩻနွောင်ꩻ၊ ယံကထင်ႏထို မိဉ်ႏခူမ်မာꩻနွောင်ꩻ အထန်ႏဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻ ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ ထွာ"လိုꩻယံ"၊ ဟဲ့ꩻဗာႏ "လိုꩻယံ"တဖြာꩻသွူ။ မိဉ်ႏလွူးသꩻဟဝ၊ မိဉ်ႏသေစွဲးပင်ႏကိုဒါႏဝင်ꩻ၊ သꩻရင်ꩻမိဉ်ႏစွို့ꩻစွဉ်ႏ၊မိဉ်ႏရက်ဒါႏဝင်ꩻ၊ သေစာႏနာႏဒါႏဝင်ꩻ၊ ယွုန်းယော်ꩻစွꩻခွင်ꩻဒါႏဝင်ꩻ၊ သꩻညင်ꩻဒါႏဝင်ꩻ၊ သꩻမဲဉ်ဖေႏဖ စွည်ꩻကြဲꩻဖေႏဒါႏဝင်ꩻ၊ နမ်းကျင်ꩻစာရိတ္တမိဉ်ႏဟဝ်၊ ထာꩻရာꩻမုဲꩻမုဲꩻတဲ့ယဝ်း စီꩻကန်ꩻမိဉ်ႏအဝ်ႏလိုꩻနဝ်ꩻ ထွာ"လိုꩻဟဝ်"၊ ဟဲ့ꩻဗာႏ"လိုꩻဟဝ်"တဖြာꩻသွူ။ "ယံ"ကရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ အရန်းအဖွိုႏအထိုအဝ်ႏ၊ "ဟဝ်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ အရန်းဖွိုႏထိုအဝ်ႏ၊ ဝွေꩻအရန်းတောမ်ႏဝွေꩻအရန်းဒျာႏသွူ။
"ယံ-ဟဝ်"ငဝ်းယိုအလꩻ လိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻကို တယံလို့တဝ်း၊ တဟဝ်လို့တဝ်း။ နဝ်ꩻမꩻ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ "ယံ-ဟဝ်"ငဝ်းယိုတဲင် ၁။ ယံထွူ ဟဝ်တဝ်း။၂။ ဟဝ်ထွူ ယံတဝ်း။ ၃။ ယံတဝ်း ဟဝ်တဝ်း။ ၄။ ယံ-ဟဝ် ဖြယ်ထန်ႏလွဉ် ငဝ်းယိုလိစ်ꩻငွါသွူ။ လောကကိုယို ပါꩻမုဲꩻမုဲꩻတယဝ်း ထာꩻရာꩻကားကအဝ်ႏ ကအီႏဗွေစူမ်ႏလို့လို့ဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ တယိုꩻတဝ်းသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻတဖြာꩻအလောင်းယို ထွားဗာႏဝွေꩻအာႏသန်တလာဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻအလောင်းလဲ့ ထွား။ နမ်းလောင်းတဲ့ ထွားချာဗာႏသွူ။ လိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ အကျင်ꩻတဟဝ်တဝ်းတစွိုးစွိုးတဲးတဲ့ အဝ်ႏဒါႏရင်ꩻရင်ꩻ။အရေꩻကတန်ငါႏနဝ်ꩻ လိုႏဒျာႏလိုႏသေချာနမ်း။ အရေꩻကတန်ထဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လိုႏသေထွာချာဒျာႏ နမ်းတဟဝ်တဝ်းခရာႏနဝ်ꩻသွူ။ နမ်းဖေႏကဟဝ်လွဉ်အတာႏလဲ့နမ်းသေဖျင်ချာနွောင်ꩻနမ်းနဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ယံတဲ့ယံဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ သမ်းတဟဝ်တဝ်း၊ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ဟဝ်တဲ့ဟဝ်ဒျာႏ ကွဲႏတွော့ꩻ သမ်းယံတဝ်းလုဲႏ။ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ယံတဲ့တယံတဝ်း ဟဝ်တဲ့တဟဝ်တဝ်း။ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ ယံတဲ့ယံဟဝ်တဲ့ဟဝ်အဝ်ႏနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ "ယံ"တောမ်ႏ"ဟဝ်"ကိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအစွိုးစွိုးသွူ။ နီကကွိုက်ꩻဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ ထွားသွော့ ခတ်ကယ်ꩻပါသွော့ အထာꩻမာꩻ ယံနဲ့၊ ယံတဝ်းနဲ့၊အသꩻရင်ꩻ ဟဝ်နဲ့၊ ဟဝ်တဝ်းနဲ့။ ယံတဲ့မိဉ်ႏယံ၊ ဟဝ်တဲ့မိဉ်ႏဟဝ်နဝ်ꩻ ထွာလိုꩻယံ-ဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)သွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ လိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻ တယံနွောင်ꩻလို့တဝ်း၊ တဟဝ်နွောင်ꩻလို့တဝ်း။ နဝ်ꩻမꩻ သေနာႏဗာႏ၊ အွဉ်ႏဗာႏ သꩻစာႏနာႏမုꩻထွူ ထွားဗာႏ အဟဝ်ဖဲ့ꩻ ပေါင်ꩻကွိုက်ꩻဗာႏတောမ်ႏမေတ္တာႏနဝ်ꩻသွူ။ အယံဖဲ့ꩻတောမ်ႏအဟဝ်ဖဲ့ꩻယိုနီမျိုꩻအကိုအဟဝ်နဝ်ꩻ အရေꩻတန်ကယ်ꩻထဲင်းအယံနုဲးနဝ်ꩻမꩻတဲင် မိဉ်ႏမဲဉ်ထွာ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)နဝ်ꩻ အယံတောမ်ႏအဟဝ်ယို အွဉ်ႏရေꩻဗာႏ အဟဝ်သွူ။ အယံ"နဝ်ꩻ အာႏမခံႏချက်တအဲဉ်ထဝ်း၊ "အဟဝ်"နဝ်ꩻ အာႏမခံႏချက် အဝ်ႏ။"အယံ"နဝ်ꩻ သꩻဆွော့ꩻ တလꩻတဝ်း၊ "အဟဝ်"နဝ်ꩻ သꩻဆွော့ꩻ လꩻသွူ။ သစ္စာႏတရာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏကွို့ꩻ လိုꩻဟဝ်ထျꩻလူမ်ꩻ၊ မိဉ်ႏလွိုက်ဗာႏ "အယံ"တောမ်ႏ "အဟဝ်"နဝ်ꩻ လွိုက်ဗာႏ "အဟဝ်"သွူ။ မိဉ်ႏကွိုက်ꩻမိဉ်ႏလꩻ လိုꩻ"ယံ"တဲ့ယံ၊ "ဟဝ်"တဲ့ဟဝ်နဝ်ꩻ ကမ်ႏယိင်းဟဝ်ဗာႏသွူ။ နဝ်ꩻထွူ ဝွေꩻထျꩻကအဝ်ႏဒါႏ "အယံ-အဟဝ်"ဖုံႏယိုနီအဝ်ႏလိုႏမာꩻနုဲး ထွားနုဲးငါႏသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ အုံကွိုက်ꩻဗာႏ လိုꩻယံဟဝ်-သူႏတောႏကောင်ꩻနဝ်ꩻ ထွာ"ထာꩻသေပညာႏ လꩻအီတာႏ" အင်္ဂါႏတပါꩻသွူ။
