စဲ့ꩻရုဲင်းတွမ်ႏရဟန်ꩻယံ

"ပဌမယောဓါဇီဝသုတ် (စဲ့ꩻရုဲင်းယံငတ်ꩻမျိုꩻ)" (က) ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- လောကကိုယို 'စဲ့ꩻရုဲင်းယံ'အောဝ်ႏငတ်ꩻမျိုꩻ၊ ငတ်ꩻမျိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ- ၁။ ပဌမစဲ့ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- စဲ့ꩻအီႏတွိုက်ꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဆင်တပ်၊ သေတပ်-စတဲင် တပ်ဖုံႏထင်ႏလွဉ်တဲင် ထီႏဟံႏလူႏကြွုံႏတွော့ꩻ ဟွူန်ငမ်းဆွတ်ꩻချာ။ ၂။ ဒုတိယစဲ့ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- စဲ့ꩻအီႏတွိုက်ꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဆင်တပ်၊ သေတပ်-စတဲင် တပ်ဖုံႏထင်ႏလွဉ်တဲင် ထီႏဟံႏလူႏကြွုံႏနောဝ်ꩻ ဆွတ်ꩻချာတဝ်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ပါꩻယွိုင်ႏထင်ႏပါလံႏ၊ ထွိုင်ႏထီႏပါꩻလံႏနဝ်ꩻ ဟွုန်ငမ်း၊ ဆွတ်ꩻချာ။ ၃။ တတိယစဲ့ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- စဲ့ꩻအီႏတွိုက်ꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဆင်တပ်၊ သေတပ်-စတဲင် တပ်ဖုံႏထင်ႏလွဉ်တဲင် ထီႏဟံႏလူႏကြွုံႏ၊ ထီႏပါꩻလံႏနဝ်ꩻ ဆွတ်ꩻချာတဝ်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ 'နီငမ်းတဝ်း၊ နက်လုဲင်း၊ သတ်ဟုဲင်း'ထွိုင်ႏဟွုန်ပါꩻခြောဝ်ငေါဝ်းနောဝ်ꩻ ဟွုန်ငမ်း၊ ဆွတ်ꩻချာ။ ၄။ စတုတ္ထစဲ့ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- စဲ့ꩻအီႏတွိုက်ꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဆင်တပ်၊ သေတပ်-စတဲင် တပ်ဖုံႏထင်ႏလွဉ်တဲင် ထီႏဟံႏလူႏကြွုံႏ၊ ထီႏပါꩻလံႏ၊ ဟွုန်ပါꩻငေါဝ်း ဆွတ်ꩻချာတဝ်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ နꩻဗာႏ၊ ဗင်ဗာႏ၊ သွီႏလီ-သီပြာႏ၊ ထီႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ဟွုန်ငမ်း၊ ဆွတ်ꩻချာ။ ၅။ ပဉ္စမစဲ့ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- စဲ့ꩻအီႏတွိုက်ꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဆင်တပ်၊ သေတပ်-စတဲင် တပ်ဖုံႏထင်ႏလွဉ်တဲင် ထီႏဟံႏလူႏကြွုံႏ၊ ထီႏပါꩻလံႏ၊ ဟွူန်ပါꩻငေါဝ်း၊ နꩻဗာႏ၊ ဗင်ဗာႏ၊ သွီႏလီ-သီပြာႏ၊ ထီႏဗာႏသွူတဲ့ ဟွူန်ငမ်းတဝ်း၊ ဆွတ်ꩻချာတဝ်း။ နက်တိတ်ꩻတိတ်ꩻ၊ သတ်တိတ်ꩻတိတ်ꩻ၊ ထင်ႏငါတိတ်ꩻတိတ်ꩻတဲင် ပါꩻငမ်း၊ ပါꩻဆွတ်ꩻ၊ ပါꩻလွင်းတွော့ꩻ နွောင်ꩻစွဉ်ႏပါꩻ၊ သီမ်ꩻလꩻစွဉ်ႏ အရပ်နောဝ်ꩻကိုသွူ။ လောကကိုယို စဲ့ꩻရုဲင်းယံ အောဝ်ႏငတ်ꩻမျိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ၁။ ပဌမရဟန်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- နွို့သော့ꩻသာႏသနာႏကိုယို