အဝ်ႏလိုႏစုရွမ်
"အဝ်ႏလိုႏစုရွမ်ဒင်ႏခါꩻမတ်တန်ꩻ" ယိုခါနဝ်ꩻ တနေင်ႏတနေင်ႏအကို အစွိုꩻတစွိုꩻနဝ်ꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏယိုဝေင်ꩻနယ်ႏနဝ်ꩻ ကထေထန်ႏဒါႏ ဟော်ꩻခရာႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်စောင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထန်ႏခွိုင်းမုဲင်ꩻမျိုꩻ၊ တမျိုꩻမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ တွယ်ႏနျꩻအစောင်ႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻ ကရိုꩻယို ပါꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ အလွိုးတသေတဝ်း၊ ပါꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ အလွိုးတအွဉ်ႏတဝ်းမတ်တန်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ ကအဝ်ႏတွယ်ႏနျꩻဖေႏဒါႏ လိတ်မွူးပအိုဝ်ႏစောင်ႏတွမ်ႏ သွဉ်တာႏ လိတ်အုပ်လိတ်စောင်ႏဖုံႏယို တနေင်ႏနေင်ႏနဝ်ꩻ နျꩻထန်ႏခွိုင်းမုဲင်ꩻမျိုꩻ၊ အမျိုꩻမုဲင်ꩻ တွယ်ႏနျꩻထန်ႏစောင်ႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻ ကရိုꩻယိုလဲ့ အလွိုးကေားဒင်ႏခါꩻမတ်တန်ꩻသား တအဝ်ႏတဝ်းနေနေသွူ။ လိတ်အုပ်လိတ်စောင်ႏလွုမ်ꩻတမွေးတဝ်း၊ ဝါႏသနာႏဗွေႏ ဂီတအနုပညာႏသား ကတွယ်ႏထေထန်ႏဒါႏ ငဝ်းသချင်ꩻဖုံႏ၊ ဗွီဒီယိုဇာတ်တွယ်ꩻခွေႏဖုံႏယိုလဲ့ တနေင်ႏနေင်ႏ ထန်ႏအခွေႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻ ကရိုꩻယိုလဲ့ ကောဒင်ႏခါꩻမတ်တန်ꩻသား အလွိုးတအဝ်ႏတဝ်းနေနေသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏဂီတအနုပညာႏ ဗွီဒီယိုခွေႏဖုံႏယို ကောရွမ်စုဒင်ႏမတ်တန်ꩻသား မဉ်ႏတအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ တနေင်ႏနေင်ႏယို လိတ်အုပ်ထန်ႏအမျိုꩻပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻ၊ ဗွီဒီယိုထန်ႏအခွေႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻ ကရိုꩻယို သေနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။ မတ်တန်ꩻမဉ်ႏတအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ ထန်ႏယွမ်ꩻနဲ့ ထန်ႏပိုႏနဲ့ ကရိုꩻဒါႏ ထဲ့ဖွိုႏ၊ ထင်ႏထိုမုယိုလဲ့ သေနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။ လိုꩻသီးယို မာꩻထာꩻမုဲင်ꩻတယဝ်း မဉ်ႏအွဉ်ႏတဝ်းမတ်တန်ꩻနဝ်ꩻ ထွာထိုꩻသမဲင်ꩻဝတ္တရာꩻကေႏတဝ်း ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အထူꩻတဗာႏနဝ်ꩻ ကဆဲင်ႏဒါႏတွမ်ႏအမျာꩻ၊ ကဆဲင်ႏဒါႏ တွမ်ႏလိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ထာꩻမာꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ယိန်းလိုႏအွဉ်ႏမတ်တန်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစုရွမ်ဒင်ႏမတ်တန်ꩻသားယို