"ထာꩻသေပညာႏ ယံအာတာႏ" နာႏထူႏဗာႏ လိုꩻယံဟဝ်-သူႏတောႏကောင်ꩻတရာꩻ။ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)တရာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ နီဗွေႏဖရာꩻကဟောꩻခါꩻဒါႏပိဋကတ်ကိုအလꩻ မဂ္ဂင်ႏသွစ်ꩻပါꩻ၊ သတိပဋ္ဌာန်ႏလိစ်ꩻပါꩻ၊ သစ္စာႏလိစ်ꩻပါꩻ-ကစဒါႏ ဗောဓိပက္ခိယတရာꩻ သိုမ်ဆီနုတ်ꩻပါꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)ကရိုꩻနဝ်ꩻ ဘာႏသာႏတဗာႏ မူပဲင်ႏတမွေးတဝ်း၊ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)တရာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ ဘာႏသာႏတဗာႏ မူပဲင်ႏတမွေးတဝ်းနေနေ။ ဘာႏသာႏတွိုင်ꩻအကိုနဝ်ꩻ လိုꩻ"ယံ"တဲ့ယံ၊ "ဟဝ်"တဲ့ဟဝ်သား အဝ်ႏနွောင်ꩻ။ က"ယံ" က"ဟဝ်"ဒါႏ ငဝ်းယီးနယ်ဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏနွောင်ꩻသွူ။ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)ကရိုꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွော့နေးတောမ်ႏ ဝွေꩻကကိုꩻကွယ်ႏဒါႏ ဘာႏသာႏ၊ ဝွေꩻကခြွိုင်းကွဉ်ကꩻဒါႏ ခေါမ်ꩻလာꩻအရောင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ တလꩻတဝ်း။ ဟဝ်မာꩻတဝ်း အကုသိုလ်ႏထာꩻမာꩻ၊ ဟဝ်ဒေါ့ꩻဗာႏတဝ်း ငဝ်းအကျိုꩻတအဲဉ်ထဝ်း၊ ဟဝ်ယူႏတဝ်း သꩻထာꩻယူႏကျံႏတကုဲဝင်ꩻ၊ ဟဝ်အွဉ်ႏငါႏ ထာꩻစာႏနာႏသꩻ၊ ဟဝ်လွူးငါႏ သꩻရင်ꩻဟဝ်၊ အချင်ꩻချင်ꩻ ဟဝ်စွဲးပင်ႏချာငါကိုငါႏဝင်ꩻ၊ ဟဝ်ရက်ပဲင်ꩻလွငါႏဝင်ꩻ ကစဒါႏမေတ္တာႏကရုဏာႏတရာꩻအွဉ်ႏအထျꩻ ငဝ်းသွဉ်သင် ငဝ်းယီးနယ်ယိုစားဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာစွဉ်ႏ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)သီးတရာꩻလွဉ်းလွဉ်းသွူ။ ကောပ်ပွိုးနာႏထူႏဗာႏ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)သီးတရာꩻတဲင် သꩻဓာတ်ယံသꩻဓာတ်ဟဝ်ဖုံႏ၊ နမ်းကျင်ꩻယံနမ်းကျင်ꩻဟဝ်ဖုံႏ မိဉ်ႏအာလွဉ်နဝ်ꩻ ထွာထာꩻသေပညာႏ အာလွဉ်ဗွေလွဉ်နဝ်ꩻသွူ။
"ထာꩻသေပညာႏ ယံလွိုင်ႏတာႏ" ယောနိသောမနသိကာရအဝ်ႏဗာႏ။ အွဉ်ႏသꩻဒါႏဗာႏသွူ။ အွဉ်ႏသꩻဒါႏဗာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ယူႏဗာႏထာꩻယူႏကလꩻအီကုသိုလ်ႏဖဲ့ꩻ။ အကုဲဖဲ့ꩻဝေါင်းညာꩻ၊ ဟဝ်ရာꩻ ယူႏမꩻ ထူႏမꩻ ထွာအွဉ်ႏသꩻမဲဉ်ႏလိုꩻသွူ။ အဟဝ်တောမ်ႏအကုဲနဝ်ꩻ အဝ်ႏထွာလွေꩻတာႏသေႏသေႏ။ အဝ်ႏထီႏဗာႏတာႏသေႏသေႏ။ နဝ်ꩻမꩻ နီကတူႏကိုယို နီမိဉ်ႏသော့ꩻ အကုဲနဝ်ꩻ ထွာကတူႏကုဲ။ ကတူႏသျုက်တရေင်ဗာႏ။ မိဉ်ႏသော့ꩻသွုန်ႏသꩻကိုနဝ်ꩻ ထွာသꩻအစွူႏ။ လꩻအီ သွုန်ႏထီရောႏဂါႏ။ နဝ်ꩻမꩻ မိဉ်ႏမော့ꩻခွဲးလွဉ် အကုဲနဝ်ꩻ ချာႏယူႏလုဲႏတေားသွော့အဟဝ်ဖဲ့ꩻ။ ချာႏယူႏအဟဝ်ဖဲ့ꩻမိဉ်ႏတလꩻတဝ်းနဝ်ꩻ လက်ခံႏဆူမ်ႏမွုန်း၊ ခံႏစာꩻမွုန်း အာႏရုံႏကုဲနဝ်ꩻစား။ နုဲးနဝ်ꩻမꩻနီကတူႏအီႏသျင်ꩻ၊ သꩻအီႏခွꩻဗာႏသွူ။ ကတူႏသျင်ꩻ၊ သꩻခွꩻမꩻ ထာသေပညာႏပေါႏထန်ႏလွဉ် လွိုင်ႏလွဉ်သွူ။
