ပအိုဝ်ႏငဝ်းတွိုင်ꩻ
"အကျောင်ꩻနိတန်ꩻ"
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]ခွိုင်းတဲင်လိုꩻမျိုꩻ တရတပါꩻ တရျာꩻတစွိုးသီးဖုံႏ ကအောဝ်ႏဒင်ႏဒါႏ ကမ္ဘာႏဟံႏတန်အလောင်းယိုနောဝ်ꩻ လိတ်လုဲင်ꩻပုဲင်ႏပေႏ ဘာႏသာႏငေါဝ်းငွါ အောဝ်ႏလွပငါပရာꩻသွူ။ မဉ်ႏရိုꩻငေါဝ်းပွုံႏခွိုင်ꩻ ငေါဝ်းတဲက်တွိုင်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏလွပငါပရာꩻ၊ ကတဲမ်းထုတ်ထေထန်ႏ တွယ်ႏနျꩻထွူနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဗွေဗုဲင် လွိုင်ႏအာထျားထီးတာꩻ နုဲင်းစွဉ်ႏဖီးကျောင်ႏထာꩻတဲင် အွော့ꩻဖွိုတ်ꩻဗွောင်လန်ႏ ဟော်ꩻဖတ်ထွားဆွုမ်ႏ လဲင်ꩻတခိꩻလꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ လဲင်ꩻတလို့လꩻနွောင်ꩻပဲးတောဝ်းဒွုမ်သွူ။
နီပအိုဝ်ႏသီးလဲ့ ငေါဝ်းပွုံႏခွိုင်ꩻ ငေါဝ်းတွိုင်ꩻတဲက်ဖုံႏ အဝ်ႏဒျာႏနုဲင်းင်း ထုဲႏပီဗွိုန်ဝင်ꩻ တွံႏဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင်နေနေသွူ။ ကွပ်ပွိုးနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ ခွိုင်းကဟွိုန်ဗာႏ ကနာႏခံႏဗာႏ အွိုးဝင်ꩻထျꩻဝင်ꩻလောင်း ဝင်ꩻဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏ ဝင်ꩻသွုံꩻနုံꩻ ဝင်ꩻတဲက်တွိုင်ꩻ အွိုးနီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး ရပ်ရာႏဒေႏသ ကောင်လောင်းဆောင်ႏခြာကိုအတွိုင်ꩻ ဖေႏကထွာနွောင်ꩻလꩻ တအုပ်တပပ်ꩻ တစောင်ႏတဖွူꩻတဲင် တဲႏစနေင်ႏ ၁၃၁၇-ဗာႏမာꩻငါ ကျံႏစဲႏတဲမ်းဗူႏရွမ်ရဲမ် တွမ်တဲမ်လွဉ်ဗာႏ တနေင်ႏတစိꩻစိꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ငေါဝ်းတွိုင်ꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ "တဒုံတပွုတ်ဆန်ꩻ၊ တကျမ်ꩻတဂါႏထာႏ"ဝင်ꩻရိုꩻငေါဝ်းယိုအတွိုင်ꩻ သဖော်ꩻတရာꩻ အဓိပ္ပါယ်ႏအနက်ဖုံႏ ပိတ်ကံႏဗွိုန်ပီစွဉ်ႏလွဝင်ꩻလဲ့ ပွိုးအသွုံꩻအနုံꩻကွာႏတဲင် တဲမ်းသော့ꩻဖေႏဗာႏ လို့လို့စင်စင်သွူ။ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝတ္ထုသက်သေႏခြောင်ꩻ ထွာလွဉ်လင်ꩻတဲင် ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအွိုးကဗျာလင်္ကာႏ ငေါဝ်းအိန်ငေါဝ်းတဲက်ကိုထွာလွဉ်၊ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဖြောင်းဆောဝ်ႏငေါဝ်းအာတွော့ꩻ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ ထွာလွဉ်ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ငေါဝ်းတွိုင်ꩻယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏတဖီးတဖတ်အီထာꩻ၊ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻမောင်းဒေါ့ꩻခတ်ꩻ ဒေါ့ꩻသေနာႏအီထာꩻ၊ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏတောက်သတ် ဒေါ့ꩻစွဉ်ႏတရွဉ်း ဒေါ့ꩻတဒွဉ်အီဝင်ꩻ၊ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ ခွန်းဒိုႏနဲꩻတဖျထွမ်အီဝင်ꩻ၊ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ထွာအီငေါဝ်းဆွုံꩻမꩻသွဉ်သင်တဲင် အောဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻအစားစားသွူ။ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ပျနယ်ဖေႏဒါႏ နီလိုꩻလောကသီး အသဘာဝ အကျောင်ꩻချင်ꩻရာꩻ လꩻအီသညာႏ ပညာႏအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။
ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ ငေါဝ်းပွုံႏငေါဝ်းခွိုင်ꩻ ငေါဝ်းတွိုင်ꩻအဘိဓာန်ႏယိုနောဝ်ꩻ ထွာစွဉ်ႏ လိုꩻသမဲင်ꩻကျမ်ꩻ နီတိဆန်ꩻကျမ်ꩻ အလင်္ကာႏကျမ်ꩻတန်သွူနေား။ လိတ်အုပ်ယိုနောဝ်ꩻ တဲမ်းမုဲင်စီႏခြပ်လင်ꩻတွမ်ႏ အက္ခရာႏရဲဉ်ႏ (အက္ခရာဝလိ)လငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ က ကꩻ ကာ ကာꩻ ကား ကာႏ၊ ကိ ကီ၊ ကု ကူ၊ ကေ့ ကေ၊ ကဲ့ ကဲ၊ ကုဲင့် ကုဲင်(ကုဲ့ ကုဲ)၊ ကော့ ကော်၊ ကို့ ကို။
- (၁) (အ-အငေါဝ်းထန်ႏ) ကက် ကက်ꩻ ကင် ကင်ꩻ ကင်း ကင်ႏ၊ ကတ် ကန်၊ ကပ် ကမ် (ကံ)၊ ကောဝ့် ကောဝ် (ကဝ့် ကဝ်)။
- (၂) (အိ-အငေါဝ်းထန်ႏ) ကိတ် ကိန်၊ ကစ် ကဉ်၊ ကိပ် ကိမ်၊
- (၃) (အု) ကွုတ် ကွုံ (ကုက် ကုင်)၊ ကွတ် ကွန်၊ ကွုပ် ကွုမ်၊ (ကုပ် ကုမ်)
- (၄) (အေ့) ကေက် ကေင်၊ ကေတ် ကေန်၊ ကေပ် ကေမ်၊
- (၅) (အဲ့) ကဲက် ကဲင်၊ ကဲစ် ကဲဉ်၊ ကဲပ် ကဲမ်
- (၆) (အော့) ကောက် ကောင်၊ ကွစ် ကွဉ်၊ ကွပ် ကွမ်၊
- (၇) (အို့) ကုတ် ကုံ၊ ကွတ် ကွန်၊ ကုပ် ကုမ် (ကွံ)၊
- (၈) (အွု) ကွုက် ကွုင်၊ ကွုတ် ကွုန်၊ ကွုပ် ကွုမ်
- (၉) (အွော့) ကွောက် ကွောင်၊ ကွစ် ကွဉ်၊ ကွပ် ကွမ်၊
- (၁၀) (အွို့) ကွိုက် ကွိုင်၊ ကွိုတ် ကွိုန်၊ ကွိုပ် ကွိုမ်။ ကျ ကြ ကွ ကျွ ကြွ။ ခ ဂ င၊ စ ဆ ည၊ တ ထ ဒ န၊ ပ ဖ ဗ ဘ မ၊ ယ ရ လ ဝ သ ဟ အ။
တောင်ꩻသေꩻ - နျꩻထန်ႏဖျင် စတုတ္ထအလဲင်ႏ ဖွူꩻပေါင်ꩻ (၃၀၀၀)ယို မော့ꩻဆုဲင်ꩻ ထဲမ်သော့ꩻဆုဲꩻထဲင်းယင်း အပနဲအာတန်သွူ။ ဆုဲင်ꩻဆုဲင်ꩻ မီႏမော့ꩻထဲင်းယင်းလဲ့ တဲမ်းရွမ်ထဲင်းယင်းတဲင် နျꩻထန်ႏဆုဲင်ꩻထဲင်းယင်း ပဉ္စမအလဲင်ႏသွူ။
"စီႏခြပ်လိတ် မော့ꩻတလူႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏယဟန်ႏ" လိတ်အုပ်ယိုနဝ်ꩻ တတ်နွိုင်ႏသမျ စီႏခြပ်ဖေႏတွမ်ႏ လိတ်မွူးအက္ခရာႏတသာ သော့ꩻဖေႏပါတွမ်ႏ သင်္ကေတအမုဲင် (-း -ꩻ -ႏ)ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ (ကွဲႏတွော့ꩻ လိတ်မွူးလီꩻနောဝ်ꩻ သော့ꩻတောဝ်းသွူ။) ယထွောင်းထွောင်းတွမ်ႏ ယဟန်ႏဟန်ႏနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးလိတ်မဲ့ငါတွမ်ႏလိတ်တျော်ꩻထျောဝ်ꩻ လိတ်ရဲဉ်ႏဖုံႏ ငဝ်းဖြုံႏလိတ်ဖြုံႏဖုံႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏလဲ့တရောဝ်း၊ ကွပ်ပွိုးစေး အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ (စေးခြေားကားငါႏ၊ အငိုꩻလဲ့ ကားငါႏ တန်ငါႏ)လဲ့တရဝ်း၊ နောဝ်ꩻမꩻတဲင် - လိတ်ဖြုံႏယဟန်ႏနောဝ်ꩻ စီႏခြပ်ဗာႏတွမ်ႏ လိတ်မွူးအက္ခရာႏလီꩻစခါ အဒွေါင်ႏစားနောဝ်ꩻသွူ။ (ဥပမာႏ-နှဲ-မှဲ-လှဲ-ဝှဲ-ကဝ် ခဝ် ငဝ် စဝ် တဝ် ထဝ် နဝ် အဝ် ကစ။ ကက် ကင်၊ ခက် ခင်၊ ငက် ငင် ကစဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
