ခွဉ်းတဲက်
"ခွဉ်းတဲက်" ကအောဝ်ႏထင်ႏကျောင်ꩻခိန်ႏနောဝ်ꩻ သေဒျာႏကွို့ꩻ တဲက်ထွားခဉ်ႏအီ တွက်ဂဏန်ꩻ(သင်္ချာ)တွမ်ႏ လိတ်တပွုဒ်မဉ်ႏထွူ ပေ့ꩻအီတာႏ တဲမ်းထွို့ꩻအီအရွုတ် (သိပ္ပံ)တာႏလွုမ်ꩻ၊ (၆)လက်မ ခွဉ်းတဲက်တဲ့အောဝ်ႏ (၁၂)လက်မအောဝ်ႏ ခွဉ်းတဲက်အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻတဲင် ခွုမ်စံႏသွုံꩻလွေꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အရွယ်ႏကထွိုင်ႏတွိုႏ၊ ကထွိုင်ႏခွုမ်စံႏလွဉ်ထာꩻမာꩻ၊ ကထွိုင်ႏအုံလွဉ်တွမ်ႏ အသောင်ရင်ꩻ၊ ကထွိုင်ႏသွုပ်သံးလွဉ်ဗာႏ လိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ ကထင်ႏကျောင်ꩻခါ ခွဉ်းတဲက်တမွေးတောဝ်းဒွုမ်၊ မော့ꩻတလူႏလွဉ်လုဲင်ႏ တဲက်အီနီလိုꩻသီး အထီအသွီႏခွဉ်းတဲက်၊ ကထွိုင်ႏတွိုႏလွဉ်ယိုစားနောဝ်ꩻ ခွဉ်းတဲက်(၆)လက်မ ခွဉ်းတဲက်(၁၂)လက်မ ခွဉ်းတဲက်တကာႏတောဝ်းဒွုမ် ကတဲက်ထွားနီသား အထီအသွီႏတွမ်ႏ ဝွေꩻခွဉ်းတဲက်အဒွေါင်ႏအဆွာꩻယို ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွဉ်လဲဉ်း အမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻခွဉ်းတဲက်တွမ်ႏနီ မဉ်ႏတကဲက်ငီႏတောဝ်းအလဲင်ႏနောဝ်ꩻ နီယိုလဲ့ ထွာဖေႏတခါႏခါႏ စီႏမံႏဖန်းဖြယ်သားနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻအထီအသွီႏမဉ်ႏဗွေ၊ မဉ်ႏယံသားယို ခွဉ်ႏတဲက်တဲ့ ထိုဆွာꩻလွဉ်၊ လိုꩻရိုꩻရိုꩻသာꩻသာꩻသားယို ခွဉ်းတဲက်ဒွေါင်ႏ၊ မဉ်ႏတွက်ထွားနောဝ်ꩻစားနောဝ်ꩻ မာႏဒါႏသွူ။ လိုꩻတဖြာꩻယို ဝွေꩻယံ၊ ဝွေꩻညံးကရိုꩻနောဝ်ꩻ တဆဲင်ႏတောဝ်း၊ ဆဲင်ႏဒျာႏတွမ်ႏ ဝွေꩻကခွုမ်ခွဉ်းတဲက်အလောင်း၊ ဆွာꩻတခါႏခါႏ၊ ဒွေါင်ႏတခါႏခါႏသွူ။ အဂတိကဟဲ့ꩻဒါႏ ကျွိုက်ငါႏ၊ ရက်ငါႏ၊ ငမ်းငါႏကရိုꩻဒါႏနောဝ်ꩻ ဝွꩻခွဉ်းတဲက်သူꩻလဲ့ မဉ်ႏဒွေါင်ႏခိန်ႏတဲ့ဒွေါင်ႏ၊ မဉ်ႏဆွာꩻခိန်ႏတဲ့ ဆွာꩻဒျာႏကွို့ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏမော့ꩻတလူႏလွဉ် ခွဉ်းတဲက်နုဲင်းယို မဉ်ႏလွဉ်တဲက်သွူနီနောဝ်ꩻ လိုႏငါႏသꩻဆွာꩻ၊ ထာꩻယွုန်းယေားသꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နီနမ်းယိုလဲ့ အောဝ်ႏဒျာႏတွမ်ႏ နမ်းပဲင်ႏခွဉ်းတဲက်ဒျာႏနေနေတဲင် နီနမ်းတွမ်ႏနီနမ်း ကတဲက်ချာဒါႏ နီခွဉ်းတဲက်ဆွာꩻတွမ်ႏ ပါꩻကလွဉ်တဲက်ဒါႏ ဝွေꩻသီးခွဉ်းတဲက်အဆွာꩻယို မဉ်ႏတဗွိုန်တောဝ်းနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏသꩻအလိုႏတဗွိုန်တောတ်းတဲင် ထွာအီဒါႏဒေါသနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏတွမ်ႏ ဥပမာႏလဲ့ သွꩻပေႏဟောဝ်ဝင်ꩻနီ- တဖြာꩻနောဝ်ꩻ ၂၀၀၀-ဗာႏနေင်ႏကို ဝွေꩻနမ်းတွမ်ႏဝွေꩻနမ်း တယ်ႏဆို့ꩻခန်း ကုမ္ပဏီႏတဗာႏ၊ ဝွေꩻအရာႏ ဝွေꩻခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ ဝွေꩻတွမ်ႏဝွေꩻ ဖေႏချာအွဉ်ႏထွော့ချာဒျာႏတဲင် ထွာခန်းမန်နေဂျင်း ဒါရိုက်တာ၊ တွမ်ႏဝွေꩻတပဲ့ꩻဖုံႏ အောဝ်ႏအဖြာꩻ(၁၀)တဲင် အောဝ်ႏမာꩻလွေꩻထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ စီꩻပွာꩻလဲ့ တပေါႏထွာငါႏတောဝ်း၊ အီႏအွဉ်ႏဆွိုးဗာႏနေးထာꩻမာꩻအရန်းနောဝ်ꩻစားလဲ့ တမွေးတောဝ်း၊ အောဝ်ႏကုဲင်တဖြာꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏမာꩻခန်းကုမ္ပဏီတန်တဗာႏ၊ ဝွေꩻလဲ့ အောဝ်ႏထွာဒျာႏ (မန်နေဂျင်းဒါရိုက်တာ) ယီးထွဉ်ႏအွဉ်နယ်သား၊ နမ်းပဲင်ႏတဲ့ မွေးတောဝ်း၊ ဝွန်ႏထံꩻအနေႏလွုမ်ꩻတဲင် လꩻလွေꩻခင်ႏလမ်းဟောဝ်နောဝ်ꩻသွူ။ မွေးသွူ၊ ဝွေꩻသီးဝင်ꩻနီယို နီတဲက်တွမ်ႏ ခွဉ်းတဲက်တလီးဟုဲင်း အဖြာꩻမုဲင်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏလွို၊ တိုꩻတက်လွို၊ နမ်းထာꩻမာꩻတွမ်ႏနမ်းထာꩻမာꩻ ကမာꩻဒါႏလိုꩻသားတွမ်ႏ ကနွို့မာꩻဒါႏ ဝင်ꩻစူဆꩻလ ဝွန်ႏထံꩻတဖြာꩻ၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အရန်းဗွိုန်ဗွိုန်ဝင်ꩻ၊ ယီးထွဉ်ႏအွဉ်ငါနယ်သားနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻ၊ ဆုꩻတံႏဆိတ်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ နမ်းတွမ်ႏနမ်းဖေႏချာလꩻ အမျိုꩻတမွေးတောဝ်းတဲင် ထွိုက်တန်ႏမꩻ ဝင်ꩻဖေႏနောဝ်ꩻမꩻ ယံမွေးတောဝ်းနဲ့ဟောင်း၊ မဉ်ႏတဲက်ထွားတွမ်ႏယိုစားနောဝ်ꩻ ကထွာဒျာႏဝွန်ႏထံꩻသားတဖြာꩻယို သမ်းလꩻတွမ်ႏအရာႏတန်၊ ခင်ႏလမ်းယံတဲင် ကဲဉ်းအာအာတဲး ဒေါ့ꩻဗာႏဝွေꩻယံ၊ မဉ်ႏထွားချာယင်း နမ်းထာꩻမာꩻတွမ်ႏနမ်း ကမာꩻချာဒါႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ဖေႏကထွာလွဉ် နမ်းပဲင်ႏထာꩻမာꩻတဗာႏ ကတွူႏတရန်လွဉ်ဒါႏ ဝွေꩻအထီအသွီႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏတဲက်ထွားချာတွမ်ႏ ပါꩻကအောဝ်ႏမာꩻဒါႏ ထွန်ႏထံꩻသားတဖြာꩻ အုံဗာႏဒျာႏ ဝင်ꩻဖန်းဖြယ်မုဆꩻလတဲင် ဒေါ့ꩻဗာႏဒျာႏ နမ်းပဲင်ႏထာꩻမာꩻကအောဝ်ႏသားယံနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ခွဉ်းတဲက်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ အဓိကဒျာႏ လိုꩻကခွုမ်သားအလောင်းတဲင် ကခံႏဗာႏဝင်ꩻလွဉ်တဲက်သားယိုနောဝ်ꩻ အပြောင်ꩻအလုဲင်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ လိုႏသေနာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻလောကကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻဆွာꩻတဲ့ တမော့ꩻကျုံႏဖိုတောဝ်း၊ လိုꩻဒွေါင်ႏတဲ့ တခွဲးဖိုတောဝ်း၊ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ နီကထွာဗာႏ အဒွေါင်ႏအဆွာꩻယိုနောဝ်ꩻ အဓိကဒျာႏ လိုꩻကခွုမ်ခွဉ်းတဲက်သားအလောင်း ထာꩻထီႏတွမ်ႏ ဝွေꩻအုံအောဝ်ႏမု အဆင်ႏရန်း ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွဉ်ဒျာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ-[၁][၂]