"ထာꩻသေပညာႏ ယံဗွေတာႏ" ကံကျင်ꩻအာႏထုတ်ဗာႏတရာꩻ။ ကံကျင်ꩻအာႏထုတ်ဗာႏတရာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ အကျင်ꩻကုဲဖုံႏဖေႏကထိုꩻမား၊ ခင်ႏလမ်းတတရာꩻတဝ်းကိုယိုလုဲႏသော့ꩻတောမ်ႏတရာꩻ ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻစားသွူ။ လိုꩻတွိုင်ꩻစူမ်ႏဖြာꩻအလောင်းတာꩻတောမ်ႏ တတရာꩻတဝ်းဖုံႏ အဝ်ႏတာႏသေႏသေႏ။ လောဘ, ဒေါသ, မောဟ-ကစဒါႏနဝ်ꩻ ထွာအဓမ္မ-ထာꩻတတရာꩻတဝ်း၊ ကောပ်ပွိုးလောဘ, ဒေါသ-ကစဒါႏကိလေႏသာႏဖုံႏတဲင် ကပေါႏထန်ႏလွဉ်ဒါႏ ထာꩻမာꩻ အကျင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တတရာꩻတဝ်း ထာꩻမာꩻ အကျင်ꩻဖုံႏသွူ။ တတရာꩻတဝ်းအကျင်ꩻခင်ႏလမ်း ကလုဲႏသော့ꩻတေား အကျင်ꩻတရာꩻရာꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ ကံကျင်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ အဓမ္မ-တတတရာꩻတဝ်းနဝ်ꩻ ထွာထာꩻခေ့ꩻ၊ ဓမ္မ-တရာꩻနဝ်ꩻ ထွာထာꩻလေရောင်ႏ။ ထာꩻခေ့ꩻကိုယို ကလုံႏသော့ꩻတောမ်ႏ ထာꩻလေရောင်ႏ၊ ကပယ်ႏညာꩻထိုꩻထာꩻခေ့ꩻ ကလုဲႏသော့ꩻတောမ်ႏ ထာꩻလေရောင်ႏနဝ်ꩻ ထွာကံကျင်ꩻတရာꩻသွူ။ ထာꩻလေရောင်ႏယိုနဝ်ꩻ ပညာႏထာꩻလေရောင်ႏ။ ကံကျင်ꩻတရာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ပယ်ႏထိုꩻကိလေႏသာႏထာꩻခေ့ꩻ၊ ပညာႏထာꩻလေရောင်ႏ ယံလေတောင်ႏ ကမာꩻနုဲးနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာ"ထာꩻသေပညာႏ ယံဗွေတာႏ"ထာꩻမာꩻသွူ။
ကောပ်ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ၁။ "ထာꩻသေပညာႏ ယံလꩻတာႏ" ပေါင်ꩻကွိုက်ꩻဗာႏ လိုꩻယံဟဝ်(သူႏတောႏကောင်ꩻ)။ ၂။ "ထာꩻသေပညာႏ ယံအာတာႏ" နာႏထူႏဗာႏ လိုꩻယံဟဝ်သီးတာꩻ။ ၃။ "ထာꩻသေပညာႏ ယံလွိုင်တာႏ"အွဉ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏလွူးဒါႏဒါႏဗာႏ သꩻ။၄။ "ထာꩻသေပညာႏ ယံဗွေတာႏ" ကံကျင်ꩻအာႏထုတ်ဗာႏတရာꩻနဝ်ꩻသွူ။
အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
- ↑ အင်္ဂုတ္တုရပါဠိ၊ ပညာဝုဒ္ဓိသုတ်