ယထွောင်းထွောင်းနောဝ်ꩻ လိတ်ဖြုံႏတတွမ်ႏတနွမ်ႏတဝ်း ဝီႏဝါးထိုꩻတဲင် အွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻဗာႏဒျာႏ (င)သွတ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ (ဥပမာႏ-ကုဲ-ခုဲ-ငုဲ-စုဲ-ဆုဲ-တုဲ-ထုဲ ကစ)။ အသွတ်ꩻကဗွိုန်ပီဒါႏလွဝင်ꩻနောဝ်ꩻလဲ့ လိတ်မွူးလီꩻ ကတဲမ်းသွုံꩻလွဉ်ဒါႏအတွိုင်ꩻ စီႏခြပ်တွမ်ႏ အဒွေါင်ႏစားနဝ်ꩻသွူ။ (ဥပမာႏ-ဖေါက်က်ပြန်ႏန်ႏ၊ ဗူႏဗူႏဗန်ႏန်ႏ၊ ထင်ႏင်ႏလင်ꩻင်ꩻ၊ နဝ်ဝ်ထင်ꩻင်ꩻ ကစ)။ စီႏခြပ်လိတ် ယလဲင်ႏလဲင်ႏနဝ်ꩻ လိတ်ဖြုံႏတွမ်ႏငေါဝ်းဖြုံႏဖုံႏ သမ်းထဲ့ခွို့ထိုꩻ ကွိုတ်ကျန်ႏအောဝ်ႏကုဲင်ထိုꩻတဲင် ဖျင်ထဲမ်ဗဲ့ထန်ႏဗာႏတွမ်ႏ လိတ်မွူးအက္ခရာႏလီꩻစခါ အဒွေါင်ႏစားနောဝ်ꩻနေနေသွူ။ (ဥပမာႏ- ကဝ် တဝ် နဝ် ကစ၊ ကက် ကင် ခက် ခင် ကစ။ မဉ်ႏစီႏခြပ်တွမ်ႏ လိတ်ဖြုံႏဆွိုက်တဆီသွစ်ꩻ(၁၈)နောဝ်ꩻ လိတ်မဲ့ငါ ထန်ႏအာ ပိုႏအာငါႏတဲင် စီႏခြပ်ဗာႏဒျာႏတွမ်ႏ လိတ်ဖြုံႏဆွိုက် တဆီသူ (၁၆)နောဝ်ꩻသွူ။
ကထွိုင်ႏစီႏခြပ်တွမ်ႏ လိတ်ဖြုံႏရမ်းပေါင်းပေႏ ဆွိုက်တဆီသူ(၁၆)တဲင် အကျိုꩻကေꩻဇူꩻတန်အာငါႏသွူ။ လိတ်တျော်ꩻထျောဝ် လိတ်ရဲဉ်ႏတွမ်ႏလိတ်ယာႏ လိတ်ဖြုံႏဖုံႏလဲ့ နွမ်ႏအာထွူတကာႏတောဝ်း လိတ်မဲ့ငါလဲ့ ထန်ႏဆေ့ꩻ၊ စေးလဲ့လို့ဆေ့ꩻ၊ အခိန်ႏလဲ့လို့ဆေ့ꩻ၊ စေးငိုꩻမွိုက်ငိုꩻတွဲႏနျꩻခꩻ စရိပ်စကလဲ့ သက်သာႏတဲင် လိတ်အုပ်ငိုꩻလဲ့ သက်သာႏတွော့ꩻ ကေားဖြေꩻပူႏဇောႏ ဟော်ꩻဖတ်ထွားသားလဲ့ ဖြေꩻပူႏဇောႏနွောင်ꩻ အငိုꩻပေါ်ꩻပေါ်ꩻ သက်သက်သာႏသာႏ၊ တန်ႏဖြေꩻပူႏဇောႏနွောင်ꩻ တဖွူꩻလွုမ်ꩻလဲ့ ဖြေꩻပူႏဇောႏနွောင်ꩻ နီဖွူꩻသွံဖွူꩻတွော့ꩻ ဗဟုသုတဉာဏ်ႏပညာႏ ကယိန်းလꩻအာအာ ကယိန်းအောဝ်ႏအောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူနေား။
ငဝ်းတွိုင်ꩻ-က
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- (၁) ကကွိုင်ႏငါႏနဝ်ꩻ ပါꩻမော့ꩻသွိုက်၊ ကထွိုက်ငါႏနဝ်ꩻ ပါꩻမော့ꩻခံꩻ။
- (၂) ကခြꩻငါႏနဝ်ꩻ စေႏတနာႏ၊ ကညငါႏနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏ၊ ကကွာႏငါႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏကျမ်ꩻ။
- (၃) ကခြောႏငါႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသꩻ၊ ကခြꩻငါႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏစေႏတနာႏ၊ ကကွာႏငါႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏကံႏ။
- (၄) ကဆွော့ꩻငါႏနဝ်ꩻ ပသီႏကဲဉ်ႏ၊ ကပနဲဉ်ႏငါႏနဝ်ꩻ တရꩻဖဲဉ်။
- (၅) ကညငါႏနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏ၊ ကဆွာꩻငါႏနဝ်ꩻ သံႏသရာႏ။
- (၆) ကတန်ႏရာꩻ ရွေꩻလွိုက်၊ ကဆွိုက်ရာꩻခံႏလွ၊ နဝ်ꩻမꩻ ကျ။
- (၇) ကတေက်ꩻဗုက်ထွိုက် တေက်ꩻဗုက်လင်ꩻ၊ ကတေက်ꩻဗုက်သင်ꩻ တေက်ꩻဗုက်သွော့။
- (၈) ကရလွိုဝင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏနမ်း၊ ကငမ်းလွိုဝင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏသꩻ။
- (၉) ကသေသားယူႏလꩻ၊ တသေတဝ်းသား ကာတꩻဗꩻ(ကာဗꩻ)။
- (၁၀) ကအံႏတွင်ꩻခါ တွမ်ႏပိုမာ၊ ဆုဲင်ꩻချာမီႏခံႏ တဖြာꩻလွုမ်ꩻ။
(၁၁) ကတိယို ရွဉ်တလီꩻကျမ်ꩻ မီႏထွာႏ၊ သစ္စာႏယို ရွဉ်တလီꩻမီႏစေ၊ တခြေရာႏပြုဲင်ပြင်ꩻ၊ သွူꩻလင်ꩻယိုꩻမာꩻ။ (၁၂) ကတူႏမီႏအဝ်ႏနီဖြုံႏနဝ်ꩻ ယံလဲဉ်းအဝ်ႏတဖြုံႏ။ (လိုꩻတဖြာꩻဒျာႏ မာꩻထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ နန်ꩻအောင်ႏမျင်ႏ၊ လိုꩻနီဖြာꩻမာꩻကီ လိုꩻအမျာꩻမာꩻထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏယိုꩻပေႏ။) (၁၃) ကတူႏလဲဉ်းလဲ့ မေးတလဲဉ်းတဝ်း (သံယော်ꩻဇဉ်ႏ တဖြွီꩻယုဲင်)။ (၁၄) ကတူႏလွေꩻမုဲင်ꩻတဲ့ အမေးလွေꩻလွဉ်ꩻ (ကေားအွဉ်ဆꩻငါသား ကအွဉ်မာꩻအတွိုင်ꩻ ကေားထွေထောင်လွဉ်ꩻဆꩻချာသား ထွေထောင်ခွုမ်မာꩻထွားနုဲင်းလွဉ်ꩻဒါႏ။) (၁၅) က-တန် တမွေးတဝ်း ဠ-တန်ဒျာႏ၊ ဝင်ꩻတဲမ်းဗာႏဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ။ (၁၆) ကꩻနင် လိန်းလင်း၊ ယင်း လီးလူꩻ (ကꩻနင် တွုင်ꩻတင်ꩻ၊ ယင်းထွိုင်းထွူ။ ကꩻနင်=ပေႏ၊ ယင်း=တန်။ အပေႏလဲ့ တလိန်ႏမာႏလက်ꩻလဲဉ်တဝ်း၊ အတန်လဲ့ တလိန်ႏမာႏလက်ꩻလဲဉ်တဝ်း၊ တွုင်ꩻတင်ꩻထွိုင်းထွူလွဉ်းဉ်း)။ (၁၇) ကနိစ္စက်ဝင်ꩻခါ ငထာꩻဟားဟား၊ နမ်းထွိုင်ႏခိုးလျားခါ ငွိုးထာꩻသိတ်သိတ်။ (၁၈) ကလာꩻမီႏစဲစ် နိဖူတငဲက်။ (၁၉) (က) ကꩻလောင်သိုထင် အယံလဲဉ်း နꩻသိုအဲင်ႏ၊ (ခ) ကꩻလောင်သိုနဝ်ꩻ ထင်ကယ်ꩻနꩻသို (လိတ်လုဲင်ꩻပုဲင်ႏပေႏ အစွန်ꩻအဟိန်းနဝ်ꩻ အယံလဲဉ်း အရေꩻတွိုႏအခြောင်ꩻဗꩻလဲဉ်း သာႏလွိုလဲဉ်း ကတွိုက်ꩻနေးတွမ်ႏစဲ့ꩻ)။ (၂၀) ကလူꩻသဉ် စဗဉ်ႏနား၊ ကလူꩻဆား စဗဉ်ႏငွဉ်ꩻ၊ နာꩻတွမ်ႏခြင်ꩻမွုန်း နာꩻသက်လွဉ်ꩻ။
(၂၁) ကအဝ်ႏခါ အွꩻအွꩻအံႏအံႏ၊ ထွိုင်ႏအဲဉ်ထဝ်း ဝေ့ꩻဝေ့ꩻပန်ႏပန်ႏ။ (၂၂) ကာစꩻငါႏလဲ့ အထာႏဝ စင်းအဝ်ႏခြေင်ဒါႏ (သꩻဆန္တအာႏတလာလွဉ်ꩻငါႏတဲင် နဲစ်တမွိုတမာꩻငါႏထာꩻ လွစ်ဟင်ꩻကုဲင်ပဲစ်ꩻ သွုမ်ꩻတိန်ꩻထိုꩻလို့ဒါႏသွူ။) (၂၃) ကာလံ ဒေသံ အဂ္ဂံ ဓနံ (အခိန်ႏအခါႏ အဖဲ့ꩻအဖုဲင်း ရော့ꩻသင်ꩻတွင်ꩻ မီႏသေယူႏ မီႏသေထူႏဒါႏ အခွင်ꩻအရေꩻ ခွုမ်မာꩻလွေꩻ ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ အောင်ႏမျင်ႏခံႏစာꩻဗာႏ အကျိုꩻကေꩻဇူꩻတရာꩻနဝ်ꩻသွူ။) (၂၄) ကာသေ့ꩻထာထာꩻ ဆꩻချာ တအွဉ်ႏစွꩻတဝ်း။ (လွေꩻငါလဲ့ တလဲဉ်းတဝ်းဆꩻချာ၊ မာꩻထာꩻမာꩻတသာလဲ့ တအွဉ်ႏကုဲင်နွောင်ꩻတဝ်း အလီꩻအယ၊ တနယ်ꩻ-ယမ်းကာဖွို့ꩻစံႏခရာႏ ဆꩻငါဖဲ့ꩻသူꩻ မီႏတတဉ်ႏတွော့ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻမွုန်းဆꩻချာ။) (၂၅) ကုသိုလ်ႏတပဲꩻ ငါးရုဲင်ꩻ တစွဲး (မာꩻထာꩻဟဝ် လꩻဆေ့ꩻပေႏလဲ့ လꩻအာတောဒျာႏ အကုဲင်ဖဲ့ꩻ။) (၂၆) ကုသိုလ်ႏပညာႏ၊ တွမ်ႏဥစ္စာႏ၊ တနီꩻအတာႏ တမျိုꩻမျိုꩻ ယံလꩻဗာႏ။ (၂၇) ကေကံႏကထင်ႏဟဝ် ထောင်ငနဝ် မော့ꩻချို့ꩻ။ (၂၈) ကေဆရာႏညောဝ်ႏ၊ ညောဝ်ႏဆရာႏ ကေ။ (၂၉) ကေညာႏတာႏမꩻ ဖိုးချံꩻသာႏ (လိုꩻတန်မီႏနိစ္စက်တဝ်းမꩻ လိုꩻပေႏချံꩻသာႏ၊ ခွန်ကွဉ်စဝ်းသီး မဉ်ႏနိစ္စက်တဝ်းမꩻ လိုꩻထိုအမျာꩻ ထံꩻသာꩻသီး ချံꩻသာႏသွူ။) (၃၀) ကေတန်လဲ့ အခင်ႏခြောင်ꩻတန် (လိုꩻတန်လဲ့ အစူခြောင်ꩻအခင်ႏခြောင်ꩻ လုဲင်းတန်အဝ်ႏကုဲင်တန်ဒါႏ)။
