စဲ့ꩻပွယ်ꩻ
"စဲ့ꩻပွယ်ꩻအမော့ꩻအကျုံႏ (၁)" "စဲ့ꩻပွယ်ꩻအမော့ꩻအကျုံႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ စဲ့ꩻသားတဖြာꩻ အမော့ꩻအကျုံႏ တမွေးတဝ်း၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻတဲင် ခမ်းသားထံꩻသာꩻတဖြာꩻ အမော့ꩻအကျုံႏဒျာႏသွူ။ စဲ့ꩻပွယ်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဗွာ ပအိုဝ်ႏတနျာႏ ပꩻထွူလွဝင်ꩻ၊ ပအိုဝ်ႏဗွာ ခါးလားကမာꩻညိမ်ꩻချမ်ꩻရေꩻခိန်ႏ၊ ပအိုဝ်ႏဗွာပအိုဝ်ႏတနျာႏ နဲင်ႏငံႏတောႏစဲ့ꩻ ယိုသိုမ်စွိုꩻ တတဲ့ꩻတဝ်းလွဝင်ꩻ အဝ်ႏထိုမ်ႏအဝ်ႏကျံႏ အဝ်ႏရန်ႏအဝ်ႏလွꩻထီႏလွဝင်ꩻခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ အခိန်ႏမွူးနီꩻ တိတိကျကျယို မီႏဒေါ့ꩻဗာႏနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၃၄၀-ဗွေ၊ လာဒဲဉ်သံဆန်ꩻ (၄)နီꩻနဝ်ꩻသွူ။ ခွေသွဉ်းခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ အဝ်ႏဗွောင်လူထုမူလတန်ꩻကျောင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏဟိုပုံꩻ၊ အွိုင်ႏနောင်လဲင် ကျောင်ꩻလဲင်းခါႏကိုတွင်ꩻနဝ်ꩻ သွူ။ ဒဲဉ်သံဆန်ꩻ (၃)နီꩻနဝ်ꩻ ကိစ္စတစွိုးအဝ်ႏတဲင် အဝ်ႏကျောင်ꩻလဲင်းခါႏ ထန်ႏလင်ꩻ၊ လင်ꩻကိန်ꩻခန်းဒျာႏကျောင်ꩻတန်တောင်ႏကီꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမွူးရဝ်ꩻ ဒဲဉ်သံဆန်ꩻ(၄)နီꩻ မွူးယာခိုႏ၊ နားရီႏ (၁)ဆင်ႏခွယ်ꩻအခိန်ႏနဝ်ꩻ ဖူးစင်ꩻဗွေႏဝိမလ (စင်ꩻယော်ꩻ)အဝ်ႏကျောင်ꩻလဲင်းခါႏ ဖျော်ထင်ႏလွဉ်တောင်ႏကီꩻကျောင်ꩻတန် အခန်ꩻ(၁)ကိုတွော့ꩻ- "စဲ့ꩻတနျာႏ စောဖါးမူသီး လွဉ်ခꩻသီထိုꩻလဲဉ်း နီဖါဟန်ႏရဝ်ꩻ"ထင်ႏဒေါ့ꩻခြုဲင်းနယ်ခန်း အမင်္ဂလာႏသတင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏဟွုန်ငဝ်းနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ သꩻဝꩻဗွုက်တွော့ꩻ- "အသီမွေးလဲဉ်းနဲ့"ရီချာခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ "သီလဲဉ်းမတဝ်၊ ခွေတသဲင်ꩻထီႏတဝ်း၊ ပေါႏဝင်ꩻထင်ႏဒေါ့ꩻလဲ့ ခွေနဲစ်လင်ꩻခန်းဒျာႏက" ခွေနဝ်ꩻ ပေါႏဟွုန်စဲင်း ငဝ်းသတင်ꩻနုဲင်းယိုလဲ့ ယူႏစဉ်ꩻစာꩻဆွော့ꩻထာꩻနဝ်ꩻ အလွိုးညစွဉ်ႏ (၂)မိနစ်ရပ်သွူ။ "အဝ်ႏလိုႏသဲင်ꩻလဲဉ်းမတဝ်၊ သဲင်ꩻဟာငါႏမဲ့ꩻ ထွꩻတဝ်းကာꩻသဲင်ꩻနမ်းခုတ်" ဖူးစင်ꩻဗွေႏဝိမလ ထွိုင်ႏဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ ယူႏလꩻနမ်း ခြောင်ႏခြာႏခန်း အသဲင်ꩻကိစ္စသွူ။ အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ကာꩻဟိုပုံꩻမုဲင်းကောင်လဲင်း အဲဉ်ထဝ်း၊ လွေꩻသဲင်ꩻဗာႏဖဲ့ꩻနမ်းခုတ်၊ အဝ်ႏနမ်းခုတ်သဲင်ꩻခင်ႏဗာႏထာꩻ တနီꩻသာႏသာႏ တဖူꩻနဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻတနျာႏ ကလွဉ်မာꩻသီဒါႏ နီဖါကရိုꩻနဝ်ꩻ ဗွေႏကုဝေရ၊ ဗွေႏဝိမလသီးတကာႏလုံဖါ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏ ဒုံပင်ကလာꩻသွူ၊ ဖြားတန်ကျောင်ꩻ အိန္တပေႏယိုနဝ်ꩻ ဒုံပင်ကလာꩻကို ထွာဒုံသားထာꩻအာႏကွိုꩻ ဒုံမွိုးဒုံဖါ လိုꩻဖြားလိုꩻတန်တဖြာꩻသွူ။ ပွိုင်းလဲင်း မန်းခမ်းခါးလားကလꩻ လွစ်တခြင်ရေꩻနဝ်ꩻ နွို့မာꩻဗာႏဖို နဲင်ႏငန်ႏရေꩻ "ရှမ်းပြည်လွတ်လပ်ရေး"ရလလဖအစွိုꩻကိုသွူ။ ပအိုဝ်ႏတောႏလန်ႏရေꩻ "ရလလဖ"အစွိုꩻ ဖြားတန်တာကလယ်တွမ်ႏ ဖြားတန်အောင်ႏခမ်းထီ ထွိုင်ႏပꩻထိုꩻနီခဝ်နဝ်ꩻ ဖြားတန်အောင်ႏခမ်းထီ ထူႏအီအာႏအနေႏ ဒင်ႏမျောက်လွေꩻဖေႏ သဘာပတိအစွိုꩻနွို့ တဖြာꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ဖြားတန်အောင်ႏခမ်းထီ ကအွဉ်ငါဒါႏ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအစွိုꩻယို ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏနဝ်ꩻ ထွာလွေꩻခန်း သဘာပတိအွဉ်ငါအစွိုꩻနွို့တွော့ꩻ ညညတလဲင်ႏ ဗဟိုႏကောႏမတီႏ မီႏမာꩻဒါႏအစီꩻဝွေꩻတန်ဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလွေꩻဆွေꩻနွေꩻကိုဗာႏ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအရေꩻဖုံႏသွူ။ ဖြားတန် ကျောင်ꩻအိန္တပေႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံဝေင်ꩻနယ်ႏဟိုပုံꩻ အွိုင်ႏနောင်လဲင် ဒုံပင်ကလာꩻကိုသွူ။ ဒုံပင်ကလာꩻအတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ လံးငင်းအဝ်ႏ (၃၀)ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ ဒုံပင်ကလျာꩻနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻလဲင်းခါႏ တကာႏတဲင် ထင်ႏဒျာႏကျောင်ꩻလဲင်းခါႏသွူ။ ထင်ႏကျောင်ꩻလဲင်းခါႏနဝ်ꩻ လို့တခွယ်ꩻလွိုလွို မိနစ် ၃၅-၄၀ ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻပအိုဝ်ႏတနျာႏ စောဖါးမူနမ်းကိုယ်ႏတဲင် အွဉ်ငါကလွဉ်ခꩻသီဒါႏ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏယို ဖါဖြားအောင်ႏခမ်းထီဖဲ့ꩻ အဗွာဖဲ့ꩻတဲင် ဝွေꩻသီးသတ်မတ်အွဉ်ႏထွော့ ရန်ႏသူႏအနေႏတွော့ꩻ ဝွေꩻသီးအတနျာႏစွိုꩻ အဝ်ႏဟိုနမ်းဖါစန်ꩻဖဲ့ꩻ ပေါႏဖျော်လွဉ်မုဲင်းကောင်ဖဲ့ꩻလဲ့ လွဉ်ခꩻသီရီးရီးစွဉ်ႏ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒဲဉ်သံဆန်ꩻ (၄)ဟာ ဗွေႏကုဝေရသီးတဖူးဝေး ဖျော်သဲင်ꩻနမ်းခုတ်နဝ်ꩻ မွူးဟာမွူးပြေ့ꩻလဲဉ်းတဲင် သဲင်ꩻကွဉ်တထွꩻတဝ်းဒွုမ်တွော့ꩻ သဲင်ꩻကိန်ꩻဗာႏဒျာႏ နမ်းခုတ်နဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏဒဲဉ်သံဆန်ꩻ (၅) မွူးလွဲ (၃)နားရီႏအခိန်ႏနဝ်ꩻမꩻ ကွဲးဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻ ပင်ကလာꩻသွူ။ ထွိုင်ႏဖျော်သဲင်ꩻ ဒုံပင်ကလာꩻ ကျောင်ꩻအိန္တပေႏလံးကိုနဝ်ꩻ လံးကိုကအဝ်ႏဒါႏ ဒုံသားမူႏမူႏခိုခိုဖုံႏနဝ်ꩻ ယိန်းတလွိုးလွိုး ယိန်းငွိုးငွိုးစွဉ်ႏ တလံးကီလုမ်းတဲင် ဗွေႏကုဝေရနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသꩻတဒါႏတဝ်း၊ အုံတသူႏသေတဝ်းတွော့ꩻ ထန်ႏလင်ꩻထေ့ခန်းဒျာႏ တကာႏလုံဖါဖြားတန် ကျောင်ꩻအိန္တပေႏခန္ဓာႏရုပ်ခြုံ ကအဝ်ႏဒါႏ ခင်ႏလံးဒုံထန်ꩻဒွမ်ကိုသွူ။ ကခꩻသီဒါႏ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏနဝ်ꩻ ခꩻသီဒျာႏ ဒုံထျꩻဒွမ် တဖူꩻသဲင်ꩻ ဒုံလီꩻတန်ကိုနဝ်ꩻတွော့ꩻ (အလောင်းကောင်)ရုပ်ခြုံယိုလဲ့ အွဉ်ႏတငါဒျာႏဒုံထျဒွမ် ဝါႏဆုံꩻဆꩻလတဖူꩻထျꩻ ထာꩻတွာတွောင်းကိုနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏကုဝေရသီး ထွိုင်ႏတွိုႏလင်ꩻ တကာႏလုံဖါ ရုတ်ခြုံထျꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအွဉ်ႏသော့ꩻခါꩻလဲဉ်း တရာꩻကွမ်းကိုတဲင် ဗွောင်ထွားဗာႏ အမဲ့ငါလုမ်ꩻသွူ။ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏ အနိစ္စခန္ဓာႏပြောင်ꩻခိန်ႏနဝ်ꩻ သက် (၅၆)နွို့စလွုမ်ꩻသွူ။ ကျောင်ꩻအိန္တပေႏ အနိစ္စကထင်ႏပြောင်ꩻထွူနဝ်ꩻ အဝ်ႏကုဲင်သေꩻခါꩻလံးသား စင်ꩻမွိုးခမ်ꩻတွမ်ႏ ပို(၉)ဖြာꩻနဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻတနျာႏ ရလလဖ စောဖါးမူအွဉ်ငါအာႏရဲင်ꩻ (၃၀)ရပ် ကလွဉ်ခꩻသီဒါႏ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏယိုနဝ်ꩻ အရေႏကျောင်ꩻအိန္တပေႏလုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏ ပိုလီꩻကထွာဒါႏ လွယ်မော်ꩻတန်ဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏအမုဆောင်ႏ ဆရာႏထွက်ချွန်း (ယိုခါ ဆရာႏအောင်သုခနမ်းခုတ်)တွမ်ႏ အွိုင်ႏနောင်လဲင် အကိုရေꩻဖါစင်ꩻကျောႏ (ယိုခါ ဟိုပုံꩻရန်ႏကင်ꩻ)ယိုလဲ့ အဝ်ႏရေႏပါတဲင် ဆရာႏအောင်သုခတွမ်ႏ ဖါစင်ꩻကျောႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးတခွဲးတဝ်းတွော့ꩻ လွစ်ထိုꩻခန်းဒျာႏ အသက်အန္တရာယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီး ကခꩻသီထိုꩻဒါႏ ကျောင်ꩻအိန္တပေႏနဝ်ꩻ ထွာဒုံမွိုးဒုံဖါ လိုꩻဖြားလိုꩻတန်သား ကေႏညိုႏဟွုန်ဟဝ် လိုꩻတဖြာꩻတဲင် ကအဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ ဝွေꩻရုတ်ခြုံယို ပိုတန်ဗွေႏကုဝေရတွမ်ႏ ဒုံသားအမျာꩻဖုံႏ သဖော်ꩻဆန္ဒအလꩻ သင်္ဂျိုဟ်ႏလွေꩻနေးတွမ်ႏမေႏ အွိုးဘုရာꩻကောင် ပင်ကလꩻဗꩻကွဉ်ႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ တဲႏလွေꩻဖေႏတွမ်ႏမုခ် သေႏချောင်းသေႏချာႏ ပုံႏကိုကပါဒါႏအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻတနျာႏနဝ်ꩻ တဲႏကလွဉ်ခꩻသီဒါႏ ဖြားတန်ကျောင်ꩻအိန္တပေႏယိုမာꩻငါ ရုဲင်ꩻတသွိုး အုံခိုႏတငါခန်းဒျာႏ မုဲင်းကောင်ရပ် ဗꩻတွို့ꩻဗꩻကွဉ်ႏ နဝ်နဝ်ထင်ꩻထင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဆရာႏအောင်ႏသုခ (နမ်းခုတ်)၊ ဆရာႏပေါင်းစင်ꩻကျောႏ (ဟိုပုံꩻ-ရန်ႏကင်ꩻ)နဝ်ꩻလဲ့ အုံဒုံဗွုန်ႏဒွုမ်တဲင် ထိုꩻအုံလင်ꩻခန်းဒျာႏဝေင်ꩻ တွိုႏဟန်ႏနီꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကအဝ်ႏဒါႏ ဖြားတန်အောင်ႏခမ်းထီအဗွာဖဲ့ꩻ ဖြားဆရာႏပေႏနောင်စုံသီး၊ ဆရာႏပေါင်းစင်ꩻအိုး ပင်ႏတခွါꩻသီးလဲ့ ငမ်းစဲ့ꩻတနျာႏတဲင် လွေꩻအုံခန်းဒျာႏဝေင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တဲႏနေင်ႏ ၁၃၄၀-ဗွေမာꩻငါ ဗꩻတွိုႏလွေꩻ နေင်ႏ ၁၃၅၀-အခါႏလယ်ႏကို နေင်ႏတဆီဆီရပ်နဝ်ꩻ စဲ့ꩻတနျာႏဒေါင်ဗုံး ဒုံသောင်ဒုံထျꩻဖုံႏတဲင် လိုꩻဖုံႏ၊ ဖိုးပနားသေဖုံႏ ယံးဗာႏတဲင်တွော့ꩻ ကသီထွူတဲ့အဝ်ႏ၊ တသီတဝ်းတွော့ꩻ စူတပွတ်ꩻခင်ႏတပွတ်ꩻ ထွာထိုꩻဒုက္ခိတဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏသွူ။ အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ စဲ့ꩻ"ဝ"ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလွေꩻလွဉ်ꩻစဲ့ꩻတနျာႏ ဖြားတာကလယ်သီးစုမ်ꩻစွိုꩻတဲင် နေးတွမ်ႏအကျံꩻနယ်ꩻ အိုပ်ချုက်လွေꩻ နီပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏသွူ။ လိုꩻမဉ်ꩻပေါင်းအဝ်ႏအဝ်ႏ၊ ပေါႏတအုံတဝ်းဝွေꩻသီးဖဲ့ꩻ၊ ပေါႏအုံဒျာႏအဗွာဖဲ့ꩻ မန်းဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးကုဲင်းမာꩻသီပျင်ႏဒါႏသွူ။ အခိန်ႏယိုနဝ်ꩻ စဲ့ꩻဗွာလဲ့ငမ်းဗာႏ၊ စဲ့ꩻတနျာႏလဲ့ ငမ်းဗာႏ၊ စဲ့ꩻမန်းလဲ့ငမ်းဗာႏ၊ သူလာတပတ်ခေတ်၊ ဘော်ဒါခေတ်တဲင် ဒုံတွိုင်ꩻဒုံတွိုင်ꩻ ဖြားဒုံမော့ꩻဗာႏမွေးစွဉ်ႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏတွော့ꩻ ဒင်ႏဖြားဒုံယပ်ꩻ၊ လိုꩻမာꩻဖြားဒုံခြေားမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ယိုနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ꩻ ခမ်းကိုစဲ့ꩻပွယ်ꩻတဲင် ခွန်ကုဝေ မော့ꩻဗာႏကျုံႏဗာႏ ခိုးလျားဗာႏ ဆာသꩻဗာႏ တလွိုးဗာႏ အထွာအကုဲင်တဗာႏသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ စဲ့ꩻအောင်ႏရေꩻတဲင် ကထွာဒါႏ မွိုးဖါလိုꩻထံꩻ ကလို့လွဉ်ꩻ ကယပ်ꩻလွဉ်ꩻ ကလိုးလျားလွဉ်ꩻဗာႏနဝ်ꩻ တွက်အဖြာꩻပေါင်ꩻ တွက်အလဲင်ႏပေါင်ꩻ အလွိုးတဒါႏတဝ်း၊ တသူႏသေတဝ်းသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစဲ့ꩻအောင်ႏနွောင်ꩻရေꩻတဲင် မွိုးဖါလိုꩻထံꩻ ကသီလွဉ်ꩻ ကလို့လွဉ်ꩻ ကငွိုးလွဉ်ꩻ ကလွိုးလွဉ်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ကထွာဒါႏစဲ့ꩻအကယ်ႏအတန်သားဖုံႏ အလွိုးတသေလွဉ်ꩻတဝ်း၊ တထီႏလွဉ်ꩻတဝ်းသွူ။ ကထွာဒါႏ စဲ့ꩻပိုႏစဲ့ꩻကယ်ႏ စဲ့ꩻတလောင်ꩻ စဲ့ꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ ယဟန်ႏလဲ့ ကုသိုလ်ႏကံႏလီꩻ အာႏတလာတဲင် တွိုႏတဝ်းထာꩻသီ အဝ်ႏတွိုႏဟန်ႏသနီꩻ၊ ယဟန်ႏလဲ့ သီပြောင်ꩻထိုꩻဒျာႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻကို၊ ယဟန်ႏလဲ့ သီပြောင်ꩻဒျာႏဒုံကိုဝေင်ꩻကို၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ သီလဲဉ်းလဲ့နဝ်ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအနိဋ္ဌာႏရုံႏ၊ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအကျိုꩻအပဲစ်ဖုံႏယို ကသေဒါႏလိုꩻ၊ သံႏဝွေႏဂကလꩻဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ ခြေားလုမ်ꩻ၊ လွေꩻဗာႏစဲ့ꩻ နွို့ဗာႏစဲ့ꩻတွော့ꩻ ကယူႏဒျာႏကရိုꩻဒျာႏအနမ်းယံ အနမ်းကျသားလဲ့ အဝ်ႏပြုံႏပြင်ႏသွူ။ ယိုနဝ်ꩻ အမုဲင်(၁)အနေႏ တဲမ်းနယ်လွေꩻဗာႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအမော့ꩻအကျုံႏသွူ။
