ငဝ်းတဲက် စတဲင်တွမ်ႏ အကျူႏပဒေႏသာႏ

ငဝ်းတဲက်-စတဲင်တွမ်ႏ အကျူႏပဒေႏသာႏ ယိုနီမျိုꩻနဝ်ꩻ ထွို့ꩻဗူႏအီလိုꩻပေႏလိုꩻယွဲးသီးအတွက် တွိုႏခြောင်ꩻဟဝ်ငါႏ အနုပညာႏမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းလဲင်ႏခါနဝ်ꩻ စွယ်ꩻရောင်ငဝ်းတဲက်၊ ကွာ၊ ပီႏ၊ တိန်ႏ၊ ခယာဖုံႏသွူ။ ယိုခါလဲ့ စွယ်ꩻလံႏသား အဝ်ႏပြန်ꩻပြော်ꩻနေဒျာႏကရိုꩻလဲ့ နုဲင်းစွဉ်ႏအခေတ် အဝ်ႏပဉ်လဲင်ႏလဲင်ႏ၊ စွိုးခွိုꩻထုံꩻစခါဖုံႏယိုလဲ့ ထွာဒျာႏယေန်ႏငဲးရေꩻအမွေႏ၊ ရက်ခရာႏအထုံꩻစံႏဖုံႏနဝ်ꩻမꩻ ဖေႏကထိုꩻမားထိုꩻဗာႏမွုန်းနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ အဝ်ႏလိုႏထိန်ႏသိမ်ꩻရောင်ငါႏသွူ ။ မောင်းမွူး၊ မောင်းဆွိုင်ꩻ၊ ထုံထွုင်ꩻဖုံႏစားယိုလဲ့ လာဗွေလာမား ပွယ်ꩻပေႏပွယ်ꩻတန်အကို တင်ႏတယ်ႏတရေꩻဟဝ်ငါႏသွူ။ ပျောႏခရာႏ သꩻထင်ႏခရာႏ ဟဝ်ငါႏနဝ်ꩻသွူ။ ပွယ်ꩻတဖြုံႏအကို မောင်းမွူးငဝ်း မဉ်ႏတလဝ်းတဖွုန်းတဝ်းလဲ့သင်၊ မောင်းဆွိုင်ꩻထုံထွုင်ꩻငဝ်း မဉ်ႏတသင်ႏတဝ်းလဲ့သင် ပွယ်ꩻကရိုꩻကီလဲ့ တဖုံပျောႏမွန်းခရာႏအဲဉ်ထဝ်း၊ ပွယ်ꩻအနစ်သာရ တအဝ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ထုံမောင်းကထင်ႏပါနဝ်ꩻ ထင်ႏဟွုန်ရောင်ထုံမောင်းငဝ်းတဲင် ခွေမဉ်လွေꩻ နာꩻမဉ်ပျောႏတွော့ꩻ ပွယ်ꩻသဘင်ႏပီ သꩻကွုန်ꩻအီ ဟွိုင်ꩻအီဗာႏနဝ်ꩻသွူ။

ငဝ်းတဲက်- ငဝ်းတဲက်ယိုနဝ်ꩻ တယ်ႏစွဉ်ႏမွိုးစိုးဖါပန်နဝ်ꩻကာႏ ကေားသုံꩻစွယ်ꩻလွဉ် ညလဲဉ်းနဝ်ꩻသွူ။ ငဝ်းတဲက်ဖုံႏယို အဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ အတလွိုးခန်ꩻ၊ အတယွို့ခန်ꩻ၊ ဖေႏသတိꩻခန်ꩻ၊ ရာႏဇဝင်ႏခန်ꩻ၊ မတ်တန်ꩻခန်ꩻ-စစွဉ်ႏ အခန်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏ ရသာႏပါသော့ꩻစွုမ်ႏဟဝ်ငါႏနဝ်ꩻသွူ။ အတလွိုးခန်ꩻကထွာဒါႏ " ခွန်သူႏနင်ꩻယေန်ဇာတ်တွယ်ꩻ၊ နင်ꩻသဲင်ကောႏဇာတ်တွယ်ꩻ" ငဝ်းတဲက်ဖုံႏယို အတလွိုးခန်ꩻ၊ သညင်ꩻခန်း၊ သꩻလျားခန်ꩻ အရသာႏမျောက်ဟဝ်ငါႏတဲင် ဟွုန်ဗာႏငဝ်းတဲက်ရိုꩻကီလဲ့ သေန်ႏစွဉ်ႏအဝ်ႏထီႏလွေꩻ အနမ်းမွေးတွော့ꩻ ယဟန်ႏသားနဝ်ꩻ မဲ့ထီလဲင်ꩻရီႏနေးစွဉ်ႏသွူ။ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ အနုပညာႏမျိုꩻယို ငင်ႏဆွန်ꩻ (လဲ့စား)နွောင်ꩻအီ လိုꩻသꩻတတွာမုဲင်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသေထွꩻနွောင်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ငဝ်းတဲက်ယိုလဲ့ ထွို့ꩻဗူႏရေꩻအတွက် နွို့ထွိုင်ꩻထိုမ်းဒါႏ အမွေႏလက်နက်ဟဝ်တဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ယိုနဝ်ꩻ ဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏ အမော့အဆွုမ်ႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။