(၃၁) ကေပေႏမီႏလောက်ꩻ စောက်ꩻပေႏရဲး။ (ပါꩻတဖြာꩻ မဉ်ႏလောက်ꩻနိစ္စက်လွဉ်လဲ့ ပါꩻတဖြာꩻ ရဲးကိုဖေႏ၊ ပအိုဝ်ႏတွမ်ႏစောက်ꩻစခါ တဖူးဝေး၊ အုံငီꩻဝင်ꩻ စွဲးကိုလွဝင်ꩻ)။ (၃၂) ကေမော့ꩻ ကွယ်သာႏ မဲ့ꩻတနွာႏနွာႏ ထွားစဲင်း။ (၃၃) ကေမွမ်း အဝ်ႏကုဲင် ကေဖုဲင် လွဉ်ယင်း။ (၃၄) ကေအေႏလဲ့ငမ်း၊ ကေနမ်းလဲ့ꩻ သꩻဝꩻ။ (မော့ꩻထီႏလိုꩻတန်နမ်းလဲ့ငမ်း၊ မော့ꩻထီႏ အလိုꩻဆꩻလလဲ့ငမ်း)။ (၃၅) ကေꩻဇူꩻမီႏမဲ့ꩻ ဝင်ꩻပသဲ့ꩻဒါႏ၊ ကေꩻဇူꩻမီႏကုဲင် မာႏဆုဲင်ꩻဒါႏ။ (၃၆) ကုဲင်းငါႏထာꩻလဲ့ စူပုတ်ꩻ၊ နုတ်ꩻငါႏထာꩻလဲ့ စူပုမ်။ (၃၇) ကုဲင်ႏတထာဝါႏ ကာႏတထာသေင်ႏ။(မဲဉ်-----------လꩻထာꩻဟဝ် တစွိုးတမျိုꩻတဲင် ဖေႏရီးအွဉ်နေးတမျိုꩻ)။ (၃၈) ကေားကျွိုက်ငထဝ်း နုဲင်းဗွူသိုႏ၊ ကေားလိုႏငထဝ်း နုဲင်းဗွူမွမ်း။ (၃၉) ကေားရက်ငထဝ်း နုဲင်းဗွူသိုႏ၊ ကေားလိုႏငထဝ်း နုဲင်းဗေသေင်။ (၄၀) ကေားသားကတလွိုး ထာꩻငွိုးပေါႏ၊ ကေားသားကပျောႏ ထာꩻငလီ။ (၄၁) ကေားသုတ်သင်ႏ လွေꩻနꩻ၊ လိုꩻလွꩻ အဝ်ႏကုဲင်။ (၄၂) ကောႏတကꩻလဲႏ မီႏကွဲခွုန်ꩻ တကꩻလဲႏနဝ်ꩻ ကျ၊ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ ကွဲခွုန်ꩻတမဲရွုမ်ꩻ (တောႏလမ်းစနဝ်ꩻ ဝင်ꩻနီ၊ ထင်ႏဖြားခါ အဝ်ႏကုဲင် တဖြာꩻဒျာႏ။) (၄၃) ကောႏတရာꩻရာꩻယင်းအထျꩻ၊ နုဲင်းပါꩻ(-------) သား ဒုံႏမောင်း။ (၄၄) ကံႏ-ကံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ အလင်တမွေးတဝ်း ထာꩻမာꩻဒျာႏ။ (၄၅) ကံႏ-ဉာဏ်ႏ-ဝီရိယ သွံဌာန၊ ဝီရိယမီႏဖြို ကံႏစွဲးကို။ (၄၆) ကံႏ-ဉာဏ်ႏ-ဝီရိယ၊ သွံဌာန၊ အဝ်ႏသွံပင်မꩻ ထွာဖွိုင်ꩻသီႏ။ (၄၇) ကံႏတကုဲင် ခမ်းခေ့ꩻ၊ ကံႏတဝေ့ꩻ ခမ်းလော့။ (အကျောင်ꩻတဟဝ်တဝ်းတဲင် အကျိုꩻလဲ့တဟဝ်တဝ်း)။ (၄၈) ကံႏတချာႏမဲ့ဝေ့ꩻ၊ ကံႏပေ့ꩻ မဲ့ခေင်။ (၄၉) ကံႏတနꩻမို့ꩻကဲဉ်၊ ကံႏတနဲဉ်မို့ꩻလီး။ (၅၀) ကံႏတဟဝ်တဝ်းမꩻ ရဲ့ဗာႏမီꩻ၊ ထာꩻလီꩻတဟဝ်တဝ်းမꩻ ရဲ့ဗာႏကြွဉ်။
(၅၁) ကံႏတဟဝ်တဝ်း အဗွေႏခြိုႏ၊ ထာꩻလီꩻတဟဝ်တဝ်း အဗွေႏယာႏ။ (၅၂) ကံႏယတွမ်ႏကျောင်ꩻလီꩻ အဝ်ႏငီꩻလွဝင်ꩻ။ (၅၃) ကံႏဟဝ်မꩻ လꩻ၊ ကံႏဆꩻမꩻ ထွိုက်၊ ခံꩻသွိုက် ရတနာႏ။ (၅၄) ကံႏအဝ်ႏမꩻ ထင်ႏသျာꩻ၊ ဉာဏ်ႏအဝ်ႏမꩻ ထီႏညာꩻ။ (၅၅) ကံႏအဝ်ႏမꩻ အကျံႏထွူ၊ ကံႏမဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်း တငွူ။ (၅၆) ကဝ်ႏတရေꩻ ဗျာႏအစော့ꩻ၊ လိုꩻတရေꩻ သꩻတဗော့ꩻ။ (၅၇) ကဝ်ႏသတင်ꩻ တလီꩻအီထိုꩻ၊ လိုꩻသတင်ꩻ လိုꩻအီဖင်း။ (၅၈) ကဝ်ႏသဉ်တွမ်ႏမော်နမ်း၊ လမ်းပါႏတွမ်ႏအိန်ႏသူႏ၊ လိုꩻမူႏတွမ်ႏဒဲဉ်ဖွိုင်ꩻ၊ ဖိုးရွိုင်ꩻတွမ်ႏတသာႏ လျောက်ပတ်ငါႏ။ (၅၉) ကဝ်ႏသီးအမျိုꩻ နွူႏယိုꩻ ကုဲင်စဝ်း ဆုဲင်ꩻတဖြဝ်း။ (၆၀) ကိစ္စ တလော၊ ဂုဏောတပဲꩻ။ (၆၁) ကိစ္စမီႏပေါႏ ထံႏတွမ်ႏပြေင်၊ အရေꩻမီႏတေင် ထေင်းကတူႏ။ (၆၂) ကဉ်ꩻစာꩻဒျာႏယာႏ စာႏနာႏဒျာႏနမ်း။ (၆၃) ကဉ်ႏစူမီႏ ဆာ၊ ကဉ်ႏစူနာ လျား။ (၆၄) ကေန်ꩻတသီးသွ၊ မွတသီးရွိုး။ (၆၅) ကဲစ်ꩻတွမ်ႏဖုဲင် မုဲင်တွမ်ႏလူႏ၊ ဖုဲင်ကတ်ကူႏ လူႏနောင်နင်။ (သီဝင်ꩻခို သီဝင်ꩻမူႏ/ သီပိုမာ သီပိုဝါꩻ အဝ်ႏလဲဉ်းဒျာႏ)။ (၆၆) ကဲစ်ꩻတွမ်ႏဖုဲင်ဖြူႏ၊ မုဲင်တွမ်ႏလူႏဖြင်း။ (၆၇) ကောင်တန်မီႏထို ခဝ်းစေႏတီႏ၊ ဟန်ႏအိုမီႏအွီႏ ခဝ်းပွယ်ꩻပင်ꩻ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏရဟန်ꩻ ခဝ်းသဲင်ꩻလိတ်၊ လိုꩻဖြောင်ꩻလိုꩻဖြား ခဝ်းသဲင်ꩻပတီꩻစိတ်။ (၆၈) ကောင်ထို ခဝ်းစေႏတီႏ၊ ဟန်ႏအိုအွီႏ ခဝ်းပွယ်ꩻပင်ꩻ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏရဟန်ꩻ ခဝ်းလိတ်၊ လိုꩻဖြား ခဝ်းပတီꩻစိတ်။ (၆၉) ကောင်နာထီစွူး ဆꩻတွို့ꩻမွူးထန်ႏစွဉ်ႏလဲ့ လိုꩻဟဝ်သူႏတောႏကောင်ꩻသီးငဝ်းနဝ်ꩻ တဗူႏဗန်ႏတဝ်း။ (၇၀) ကောင်အဝ်ႏလဲ့ ဘုရာꩻအဝ်ႏ၊ ဒုံအဝ်ႏလဲ့ ကျောင်ꩻအဝ်ႏ၊ လိုꩻမျိုꩻအဝ်ႏလဲ့ လိတ်လုဲင်ꩻအဝ်ႏဗာႏ။
(၇၁) ကုံႏတဖြုံႏညီꩻ၊ ထီꩻတဗာႏချင်ႏ။ (လွေꩻညီꩻသဲင်ꩻသွို၊ အုံညီꩻအဝ်ႏရဝ်း၊ အွီႏညီꩻ တရီနုဲင်း။) (၇၂) ကျံႏထာꩻရော့ꩻ - မော့ꩻထာꩻမာႏ။ (၇၃) ကျောင်ႏမို့ꩻ-ထဲ့ဟံႏ (သွုန်ႏသꩻမာႏန ထိုရွဲးငါႏလဲ့ တနီꩻခါ ထဲ့လထဲ့ဖွိုႏချာဒါႏ)။ (၇၄) ကြေ့ꩻကထွိုင်ႏနွောင်ꩻကွယ်သာႏ ကွပ်ဒျာႏထာꩻသောင်ႏသာ။ (၇၅) ကြေ့ꩻကယွိုက်ꩻထာꩻ ကတꩻကတ်ꩻလꩻ ကွယ်သာႏနဝ်ꩻ ကွပ်ဒျာႏဝီရိယ။ (၇၆) ကြိုတခု မုတရျာꩻ၊ နမ်းတဖြာꩻ မုꩻရျာꩻရေင်။ (၇၇) ကွာႏဝင်ꩻ နုဲင်းမို့ꩻတွမ်ႏဟံႏ၊ နိဗ္ဗာန်ႏတွမ်ႏငါးရုဲင်ꩻ။ (၇၈) ကွီဒါႏမꩻ ဖေႏ၊ ဖေႏဒါႏမꩻ ထူႏ၊ ထူႏဒါႏမꩻ လꩻ။ (၇၉) ကွီအာ လွꩻထီႏ၊ ဖေႏအာ သွုမ်ꩻခြေင်။ (၈၀) ကွယ်ဟန်ႏအိုဆွတ်ꩻခြုံး တအာႏနာႏတဝ်းဖွိုင်ꩻ။ (၈၁) ကွဲးတန် ကွဲးဟွေႏမွော့ထာꩻနုဲင်းထွီႏ၊ ကွဲးတန် ကွဲးတရေꩻသွော့ထာꩻ နုဲင်းဝါးတောင်ꩻ။ (၈၂) ကွဲးဒေါ့ꩻ ကွဲးရုဲင်းရုဲင်း၊ ကွဲးခြုဲင်း ကွဲးအာအာ။ (၈၃) ကွဲးဖြားဖြား ကွဲးတကြွားကြွားမွော့ထာꩻ နုဲင်းထွီႏ၊ ကွဲးဖြားဖြား ကွဲးတရေꩻရေꩻသွော့ထာꩻ နုဲင်းဝါးတောင်ꩻ။ (၈၄) ကွဲးမဉ် ကွဲးဆျာႏမွော့ထာꩻ နုဲင်းမောက်ꩻဖါး၊ ကွဲးဖြား ကွဲးနွိုးသွော့ထာꩻ နုဲင်းမောက်ꩻဝန်။ (၈၅) ကွဲးရက် ကွဲးအာအာ၊ ကွဲးငါငါ ကွဲးခါႏခါႏ ဗွိုန်နုဲင်း ထီသမုဒ္ဒရာႏ။ (၈၆) ကွဲးလွောက်ꩻလွောက်ꩻအလိုႏ အလိုႏ ကွဲးမွိုက်မွိုက်။ (၈၇) ကွံႏထွူႏ ငဖွူꩻသတ်၊ ကွံႏဖွီ တဒွီသတ်၊ ကွံႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ငခဲဉ်ႏသတ်။ (၈၈) ကွိုꩻတန်ငါႏလဲ့ ကုဲင်းငခြင်ꩻ၊ မင်ꩻတန်ငါႏလဲ့ ကုဲင်းအဝ်ႏခြေင်။ (၈၉) ကွိုꩻထာꩻရော့ꩻ-မော့ꩻထာꩻမာႏ။ (၉၀) ကွင်တဖူꩻတွူး တမော့ꩻတဝ်း တဖူꩻမွူး။
- (၉၁) ကွဉ်နီႏပꩻ တွိုႏကွံႏထျꩻ၊ ကꩻသမ်းဆဲင်ꩻဗွို ယာႏအဝ်ႏလို။
- (၉၂) ကွုတ်တနီꩻ သီတနီꩻ (တဘဝ သီတဝ်း နီသွံလဲင်ႏ။)
- (၉၃) ကျွိုက်တဝ်းနီနမ်း ကျွိုက်နီဖါ၊ ထွာတဝ်းနီမာ ထွာနီမွိုး။
- (၉၄) ကျွိုက်ဒျာႏ တထွိုက်တဝ်း၊ ထွိုက်ဒျာႏ တဆွိုက်တဝ်း။
- (၉၅) ကျွိုက်ရက် ထာꩻဝင်ꩻသꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ တခေင်ꩻထာꩻ ထာꩻဝင်ꩻသꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ အံႏမ ထာꩻဝင်ꩻသꩻအဲဉ်ထဝ်း။
ငဝ်းတွိုင်ꩻ-ခ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]၁။ ခꩻယူး လꩻဝါး၊ ရေႏပနား လꩻဖိုး (ရေႏရွယ်ႏတမျိုꩻ ထွာတေားတမျိုꩻ၊ လꩻတေားတစွိုး၊ ရေႏရွဲႏဒျာႏ အညမ်းအကုဲင်ရွုမ်ꩻလဲ့ လꩻပါတေား အယံအဟဝ်စား)။
၂။ ခါးလားကဒေါ့ꩻ - ယူႏအွဉ်ရဝ်း၊ ခါးလားကလဝ်း ယူႏစဉ်ꩻစာꩻ၊ ငမ်းဗာႏ ဆော့ꩻပါꩻ ပါနဲ့ ပါတဝ်းနဲ့။
၃။ ခါးလားကဖြေꩻ ပိတ်ဒုံထန်ႏ၊ ကွဉ်ကꩻဗော့ꩻ ဗန်ႏဒုံကို။
၄။ ခါးလားကမာꩻ ယူႏစဉ်ꩻစာꩻ၊ ထာꩻမာꩻတဖူꩻရဲဉ်ႏ မဲဉ်ႏနဲ့ မဲဉ်ႏတဝ်းနဲ့။
၅။ ခါးလားကလꩻ အမာ ရက်မွိုးဖါ၊ ကထွိုင်ႏလꩻအမာ ရက်အမာ၊ ကထွိုင်ႏလꩻအပို ရက်အပို။
၆။ ခူꩻနုဲင်း အေႏတွမ်ႏဖဲဉ်ႏ ထန်ႏတဖူꩻချင်ႏ၊ တဟဝ်တဝ်းနုဲင်းနုဲင်း၊ အေႏလဲ့နွုမ်ꩻသေင်၊ ဖဲဉ်ႏလဲ့ နွုမ်ꩻသေင်။
၇။ ခူႏယူꩻ လꩻတေားယူး။
၈။ ခိုဗင်ႏတွမ်ႏမူႏနံꩻ မေႏတွမ်ႏယံꩻ၊ ဗော့ꩻဝင်ꩻ တလꩻတဝ်း။
၉။ ခိုရွုမ်ꩻခန္ဓာႏ၊ ထာꩻဒါႏ စူဠပန်ႏ၊ လိတ်ဉာဏ်ႏ ဆေ့ꩻခြေား (လိုꩻခိုသီးအမျိုꩻ ဒါႏဗာႏလိတ်ရိုꩻကီလဲ့ ပွိုးဉာဏ်ႏထွိုင်ꩻငါႏတဲင် ကျပ်နုဲင်းဝင်ꩻ တဒါႏလꩻတဝ်း၊ နုဲင်းစွဉ်ႏစူဠပန်ႏမထေရ်ႏသွူ။)
၁၀။ ခံꩻကယ်ꩻ ခတ်ယိုꩻ၊ လိုꩻကယ်ꩻ ခတ်ယပ်ꩻ။ (လိုꩻဟဝ်လိုꩻမန်ႏ အကျင်ꩻစာရိတ္တ သက်သေႏခံႏနဝ်ꩻသွူ။)
၁၁။ ခံꩻစဲစ် ခံꩻမန်ႏ လုံးခြုံꩻသက်သေႏခံႏ။ (လိုꩻဟဝ်လိုꩻမန်ႏ အကျင်ꩻစာရိတ္တ သက်သေႏခံႏနဝ်ꩻသွူ။)
၁၂။ ခံꩻတသီး ထုမ်ႏယိုꩻ၊ လိုꩻတသီး ထုမ်ႏယပ်ꩻ။ (အီႏလꩻ အီႏကိုꩻကွဲႏဗာႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏလိုꩻကျောင်ꩻဟဝ် ဗွေႏဗွန်ဟဝ်တပါꩻပါꩻနဝ်ꩻ တယိုꩻတဝ်း၊ ထာꩻဟဝ် ထုမ်ႏနန်ꩻမော့ꩻငါႏ။)
၁၃။ ခံꩻထီပွဉ်၊ ရွဉ်ထီသေ့ꩻ၊ ဝင်ꩻငဝ်းဆေ့ꩻ။
၁၄။ ခံꩻဗွို့ꩻကတောင် ခံꩻနွုမ်ꩻသူႏ၊ ခံꩻဗွို့ꩻကတူႏ ခံꩻနွုမ်ꩻသေင်။ (ထာꩻတဟဝ်တဝ်း တဲက်တွိုင်ꩻအီ လိုꩻကျွားငဝ်းခရာႏ။)
၁၅။ ခံꩻလောင်း ဒင်ႏသဲင်။ (ကယံထွူလဲဉ်း ယိန်းယံထဲင်းထဲင်း။)
၁၆။ ခမ်းခြွိုင်ꩻခြေင်ထာꩻ ခမ်းရာႏတပါတဝ်း။
၁၇။ ခမ်းခြွိုင်ꩻထာꩻ တျာႏအွော့ꩻပါအကင်၊ မာႏနတန် မွဉ်တွမ်ႏရွဉ် အကွံႏပလဲင်ꩻဝန်။
၁၈။ ခမ်းခြွိုင်ꩻထာꩻ အရာႏတပါတဝ်း။
၁၉။ ခမ်းတဟုံဟင်တဝ်း လော့ကောင်ရွေꩻ၊ လိုꩻတဟုံဟင်တဝ်း ထော့ခွဉ်းလွေꩻ။
၂၀။ ခမ်းတန်ႏလော့နေ တလီꩻမာꩻ၊ နဂါꩻတန်ႏထန်ႏနေ ကဠုန်ႏဖတ်၊ သီႏထတ်တန်ႏထန်ႏနေ ယသောႏယား။ (လိုꩻကျောင်ꩻ တန်ႏလွိုင်ႏအာနေလဲ့ လိုꩻမူႏ ယားသွေꩻကုဲင်ထိုꩻ။)
၂၁။ ခမ်းထီတဟဝ်တဝ်း ပါႏခွန်ကျင်ꩻ၊ ရပ်ရာႏတဟဝ်တဝ်း ပါႏလိုꩻချင်ꩻ။
၂၂။ ခမ်းထီနဲင်ႏငန်ႏ မီႏထိုꩻမားနဝ်ꩻ တွိုက်ꩻထူႏချာလꩻလဲ့ ဘာႏသာႏမီႏထိုꩻမားနဝ်ꩻ တွိုက်ꩻထူႏချာ တယိုꩻတဝ်း။
၂၃။ ခမ်းမီႏဟဝ်တဝ်း လော့ရျꩻကောင်၊ လိုꩻမဉ်ႏဟဝ်တဝ်း ထောင်တဖူꩻ။
၂၄။ ခမ်းလော့ကောင်လောင်း လဲဉ်းထာꩻအုံႏ၊ ခမ်းလော့ထာꩻအုံႏ လဲဉ်းထာꩻအုံႏ။
၂၅။ ခမ်းလော့ဖြဲ့ဖြဲ့ တဖူꩻပြေ၊ လိုꩻသေယောင်ႏယောင်ႏ မာႏနထို။
၂၆။ ခမ်းလော့ဖြောက်ဖြက် တဖူꩻပြေ၊ လိုꩻသေဖြီႏဖြဝ်း ငါးရုဲင်ꩻဆာႏ။
၂၇။ ခမ်းလော့မဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ တဖူꩻပြေ၊ လိုꩻသေတန်ႏတန်ႏ လင်ꩻငါးရုဲင်ꩻ။
၂၈။ ခမ်းလို့မꩻ ထုဲင်ဆုဲင်ꩻ၊ စဲ့ꩻဝုဲင်ꩻမꩻ ဗျောက်ꩻပြာႏ၊ ခရာႏတလꩻတဝ်း။ (ထာꩻဝီရိယသောင်ႏသာ ကျိုꩻစာꩻမုꩻ တအဲဉ်ထဝ်းစဝ်းစဝ်း)
၂၉။ ခမ်းသဲင် အွီႏအနာ၊ ခမ်းခါ အွီႏအထျꩻ။
၃၀။ ခံႏသျင်ႏခံႏစင်ꩻ လိတ်ဟိုထံꩻ ပါဗာႏ။
၃၁။ ခင်ႏဆာ ကီႏတိုႏ၊ စူဆာ ပြေင်အော့ꩻတိုႏ၊ ငွဉ်ꩻဆာ ကတောင်တိုႏ။
၃၂။ ခင်ႏတဟဝ်တဝ်း ခင်ႏ၊ စူတဟဝ်တဝ်း စူတဟဝ်တဝ်း စူ။
၃၃။ ခင်ႏလဲ့တပတ်ꩻ၊ စူလဲ့ တပ်ꩻမꩻ၊ နီယပ်ꩻသꩻကို ပါꩻထီႏသေ။
၃၄။ ခင်ႏလမ်းဗေင်ႏဆꩻနဝ် ရွဉ်မီႏအဝ်ႏသဲင်ꩻ ပဉ်ခင်ꩻင်ꩻ၊ ခမ်းလမ်းဗေင်ႏဆꩻထင်ꩻ ခံꩻမဉ်ႏအဝ်ႏသဲင်ꩻ ပဉ်တွိုက်က်မꩻ ဝင်ꩻရက်ကျွိုက်။
၃၅။ ခင်ႏလေင်း ချာႏငရော့ꩻ၊ ခင်ႏအော့ꩻ ချာႏငဗန်ႏ၊ ထန်ႏသဲင်ꩻ။
၃၆။ ခင်ႏအဲဉ်ထဝ်းနုဲင်းသွန်ꩻတဖူ၊ စူအဲဉ်ထဝ်းနုဲင်းလုံႏ။
၃၇။ ခဲင်လေး လွူးဝါးစိပ်၊ ဖူသိက် လွူးဝါးကွူ။ (လိုꩻလွꩻ လိုꩻငဝ်းအာတဲင် ဝင်ꩻဒေါ့ꩻတွိုင်ꩻအီနော။)
၃၈။ ခဲဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်း အေင်ဟတ်ꩻ၊ မောင်းမွူးတသင်ႏတဝ်း မောင်းဗဲင်ꩻသင်ႏ။ (ကထွာလိုꩻတန် တဒေါ့ꩻတဝ်းထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ကထွာလိုꩻပေႏ တဆွိုင်ႏရာꩻတဝ်းသား သမ်းဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏသွဉ်သင် ထာꩻ။)
၃၉။ ခုံꩻ ကွဲးဖြားဖြား ကွဲးဟဲ့ꩻဟဲ့ꩻ၊ ဝါႏဖြဲ့ꩻ ကွဲးဖြားဖြား ကွဲးတကယ်ကယ်၊ လိုꩻ ကွဲးဖြားဖြား သꩻကွဲးလော်လဲလော်လဲ။
၄၀။ ခုံꩻ ယိန်းဖြား ယိန်းဟဲ့ꩻ၊ လိုꩻ ယိန်းဖြား ယိန်းတထဲ့ꩻ။
၄၁။ ခုံꩻအွီႏ ထွာခုံꩻဟဲ့ꩻ၊ ဝါးဖြဲ့ꩻ ထွာဝါးရွို့။ (အုံဗော့ꩻ အဝ်ႏဗော့ꩻ အွဉ်ႏဗော့ꩻ ဆို့ꩻရုဲင်ဗော့ꩻတွိုက်ငါႏလဲ့ အတကြုဲင်ꩻဒါႏ၊ အပြောင်ꩻလဲꩻဒါႏ၊ အဗွာ ထွာဒါႏအဖြေင်း။)
၄၂။ ချꩻညီꩻဝင်ꩻကျောင်ꩻ၊ ပေါင်ꩻညီꩻဝင်ꩻကံႏ။
၄၃။ ချာႏငင်း ခွဲႏတရွို့ꩻ အွဉ်ႏသိမ်ꩻတအွို့ꩻဗော့ꩻသꩻကို။
၄၄။ ချံꩻသာႏ တမူꩻတပယ်ꩻ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻ တစွဲးတကုမ်ꩻ။
၄၅။ ချင်ႏရွောင် တွောင်သော့ꩻထီ ထီတအုံတဝ်း။ (လꩻလွဉ်သွူ ပစ္စေꩻဥစ္စာႏလဲ့ ပေါႏသုံꩻပျုစုတ်ꩻစုဲင်ႏ တဒါႏတဝ်းနဝ်ꩻ တဆင်ႏပေႏလွုမ်ꩻ ကေန်ꩻဖြန်စွတ်ꩻခြော ယိုꩻမာꩻချာထွူ။)
၄၆။ ခြီႏတဗာႏ ပြာႏတလီး။
၄၇။ ခြို့ꩻမွူးဟာ ဆာမွူးရဝ်ꩻ။
၄၈။ (က) ခြံထိုယိုꩻ ထိုꩻယပ်ꩻ။ (ခ) ခြံထိုꩻယိုꩻ လိုꩻထိုꩻယပ်ꩻ။ (မဉ်ႏစာထိုꩻခြံနဝ်ꩻ အယိုꩻဒျာႏလဲ့ လိုꩻအီႏထိုꩻနဝ်ꩻ တယိုꩻတဝ်း၊ တလဲဉ်းတဝ်း၊ တဖနွောင်ꩻတဝ်း အရပ်ရာႏဆꩻချာ။)
၄၉။ ခြေင်းလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ထဲ့၊ ယန်ꩻလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ကလဲ့။ (မဉ်ႏမာꩻကျံꩻလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ကုဲင်ပဲစ်ꩻထိုꩻ၊ မဉ်ႏမာꩻချော်ꩻလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ တငမ်းတဝ်းတဲင် တအောင်ႏမျင်ႏတဝ်း၊ တတိုꩻတက်တဝ်း။)
၅၀။ ခြဲက်ꩻတနျာႏ ကွိုꩻသဲင်ꩻထုံပဲင်းကင်၊ လိုꩻခိုဗဝ်ဗင် ကွိုꩻထာꩻလွꩻ။
၅၁။ ခြောင်တကခြောင် ခြောင်စွဉ်ႏအဝ်ႏကြွို့ꩻတဝ်း၊ သေင်ႏတကသေင်ႏ သေင်ႏစွဉ်ႏအဝ်ႏကြွို့ꩻတဝ်း။ (လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻလဲ့ ယွုမ်းအံႏလို့လို့ တလꩻတဝ်း။)
၅၂။ ခြဝ်ႏသား အုံဒါကသောင်ႏ၊ ထီကောင်ႏသား အွꩻထီဆေ့တောက်၊ တူႏပေါက်သား ခူးဗာႏဝျ။ (အဗွေႏကေားမာꩻသား ကွိုꩻလꩻအာရွဉ်တဲင် အဝ်ႏလုမ်းစာဒျာႏတွော့ꩻ တစံႏစာꩻသုံꩻဆောင်ႏချာဗာႏတဝ်း အတခြိုꩻ။)
၅၃။ ခြောင်းယချင်ႏယ နုဲင်ႏထိုꩻနွောင်ꩻလဲ့ ပိုယလီꩻယ တနုဲင်ႏထိုꩻနွောင်ꩻတဝ်း။
၅၄။ ခြောင်းလိန်ႏဝင်ႏ ချင်ႏစောင်းဝဲင်း။ (လိုꩻတဟုံဟင်တဝ်း တဒီဒါတဝ်းနုဲင်းနုဲင်း မော့ꩻလွဝင်ꩻ။)
၅၅။ ခွအထျꩻ အနာထွာသိုႏ။
၅၆။ ခွꩻနုဲင်းထီ တရီနုဲင်းဝ၊ ခွꩻလဲ့ တရျားရျား၊ လျားလဲ့ လျားပီပီ။
၅၇။ ခွေကဒါႏလွိုပညာႏ နာꩻသမ်းတနာႏလိုႏတဝ်း၊ နာꩻကခြွေလွိုဥစ္စာႏ ခွေသမ်းတကေး။