စဲ့ꩻပွယ်ꩻအမော့ꩻအကျုံႏ (၂)[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
"စဲ့ꩻပွယ်ꩻအမော့ꩻအကျုံႏ"ကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ စဲ့ꩻသားတဖြာꩻအနေႏ မော့ꩻအကျုံႏတမွေးတဝ်း၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻတဲင် ခမ်းသားထံꩻသာꩻတဖြာꩻအနေႏ အမော့ꩻအကျုံႏဒျာႏသွူ။ "စဲ့ꩻပွယ်ꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ပအိုႏဗွာပအိုႏတနျာႏ ပꩻထွူလွဝင်ꩻ၊ ပအိုႏဗွာခါးလား ကမꩻညိမ်ꩻချံꩻရေꩻအခိန်ႏ၊ ပအိုႏဗွာပအိုႏတနျာႏတွမ်ႏ နုဲင်ႏငန်ႏတောႏစဲ့ꩻ ယိုသိုမ်စွိုးသိုမ်မျိုꩻ တတဲ့ꩻတဝ်းလွဝင်ꩻ၊ အဝ်ႏထိုမ်ႏအဝ်ႏကျံႏ အဝ်ႏရန်ႏ အဝ်ႏလွꩻထီႏလွဝင်ꩻခိန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ လာ မွူးနီꩻ အသေႏအချာႏနဝ်ꩻ တတောင်ꩻတဝ်း၊ အခိန်ႏနဝ်ꩻ မွူးဟာခိုႏ (၇)နားရီႏတွမ်ႏ (၈)နားရီႏအခါႏကို၊ ခွေသွဉ်းခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ အဝ်ႏထွာဖေႏ ဝင်ꩻဗွေႏဗွန် အုံဖေႏဝင်ꩻကျောင်ꩻ အွိုးဝေင်ꩻနယ်ႏဟိုပုံꩻ၊ အွိုင်ႏနောင်လဲင် ကျောင်ꩻလဲင်းခါႏကိုသွူ။ အနီꩻယို မွူးဟာခိုႏ (၃)နားရီႏအခိန်ႏနဝ်ꩻ စဲ့ꩻပအိုႏဗွာ ဖျော်လွဉ်မာꩻထဉ်ႏတဲင် ဒုံလဲင်းခါႏသား ယလံးလံးနဝ်ꩻ အဝ်ႏတွမ်ႏထဉ်ႏစဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ အတွင်ꩻယိုနတ်ꩻ ဒေႏသရပ်ရာႏ ခေႏအနေႏ စဲ့ꩻတနျာႏစဲ့ꩻမန်းသတင်ꩻလဲ့ တဟွုန်တဝ်းတဲင် အခေႏအနေႏအဝ်ႏဟဝ်ဒျာႏ၊ စဲ့ꩻရေꩻအလꩻ အဝ်ႏခွꩻသꩻဒျာႏ ရိုꩻဗာႏနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏခွꩻသꩻဒျာႏ ရိုꩻစွဉ်ႏလဲ့ စဲ့ꩻစီꩻကန်ꩻအလꩻ "ကဲက်"ကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ ပွေါးဗာႏဒျာႏလွဉ်းလွဉ်းသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ဟန်ႏဟာယိုလဲ့ တဖူꩻနွို့ဒုံဖုံႏနဝ်ꩻ ချꩻဗာႏဒျာႏကဲက် စွုမ်ႏလီးလီးသွူ။ ခွေသွဉ်း ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ နုဲးချာနဝ်ꩻဟွဉ်ႏအတွိုင်ꩻ အခိန်ႏထင်ႏတွိုႏ (၇)နားရီႏလွိုလွိုရပ်နဝ်ꩻ တနတ်ငဝ်းသင်ႏခန်းဒျာႏထာꩻ ဒုံကင်ဒွမ်သွူ။ အဓိပ္ပါယ်ႏနဝ်ꩻ စဲ့ꩻဗွာအဝ်ႏပွေါးကဲက်တဲင် စဲ့ꩻမန်းအဝ်ႏဖဲ့ꩻဒွမ် နွို့ထင်ႏလွဉ်တွော့ꩻ ကဲက်သားခꩻထွူဖင်း စဲ့ꩻမန်းခꩻဆုဲꩻ တရပ်ရပ် တဒျင်းဒျင်းနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ တနတ်ငဝ်းသင်ႏ နွို့သင်ႏအာထွူတအာႏ ယေန်တခါႏ သင်ႏတခါႏ ထွိုင်ႏညပသာႏ ၁၅-မိနစ်၊ မိနစ် ၂၀ရပ်နဝ်ꩻ ဒုံသားအခဝ်ဒွမ် မူႏမူႏခိုခို ပေႏပေႏတန်တန် အလွိုးလိုꩻလစ်ꩻငတ်ꩻဆီငါအဝ်ႏတဲင် ကျောင်ꩻကိုယို သင်ႏစွဉ်ႏစူႏစူႏစီႏစီႏ၊ စောႏစောႏစဲႏစဲႏဖုံႏသွူ။ မွိုးဖြားတဖြာꩻနဝ်ꩻ သꩻဝꩻလွဉ်ꩻငါႏထာꩻ၊ ငမ်းလွဉ်ꩻငါႏထာꩻတွော့ꩻ ဝုဲႏဘုရာꩻထွူ အဝ်ႏဘုရာꩻငါ လွေꩻမေႏဖါႏဆောင်ကိုနဝ်ꩻ လွေꩻထွိုင်ႏတနွောင်းနေးဒါႏဒွုမ်၊ တခွလွဉ်ဗာႏနေးစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ တွိုႏမေႏဖါႏဆောင်ကို ခွန်ကုဝေထျꩻနဝ်ꩻ "မꩻဒွုမ်နုဲးမုဲꩻယိုဗွေႏ၊ အုံလံးဗွုန်ႏဒွုမ်က ဟန်ႏဟာယို ဗေင်ႏထဉ်ႏဗာႏဒျာႏ နီဗွေႏသီး လိုꩻကျောင်ꩻမတဝ်ယိုဗွေႏ" "နဝ်ꩻ- ဗေင်ႏလံးဗွုန်ႏတဝ်းလဲ့ ဗေင်ႏကျောင်ꩻလုမ်ꩻသနဲ့" ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ ရိုꩻသွူနုဲးနဝ်ꩻလဲ့ "ဖေႏကသဲင်ꩻဗွုန်ႏလွလံးနဝ်ꩻ အီႏမာꩻဗာႏနုဲးမုဲꩻဟွေး"အဝ်ႏစဉ်ꩻစာꩻခန်းနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ တနတ်ငဝ်းတဲးတဲ့ ယေန်လဲဉ်း၊ စဲ့ꩻဗွာ အလွိုးထန်ႏထိုꩻလဲဉ်းဒုံသွူ။ ယိုအတွင်ꩻ ခွန်ကုဝေ ယူႏလꩻခန်းအော်လန်သွူ။ မေႏဖါႏဆောင်ကိုနဝ်ꩻ မေႏဖွိုင်ꩻ၊ ဘက်ထရီ၊ အော်လန်ဖုံႏ အဝ်ႏဒျာႏသေႏသေႏသွူ။ လိုႏဆောႏအမျိုꩻမုဲꩻလဲ့ ဖေႏကဆောႏနွောင်ꩻနုဲးနဝ်ꩻတွော့ꩻ အွဉ်ႏဒျာႏသေႏသေႏသွူ။ ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻတကာႏအမျာꩻ သꩻဖေႏကချံꩻသာႏ ယူႏနုဲးနဝ်ꩻတဲင် ဆွို့အော်လန် ဆောႏခန်းဒျာႏနုဲးယိုသွူ။ "ရွာအောက်ပိုင်း၌ ပစ်ခတ်နေကြသော စစ်သားများ ခဏနားထောင်ပေးပါ၊ ရွာထဲမှာ အရင်ရှိနေသော စစ်သားသည် ပီအဲဉ်အိုအဖွဲ့မှ ပအိုးအဖွဲ့စစ်သားများဖြစ်ပါသည်။ အခုဆိုရင် ရွာအပြင်ကို ထွက်သွားလောက်ပြီဟု ထင်ပါသည်။ အခု မိုးချုပ်မှရောက်လာသောအဖွဲ့သည် ပြည်သူ့တပ်မတော် နိုင်ငံတော်စစ်သားများဖြစ်မည်ဟု ယူဆပါသည်။ ဘုန်းကြီး မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။ ပအိုးအဖြူစစ်သားများသည် ထွက်သွားပြီဖြစ်သဖြင့် အခုမှ ရောက်လာသော နိုင်ငံတော်စစ်သားများသည် မိဘဆွေမျိုးများ ရွာကိုရောက်ရှိသလို သဘောထားပြီး စိတ်ချမ်းချမ်းသာသာနှင့် နားနေကြပါရန် မေတ္တာရပ်ခံပါသည်"။ ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ အဓိပ္ပါယ်ႏ အခရာနုဲးယိုအတွိုင်ꩻ ဆောႏသဲင်ꩻခန်း နီသိုမ်ပြန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံသားဖုံႏယိုလဲ့ "တနတ်ငဝ်းလဲ့ ယေန်လဲဉ်း၊ ခွေဆောႏဖေႏလဲဉ်း၊ ငမ်းခရာႏထာꩻမုဲꩻမုဲꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ မဲဉ်သဲင်ꩻအုံချာလံးလဲ့ လꩻလဲဉ်း"ဒေါ့ꩻဖေႏခန်းနုဲးယိုသွူ။ ဒေါ့ꩻဖေႏနုဲးယိုလဲ့ ပါꩻမုဲꩻမုဲꩻ သဲင်ꩻတဗွုန်ႏတဝ်းဒွိုန်း၊ အဝ်ႏအုံဒျာႏ ပငါပရာꩻသွူ။ ခွန်ကုဝေ ဆောႏထွူမိနေစ် (၃၀)ရပ်နဝ်ꩻ စဲ့ꩻမန်းဗိုလ်ကြီးတဖြာꩻတွမ်ႏ စဲ့ꩻသားနီဖြာꩻ ဖျော်ထင်ႏလွဉ်ကျောင်ꩻတဲင် ထင်ႏဒေါ့ꩻလဝ်းခါꩻ ငဝ်းနုဲးယိုသွူ။ "တပည့်တော်တို့ ရဲဘော်တွေကို စည်းကမ်းရှိရှိ နေထိုင်ကြရန် အမိန့်ပေးထားပါတယ်ဘုရား၊ ဘုန်းဘုန်းဘုရားနှင့် ရွာသူရွာသားများလည်း ဘာမှမပူနှင့်၊ မစိုးရိမ်နှင့်ဘုရား၊ စစ်ကြောင်းမှူးက လာလျှောက်ခိုင်းလို့ လျှောက်တာပါဘုရား" "ဟုတ်တယ် တကာ၊ အခုလို လာလျှောက်တာ ကောင်းပါတယ်၊ ဝမ်းလဲသာပါတယ်၊ ရွာသားတွေကတော့ မြင်တဲ့အတိုင်းပဲ အိမ်မပြန်ရဲသေးပါဘူး" ခွန်ကုဝေ ထွိုင်ႏဒေါ့ꩻနုဲးနဝ်ꩻထွူနဝ်ꩻ စဲ့ꩻပိုႏမန်းနဝ်ꩻလဲ့ သဲင်ꩻထိုꩻခန်းနဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏဟွုန်စဲ့ꩻမန်း ငဝ်းနုဲးယိုမꩻ ဒုံသားဖုံႏလဲ့ ကွဲးသဲင်ꩻဗွုန်ႏယင်း လံးဖုံႏသွူ။ ခွန်ကုဝေလဲ့ တကာႏတွက်တာႏ သꩻဟံးပေါင်းချံꩻသာႏယင်း တစိꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ နုဲးမွူးရဝ်ꩻနီꩻ စဲ့ꩻမန်းထွိုင်ႏလွေꩻထိုꩻနဝ်ꩻ တကာႏတဖြာꩻ ဖျော်ထင်ႏကျောင်ꩻ၊ ထင်ႏဒေါ့ꩻခြုဲင်းနုဲးယိုသွူ။ "ဩဗွေႏ- မဟာနဝ်ꩻ ကားကားနဲ့ꩻ နီဗွေႏဆောႏဗွေႏ၊ နီဗွေႏမီႏဆောႏတဝ်းနဝ်ꩻ-" "ခွေမီႏဆောႏတဝ်းနဝ်ꩻ ထွာနုဲးမုဲꩻအီး?" "ခါးလားနီဗွေႏကဆောႏနဝ်ꩻ ယလံးလံးနဝ်ꩻ အဝ်ႏသောက်လဲဉ်းထာꩻတဲ့ဗွေႏ၊ နီသွဉ်းသီးလံးလဲ့ အဝ်ႏသောက်လဲဉ်းနေနေ၊ ထွိုင်ႏဟွုန်နီဗွေႏဆောႏထာꩻမꩻ ကွဲးအွဉ်ႏထွူသနယ်ဗွေႏ" "ဟွူ နုဲးနဝ်ꩻနဲ့ရိုꩻ၊ ပေါႏနဝ်ꩻ ခွေဆောႏထာꩻမဟာ အဖိုꩻမနဲးတန်ႏတန်သနဲ့" "တန်ႏသနယ်ဗွေႏ" ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻတဲင် နုဲးယိုအတွိုင်ꩻ တလဲင်ႏတခြွိုက်လဲ့ ခွန်ကုဝေ အဝ်ႏထွာလိုꩻကျောင်ꩻ၊ မာꩻဖေႏဝင်ꩻဗွေႏဗွန်ခိန်ႏနဝ်ꩻ မော့ꩻဗာႏကျုံႏဗာႏသွူ။[၁][၂]