သုမေဓာ

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို

ထွာဗာႏယင်းဘဝတသာ (အုံဗာႏပဋိသန္ဓေႏ)နဝ်ꩻ ဆင်ꩻရဲꩻမွေးငါႏ၊ နမ်းခန္ဓာႏကကုဲင်ပြင်ꩻဗာႏနဝ်ꩻတဲ့ ဆင်ꩻရဲꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻ၊ ထာꩻဖြားအဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့' အဝ်ႏနိက်စက်တဲင် သီလိင်းလွုမ်ꩻဗာႏထာꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဆင်ꩻရဲꩻမွေးစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွုတ်ဗာႏ' ဖြားဗာႏ' ဆာဗာႏသဘော်ꩻအဝ်ႏတဲင် ခွေအီႏထိုမ်ႏက ထာꩻဖြား' ထာꩻဆာ' ထာꩻသီကဖေ့ငိမ်ꩻဒါႏ နိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏနဝ်ꩻမꩻ။ ခွဉ်ႏပေႏ' ခွဉ်ႏတန်' အမိဉ်' သွီႏ' သဲꩻခေႏ' တရိက်' ယုဲင်ꩻထီ' အယွို့' နေ့ꩻနိုꩻ ထာꩻနွုမ်ꩻသေင်အမျိုꩻမျိုꩻ ကအဝ်ႏသော့ꩻဗွေဗိက်ဒါႏ ခွေနမ်းခန္ဓာႏတန်ယို အွဉ်ႏဝီဝွို့ဒွုမ်သꩻတွော့ꩻ ခွေမိဉ်ႏစွဉ်ꩻထိုꩻနွောင်ꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်ငါႏမွော့ဟွေး။ စားနဝ်ꩻဖုံႏငိမ်ꩻဖေ့ တဖူꩻစွဉ်ႏကလွေꩻထေ့ဒါႏ နိဗ္ဗာန်ႏထျꩻတဲး အဝ်ႏဗာႏရင်ꩻရင်ꩻသနဲ့၊ တဖူꩻနဝ်ꩻစားနဝ်ꩻ အဲဉ်ထဝ်းတလꩻတဝ်း၊ ဖေႏကလွစ်လꩻ ဘဝတဖြွီꩻဒူႏ အစွိုင်အကျꩻနဝ်ꩻ ခွေအီႏထိုမ်ႏက တဖူꩻခြောင်ꩻ ကတွိုႏအီနိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻမꩻ။ ဥပမာႏ- ထာꩻဆင်ꩻရဲꩻယို ပေါႏအဝ်ႏစဲင်းနဲင်းလဲ့ နမ်းသꩻချမ်ꩻသာႏမျိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ လောကအကို အဝ်ႏဗာႏရင်ꩻနေနေ၊ ဗိုန်နုဲင်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ကထွာဝဋ်ဒုက္ခဘဝ ပေါႏအဝ်ႏစဲင်းနဲင်းတဲ့ အဝ်ႏလိုႏမဲဉ်လꩻဒျာႏ ဝဋ်ဒုက္ခတထွာတဝ်းဒွုမ် နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏတမျိုꩻယင်းနဝ်ꩻ- ပေါႏအလျားအဝ်ႏတဲ့ တဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ အခွꩻမျိုꩻယို အဝ်ႏဗာႏရင်ꩻရင်ꩻ၊ ရာႏဂမေႏ' ဒေါသမေႏ' မောဟမေႏကရိုꩻဒါႏ မေႏယိုသိုမ်ပါꩻ ပေါႏအဝ်ႏစဲင်းနဲင်းထင်ႏသျာꩻလဲ့ အဝ်ႏလိုႏမဲဉ်လꩻဒျာႏ ကမာꩻဖေ့ငိမ်ꩻဒါႏ မေႏသိုမ်ပါꩻ နိဗ္ဗာန်ႏတရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏတမျိုꩻယင်း- ပေါႏထာꩻကုဲင် အကုသိုလ်ႏအဝ်ႏစဲင်းထင်ႏသျာꩻလဲ့ ထာꩻဟဝ်ကုသိုလ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဗာႏဒျာႏနေနေ၊ အုံဗာႏသန္ဓေႏ ပေါႏဇာႏတိတရာꩻ စဲင်းထင်ႏသျာꩻလဲ့ အဝ်ႏလိုႏမဲဉ်လꩻဒျာႏ ကမာꩻလို့ဖေႏဒါႏ ဇာႏတိ နိဗ္ဗာန်ႏတရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏတမျိုꩻယင်း- ပါꩻခိုတဖြာꩻနဝ်ꩻ ထဲ့သော့ꩻခွဉ်ႏတန်အောင်(ခွဉ်ႏတန်ဗွို့ꩻတဗော့ꩻ)တဲင် အဝ်ႏထီႏသွူ ထီနောင်တန် ထီအဝ်ႏဗွေဗိက်လဲ့ တထိုမ်ႏတဝ်းတဖူꩻလွေꩻထေ့ ထီနောင်ထျꩻနဝ်ꩻ ထီနောင်အပဲစ်တမွေးတဝ်း၊ ပါꩻခိုနဝ်ꩻ အပဲစ်ဒျာႏ။ ဗိုန်ပီနဝ်ꩻနေနေ ကပသေစင်ထိုꩻ ကိလေႏသာႏအဝွေႏအဝက် နိဗ္ဗာန်ႏကရိုꩻဒါႏ ထီနောင်တန် အဝ်ႏထင်ႏသျာꩻငါႏသွူတဲ့ တထိုမ်ႏတဝ်း နိဗ္ဗာန်ႏထီနောင်တန်နဝ်ꩻ နိဗ္ဗာန်ႏထီနောင် အပဲစ်တမွေးတဝ်း။ ဥပမာႏတမျိုꩻယင်း- ရန်ႏသူႏဖုံႏ ကအဝ်ႏဝဲင်ꩻဟိုမ်ခါꩻဒါႏ ပါꩻခိုတဖြာꩻနဝ်ꩻ ဖေႏကလွစ်လꩻ လွင်းထန်ႏအီတာႏ တဖူꩻအဝ်ႏဒျာႏငါႏသွူတဲ့ ဝွေꩻတလွင်းထန်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ တဖူꩻဗောင်ႏအပဲစ် တမွေးတဝ်း၊ ထွာဒျာႏ ပါꩻခိုနဝ်ꩻအပဲစ်၊ ဗိုန်ပီနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ကိလေႏသာႏကအဝ်ႏဝဲင်ꩻဟိုမ်ခါꩻ ပါꩻတဖြာꩻနဝ်ꩻ ဖေႏကလွစ်လꩻ ကိလေႏသာႏရန်ႏသူႏ မဂ္ဂင်ႏတဖူꩻခြောင်ꩻ တွိုႏလွေꩻအီနိဗ္ဗာန်ႏ အဝ်ႏဒျာႏငါႏသွူတဲ့ တထိုမ်ႏတဝ်း မဂ္ဂင်ႏတဖူꩻခြောင်ꩻနဝ်ꩻ တဖူꩻခြောင်ꩻအပဲစ် တမွေးတဝ်း။ ဥပမာႏယင်း- ပါꩻခိုတဖြာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဆော့ဆာထာꩻ၊ ကအီႏလိုမ်ꩻလာꩻဟဝ်ဖေႏဒါႏ ဆရာႏအဝ်ႏငါႏသွူတဲ့ တထွဉ်ႏလိုမ်ꩻလာꩻဟဝ်ဖေႏတဝ်း အထာꩻဆော့ဆာနဝ်ꩻ ဆရာႏအပဲစ်တမွေးတဝ်း၊ ဗိုန်နဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ကိလေႏသာႏထာꩻဆာ အဝ်ႏမာꩻယူႏပက်သွူတဲ့ ဝွေꩻတထိုမ်ႏတဝ်း ဆရာႏကကျင်ႏလဲႏ မဂ္ဂင်ႏတဖူꩻခြောင်ꩻသားနဝ်ꩻ ဆရာႏအပဲစ်တမွေးတဝ်း။ ဥပမာႏယင်း- ပါꩻခိုတဖြာꩻနဝ်ꩻ ပသို့ꩻငါႏ ထာꩻသားသီ ကအဝ်ႏစွိုင်ပယ် အငွဉ်ꩻယိုတဲင် စေထိုꩻထွူတွော့ꩻ သꩻအဝ်ႏအတွိုင်ꩻ ချမ်ꩻချမ်ꩻသာႏသာႏ လွေꩻဗာႏစွဉ်ႏအတွိုင်ꩻ သေ့ꩻအမျိုꩻမျိုꩻ ကအဝ်ႏခြွဉ်းသော့ꩻဒါႏ နမ်းခန္ဓာႏအသေင်တန်ယို သꩻဝီဝွို့ဒွုမ် မဲဉ်လꩻမဲဉ်လိꩻဒွုမ်တွော့ꩻ ခွေအီႏလွေꩻ (နိဗ္ဗာန်ႏ)နဝ်ꩻမꩻ။ ဥပမာႏယင်း- ဝင်ꩻကစွဉ်ႏခွဉ်ႏတန်ခင်ႏလမ်းယို မူႏမူႏခိုခိုဖုံႏ စွဉ်ꩻလွခွဉ်ႏတန်ဖုံႏထွူတဲင် ခံႏထွားတမွာႏချာဒွုမ်တွော့ꩻ လွေꩻထိုꩻစွဉ်ႏလဲဉ်းလဲဉ်း၊ အသေင်အမျိုꩻမျိုꩻ ကအဝ်ႏဗွေဗိက်သော့ꩻဒါႏ ခွေနမ်းခန္ဓာႏအသေင်ခြုံးယို ဗိုန်နုဲင်းဝင်ꩻစွဉ်ႏခွဉ်ႏတန်ထွူ ကလွေꩻထိုꩻနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ စွဉ်ꩻထိုꩻထွူတွော့ꩻ ခွေအီႏလွေꩻတွမ်။ ဥပမာႏယင်း- ဖြီနဝ်ꩻ ဖြင်းဖြိင်းထိုꩻလို့လဲဉ်း၊ ထီတဲ့အဝ်ႏစွုမ်းသော့ꩻလဲဉ်း တဗိဗိတဲင် အဗွေႏဖုံႏနဝ်ꩻ သꩻဝီဝွို့လွဒွုမ်' မဲဉ်လꩻမဲဉ်လိꩻလွဒွုမ်တွော့ꩻ စွဉ်ꩻထိုꩻလွစွဉ်ႏပငါပရာꩻ၊ ဗိုန်ပီနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ခွေနမ်းခန္ဓာႏယိုတဲ့ (ဒွါရ)ကွတ်ꩻအို အထီယိုအဝ်ႏရီႏတသေႏသေႏ၊ နုဲင်းဖြီသားကစွဉ်ꩻထိုꩻအဖြီယအတွိုင်ꩻ ခွေစွဉ်ꩻထိုꩻခန်း ခွေခန္ဓာႏနမ်းတန်ယိုမꩻ။ ဥပမာႏယင်း- ပါꩻခိုတဖြာꩻနဝ်ꩻ လွေꩻခွဲးတနꩻစွဉ်ႏ ပါꩻတခွန်ꩻဝင်ꩻတခြိုꩻထွူ လွေꩻသွိုဝင်ꩻတဖူꩻတလီးချင်ႏတဲင် ပါꩻခိုနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ငမ်းမွေးစွဉ်ႏ ဝင်ꩻရိမ်ထူႏထိုꩻဝွေꩻတခြိုꩻဖုံႏတွော့ꩻ ဖေႏနေးဘေꩻရန်ႏကလွစ် ဖထိုꩻမွိုင်မွိုင်စွဉ်ႏတခွန်ꩻ၊ နမ်းခန္ဓာႏယိုတဲ့ တွမ်ႏတခွန်ꩻတန်နဝ်ꩻ ဗိုန်ပီလို့ဝင်ꩻ၊ ငမ်းငါႏအယားကုဲင်ထိုꩻ ကုသိုလ်ႏ ဥစ္စာႏ ရတနာႏတဲင် ခွေအီႏထိုမ်ႏခန်း တဖူꩻလွေꩻနိဗ္ဗာန်ႏချမ်ꩻသာႏနဝ်ꩻမꩻ။[၁][၂]

အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

  1. မဟာဗုဒ္ဓဝင်ပထမတွဲꩻ
  2. မင်းကွန်းတိပိဋကဆရာႏတောႏ