၅၈။ ခွေကဒေါ့ꩻအတွိုင်ꩻမာꩻ၊ ခွေကမာꩻအတွိုင်ꩻ တွမ်ႏထွားနုဲင်းပုဲင်ႏ။
၅၉။ (က) ခွေဖိုး ခွေဒင်ႏ မွိုင်ꩻပန်ႏတွိုႏတွိုႏ။ (ခ) ခွေဖြီခွေဖြုဲင်ꩻ မွိုင်ꩻပြုဲင်ꩻဖျောဝ်ဖျောဝ်။ (ဂ) ခွေသေခွေတပြဝ် သုဲင်ꩻခဝ်တွိုႏတွိုႏ။ (ကျံႏစဲႏခွုမ်မာꩻ ထာꩻမာꩻတမျိုꩻမျိုꩻ မော့ꩻခန်းအယပ်ꩻအခုဲင်ႏလဲ့ယဝ်း တသျော့ꩻတဝ်း၊ တဆွတ်ချာတဝ်းလာꩻလာꩻ။)
၆၀။ ခွဲးတခါႏဝင်ꩻ နုဲင်းခမ်းအွုမ်ႏ၊ ဆွုမ်ႏတခါႏဝင်ꩻ နုဲင်းမို့ꩻလီး။
၆၁။ ခွတ်ꩻကတူႏ ပွစ်တငါ ရုဲင်ꩻလင်ꩻစူမီႏနာ၊ အခိန်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ လူးလင်ꩻထီ၊ အုံဟဝ်ခြွိုင်ႏသန်ꩻအီ။
၆၂။ ခွန်တဟဝ်တဝ်း ပါႏအရောင်ꩻ၊ လိုꩻကျောင်ꩻတဟဝ်တဝ်း ပါႏတကာႏ၊ တဲ့ꩻတဟဝ်တဝ်း ပါႏဆရာႏ။
၆၃။ ခွန်နားတရေင်၊ ဟေင်နားတရျာꩻ၊ ထံꩻသာꩻ နားတဗာႏ။
၆၄။ ခွန်နဝ်ꩻတဲႏခမ်း၊ စွန်နဝ်ꩻ ယားခမ်းထီ။
၆၅။ ခွန်နဝ်ꩻ ထံႏ၊ နင်ႏနဝ်ꩻ ဗွုတ်ꩻ။
၆၆။ ခွန်ဟဝ် အီႏပေါႏ ကျောႏရီးနေင်ႏတရျာꩻ၊ ဘုရာꩻအီႏပွင်ꩻ ကျောႏရီးနေင်ႏတရေင်။
၆၇။ ခွန်း နွုတ်ꩻနာꩻ၊ အံႏဖြာႏ နွုတ်ꩻနီꩻ။
၆၈။ ခွဉ်းဟဝ်တလီး ထွာအကမ်း၊ သတိꩻတဗာႏ ရဲးနွောင်ꩻနမ်း။
၆၉။ ခြွေခြာႏချံꩻသာႏစွဉ်ႏလဲ့ တွမ်ႏအွဉ်ႏထိုမွုန်းမာႏန။
၇၀။ ခြွိုင်ႏသန်ꩻ ဗွန်မေႏလျံႏ၊ ခြွိုင်ႏဒျာႏ ကံႏမေႏခိုး။
၇၁။ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻနဝ်ꩻ ပထမ၊ ပညာႏရေꩻနဝ်ꩻ ဒုတိယ၊ မေတ္တာႏရေꩻနဝ်ꩻ တတိယ။
ငဝ်းတွိုင်ꩻ- ဂ၊ င
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ](ဂ) ဂျိုဟ်ႏတဟဝ်တဝ်းပါပ၊ စနစ်တဟဝ်တဝ်း ဝါႏဒ၊ ခွန်တဟဝ်တဝ်း ပွိုးလောဘ။
(င) ၁။ ငခဲဉ်ႏလမ်းကို မပေါႏလျား၊ မောက်ꩻဖါးလမ်းကို မပေါႏဆျာႏ၊ တသာႏလမ်းကို မပေါႏဆွံ။ (ခွုမ်မာꩻဒေါꩻ့ဖြဝ်ႏထာꩻ တယွုမ်းအံႏတဝ်း၊ ပါꩻတမတ်လောက်တဝ်း၊ ကေားအွဉ်ႏရေꩻ ထူႏရေꩻသားဆေ့ꩻဆဲဉ်း။)
၂။ ငရာႏ ငသီ၊ ဝါႏရာႏ ဝါႏသီ။ (ပါꩻမုဲင်ꩻမာꩻ ထာꩻကုဲင်လဲ့ ပါꩻမုဲင်ꩻမော့ꩻဒျာႏ ထာꩻဒုက္ခ။)
၃။ ငဲ့ꩻ ဝါးကီႏ ဒီႏ ဝါးရွို့။
၄။ ငမ်းကေတွော့ꩻ အာႏကွိုꩻသျင်ႏ၊ သျင်ႏကယိန်းဟုဲင်းလဲဉ်းကေ။
၅။ ငဝ်းခိုဗင်ႏ ငွါမူႏနံꩻ၊ ငဝ်းဝင်ꩻမူႏ ငွါဝင်ꩻခို။
၆။ ငဝ်းငွါတျာႏဆေႏ ရေႏတွိုင်ꩻတနꩻ၊ ခꩻတွိုင်ꩻမဲဉ်ႏအနမ်း၊ ပြုဲင်ပြင်ꩻအဆာႏလီ၊ အလူးတွီး မေႏထန်ႏ။
၇။ ငဝ်းငွါမဉ်ႏလွဉ်ꩻ ဗဲ့ꩻချာခုဲင်ႏ၊ တရေႏအိန်ႏမဉ်ႏကုဲင် ဖျင်ဆုဲင်ꩻယပ်ꩻ။
၈။ ငဝ်းစခါ ငွါစခေါင်ႏ။
၉။ ငဝ်းစွဉ်ႏနာႏယပ်ꩻ၊ သေင်ႏစွဉ်ႏ ထင်ႏယပ်ꩻ။
၁၀။ ငဝ်းဆေ့ꩻငါႏထာꩻ ကယ်ꩻစွဉ်ႏထီဒဲဉ်ဟား၊ ငဝ်းကားငါႏထာꩻ ကယ်ꩻစွဉ်ႏထီဒဲဉ်သီႏ။
၁၁။ ငဝ်းတချင်ꩻတွမ်ႏကဗျာ ထွာအနုပညာႏ တသာႏဖြွီꩻတလီးချင်ႏ။
၁၂။ ငဝ်းပေႏသူငွါ ထွာလိုꩻခြာ၊ လစ်ꩻငွါဝန်ꩻထိုꩻ နီငွါကျိုꩻ။
၁၃။ ငဝ်းဖျင်ꩻတစား၊ ငဝ်းယားတမျိုꩻ၊ ယွုမ်းယိုꩻပြွိုင်းငါႏ ကျိုꩻဆေ့ꩻငါႏ။
၁၄။ ငဝ်းမွေးမꩻ မာꩻငွါ၊ ခွါမွေးမꩻ ဆေႏသိုႏ။
၁၅။ (က) ငဝ်းယွုမ်းယိုꩻ အကျိုꩻဆေ့ꩻ (ခ) ငဝ်းယွုမ်းယိုꩻ အကျိုꩻအဲဉ်ထဝ်း။
၁၆။ ငဝ်းရာႏတယွို့ ထာꩻငနွို့။
၁၇။ ငဝ်းလဲဉ် ဝန်ꩻသော့ꩻထောင်ႏ၊ ငဝ်းယောင်ႏ ဝန်ꩻသော့ꩻကပ်။
၁၈။ ငဝ်းသီးအမျိုꩻ တစင်တဝ်း နုဲင်းထီသူႏလောင်း၊ တကြောင်းတဝ်း နုဲင်းထီသူႏလာႏ။
၁၉။ ငဝ်း အငွါတရျာꩻ တတွာတဝ်းလိတ်ဖြုံႏ။
၂၀။ ငဝ်းအာ လွꩻဟွုန်၊ လွဉ်အာ လွꩻထီႏ။
၂၁။ ငဝ်းအဲဉ်ထဝ်း မာꩻငွါ၊ ခွါအဲဉ်ထဝ်း ဆေႏသိုႏ။
၂၂။ ငဝ်းအွီႏထွာသျိုႏ။
၂၃။ ငဝ်းအွီႏ နာႏခါႏ၊ ခရာႏတလꩻတဝ်း။
၂၄။ ငိတ်ꩻငေါက်ꩻဒျာႏ အကတူႏ နုဲင်းသေ့ꩻထွီႏ (ရီလဲ့ တဒေါ့ꩻတဝ်း။)
၂၅။ ငွီႏသဲင်ꩻလိုꩻခမ်း အဲဉ်ထဝ်းသာႏ၊ ထသဲင်ꩻလိုခမ်း အဲဉ်ထဝ်းအမီး၊ လိုꩻမူႏတသီး သဲင်ꩻလိုꩻခမ်း အဲဉ်ထဝ်းပိုဝါꩻ။
၂၆။ ငွီႏ အွီႏအထီ၊ ထီ အွီႏအကတူႏ၊ လိုꩻမူႏ အီႏအငဝ်း။
၂၇။ ငွိုးငါႏလဲ့ လင်ꩻ၊ ခြင်ꩻငါႏလဲ့ လို့။
၂၈။ ငွိုး တရျာꩻ တဖြာꩻင။
၂၉။ ငွိုးဗာႏမꩻ ကော့ꩻမွိုး၊ တလွိုးဗာႏမꩻ ကော့ꩻဖါ။
၃၀။ ငွိုး မလꩻ၊ င မထွာ။
၃၁။ ငွိုး အံႏမ၊ င အံႏဗာႏ။
၃၂။ ငွဉ်ꩻပူႏမဉ်ႏတန် ယားဒါႏယောင်ꩻ၊ ငွဉ်ꩻထောင်ꩻမဉ်ႏတန် ယားဒါႏလွိုး။
ငဝ်းတွိုင်ꩻ- စ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]၁။ စစနောဝ်ꩻ ရက်၊ ညညစင်ꩻ၊ စစသညင်ꩻ၊ ညညဗွိုႏ၊ စစနောဝ်ꩻ လွိုႏ၊ ညညစန်း။ ၂။ စထွာခိုဗင်ႏ တဆင်ႏပေႏ အွꩻဒါႏလဲဉ်းဒေါဝ်။ ၃။ စီꩻကန်ꩻကရိုꩻယို ပါꩻမုဲင်ꩻအွဉ်ႏလဲ့ ပါꩻမုဲင်ꩻချမ်ꩻသာႏ၊ ပါꩻမုဲင်ꩻနာႏလဲ့ ပါꩻမုဲင်ꩻလွစ်ဒုက္ခ။ ၄။ စီꩻကန်ꩻကရိုꩻ လိုꩻခန်ငိုꩻ(စီꩻကန်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရိုႏသေႏထာꩻမာꩻ၊ ရိုႏသေႏအခိန်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ စီꩻကန်ꩻဟောဝ်မꩻ ခြွေခြာႏ၊ ဒါႏသေ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻ၊ ပြမ္မာႏ ကံႏဟဝ်တဲင် စီꩻကန်ꩻမဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ သွဉ်လိတ်လုဲင်ꩻ ဉာဏ်ႏပညာႏဒါႏသေနွောင်ꩻတဝ်း၊ တအုံဟဝ်ခြွိုင်ႏသန်ꩻ ပြမ္မာႏနွောင်ꩻတဝ်း၊ တခြွေခြာႏချမ်ꩻသာႏ ကံႏဟောဝ်နွောင်ꩻတောဝ်းသွူ)။ ၅။ စီꩻကန်ꩻဟောဝ်မꩻ ထွာသဌေꩻ၊ ဆေ့ရေးဟောဝ်မꩻ ထွာသူႏကျွဲႏ။ ၆။ စုသွော့ နုဲင်းကလာꩻလဲႏ၊ ထုမ်ႏသွော့ နုဲင်းခယ်ႏလိုꩻမျိုꩻ၊ တွမ်ႏနုဲင်းထိုꩻမွော့ နုဲင်းနီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ။ ၇။ စူတဟောဝ်တောဝ်း သွို့ꩻခန်း၊ ခင်ႏတဟောဝ်တောဝ်း ကဒွေါ့ꩻထိုꩻ။ ၈။ စူနုံငတ်ꩻလီး ေဒါ့ꩻသွိုသွူဝင်ꩻ တနီꩻချင်ꩻမဉ်ႏလဲ့ တမီႏလꩻတဝ်းလွဝင်ꩻ။ (ပိုလီꩻဖုံႏ၊ တပဲ့ꩻဖုံႏ လိုꩻနုဲင်းနုဲင်းလဲ့ တပီတဗွိုန်တောဝ်းလွဝင်ꩻ။) ၉။ စူဖွို့ꩻလဲ့ မဲ့ဖဲ၊ သျောင်ႏအတကဲလဲ့ တော်ဒါႏ အတကီႏ။ ၁၀။ စူမွူးတဟောဝ်တောဝ်း စူမွူး၊ စူနုံတဟောဝ်တောဝ်း စူနုံ။ (ပါꩻမုဲင်ꩻ တဟောဝ်တောဝ်းလဲ့ ထူႏရေꩻပါꩻနဝ်ꩻ၊ ပေႏတန်ဖြေင်းဗွာကစ တလွောက်ꩻတောဝ်းမဲ့ငါ။)
၁၁။ စူမွူး ထွာဖြားဒုံ၊ စူနုံ ထွာရွာႏဆောႏ။ ၁၂။ စူလဲ့ယောင်း၊ ဖြောင်းလဲ့ဖေႏ၊ စေႏတနာႏလဲ့ပါ။ ၁၃။ စူꩻဒျာႏအနမ်း၊ ကမ်းဒျာႏအသꩻ၊ အခရာႏတလꩻတောဝ်း။ ၁၄။ စေတဒါႏတောဝ်း ယိန်းတရေင် ယပ်ꩻခြေင်ခြေင်။ ၁၅။ စေႏတနာႏ ယားလꩻ၊ ဝါႏသနာႏ ယားလꩻတောဝ်း။ ၁၆။ စဲ့ꩻလွဉ်သွူမꩻ ကွဲးဗျောက်ꩻပြာႏ၊ လိုꩻဆာလွဉ်ꩻသွူမꩻ ကွဲးဟဲ့ꩻဆရာႏ။ ၁၇။ စုဲင်ဗာႏတဝ်းတွမ်ႏဖြောင်း တွောင်အလူး၊ ဗုဲင်ႏတဗူးဒျာႏနုဲင်းနုဲင်း။ ၁၈။ စို့ꩻသိုႏ ထွꩻတောဝ်းငို၊ ထွဉ်ႏပို ထွꩻတဝ်းမာတွမ်ႏဝါꩻ။ (ထွဉ်ႏပိုလီꩻနောဝ်ꩻ အာႏနာႏဗာႏဒွိုန်းက၊ ထွိုင်ႏတွိုႏ မာတွမ်ႏဝါꩻနဝ်ꩻ အာႏနာႏခရာႏအဲဉ်ထောဝ်း။) ၁၉။ စင်းခံꩻ ဒါႏတဒါႏတဝ်း ထွားအယွိုႏ၊ လိုꩻမူႏတရေꩻလဲ့ အံႏစံꩻကအဒဲဉ်ဒွိုႏမꩻ သူႏသေ။ ၂၀။ စင်းလေက်ꩻစူဆွော့ꩻ တွဲႏပသီႏကသမ်းယံ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ တခွုမ်ဗာႏတဝ်းနꩻမွူးထင်။ ၂၁။ စံႏဗာႏတောဝ်းဗွို့ꩻ၊ ဖွို့ꩻဗာႏတောဝ်းစပ်ꩻ၊ ကဟတ်ꩻလဲဉ်းဝင်ꩻ အောဝ်ႏခဲဉ်ႏကလာꩻအော်။ ၂၂။ စံႏမွိုင်ငါႏမွိုန်း ယꩻမဲ့ꩻဟူႏ၊ ထူႏမွိုင်ငါႏမွိုန်း ယꩻမဲ့ꩻသေင်။ ၂၃။ စိတ် ထွာအထျꩻ၊ သꩻ ထွာဟော်ခံꩻ။ ၂၄။ စိန်ႏလဲ့ စိန်ႏချင်ꩻချင်ꩻ၊ ခံꩻလဲ့ ခံႏနုဲင်းနုဲင်းမꩻ။ (အခိုမဉ်ႏထွားလဲ့ သဖော်ꩻတူႏ၊ အမူႏမဉ်ႏထီႏလဲ့ ဖုဲင်ႏထွား၊ လိုꩻဖြားမဉ်ႏထီႏလဲ့ တင်ႏတယ်ႏသွူ။) ၂၅။ စုမ်ꩻသွိုꩻသꩻကို ပျောဝ်ႏလွိုထဲင်းက ပါꩻမော့ꩻသွန်ꩻ။ ၂၆။ စဲက္ကန့် အောဝ်ႏလေပ်၊ မိနစ် အောဝ်ႏခီႏ၊ နားရီႏ အောဝ်ႏခွယ်ꩻ၊ တမꩻတောဝ်း သင်္ခါရ။ ၂၇။ စောက္ကာꩻဖါနင် တအာႏဒါႏ၊ စောက္ကာꩻမွိုးဖါ လူꩻကိုမွို့ꩻ။ ၂၈။ စောက်အာႏတဒွီ အကိုသွီ အဖျꩻခါႏ။ ၂၉။ စောက်အာႏမျိုꩻ ဖဉ်းပန်ꩻတင်ႏ၊ ခိုဗင်ႏအမျိုꩻ ဖဉ်းမူႏနံꩻ။ ၃၀။ (က) စောင်ႏတွမ်ႏခွဉ်းလဲ့ တတွာတောဝ်း စူတွိုႏ။ (ခ) စောင်ႏတွမ်ႏခွဉ်းလဲ့ တဗွိုန်တောဝ်း ဒဲ့ꩻတွမ်ႏစူ။ (အွဉ်ႏထွဉ်ႏဝင်ꩻမာꩻလဲ့ တတွိုႏသꩻထွꩻတဝ်း နုဲင်းနမ်းကိုႏတဲင်ႏမာꩻ။)
၃၁။ စွဉ်ႏငါႏကီလဲ့ စွဉ်ႏစောင်းပင်၊ သျင်ꩻငါကီလဲ့ သျင်ꩻစောင်းဒွေါင်။ ၃၂။ စွဉ်းသွူခꩻ လွေꩻသူႏဖြေင်း၊ ခြေင်းသွူခꩻ လွေꩻသူႏတဗော့ꩻ။ ၃၃။ စွဉ်ႏနုဲင်းပြာႏ၊ သာႏနုဲင်းမီး။ ၃၄။ စွပ်ꩻအာ ထွာထာꩻရွို့ꩻ။ ၃၅။ စုံနုဲင်းဝ၊ ခွꩻနုဲင်းထီ။ ၃၆။ စွယ်ꩻဒေါဝ် ထွာလိုꩻသွုမ်ꩻ၊ မွန်ꩻဒေါဝ် ထွာလိုꩻဗား။ ၃၇။ စွယ်ꩻလံꩻငါႏလဲ့ ထွာဒါႏဥပဒ်။ ၃၈။ စွိုးခွိုꩻအလောင်း သစ္စာႏတဉ်ႏခွေါင်ဒျာႏသွော့၊ အပွီ ကဆꩻနေးသေင်ႏလာႏ ဝင်ꩻကဟဲ့ꩻဒါႏ ဝါးလောင်းခွံꩻ။ ၃၉။ စွိုး တမွေးတောဝ်းခွိုꩻ၊ သွိုꩻ တမွေးတောဝ်း ဗဲ။
ငဝ်းတွိုင်ꩻ-ထ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ၁။ (က) ထ တနောင်နောဝ်ꩻ ထတဗာႏယား။
- (ခ) ထတဗာႏသီ ထီတဖြီ နွုမ်ꩻသေင်လို့။
- (ဂ) ထတဗာႏသီ ထဖြီတဆွိုင်ꩻလွုမ်း နွုမ်ꩻသေင်။
- (ဃ) ထ(သီ)တဗာႏ သေင်တနောင်။(ပွိုးလိုꩻမွိုက်လိုꩻကုဲင်၊ လိုꩻဖျင်ꩻတဖြာꩻ တဟဝ်တဝ်းတဲင် လိုꩻဟဝ်အလင် တဖုံႏလွုမ်း မဉ်ꩻဂွုဏ်ႏသတင်ꩻ သေင်တꩻကုဲင်ပါလို့ထံ။)
၂။ ထထီႏတရွိုꩻ အွီႏစွုမ်ႏဖြုံႏ၊ လိုꩻမူႏတဖုံႏ ကျွိုက်စွုမ်ႏဖြာꩻ။
၃။ ထထီႏမွူး ပွိုင်းဝါႏထောက်၊ ဝါႏထောက် ပွိုင်းထထီႏ။
၄။ ထပေႏတကွို့ꩻ ဒေႏတကွို့ꩻ။(လိုꩻတဖြာꩻ မာꩻထာꩻမာꩻနီစား၊ လိုꩻဟဝ်လွိုႏလွိုႏ၊ လိုꩻကုဲင်ယောင်ႏယောင်ႏ၊ ပွုံႏဆောင်ႏနီမျိုꩻ။)
၅။ ထပေႏအမျိုꩻ ပေျာႏလွဉ်ꩻထီ၊ ဝေးနီ ပျောႏလွဉ်ꩻနာꩻ။
၆။ ထအဲဉ်ထောဝ်း ဒေႏစွမ်၊ ဟွမ်အဲဉ်ထောဝ်း ထာꩻယလွမ်ꩻ။(ယဟန်ႏဒေါ့ꩻ ဗီလွမ်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ။)(အဟဝ်အကျ အယံအတꩻရေꩻသွတ်ꩻအဲဉ်ထဝ်းတဲင် အကုဲင်အညံး အဖျင်ꩻအကꩻရွူးနောဝ်ꩻ ထွာတေားလုဲင်ႏ အသွုံꩻဝင်ႏ။)
၇။ ထꩻလွေꩻငါ လူႏထေ့ꩻပါ။(ပိုဝါꩻလိုꩻခို လွေꩻမုဲင်ꩻလဲ့ လမ်းသားပိုမာ လွေꩻလွဉ်ꩻဗာႏသွူ၊ ပိုဝါꩻဆန္တအဟောဝ်မျိုꩻနောဝ်ꩻ ပိုမာ လွောက်ꩻစူꩻလွဉ်ꩻဗာႏ။)
၈။ ထာꩻေကန်ꩻအောဝ်ႏတွိုက်-ဝွဋ်အောဝ်ႏဆွိုက်။
၉။ ထာꩻကျခရာႏ ကျအွိုးလမ်း၊ တွိုႏတဲင်ထာꩻငမ်း ဗဉ်ႏကတူႏ၊ ကျထေ့လိုꩻမူႏ မေႏဖါႏထျꩻ၊ ခရာႏတလꩻတောဝ်း။
၁၀။ ထာꩻကျံႏကဗွေ ကံႏအောဝ်ႏထွေ။
၁၁။ ထာꩻခီဗဉ်ႏနမ်း၊ ထာꩻနန်းဗဉ်ႏကြို။
၁၂။ ထာꩻခင်ႏလစ်ꩻလီး တခံႏတောဝ်း အောဝ်ႏရွုမ်ꩻကလာꩻထဲင်၊ ထာꩻခင်ႏနီဒဲင် တအံႏတဝ်း အောဝ်ႏရွုမ်ꩻလောထောက်၊ ထာꩻခင်ꩻတအဲဉ်ထောဝ်း တအံႏတောဝ်း အောဝ်ႏရွုမ်ꩻတံႏခွဉ်ႏ၊ လွိုနောဝ်ꩻ အံႏလွဉ်းလွဉ်း။(အံႏသက်လွစ်သားသီး အငေါဝ်းပစိုႏ။)
၁၃။ ထာꩻငဆွိုး၊ ထာꩻငွိုးပေါႏ၊ ထာꩻပျောႏသွတ်ꩻဆွိုး ထာꩻတလွိုးလွဉ်။
၁၄။ ထာꩻငမဉ်ႏဆွိုး ထာꩻငွိုးပေါႏ၊ ထာꩻပျောႏမဉ်ႏဝုဲင်ꩻ ငါးရုဲင်ꩻသꩻ။
၁၅။ ထာꩻငမဉ်ႏဆွိုး ထာꩻငွိုးလီ။
၁၆။ ထာꩻဆꩻငါနောဝ်ꩻ အာလဲဉ်း ထာꩻဆꩻချာ။
၁၇။ ထာꩻဆာအထျꩻ ထွာထတ်မေႏ၊ နိဗ္ဗာန်ႏအခေႏ ထွာပရိယတ်။
၁၈။ ထာꩻဆူႏကစျူ သဘာဝဗက်ꩻ၊ နီသီကလက်ꩻ ဆရာႏသွဉ်။
၁၉။ ထာꩻဆူႏခွေါင်းလဲ့ သေင်ႏလာႏတို၊ သေင်ႏလာႏခွေါင်းလဲ့ သေင်ႏလာႏတို။
၂၀။ ထာꩻဆူႏထဲ့ဒင်ႏသေင်ႏလာႏလဲ့ သေင်ႏလာႏတို၊ သေင်ႏလာႏထဲ့ဒင်ႏ ထာꩻဆူႏလဲ့ ထာꩻဆူႏတို။
၂၁။ "ထာꩻတယောဝ်းဝွေꩻ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ တယံတောဝ်း။
၂၂။ ထာꩻတအဲဉ်ထောဝ်းနောဝ်ꩻ ဟောဝ်လဲဉ်း ထာꩻတသေတောဝ်း။
၂၃။ ထာꩻထင်း တတွာတောဝ်းထာꩻထီႏ၊ ထာꩻထီႏ တတွာတောဝ်း ထာꩻမာꩻ။
၂၄။ ထာꩻထံႏမဉ်ႏထွူႏ ေထ၊ တဖူꩻမဉ်ႏပြေ ဖျိုး၊ မွိုးဖါ မဉ်ႏသꩻခိုး ယိန်းရိုႏေသႏ။
၂၅။ ထာꩻဒါတေင် ဗွိုဗျင်းဆꩻကီ၊ ဟွမ်တေင်ဗွိုပီ ဆꩻလ၊ တထိန်ႏဝထီတေင်၊ ဒဲဉ်စေင် ဝထီဟူႏ။
၂၆။ ထာꩻဒါႏလွူးအီနမ်း၊ ပညာႏကမ်းအီကြို၊ သွဉ်ထိုထို(ဖြိုဖြို)။
၂၇။ ထာꩻဒေါ့ꩻတချာꩻ၊ ထာꩻမာꩻတစွိုး။
၂၈။ ထာꩻဒေါ့ꩻတွူႏမို့ꩻ၊ ထာꩻမာꩻဖို့ꩻဟံႏ၊ ထာꩻကျံႏပေါ်ကီ၊ ထာꩻယူႏဖွီလ၊ မဲ့ꩻဝင်ꩻငနာꩻ။
၂၉။ ထာꩻဒေါ့ꩻမဉ်ႏဒါႏ လꩻပေါ်ꩻ၊ ထာꩻဒေါ့ꩻမဉ်ႏခေျာ်ꩻ လꩻခြေင်။
၃၀။ ထာꩻနန်းဗဉ်ႏကတူႏ၊ ထာꩻယူႏ ဗဉ်ႏကတူႏ။
၃၁။ ထာꩻနွုမ်ꩻသေင်အောဝ်ႏမုဲင်ꩻ ဖီးထူꩻဟိုမ်။
၃၂။ ထာꩻပူႏမဉ်ႏထို ထီအုံတဝ်း၊ ဂွုဏ်ႏဟိတ်မဉ်ႏထို လိုꩻဖဉ်းတဝ်း။
၃၃။ ထာꩻပျောႏမဉ်ႏဆွိုး ထာꩻတလွိုးပေါႏ။
၃၄။ ထာꩻဖြားတွမ်ႏ ထာꩻဖြင်း ကွာႏတောဝ်းလွဝင်ꩻ။
၃၅။ ထာꩻဗေင်ႏတန် ထာꩻဖြန်ဆုံး၊ ထာꩻကျံႏတန် ထာꩻယံခြုံး။
၃၆။ ထာꩻဗေင်ႏမဉ်ႏတန်ဖြန်၊ ထာꩻအံႏမဉ်ႏတန် မွ၊ ထာꩻလွꩻမဉ်ႏတန် ကေန်ꩻ။
၃၇။ ထာꩻမာꩻအဲဉ်ထောဝ်း အွဉ်ႏလူးညောဝ်ႏထီ။
၃၈။ ထာꩻမာႏ ထွာထာꩻစွို့ꩻ၊ ထာꩻတꩻရွို့ꩻ ထွာထာꩻဟောဝ်။
၃၉။ ထာꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပေါႏအတသာနောဝ်ꩻ ထွာအတရေꩻလွဉ်းလွဉ်း။
၄၀။ ထာꩻမဲဉ်လꩻယို အသွတ်ꩻခင် အဲဉ်ထောဝ်း၊ တပ်ꩻလွဉ်ꩻလဲ့ တထွꩻတောဝ်း။
၄၁။ ထာꩻယ ထွာထာꩻတရေꩻ၊ လွေꩻဆေꩻ ထွာလိုꩻဒါႏ။
၄၂။ ထာꩻယပ်ꩻတမျိုꩻ ထာꩻယိုꩻတစွိုး၊ လိုꩻငွိုးြဖ လိုꩻငပေါႏ။
၄၃။ ထာꩻရာꩻသီးအမျိုꩻ ထွားခူခူ၊ ခြူစွစ်ꩻစွစ်ꩻ။
၄၄။ ထာꩻရဲးကင်ရီးနောဝ်ꩻ ဟောဝ်လဲဉ်း ထာꩻလွုမ်ꩻလာꩻဆုဲင်ꩻ။
၄၅။ ထာꩻရက် ထွာထာꩻစင်ꩻ၊ ထာꩻသညင်ꩻ ထွာထာꩻဗွိုႏ။
၄၆။ ထာꩻရက်နꩻဗင်၊ ပွိုးအွဉ်ႏခံ၊ ယူႏပက်ယက်ꩻဖြန်၊ ထာꩻနန်းတန်။
၄၇။ ထာꩻရက်အကို အောဝ်ႏသော့ꩻတွမ်ႏ ထာꩻစင်ꩻ၊ ထာꩻသညင်ꩻအကို အောဝ်ႏသော့ꩻတွမ်ႏ ထာꩻလွꩻထီႏ။