ယံဖေႏနေးကလꩻနိဗ္ဗာန်ႏ ဓိဋ္ဌာန်ႏသꩻယူႏ အီႏတွိုက်ꩻကိလေႏသာႏရန်ႏသူႏ၊ အီႏအားထွုတ်တရာꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဟွုန်ခန်း 'ဒုံယိုဒုံနဝ်ꩻနဝ်ꩻ မုဲင်းရင်းဖုံႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ မူႏနံꩻဖုံႏတဲ့နောဝ်ꩻ တရေꩻမွေးမုဲင်းစွဉ်ႏထာꩻတဲ့၊ ပေါႏထီႏဗာႏနဝ်ꩻ သꩻစွယ်ꩻစွဉ်ႏဒျာႏတဲ့'၊ ဟွူန်လဲႏကွို့ꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ အုံဒါႏဒွုမ်၊ အီႏတွိုက်ꩻကိလေႏသာႏ၊ အီႏအားထွုတ်တရာꩻနောဝ်ꩻ ဟွူန်ငမ်း၊ ဆွတ်ꩻချာ၊ ထွက်သဲင်ꩻလမ်း၊ ပဌမရဟန်ꩻယို တမျိုꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏပဌမစဲ့ꩻသားနဝ်ꩻ ဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ (ခ) ၂။ ဒုတိယရဟန်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- နွို့သော့ꩻသာႏသနာႏကိုယို ယံဖေႏနေးကလꩻနိဗ္ဗာန်ႏ ဓိဋ္ဌာန်ႏသꩻယူႏ အီႏတွိုက်ꩻကိလေႏသာႏရန်ႏသူႏ၊ အီႏအားထွုတ်တရာꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဟွူန်ခန်း 'ဒုံယိုဒုံနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏတရေꩻမွေးမုဲင်းစွဉ်ႏထာꩻ-တဲ့'၊ ဟွူန်နုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻယွုန်းဒါႏဒျာႏ၊ ထွက်တဝ်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ မုဲင်းရင်းတရေꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ မူႏနံꩻတရေꩻတဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻထီႏတွိုက်တွမ်ႏမဲ့၊ ထွိုင်ႏထီႏတွမ်ႏမဲ့နဝ်ꩻ အုံဒါႏဒွုမ်၊ ထွက်သဲင်ꩻစွဉ်ႏ၊ ဒုတိယရဟန်ꩻယိုနဝ်ꩻ တွမ်ႏဒုတိယစဲ့ꩻသား ထီႏပါꩻလံႏဆွတ်ꩻချာနောဝ်ꩻ ဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၃။ တတိယရဟန်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- နွို့သော့ꩻသာႏသနာႏကိုယို ယံဖေႏနေးကလꩻနိဗ္ဗာန်ႏ ဓိဋ္ဌာန်ႏသꩻယူႏ အီႏတွိုက်ꩻကိလေႏသာႏရန်ႏသူႏ၊ အီႏအားထွုတ်တရာꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဟွူန်ခန်း 'ဒုံယိုဒုံနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏတရေꩻမွေးမုဲင်းစွဉ်ႏထာꩻ' ဟွူန်နုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻယွုန်းဒါႏဒျာႏ၊ ထီႏတွိုက်တွမ်ႏမဲ့တဲ့ ယွုန်းဒါႏဒျာႏ၊ ထွက်တဝ်း၊ ကွဲႏတွော့ꩻ 'လိုꩻမူႏတရေꩻ လွဉ်ထေ့ဝွေꩻ၊ ငပယွုမ်းထေ့ဝွေꩻ၊ ဒေါ့ꩻရီဝွေꩻ၊ အိုပ်ႏဝွေꩻ၊ အံႏဖြာႏဝွေꩻ၊ ဒေါ့ꩻစွပ်ꩻဝွေꩻ'၊ တွိုႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဒါႏယာႏဒွုမ်၊ ဟွူန်လိုꩻမူႏတရေꩻငေါဝ်း