စွိုးခွိုꩻထာꩻဒါႏ
"စွိုးခွိုꩻထာꩻဒါႏ လိုႏဒါႏငါႏ" ဗွေႏမျတ်ဘုရာꩻ ကဟော်ꩻခါꩻဒါႏ (၃၈)ပါꩻ တရာꩻမင်္ဂလာႏနောဝ်ꩻ ပါဠိဂါႏထာႏ အောဝ်ႏ(၁၀)ဂါႏထာႏသွူ။ ဂါႏထာႏတဆီအကိုယို တတိယဂါႏထာႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏနုဲင်းလယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ - ဗာဟုဿစ္စဉ္စ သိပ္ပဉ္စ၊ ဝိနယော စ သုသိက္ခိတော။ သုဘာသိတာ စ ယာ ဝါစာ၊ ဧတံ မင်္ဂလ မုတ္တမံ။
တတိယဂါႏထာႏကိုယို ကပါသော့ꩻဒါႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၄)ပါꩻနောဝ်ꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
(၁) အဟွိုန်အထီႏ ဗဟုသုတအာဗာႏ။ (၂) စက်မုꩻစူမုꩻထာꩻဒါႏ တစွိုးစွိုးယိုဒါႏဗာႏ။ (၃) နမ်းကျင်ꩻတရာꩻ ဟောဝ်ဗာႏ။ (၄) နေးတွမ်ႏ ငေါဝ်းအွီႏငွါသာႏတဲင် ဒေါ့ꩻဒါႏငေါဝ်းယေန်ႏကေႏပနဉ်ႏ၊ နုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ ယို(၄)ပါꩻအကို အမုဲင်(၂) မင်္ဂလာႏ စူမုꩻစက်မုꩻထာꩻဒါႏ တစွိုးစွိုးယို ဒါႏဗာႏ-ကရိုꩻနောဝ်ꩻ အနုဲင်းမုဲင်ꩻဟောင်း၊ ဝတ္ထုသက်သေႏအနေႏ အီႏတဲမ်းနယ်လွေꩻဖေႏ ဓမ္မပဒ ကဋ္ဌဝါဟနဇာတ်ဝတ္ထု နုဲင်းငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
ဓမ္မပဒ ကဋ္ဌဝါဟနဇာတ်ဝတ္ထု[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ဗွေႏဘုရာꩻမွန်စိုး ရာႏဇဂျိုဟ်ႏခမ်း ဗိမ္ဗိသာရခွန်ဟော်ခံꩻနောဝ်ꩻ အဇာတသတ်၊ အဘကုမာရ၊ ဗောဓိမင်ꩻသာꩻစတဲင် ပိုခိုနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအွဉ်ႏဖေႏတွမ်ႏဟော်ဆောင် ပျသာဒ်ဆောင် ပငါပရာꩻသွူ။ တွိုႏတနီꩻတွော့ꩻ ခွန်ပေႏဗောဓိမင်ꩻသာꩻနောဝ်ꩻ "ကမ္ဘာႏလောင်း အတရေꩻသွတ်ꩻ "ကောကနူဒ"အမဉ်ꩻကဟဲ့ꩻဒါႏ ပျသာဒ်မျိုꩻယို ခွေအီႏတယ်ႏဆို့ꩻကနောဝ်ꩻမꩻ"သꩻယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏခမ်းကို အယံသွတ်ꩻ အဒါႏသွတ်ꩻ ကွိုꩻစူသားဆရာႏတန် "ကဋ္ဌဝါဟန"ယို ဟဲ့ꩻလွဉ်ထွူတွော့ꩻ ဖေႏတာႏဝွန်ႏ အွဉ်ႏတယ်ႏဆို့ꩻလွေꩻခန်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏဆို့ꩻလွေꩻ ပျသာဒ်ထွိုင်ႏထွူနောဝ်ꩻ ဗောဓိမင်ꩻသာꩻနောဝ်ꩻ ထွားထွားသွူပျသာဒ်တွော့ꩻ သꩻရေꩻနစ်သက်မွေးစွဉ်ႏထာꩻတဲင် "ပျသာဒ်နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ဟန်ႏနီꩻမာꩻချာ နာꩻမာꩻဗာႏဖိုနေဟောင်း"ရီခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဆရာႏတန်လဲ့ "မာꩻဗာႏဖိုတောဝ်း၊ ယိုနောဝ်ꩻ အရီးသွတ်ꩻ"ဒေါ့ꩻနယ်ခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဗောဓိမင်ꩻသာꩻနောဝ်ꩻ "ပျသာဒ်နုဲင်းယို ပေါႏလွိုတဲင်ခွေယို လိုꩻလင်မာꩻနုဲင်း ဖေႏကလꩻပုဲင်ႏနောဝ်ꩻ မာꩻသီထိုꩻခန်း ကွိုꩻစူသား ဆရာႏတန်ယိုနောဝ်ꩻမꩻ"ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ တွိုင်ႏပင်ႏခန်းတွမ်ႏ ဝွေꩻသွꩻဟောဝ် "သဉ္စိကာပုတ္တ"သွူ။ သဉ္စိကာပုတ္တလဲ့ "တဟောဝ်မာꩻတောဝ်း"အကျောင်ꩻယို ခြုဲင်းနယ်တောင်ꩻပြန်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်းတွော့ꩻ ဒေါ့ꩻဟွိုန်ဖေႏသတိꩻအွဉ်ခန်းဒျာႏ ကွိုꩻစူသား ဆရာႏတန်သွူ။ "အုံပုဲင်ႏဒွုမ်ခမ်းယို ဖင်းထိုꩻထန်ႏလွေꩻခန်း ခမ်းလင်တခမ်းခမ်းလုဲင်း"ဖေႏကျံႏဉာဏ်ႏလွေꩻပါခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ကွိုꩻစူသား ဆရာႏတန်နောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ "ခွန်ပိုယိုနောဝ်ꩻ မွိုက်ငါႏ၊ သေတောဝ်းပညာႏတန်ႏဖိုꩻဟွေး၊ ခွေအွဉ်ႏသေခန်း ခွေပညာႏတန်ႏဖိုꩻနောဝ်ꩻမꩻ"ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ပျသာဒ်ယို တအွဉ်ႏထွူတောဝ်းဒွိုန်းတွော့ꩻ အောဝ်ႏမာꩻလွေꩻစွူစွူဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တညတောဝ်းအခိန်ႏနောဝ်ꩻ ဗောဓိမင်ꩻသာꩻ ဖျော်လွဉ်ဆရာႏတန်ထျꩻတွော့ꩻ "ပျသာဒ်ထွူလဲဉ်းနဲ့"ရီခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဆရာႏတန်လဲ့ "တထွာတဝ်းဒွိုန်းအကျောင်ꩻ၊ အောဝ်ႏလိုႏမာꩻသော့ꩻနေဒွိုန်း ကောဝ်ႏလုဲင်ꩻအစားချော်ꩻဖုံႏအကျောင်ꩻ၊ ထုအီကောဝ်ႏလုဲင်ꩻတာႏ အောဝ်ႏလိုႏသေင်ႏယာႏဖွီဖွီဖုံႏအကျောင်ꩻ၊ အောဝ်ႏထုကောဝ်ႏလုဲင်ꩻခိန်ႏနောဝ်ꩻ ပေါႏလွိုတဲင် ခွေလမ်းသား လွဉ်ပသာဒဲဉ်နောဝ်ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ဖေႏနွို့တောဝ်းအကျောင်ꩻ"ဒေါ့ꩻနယ်ချာခန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ မင်ꩻသာꩻလဲ့ ကွိုꩻစူသားဆရာႏတန် ကလိုႏအတွိုင်ꩻ စီႏစဲဉ်ႏဆောင်ႏရွက်ဖေႏခန်းဒျာႏသွူ။ ကွိုꩻစူသား ဆရာႏတန်နောဝ်ꩻ ပေ့ꩻတခါꩻတွော့ꩻ တွမ်ႏအတပဲ့ꩻဖုံႏ မာꩻတေ့ꩻခန်းဒျာႏ ဂဠုန်ႏရုတ်သင်္ဘောꩻကျောင်ႏ သေင်ႏတဆွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ထွူနောဝ်ꩻ ဆင်သော့ꩻပါတွမ်ႏ အင်ဂျင်စက်တဲင် အောဝ်ႏခါꩻခန်းဒျာႏ အထွူနောဝ်ꩻသွူ။ အမာထျꩻယိုလဲ့ ဒေါ့ꩻသေꩻခါꩻခန်း "မူႏဖြားနောဝ်ꩻ လမ်းခြိုꩻပါꩻခြိုꩻကားကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ စာပေါ်ꩻဖေႏလို့လို့ခန်းဝင်ꩻဟုဲင်း၊ အွဉ်ႏငါခံꩻတစွိုးငါ၊ ပေါႏစာလို့ထွူတဲ့ ဟဲ့ꩻလို့လို့ တွမ်ႏနာꩻပိုနောဝ်ꩻ လွဉ်သွော့ယိုကိုဟုဲင်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏတနီꩻတွော့ꩻ ကွိုꩻစူသား ဆရာႏတန်ပိုမာတပဲ့ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ လွဉ်အုံဒင်ႏ ထုမ်းခါꩻခန်းဒျာႏ ဂဠုန်ႏရုတ်သင်္ဘောꩻကျောင်ႏလောင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ပေါႏစုံႏလင်ႏထွူတဲ့ ပျသာဒ်(၇)ရန်း အရန်းကီသွတ်ꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ ပတဲင်ႏပေါက်ယို ဗွောင်ထွူတွော့ꩻ ဝါးထန်ႏခန်းဒျာႏ သင်္ဘောꩻကျောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ သင်္ဘောꩻကျောင်ႏငေါဝ်းနောဝ်ꩻ ဗွိုန်စွဉ်ႏနုဲင်းခမ်းခြွိုင်ꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ဟွိုန်လို့စွဉ်ႏ တဝေင်ꩻလွုမ်းတဲင် လိုꩻဝေင်ꩻဖုံႏ အွဉ်လွဝင်ꩻထန်ႏထွားရောင်သွူ။ ဗောဓိမင်ꩻသာꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ထင်းတောဒျာႏ မေႏခိုးထိုꩻအဟော်တွော့ꩻ ထန်ႏထွားနုဲင်းနုဲင်းခန်းဒျာႏသွူ။ ထွိုင်ႏထန်ႏထွားနောဝ်ꩻ ထီႏခန်းဒျာႏ မို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်ကို ဂဠုန်ႏရုတ်သင်္ဘောꩻကျောင်ႏလောင်းယို ကွိုꩻစူသားဆရာႏတန် တွမ်ႏပိုမာတပဲ့ꩻဖုံႏ အောဝ်ႏထုမ်းညီꩻဝင်ꩻတွော့ꩻ သꩻဝꩻဗွုက်ခန်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွိုꩻစူဆရာႏတန် အောဝ်ႏမို့ꩻလောင်း ထွိုင်ႏထီႏလင်ꩻ ဗောဓိမင်ꩻသာꩻနောဝ်ꩻ "မင်ꩻသာꩻဟွေး- မင်ꩻသာꩻကထွဉ်ႏမာꩻဒါႏ ကောကနူဒ ပျသာဒ်နောဝ်ꩻ ထွူလို့လဲဉ်းသွူ။ အုံစံႏစာꩻသော့ꩻလꩻလဲဉ်းသွူဩ၊ မင်ꩻသာꩻကအင်းမာꩻသီဒါႏ ခွေသွဉ်းနောဝ်ꩻလဲ့ မာꩻသီတလꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ ယိုခါနောဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းတွမ်ႏပိုမာဖုံႏ၊ သွဉ်းသယ်ႏတပဲ့ꩻဖုံႏ ထန်ႏလွေꩻလဲဉ်းသွူ တဖဲ့ꩻခမ်း၊ တဖဲ့ꩻထီကိုသနဲ့ဩ၊ သေနာႏလဲဉ်းဒျာႏ ပညာႏတန်ႏဖိုꩻမတောဝ်ဩ"ဒေါ့ꩻထွူနုဲင်းနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ပြေ့ꩻထိုꩻခန်းဒျာႏ ခမ်းအွုမ်ႏခြာကိုနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ ကွိုꩻစူသားဆရာႏတန်နောဝ်ꩻ လွေꩻအွဉ်ႏလင်ꩻခန်းဒျာႏ ဂဠုန်ႏသင်္ဘောꩻကျောင်ႏ အွိုးဟိမဝန္တာႏကောင်ထျꩻထွူတဲင် တယ်ႏထောင်ႏတသာခန်းဒျာႏ ကဋ္ဌဝါဟန ခမ်းထီနဲင်ႏငံႏတွော့ꩻ မဉ်ꩻလဲ့ ဟဲ့ꩻဖန်ခန်း ကဋ္ဌဝါဟန ခွန်တန်နုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် မာꩻခန်းနမ်းခွန်၊ အုပ်ချွုတ်လွေꩻခန်းဒျာႏ ခမ်းထီနောဝ်ꩻသွူ။ တောင်ꩻခါꩻ- သင်္ဘောꩻကျောင်ႏကရိုꩻယိုနောဝ်ꩻ မာꩻဒါႏလိုꩻယိုခါလွုမ်ꩻ တမွေးတောဝ်း၊ ကလဲဉ်းလဲဉ်းသွူ နေင်ႏပေါင်ꩻ (၂၅၀၀)လွို ဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမစိုးနောဝ်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏမာꩻဒါႏလဲဉ်းအကျောင်ꩻ ထွားဝတ္ထုယိုတဲင် သေဗာႏသွူ။[၁][၂]