၄၈။ ထာꩻရက်အစွူႏ ထွာရန်ႏသူႏ။
၄၉။ ထာꩻလူႏကတန် ခွန်ဝေသန်ႏ၊ ထာꩻကျံႏကတန် ခွန်သီႏထတ်။
၅၀။ ထာꩻလေ ကဒေါင်ကတူႏ၊ ဆျာထီးအူႏ ကဒေါင်ကင်။
၅၁။ ထာꩻလွꩻတွမ်ႏထာꩻဖျင်ꩻ ဖူးဝေးဝင်ꩻ၊ မီႏလွတဲင်ခါ ထာꩻဖျင်ꩻပါ။
၅၂။ ထာꩻသေထာꩻဒါႏ အောဝ်ႏဒျာႏလိတ်ကို။
၅၃။ ထာꩻသေရီး မဉ်ႏအောဝ်ႏတပဲꩻနောဝ်ꩻ ထာꩻဆင်ꩻရယ်ꩻအဲဉ်ထောဝ်း။
၅၄။ ထာꩻအာႏကွိုꩻသꩻဆွော့ꩻ ထီႏတောဝ်းအလောင်ႏတင်၊ အဲဉ်ထောဝ်းအလင်တာႏ။
၅၅။ ထာꩻအီႏဒုံခြင်ꩻ ဖိုးတအံႏတဝ်း၊ ဘုရာꩻအွိုးဒုံ လိုꩻဒုံတရိုႏသေႏတဝ်း။(နီလိုꩻအကို အဝ်ႏဒျာႏလဲ့ တမာꩻတောဝ်းအသွုံꩻ၊ တဒင်ႏတောဝ်းအတန်၊ တအွဉ်ႏတောဝ်းအရေꩻ၊ တရိုႏသေႏတောဝ်း။)
၅၆။ ထာꩻအံႏတန် ထာꩻဖြန်ဆုံး၊ ထာꩻကျံႏတန် ထာꩻယံခြုံး။
၅၇။ ထာꩻအံႏပွယ်ꩻစာꩻ၊ ထာꩻမာꩻလိုꩻကေန်ꩻ။
၅၈။ ထီခြောင်တန်စွဉ်ႏလဲ့ သေ့ꩻသဲင်ဒါႏ၊ မွိုးဖါမေတ္တာႏ သေ့ꩻဒါႏတဝ်း။
၅၉။ ထီခြောင်ပေႏ ထွတ်ꩻသန်၊ ထီခြောင်တန် ထွတ်ꩻဗွီႏ။(လိုꩻပေႏဆꩻလသီး ခန်ꩻကျ အွဉ်ႏဒါႏအနမ်း ဒေါ့ꩻသင်ႏ ဒေါ့ꩻသန်ထာꩻ လွိုပြဲဉ်ထာꩻ၊ ဆွိုင်ႏရာꩻလိုꩻတန်သီး တဒေါ့ꩻတောဝ်းထာꩻ။)
၆၀။ ထီခြောင်ပေႏပေါင်ꩻ၊ ထီရောင်ꩻပေႏအာ၊ ဗူႏခြွဉ်းခါ ထွာလွဉ်ဗာႏ ထီသမုဒ္ဒရာႏ။
၆၁။ ထီခြောင်ပေႏ အငေါဝ်းသန်၊ ထီခြောင်တန် အငေါဝ်းဗွီႏ။
၆၂။ ထီစွူမုဲင်ꩻရာ မဲဉ်အုံ၊ ခွꩻစုံမုဲင်ꩻရာꩻ မဲဉ်နွို့သော့ꩻ။
၆၃။ ထီဆေ့တရျာꩻဖြောင်း ပေ့ꩻယိုꩻ၊ လိုꩻတဖြာꩻဖြောင်း ပေ့ꩻယပ်ꩻ။
၆၄။ ထီဆေ့တဗူး အကိုအွီႏ၊ ထီဆေ့တဒွီႏ အကိုငေါဝ်၊ လိုꩻပြွူႏပြွꩻ အစွူႏဟဝ်။
၆၅။ ထီဆေ့လုဲင်ဖြုံႏလဲ့ ထီအုံႏ တမောင်ꩻချင်ႏ။(နားဟွိုန်ꩻလမ်းပါႏ ပငါပရာꩻဒျာႏလဲ့ လိုꩻတလမ်းချင်ႏ၊ လိုꩻတဒုံချင်ႏ၊ အုံညီꩻအဝ်ႏရဝ်း လွေꩻညီꩻသဲင်ꩻသွို လုပ်ꩻမာꩻ စွဲးကိုဒျာႏလွဝင်ꩻ။)
၆၆။ ထီဆေ့အဖြုံႏတရျာꩻနောဝ်ꩻ ပေ့ꩻနွောင်ꩻလဲ့၊ လိုꩻတဖြာꩻဖြောင်းနောဝ်ꩻ တပေ့ꩻနွောင်ꩻတောဝ်း။
၆၇။ ထီဆုံး တထီႏတောဝ်းအကင်၊ လိုꩻမူႏယံ တထီႏတောဝ်း အသꩻ။
၆၈။ ထီဆုံး ဝန်ႏတေန်ꩻကို၊ သေင်ႏထို ဟန်ႏနောက်ꩻလောင်း။
၆၉။ ထီတဗွေတောဝ်းဖွိုင်ꩻ ဗောက်ꩻေဗာဝ်ႏ။(လိုꩻထာꩻဒါႏပညာႏ တအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ ထုမ်ႏဝင်ꩻအပဲစ်၊ ဒေါ့ꩻဒါႏဝင်ꩻမဉ်ꩻ အွဉ်ႏမောႏခန်ꩻကျဒါႏ နမ်းနောဝ်ꩻသွူ။)
၇၀။ ထီတဗွေတောဝ်းဖွိုင်ꩻ၊ အဝ်ႏထိန်းသွူလဲ့ အောဝ်ႏဗောက်ꩻဗျောဝ်ႏ။
၇၁။ ထီတမောင်ꩻချင်ꩻလဲ့ ထီဆေ့လုဲင်ဖြုံႏ။
၇၂။ ထီတꩻဒူ ကွိုꩻအခွꩻ၊ လိုꩻခိုလွꩻ ကွိုꩻအဗွန်၊ သေင်ႏမွူးပုံ(ဖုံꩻ) ကွိုꩻအဟေ့ꩻ။
၇၃။ ထီတꩻဒူထွူ အဖူꩻကိုထန်ႏ။(အောဝ်ႏအထျꩻထျꩻ ထွာလွဉ်လဲဉ်း လိုꩻတန်သီး မာꩻထွာလွဉ်လဲဉ်း လိုꩻတန်ကထွာအထျꩻသား အွဉ်ႏကုဲင်လိုꩻပေႏဆꩻလဖုံႏ။)
၇၄။ ထီထိုလဲ့ ဗိုတနွောင်း၊ တꩻရေꩻသွောင်း။
၇၅။ ထီထွတ်ꩻ တကုံ၊ ထီအုံ တလဲင်ႏ။(ယလဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ လပ်ခွါႏသွင်ႏ၊ ချွေႏရံႏအာ ဝင်ꩻအံႏဖြာႏ၊ ချံꩻသာႏသုခထွူတဲင်-ယလဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻ စုက်လပ်တိတ် သွꩻခွဆေ့ꩻ ဝင်ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻ၊ ဆင်ꩻရဲꩻဒုက္ခ မော့ꩻကျဒံႏဗာႏ လောကထံႏတရာꩻသွူ။)
၇၆။ ထီ ထွတ်ꩻနောဝ်၊ မောဝ် ထွတ်ꩻခိုႏ။
၇၇။ ထီဒဲဉ်သီႏမျိုꩻ အအာလား၊ ထီဒဲဉ်ဟားမျိုꩻ အအာဆုဲင်ꩻ။(ယိုခါ ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏတောဝ်းထာꩻလဲ့ ယꩻမဲ့ꩻအီႏေဒါ့ꩻဖြောဝ်ႏယွယွဒျာႏ၊ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏသွူလဲ့ ဒေါ့ꩻမွေးဒျာႏထာꩻ။)
၇၈။ ထီနောဝ်ꩻ ထွတ်ꩻဒွမ်လွဉ်းလွဉ်း၊ ထီထွတ်ꩻခိုႏနောဝ်ꩻ အဲဉ်ထဝ်း၊ လိုꩻနောဝ်ꩻ ရက်လလင်ꩻပိုလွဉ်းလွဉ်း၊ ရက်ကီထင်ႏ မွိုးဖါနောဝ်ꩻ ဆေ့ꩻဆဲဉ်း။
၇၉။ ထီနောင် တရေꩻတွမ်ႏဗို၊ လိုꩻခို တရေꩻတွမ်ႏဆွဉ်ႏ။
၈၀။ ထီမေတ္တာႏ တမွေးတောဝ်း ထီစာႏဂ၊ အွꩻတိုးတိုး ဖျိုးစွစ်ꩻစွစ်ꩻ။
၈၁။ ထီမဲဉ်ထင်ႏထင်ႏ ဖင်ႏမဲဉ်ညာꩻညာꩻ၊ တလီꩻမာꩻပေါဝ်ႏ၊ လဲင်ꩻဗောက်ꩻဗောဝ်ႏလဲ့ ဗိုကောဝ်ႏအဲဉ်ထောဝ်း ဖုဲင်ႏထွားတောဝ်း။
၈၂။ ထီမောင်ꩻတမောင်ꩻချင်ႏလဲ့ ထီဆေ့လုဲင်ဖြုံႏ။(တဒုံချင်ႏလဲ့ လမ်းပါႏပငါပရာꩻဒျာႏ၊ တလမ်းပါႏချင်ႏလဲ့ နားဟွိုန်ꩻပငါပရင်ꩻဒျာႏ၊ ဒဲဉ်ဖွိုင်ꩻခေါ်ခေါ်ဒျာႏ။)
၈၃။ ထီ ယိန်းထို၊ ဗို ယိန်းသွောင်း။
၈၄။ ထီလဲ့လင်ꩻ၊ ဖင်ꩻလဲ့ရဲး။(ပိုဝါꩻထုမ်ႏကျံႏ လꩻလွဉ်သွူလဲ့ ပိုမာမဉ်ႏထိန်ꩻသိမ်ꩻဆဲꩻဟဝ် ချိုꩻချင်းစုတ်ꩻစုဲင်ႏ ဆေ့ရေးလွဉ်ꩻမꩻ ကီꩻပွါꩻချံꩻသာႏသွူ။)
၈၅။ ထီဟွမ် အလွီးကုဲင်၊ ကောဝ်ႏတုဲင် အလွီးဆျာႏ၊ ထွꩻတဝ်းဗုဲင်းတူႏ တနျာႏနျာႏလွီး။
၈၆။ ထီအာ ထီနွောင်ꩻ၊ မေႏအာ မေႏနွောင်ꩻ။
၈၇။ ထီအဲဉ်ထောဝ်းရဲး လင်ꩻဖွိုႏတဲး၊ အဲးဟဲးတဒက်ꩻ မာꩻလက်ꩻလက်ꩻ။(မျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း ပေါႏစီꩻကန်ꩻ တအဲဉ်ထောဝ်းနောဝ်ꩻ တတန်ဖြဲးတွူႏထင်ႏ ကီꩻပွါꩻတိုꩻတက်နွောင်ꩻတောဝ်းသွူ။)
၈၈။ ထီႏတသီးသီးတွိုင်ꩻလဲ့ ခံꩻ တမွေးတောဝ်း။(လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻအလောင်းနဝ်ꩻ ထင်းတန်လို့လို့ ယွုမ်းအံႏလို့လို့ တလꩻေတာဝ်း၊ တော်တနꩻဒါႏ အတုအကဲက်ꩻ၊ အလိန်ႏအလဲဉ်။)
၈၉။ ထီႏတွိုင်ꩻအုံေဗာ့ꩻ၊ မော့ꩻတွိုင်ꩻအုံတွိုက်၊ ဝင်ꩻကျွိုက်ရွုမ်ꩻတဆင်ႏ၊ ဝင်ꩻဟွာႏထွူခင်ႏ ဝင်ꩻထိုꩻညာꩻ။
၉၀။ ထီႏ ထီဖိုးခင်ႏခြောင်ꩻ ထင်းထီနောင်၊ ထီႏ ထီဖိုးခင်ႏအောင် ရိုꩻသမုတ္တရာႏ။(ဉာဏ်ႏပညာႏ ဗဟုသုတ မဉ်ႏဆေ့ꩻဆဲဉ်ႏနဝ်ꩻ ထင်းတန်တမွိုꩻတမာꩻဒါႏထာꩻ၊ ယွုမ်းအံႏ တငီႏတငါဒါႏထာꩻသွူ။)
၉၁။ ထီႏဗာႏတဝ်းတနီꩻ ကတူႏဆာ၊ ထီႏဗာႏတောဝ်းတဟာ ကတူႏအဲင်ႏ။
၉၂။ ထီႏဗာႏနေးရွုမ်ꩻလဲ့ မတ်ဆရာႏတဲင် နေးအဗွန်၊ ဟွိုန်ဗာႏနေးရွုမ်ꩻလဲ့ မတ်ဆရာႏတဲင် အုံအဟေ့ꩻ။
၉၃။ ထီႏယိုခါ ထိုမားယိုခါ၊ ခွဲးယိုခါ ဖယိုခါ။
၉၄။ ထီႏရီး မွူးတထာ၊ ထီႏရီး လာတသောင်ꩻ။(လွူးကွိုတ်ဖွာꩻရီးအွဉ်တဲင် ဉာဏ်ႏပညာႏ ဗဟုသုတ အဟွိုန်အထီႏ၊ အမော့ꩻအကျုံႏဖုံႏ အောဝ်ႏအာရီးအွဉ်။)
၉၅။ ထီႏရွဉ်ရေင်စွဲး ခံႏသွုမ်ꩻ ရွဉ်ရွဲးရွဉ်ခန်။(မာꩻထာꩻမာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း စိမ်ရွဉ်ကစ ခံႏဗာႏရီးအွဉ် အစုမ်အဆာ အနိတ်အနာႏမꩻ အောင်ႏမျင်ႏတွူႏထင်ႏလꩻသွူ။)
၉၆။ ထီႏလိုꩻချင်ꩻ ထေအဒေႏ။(ထီႏချာလိုꩻချင်ꩻချင်ꩻခါ နိစ္စက်လွဝင်ꩻ၊ အံႏမာꩻနွောင်ꩻလွဝင်ꩻ။)
၉၇။ ထီႏအာငါႏလဲ့ ဖြီ၊ နွုမ်ꩻအာငါႏလဲ့ တရီ။
၉၈။ ထူႏအွဉ်ရီးစူခꩻ၊ လꩻအွဉ်ရီး စူခူꩻ၊ လူꩻပေႏဟွဲးဗွို့ꩻ အဟို့ꩻဖူꩻ။