မဉ်ဖေႏတာႏဝွန်ႏ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲရေꩻအစွိုꩻ (ဗဟိုႏ)"သွူ။ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻအစွိုꩻ(ဗဟိုႏ)"ယို မဉ်ႏထူႏတာႏဝွန်ႏဖေႏနွောင်ꩻဒျာႏရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ ထေလိတ်ကျောႏညာႏတွော့ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း မဉ်ႏထေလိတ်အုပ်၊ မဉ်ႏထေဗွီဒီယိုခွေႏနဝ်ꩻ သမဲင်ꩻမတ်တန်ꩻတာႏတအုပ်၊ တခွေႏယို ယံကပသာထေ့သွော့ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲးရေꩻအစွိုꩻ (ဗဟိုႏ)ရွုမ်ꩻ"ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻကိုအကျောင်ꩻသွူ။ မဉ်ႏပသာနဝ်ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻထူႏတာႏဝွန်ႏထေ၊ လိတ်အုပ်၊ ခွေႏ-မဉ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ထေနေင်ႏမုဲင်ꩻ၊ လာမုဲင်ꩻ၊ မွူးနီꩻမုဲင်ꩻ၊ ထေစောင်ႏပေါင်ꩻ၊ ခွေႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻကရိုꩻယို အွဉ်ႏဖေႏတွမ်ႏ မတ်တန်ꩻလိတ်လာႏပွုံႏစံႏတွော့ꩻ မဉ်ႏထွားတဲမ်းသော့ꩻဗော့ꩻ ပွုံႏစံႏလိတ်လာႏကိုနဝ်ꩻ ထွားယိုꩻသိမ်ꩻယိုꩻသွူ။ ကထွာဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻယေန်ႏငဲးမုꩻရွုမ်ꩻသားအနေႏတဲ့ ဝင်ꩻကပသာလွဉ်ဒါႏ လိတ်စောင်ႏဖုံႏယို အွဉ်ႏဟဝ်ဟဝ်ထွူတဲင် အရေꩻမဉ်ႏတွိုႏ၊ မဉ်ႏအဝ်ႏလိုႏဒါႏ အရေꩻတန်ခင်ႏလမ်း၊ အရေꩻတန်ခိန်ႏ၊ အရေꩻတန်ပုဂ္ဂိုလ်ႏမꩻ ထေဖေႏနဝ်ꩻဟဝ်သွူ။ ဥပမာႏ- တဲမ်းလိတ်ဆရာႏ မူကျမ်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးအဝ်ႏလိုႏတွော့ꩻ မဉ်ႏကွီထွားမꩻ ထေဖေႏနဝ်ꩻ ဟဝ်သွူ။ တနေင်ႏတလဲင်ႏ ကအဝ်ႏဒါႏ ပွယ်ꩻတန်မွူးနီꩻခွိုꩻပအိုဝ်ႏ ဒဲဉ်သီႏဗွေ နုဲင်းတောင်ႏကီꩻဖုံႏယို မဉ်ႏအွဉ်ႏနွောင်ꩻဖေႏပါ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲမုꩻ (ပျခန်ꩻ) အွဉ်ႏတံꩻနယ်ခန်ꩻ"နဝ်ꩻ အလွိုးဟဝ်ငါႏသွူ။ စွုမ်ႏနေင်ႏ တအွဉ်ႏနွောင်ꩻတဝ်းလဲ့ မဉ်ႏအွဉ်ႏနွောင်ꩻ နီနေင်ႏတလဲင်ႏ၊ သွံနေင်ႏတလဲင်ႏနဝ်ꩻ အလွိုးဟဝ်ငါႏသွူ။ ကအွဉ်ႏဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻမတ်တန်ꩻယိုနဝ်ꩻ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲမုꩻ(ဗဟိုႏ)"လွုမ်ꩻတမွေးတဝ်း၊ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ"အနေႏလဲ့ အွဉ်ႏခေါ်ခေါ်ရွုမ်ꩻတဖြုံႏတွော့ꩻ မဉ်ႏစုခါꩻခေါ်ခေါ်ဒျာႏနဝ်ꩻ အလွိုးဟဝ်ငါႏနေနေသွူ။ ယိုခါနဝ်ꩻ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ"ရွုမ်ꩻခေါ်ခေါ်နဝ်ꩻ အလွိုးအဝ်ႏတဝ်းဒွိုန်းသွူ။ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏစွိုꩻ"နဝ်ꩻ တဲႏစွဉ်ႏအစွိုꩻကပေါႏပေါက်စစ ဗꩻတွိုႏဟန်ႏသနီꩻ ကထေင်းထံႏဖေႏဒါႏ ဥက္ကဋ္ဌတာႏဝွန်ႏ တပါꩻစီႏ ထေရုပ္ပတ္တိအစဲဉ်ႏတွိုင်ꩻယိုလဲ့ အဝ်ႏလိုႏဒင်ႏခါꩻဟဝ်ဟဝ် မတ်တန်ꩻသွူ။ ဥက္ကဋ္ဌလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း "အွဉ်ႏအကိုရေꩻ"(၁)(၂)(၃)တပါꩻစီႏ ထေရုပ္ပတ္တိအအဲဉ်ႏယိုလဲ့ အဝ်ႏလိုႏဒင်ႏခါꩻပါ မတ်တန်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- အွဉ်အကိုရေꩻ(၁) တာႏဝွန်ႏ ကထေင်းထံႏလွေꩻဗာႏဖိုဒါႏ ဗွေႏဉာဏောဘာသ၊ သက်စေ့ရန်အောင်ကျောင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻနဝ်ꩻ ထေင်းထံႏလွေꩻဗာႏ တာႏဝွန်ႏ တဲႏနေင်ႏမုဲင်ꩻ ဗꩻနေင်ႏမုဲင်ꩻ-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏ ကအဝ်ႏထေထန်ႏဒါႏ လိတ်အုတ်လိတ်စောင်ႏဖုံႏယို "ထွားလိတ်ဟော်"ကအဝ်ႏဒါႏဒုံ၊ ကျောင်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဖြေꩻအွဉ်ႏဖေႏ တမျိုꩻနီသွံစောင်ႏသွူ။ မဉ်ႏအွဉ်ႏ "ထွားလိတ်ဟော်"ကိုနဝ်ꩻ လိတ်စောင်ႏဖေႏကခွေါင်ခံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဆꩻလောင်သံး အဆဲင်ꩻအထန်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဆꩻပွုံႏနယ်ꩻနဝ်ꩻ အွိုးလိတ်အုပ်ဆဲင်ႏဝေင်ꩻကိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏဆꩻနယ်လဲဉ်းတဲင် အဝ်ႏလိုႏထွားနုဲင်းလွေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ (ဗွီဒီယို)ဖုံႏယို ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲမုꩻအစွိုꩻ (ဗဟိုႏ)အနေႏ မဉ်ႏထူႏတာႏဝွန်ႏစုရွမ် ဒင်ႏခါꩻဖေႏသွူမတ်တန်ꩻနဝ်ꩻ တနေင်ႏနေင်ႏယို လိတ်စောင်ႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻယိုလဲ့နဝ်ꩻ၊ ဗွီဒီယိုခွေႏ ထန်ႏခွိုင်းမုဲင်ꩻမျိုꩻ၊ ခွေႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻယိုလဲ့နဝ်ꩻ မာꩻထွူစာႏရင်ꩻ (တဲမ်းရွမ်ဖြုဲင်ꩻ)တဲင် မဉ်ႏကျောႏညာႏသော့ꩻဖေႏယင်း လိတ်စောင်ႏတစောင်ႏကိုနဝ်ꩻ အလွိုးဟဝ်ငါႏသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲရေꩻအစွိုꩻ (ဗဟိုႏ)အနေႏလဲ့ တနေင်ႏတလဲင်ႏ မဉ်ႏထေနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်းလိတ်စောင်ႏ တစောင်ႏငါနဝ်ꩻ အလွိုးဟဝ်ငါႏသွူ။ ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏကေႏမုꩻအကျောင်ꩻခရာႏ ရအဝ်ႏလိုႏထွိုက် လိုႏသင်ꩻတွော့ꩻ ခွိုင်းကယူႏလꩻ တဲမ်းဖြုဲင်ꩻနယ်ဗာႏ လိတ်ဖေႏအကျံႏဉာဏ်ႏသွူ။[၁][၂]