ကွာ၊ ပီႏ၊ တိန်ႏ၊ ခယာ- ကွာတွမ်ႏပီႏဖုံႏနဝ်ꩻ လိုꩻပေႏသဘာဝ နစ်သက်ခရာႏ စွယ်ꩻလံꩻခရာႏနဝ်ꩻသွူ။ သဲစ်ကတန်လယ်ႏစဒါႏ ဒုံခြင်ꩻခါႏရိုꩻလဲ့ ပီႏတွမ်ႏကွာဖုံႏ အငဝ်းအဝ်ႏသင်ႏတလွိုးလဲဉ်း လိုꩻပေႏခြာနဝ်ꩻသွူ။ တိန်ႏတွမ်ႏခယာဖုံႏနဝ်ꩻ မောင်ꩻမွူးဟာလင်ꩻ လယ်ႏမူႏနံꩻခိန်ႏကတွိုႏလွုမ်ꩻ တိန်ႏခယာငဝ်းဖုံႏ အွန်တရွန်ꩻနေးစွဉ်ႏ ဒုံကိုနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံတော်ꩻသဘာဝအလွောက်ꩻ ငဝ်းတဲက် တိန်ႏငဝ်း ခယာငဝ်းဖုံႏ ထွိုင်ႏသင်ႏတဲင် ခိုဗင်ႏပေါႏရင်း ပေါႏမုဲင်းဖုံႏ တအုံနွောင်ꩻတဝ်း၊ အဝ်ႏလမ်းကိုတွော့ꩻ ထန်ႏလယ်ႏရောင်ဗာႏမူႏနမ်ꩻဖုံႏမꩻ မဲ့ဗေင်ႏနွောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းလဲင်ႏ ပအိုဝ်ႏဒုံဆောင်ႏသဘာဝ မွန်းပျောႏခရာႏ ရက်ခရာႏ အထုံꩻစံႏဖုံႏနဝ်ꩻ မဉ်ႏယူႏမဉ်ႏသုံꩻသပ်ချာကရိုꩻနဝ်ꩻ အ၀်ႏတလွိုး တွိုႏလွဉ်ကဟန်ႏသနီꩻ၊ အဝ်ႏထီႏယောင်ႏတမွာမွာနေဒွိုန်းကဒျာႏသွူ။

ခေတ်ပေါႏ(ပေါ်)ငဝ်းတချင်ꩻ၊ အဒုံႏအအူတွမ်ႏထာꩻကျူႏ- ခေတ်ပေါ်ငဝ်းတချင်ꩻ အဒုံႏတွမ်ႏအအူယိုနဝ်ꩻ တယ်ႏ ၁၃၄၃/၄၄-ဗာႏ မာꩻလွဉ်ယိုအတွင်ꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏတိုꩻတက်မုꩻ အာႏတလာသွတ်ꩻကာလ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခွန်သာဒွန်းသီးစိုးလဲ့ တိုꩻတက်သဲင်ꩻအတွိုင်ꩻ အဝ်ႏတိုꩻတက် လွိုင်ႏကွုန်ꩻဒျာႏရိုꩻလဲ့ အအာႏကထင်ႏဗꩻဖေႏနဝ်ꩻ စညကွို့ꩻနွုတ်ꩻသွစ်ꩻနေင်ႏအတွင်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ အနုပညာႏမျိုꩻယိုလဲ့ ထွို့ꩻငင်ႏနွောင်ꩻအီငါႏ လိုꩻသီးသꩻဓာတ်နဝ်ꩻမꩻ ခေတ်လိုꩻပေႏယွဲးသီးအကျွိုက်သွတ်ꩻ အနုပညာႏမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏလိတ်ပအိုဝ်ႏတွမ်ႏ အဝ်ႏသွဉ်တန်ꩻကို ကထီႏလွဉ်ဗာႏဖိုနဝ်ꩻ အကျူႏပဒေႏသာႏမဉ်ႏပါနဝ်ꩻ ပွယ်ꩻကွုန်ꩻမရေႏမရာႏ၊ ကျူႏနယ်လေတနာꩻလဲ့ ပရိသတ်လေနုဲင်းနုဲင်းတနာꩻ၊ အကျူႏသားလဲ့ကုဲင်း၊ အထွားသားလဲ့ ကုဲင်းလွနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ အကျူႏပဒေႏသာႏမျိုꩻယိုလဲ့ အထွိုက်အလျောက် ခွင်ꩻပျုဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ယရပ်ရပ်နဝ်ꩻ အွဉ်ႏသွဉ်လိတ်ပအိုဝ်ႏဖုံႏ ယပ်ꩻခုဲင်ႏငါႏတွော့ꩻ ချော်ꩻအီဗာႏနေးတွမ်ႏအနပညာႏနုဲင်းယိုလဲ့ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ အနုပညာႏအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ခေတ်ကာလယိုခါ ထွာဒျာႏ ထွို့ꩻဗူႏရေꩻအဟဝ်သွတ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ (ကွဲႏတွော့ꩻ စီꩻကန်ꩻအွဉ်ႏဗာႏဟဝ်ဟဝ်မꩻ၊ ထိန်ꩻနွောင်ꩻနွောင်ꩻမꩻ အကျိုꩻအဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။) အနုပညာႏနယ်ႏပယ်ႏယို လုဲင်းအာတန်ဒျာႏလဲ့ ယိုကိုနဝ်ꩻ တဲမ်းဗာႏအမော့အဆွုမ်ႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။