ဒါႏယာႏတဝ်းတဲင် ထွက်သဲင်ꩻထိုꩻစွဉ်ႏ၊ တတိယရဟန်ꩻတမျိုꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏတတိယစဲ့ꩻသား ဟွူန်ငမ်းပါꩻငေါဝ်းဆွတ်ꩻချာနောဝ်ꩻ ဗွန်ပီဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၄။ စတုတ္ထရဟန်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- နွို့သော့ꩻသာႏသနာႏကိုယို ယံဖေႏနေးကလꩻနိဗ္ဗာန်ႏ ဓိဋ္ဌာန်ႏသꩻယူႏ အီႏတွိုက်ꩻကိလေႏသာႏရန်ႏသူႏ၊ အီႏအားထွုတ်တရာꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ဟွုန်လိုꩻမူႏတရေꩻတဲ့ ယွုန်းဒါႏဒျာႏ၊ ခံႏထွက်တဝ်း၊ ထီႏတွိုက်လိုꩻမူႏ၊ လိုꩻမူႏလွဉ်ထေ့၊ ပယွုမ်းထေ့၊ ဒေါ့ꩻရီ၊ အို့ပ်ႏဝွေꩻ၊ အံႏဖြာႏဝွေꩻ၊ ဒေါ့ꩻစွပ်ꩻဝွေꩻ၊ နဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ယွုန်းနွိုင်ႏယွုန်းဆေ့ꩻလꩻဒျာႏ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ပါꩻမူႏလွဉ်ထေ့ တခြာကို၊ ထာꩻယေန်ယေန်ကို (အဝ်ႏဝွေꩻသီးဝင်ꩻနီလွုမ်ꩻ)၊ ပါꩻမူႏတရေꩻ အုံတွိုက်ဝွေꩻ၊ အုံခြꩻဝွေꩻ၊ ဖြွꩻဝွေꩻစူဗောင်၊ တဖေါ့ဝွေꩻ၊ နွန်ႏဝꩻဝွေꩻ၊ ဗေင်ႏခြꩻဝွေꩻ၊ တွိုႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ ယွုန်းလꩻဒွုမ်၊ ယူႏဒွုမ်ထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ၊ သိက္ခာႏငါတဲ့ တန်ꩻချꩻဒွုမ်၊ သေဒွုမ်ထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ရာႏဂတဏှာႏ၊ ကိလေႏသာႏတလူႏ၊ ခိုမူႏ(စင်ꩻနင်ꩻ)မာႏခန်းဒျာႏလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ စတုတ္ထရဟန်ꩻတမျိုꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏစတုတ္ထစဲ့ꩻသား နꩻဗာႏဗင်ဗာႏနောဝ်ꩻ ဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ၅။ ပဉ္စမရဟန်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻ- နွို့သော့ꩻသာႏသနာႏကိုယို ယံဖေႏနေးကလꩻနိဗ္ဗာန်ႏ ဓိဋ္ဌာန်ႏသꩻယူႏ အီႏတွိုက်ꩻကိလေႏသာႏရန်ႏသူႏ၊ အီႏအားထွုတ်တရာꩻ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ဟွူန်လိုꩻမူႏတရေꩻ၊ ထီႏတွိုက်၊ ဒေါ့ꩻရီ၊ အုံတွိုက်ဝွေꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ယွုန်းလꩻဒျာႏ၊ လွဉ်ထေ့ဝွေꩻတခြာကို ဝွေꩻထွိုင်ႏထိုꩻတလဲင်ႏချင်ꩻ၊ ခံႏမော့ꩻတဝ်း၊ ခံႏဒေါ့ꩻရီတဝ်း၊ ခံႏခွေါင်းတဝ်း၊ ပါꩻမူႏကျံႏယားနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလꩻတဝ်း၊ အားထွုတ်မွေးဒျာႏတရာꩻ၊ တွိုက်ꩻဖွန်ႏလို့ ကိလေႏသာႏ၊ ထွာမွေးစွဉ်ႏရဟန္တာႏနဝ်ꩻသွူ၊ ပဉ္စမရဟန်ꩻယိုနဝ်ꩻ တွမ်ႏပဉ္စမစဲ့ꩻသား နွောင်ꩻရန်ႏသူႏနောဝ်ꩻ ဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ အင်္ဂုတ္တရပါဠိ၊ ပဉ္စကနိပါတ်၊ ယောဓါဇီဝသုတ်)