၉၉။ ထိုငါႏလဲ့ ဝင်ꩻဖုဲင်းဖဲ့၊ လဲ့ငါႏလဲ့ ဝင်ꩻဖုဲင်းဗက်ꩻ။(သꩻဖြုံႏထို မာႏနတန်၊ ကျွားဝဝ်ꩻလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ဝင်ꩻလိုꩻအမျာꩻ ကဲ့ꩻရဲ့ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻဒါႏနောဝ်ꩻသွူ။) ၁၀၀။ (က) ထိုꩻကေ မော့ꩻထံ၊ ထိုꩻတနံ မော့ꩻတျာႏ။ (ခ) လိုꩻကေ မော့ꩻထံ၊ ထိုꩻထွီႏဒံ မော့ꩻထွီႏတကျောင်ႏ၊ ထိုꩻမော်မောင်ႏ မော့ꩻမော်ခေါင်ႏ။(ထိုꩻလဲ့ꩻရန်ႏသူႏ တဖဲ့ꩻတထွောင်းလဲ့ လွေꩻမော့ꩻခွဲးထဲင်းဖျင်တော ရန်ႏသူႏလင်တမျိုꩻ၊ တဖဲ့ꩻတထွောင်း။)
၁၀၁။ ထင်းတန်ဝင်ꩻခမ်း ကော့ꩻမာႏနမ်း။
၁၀၂။ ထင်းအတွိုင်ꩻ မီႏမဲဉ်ႏ၊ ခြွေတရဲဉ်ႏလွိုလဲဉ်းပါꩻ။ ၁၀၃။ ထင်ႏစွော့ꩻလမ်း၊ ယမ်းစွော့ꩻတွာ၊ အလောင်ꩻတမွေးတောဝ်းဖျင်၊ အလင်တမွေးတောဝ်းဗာႏ၊ မဲဉ်ႏအွꩻငါႏ နေင်းထီခါႏ။ ၁၀၄။ ထင်ႏဖိုတောဝ်း ကဒေါင်၊ ဗွောင်ဖိုတောဝ်း တခါꩻ။ ၁၀၅။ ထန်ႏချာတဒါႏတဝ်း နုဲင်းရူးနွို့အုိ၊ ထိုꩻတောတဒါႏတဝ်း နုဲင်းငွီႏထီသေ့ꩻ။(မော့ꩻကျုံႏအယပ်ꩻအခုဲင်ႏ ထာꩻယူႏပက် ဆင်ꩻရဲꩻဒုက္ခ အွိုးထာꩻအဲဉ်ႏ ထာꩻတချကို။) ၁၀၆။ ထံ တွူႏတခြာ၊ လိုꩻအာ တွူႏဗာႏဝင်ꩻ။ ၁၀၇။ ထံဗွော့ꩻ၊ ကေအဲင်ႏ။(မော့ꩻကျုံႏဘေꩻရန်ႏ အန္တရာယ်ႏအစားစား အဖဲ့ꩻဖဲ့ꩻ အခေါဝ်ခေါဝ်။) ၁၀၈။ ထိန်ꩻ ပိုမူႏတဖြာꩻ ယပ်ꩻကဲꩻ ထိန်ꩻဖိုးတရျာꩻ။ ၁၀၉။ ထေင်တဖြုံႏ တထွာတောဝ်းနမ်းမန်ꩻ။(လိုꩻတဖြာꩻဒျာႏလွုမ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻ တအောင်ႏမျင်ႏလꩻတောဝ်း၊ တတွူႏထင်ႏနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အရေꩻအခြောင်ꩻ တတွိုႏတဝ်း။) ၁၁၀။ ထွာတဲင်လုဲင်ꩻ လူႏ၊ ထွာတဲင်ပူႏ ေလာင်ꩻ။(အောဝ်ႏရိုႏသေႏ ဂါႏရဝပူႏေဇာႏဒျာႏ၊ အောဝ်ႏနေးရေꩻဒျာႏခရာႏ။) ၁၁၁။ ထွာတဲင်လုဲင်ꩻ အွဉ်ႏဖြူႏ၊ ထွာတဲင်ပူႏ အွဉ်ႏဖြင်း။(တရိုႏသေႏတောဝ်း၊ တဂါႏရဝတောဝ်း၊ တပူႏဇောႏတောဝ်း၊ တမတ်လောက်တောဝ်း၊ တနေးရေꩻအွဉ်ႏရေꩻတောဝ်း။) ၁၁၂။ ထွာမို့ꩻ တခြို့ဟံႏ။(ထွာဖေႏဝင်ꩻအတန်အကဲႏ ခွန်စဝ်းအုပ်ချုတ်လင်ꩻ လိုꩻဆꩻလ ထံꩻသာꩻခမ်းသား ထီသားသီးအလောင်း။) ၁၁၃။ ထွာလူꩻလဲ့ မယိုꩻ၊ ထွာလိုꩻလဲ့ မသာႏ၊ အောဝ်ႏဒုက္ခဗာႏ။ ၁၁၄။ ထွာလဲႏကြွို့ꩻ ငွီႏတဲင်ႏပေႏရွုမ်ꩻ သမ်းမဲဉ်ခေးပြဲင်ႏတွမ်ႏ စောက္ကရဲꩻ။ ၁၁၅။ ထွာလဲဉ်းထော့ꩻဟ တွမ်ႏငမ်းမွိုန်းတောဝ်း ေအႏမꩻ။ ၁၁၆။ ထွာလဲဉ်း ဝင်ꩻမူႏဝင်ꩻခို ဖြောင်းတွံႏတိုမွော့ထာꩻ အမျာꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻဒါႏ။ ၁၁၇။ ထွားနုဲင်းသွော့ ဝင်ꩻကတဲႏကောင်ႏမူꩻ ထင်ႏကီကီ၊ တွမ်ႏထွားနုဲင်းမွော့ ဝင်ꩻခူႏထီအုံႏ လင်ꩻလလ။ ၁၁၈။ ထွားဗော့ꩻ ခင်ႏမွူး-ကတောင်ပူႏ၊ ထွားထိုငါႏလဲ့ ငခြို့ꩻဖါႏ၊ ထွားချာငါမꩻ လွစ်ရန်ႏသူႏ၊ ထွားခူခူမꩻ ေဘꩻရန်ႏကင်ꩻ။ ၁၁၉။ ထွားမီႏဒါႏလဲ့ ထွာဘာႏဝနာႏ၊ ထွားဒါႏတောဝ်းလဲ့ ထွာတဏှာႏ။ ၁၂၀။ ထွားမွိုန်းအထန်ႏ ထွားအဖူꩻ၊ စူꩻမွိုန်းအထန်ႏ စူꩻအကို၊ ထွားမွိုန်းပုဂ္ဂိုလ်ႏ ထွားတရာꩻ၊ လုံးပတ္တမျာꩻ ပမာဏ၊ အရောင်ႏတင်ႏခ အကဲဉ်ကို၊ အဖြွီꩻလောႏဖြွို လေတထိန်ႏ၊ ထာꩻခေ့ꩻမွူးရောင်ႏ တရွေꩻတဝ်း။ ၁၂၁။ ထွားယောင်ꩻဆင်ꩻ ကသေႏချာႏ၊ ထွားပညာႏ ကတဲးဝါး၊ ထွားအကျင်ꩻ ကတꩻကြွား။ ၁၂၂။ ထွားအနမ်း ထဲင်အသိုႏ၊ ထွားအဟိုႏ ဝန်ႏအခြွီ။(ထွားလိုꩻ အခေႏအနေႏ ဒင်ႏအတန်၊ ဖေႏတာႏဝွန်ႏ၊ အွဉ်ႏမာꩻထာꩻမာꩻနဝ်ꩻမꩻ အောင်ႏမျင်ႏ၊ ကီꩻပွါꩻ၊ တိုꩻတက်တန်ဖြဲးတွူႏထင်ႏသွူ။) ၁၂၃။ ထွီႏကံႏကထင်ႏဟောဝ် ထောင်နောဝ် ထောင်ထင်ꩻ မော့ꩻလင်ꩻအေႏပွုမ်ႏ။ ၁၂၄။ ထွီႏဆွဉ်ႏထို တဗွန်ကျွိုက်၊ လိုꩻခိုဆွဉ်ႏထို လိုꩻမူႏကျွိုက်။ ၁၂၅။ ထွီႏ တတွိုႏတဝ်းနဝ်ꩻ လမ်းငဝ်း၊ လိုꩻတတွိုႏတဝ်းနဝ်ꩻ နိဗ္ဗာန်ႏခမ်း။ ၁၂၆။ ထွီႏတဖုံႏ အူႏစွဉ်ႏလဲ့ ဖြုံႏပူႏ တထိုꩻတောဝ်း။(ပေါ်ꩻနီနမ်းဟောဝ်ဒျာႏနဝ်ꩻ ပါꩻမဉ်ရိုꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻရိုꩻ သꩻဝꩻသꩻပေႏခရာႏ တလုိႏတောဝ်း။) ၁၂၇။ (က) ထွီႏတအူႏဒါႏတဝ်းထာꩻလဲ့ အအဲင်ႏဒါႏထာꩻ၊ (ခ) ထွီႏအောဝ်ႏတေ့ꩻတေ့ꩻ အဲင်ႏဒါႏလိုꩻ။(လိုꩻတေ့ꩻ လိုꩻကအုံယေန်တေ့ꩻထာꩻနောဝ်ꩻ အကျံႏတေ့ꩻဒါႏထာꩻတဲင် အွဉ်ႏသတိတိဗာႏသွူ။) ၁၂၈။ ထွီႏပဆိုးသဲင်ꩻထီ စံꩻအခင်ႏ၊ ခိုဗင်ႏထင်ႏမူႏနံꩻလမ်း စံꩻအစွန်ꩻ။ ၁၂၉။ ထွီႏအံႏဗာႏဟောဝ် တမွူးထွူႏ၊ လိုꩻမွိုက်အံႏဟဝ် တဆူးဆင်ႏ။ ၁၃၀။ ထွီႏ မဉ်ႏအူႏဆွတ်ချာထာꩻနဝ်ꩻ အူႏလူꩻသာꩻ၊ ထွီႏမဉ်ႏအူႏထွားငါထာꩻနဝ်ꩻ အူႏအဲဉ်ထာꩻ။ ၁၃၁။ ထွီႏလဲ့ ေဟာင်၊ တဒေါင်လဲ့ ချာႏ၊ လင်ꩻမွေးစွဉ်ႏဒျာႏ။(မာꩻထာꩻမာꩻ ကိစ္စမျိုꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း ရေႏငါႏမွေးစွဉ်ႏဒျာႏ အထွူထွာ အအောင်ႏမျင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။) ၁၃၂။ ထွီႏသီးအမျိုꩻ မက်စဉ်ႏတူႏ၊ လိုꩻမူႏသီးအမျိုꩻ မက်ရွဉ်ခံꩻ။ ၁၃၃။ ထွီႏအူႏ ဆင်ခင်ႏ။ ၁၃၄။ ထွီႏအူႏခေ့ꩻထာꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏထွိုင်ႏထွားမွိုန်း လꩻထာꩻေဗင်ႏကုဲင်လွုမ်ꩻ။ ၁၃၅။ ထွန်ထီ တွမ်ႏဒဲဉ်ထီ ဗွာပီပီလဲ့ အရသာႏကွာႏ၊ ဆျာယာႏတွမ်ႏခုံꩻဆျာႏ တနျာႏပီပီလဲ့ အရသာႏပွိုင်း။ ၁၃၆။ ထွုံꩻစံႏဓမ္မတာႏ ထွိုင်ႏအဝ်ႏဗာႏ ပဲႏထိုꩻစွဉ်ႏခွါႏ တယိုꩻတောဝ်း။ ၁၃၇။ ထုမ်ႏကုဲင်းကုဲင်း၊ စုဲင်ႏပေႏပေႏ၊ စုဲင်ႏဗာႏသေႏ။ ၁၃၈။ ထုမ်ႏထာꩻေရာ့ꩻ၊ မော့ꩻထာꩻမာႏ၊ ကာႏထီပြွန်ပုံꩻ။
၁၃၉။ ထုမ်ႏလိုꩻမူႏ တွမ်ႏထုမ်ႏမွော့ပွဲꩻဟာ၊ နေးမာ တွမ်ႏနေးမွော့ပွယ်ꩻနီꩻ။(စင်းမော့ꩻဒါႏ အကရွူး၊ အတကုဲင်၊ အတုꩻအကဲက်ꩻ၊ အညံးစား။) ၁၄၀။ ထုမ်ႏလွိုက်ဝါꩻရော့ꩻ၊ မော့ꩻတေား ဝါꩻထွီႏ။(ဝါꩻထွီႏ-ဝါꩻအကျင်ꩻတဟောဝ်တောဝ်း၊ စာရိတ္တသီလ၊ ဝါရိတ္တသီလ တအောဝ်ႏတောဝ်း၊ တပြဲ့ꩻစွုံႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။) ၁၄၁။ ထွို့ꩻဆင်နောဝ်ꩻ ယိုꩻ၊ ထွို့ꩻလိုꩻနောဝ်ꩻ ယပ်ꩻ။ ၁၄၂။ ထုမ်ႏအဟောဝ်လဲ့ အဟောဝ်မော့ꩻ၊ ကော့ꩻအကုဲင်လဲ့ အကုဲင်လွဉ်။ ၁၄၃။ ထွိုင်းဆာကောင်ဖုဲင်းနောဝ် မဉ်ႏအဲင်ႏ တွမ်ႏယမ်းသီပါမွော့ ထွိုင်းဆာကောင်ဖုဲင်းထင်ꩻ။(တဆွိုင်ႏယာႏတောဝ်း လိုꩻအပဲစ် တအဲဉ်ထောဝ်းနဝ်ꩻ တွမ်ႏမာꩻဆာပါမွော့၊ တွမ်ႏဖေႏပဲစ်ဖေႏတံႏပါမွော့၊ တွမ်ႏမာꩻတငီႏတငါမွော့ထာꩻ။) [၁]
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ လိုꩻအမျာꩻဒေါ့ꩻ ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းတွိုင်ꩻ၊ စင်ꩻတန်ဝိဇ္ဇာနန္ဒ