ထာꩻသေထာꩻဒါႏ
ထာꩻသေထာꩻဒါႏ ပညာႏကင်ꩻနဝ်ꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ဗွေႏဘုရာꩻကဟော်ꩻခါꩻဒါႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ သိုမ်ဆီသွစ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ ပါဠိဂါႏထာႏအဝ်ႏ ဂါႏထာႏပေါင်ꩻ (၁၀)သွူ။ တဂါႏထာႏအကိုနဝ်ꩻ မင်္ဂလာႏတရာꩻ ပါသော့ꩻ (၃)ပါꩻ၊ (၄)ပါꩻ၊ (၅)ပါꩻဖုံႏသွူ။ ကဲန်းအာအာနဝ်ꩻ ပါသော့ꩻ (၃)ပါꩻသွူ။ ဂါႏထာႏတဆီအကို တတိယဂါႏထာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏနုဲးလယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ - ဗာဟုဿစ္စဉ္စ သိပ္ပဉ္စ၊ ဝိနယော စ သုသိက္ခိတော။ သုဘာသိတာ စ ယာ ဝါစာ၊ ဧတံ မင်္ဂလ မုတ္တမံ။
တတိယဂါႏထာႏကို ကပါသော့ꩻဒါႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၄)ပါꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
နဝ်ꩻ နုဲးယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ ၁။ အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတအာဗာႏ၊ ၂။ ထာꩻဒါႏလွူးနမ်း တမျိုꩻမျိုꩻယို ဒါႏဗာႏ၊ ၃။ နမ်းကျင်ꩻတရာꩻ အဝ်ႏဗာႏ၊ ၄။ ဒေါ့ꩻဒါႏ ငဝ်းယေန်ႏကေႏ ပနဲန်ႏမျိုꩻ။ ယို(၄)ပါꩻအကို အမုဲ(၃)မင်္ဂလာႏနဝ်ꩻ "ထာꩻဒါႏလွူးနမ်း တမျိုꩻမျိုꩻယို ဒါႏဗာႏ"ရိုꩻနုဲးနဝ်ꩻတဲင် ကောပ်ထာꩻဒါႏလွူးနမ်းတမျိုꩻမျိုꩻလဲ့ ဒါႏတဝ်း၊ နမ်းကျင်ꩻသီႏလလဲ့ အဲန်ထဝ်းတွော့ꩻ လိုꩻဘဝယို မော့ꩻဗာႏထာꩻဒုက္ခအကျောင်ꩻ၊ ဖေႏကသေ ဖေႏကစဲင်းနဝ်ꩻ အီႏတဲမ်းနယ်လွေꩻတွမ်ႏဝွတ္ထုသက်သေႏ "တိကနိပါတ် သုရာဃဋဇာတ်"နုဲးယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
တိကနိပါတ် သုရာဃဋဇာတ်[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ဗွေႏဘုရာꩻစိုးလက်ထက် ပွိုင်းလဲင်ႏစခါ သာဝွတ္ထိခမ်း အနာထပိဏ်ႏသဌေꩻဖူးခို ကချံꩻသာႏဒါႏ ကုတ္တေႏပေါင်ꩻလစ်ꩻဆီ သဌေꩻတဖြာꩻနဝ်ꩻ အညတြမဉ်ꩻကအဝ်ႏဒါႏ ပိုခိုအဝ်ႏတဖြာꩻသွူ။ မွိုးဖါနဝ်ꩻ ရက်ငါႏပိုရိုꩻနဝ်ꩻတဲင် လွောက်ꩻအလိုႏတွော့ꩻ မဲန်လꩻထာꩻမုဲꩻလဲ့ ဖေႏစွဉ်ႏ၊ တွိုႏဉာဏ်ႏပညာႏနဝ်ꩻ တအွဉ်ႏသွဉ်တဝ်းတွော့ꩻ ပညာႏအဲန်ထဝ်း၊ ထာꩻသေတရာꩻဆေ့ꩻသွူ။ ပေါင်ꩻတောမ်ႏသွꩻတဟဝ်တဝ်း၊ တောမ်ႏသွꩻယာသား၊ ဒဝ်သား၊ ထာꩻတောႏသားဖုံႏတဲင် လယ်ႏပျောႏလယ်ႏလွင်ꩻဗော့ꩻထာꩻ စွုမ်ႏနီꩻနီꩻသွူ။ တွိုႏမွိုးဖါနဝ်ꩻ သေလူႏသေတန်ꩻ၊ သေကံသေကျင်ꩻ၊ သေပွါꩻမျာꩻအားထုတ်ဒျာႏလဲ့ တွိုႏပိုယိုကျံႏသွဉ်ပါ၊ ကျံႏဟဲ့ꩻပါဒျာႏလဲ့ ပိုတထွားနုဲးတောဝ်းမွိုးဖါ၊ ပျောႏဗော့ꩻထာꩻစွုမ်ႏနီꩻစွုမ်ႏဟာ၊ ကွဲးညညနဝ်ꩻ လွောက်ꩻစာꩻပါတောမ်ႏ မဲးဖြဲးမူႏဖုံႏသွူ။ မွိုးဖါနီဖြာꩻ ထွိုင်ႏအီသီနဝ်ꩻ ပိုခိုနုတ်ꩻအတာႏ သꩻတချမ်ꩻသာႏငါႏတဝ်းတဲင် အဖါနဝ်ꩻ လွေꩻထွာခန်းဒျာႏ လူꩻရုက္ခစိုꩻ၊ လူꩻပွေါးညောင်ႏမွူး အွိုးသာဝတ္ထိဝေင်ꩻသောင်သွူ။
ရွဉ်ခံꩻဥစ္စာႏ အဝ်ႏခိꩻတဝ်း[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
မွိုးဖါထွိုင်ႏသီလို့နဝ်ꩻ ယိန်းသုင်ꩻဗာႏဟဝ်၊ ယိန်းဖျုံꩻဗာႏဟဝ် ရွဉ်ခံꩻဥစ္စာႏ ရတနာႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏသွူ။ တောမ်ႏသွꩻဒဝ်သား၊ ယာသား၊ ထာꩻတောႏသားဖုံႏတွော့ꩻ အံႏအွꩻတောႏလောင်ꩻသွူတကာႏတဝ်း ပျောႏပါထဲင်းတောမ်ႏ မဲးဖြဲးမူႏဖုံႏတွော့ꩻ မွိုးဖါကအွဉ်ႏကုဲင်သေꩻဒါႏ အမွီႏဖုံႏနဝ်ꩻ လို့လွေꩻလို့လွေꩻစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ ရွဉ်ခံꩻထွိုင်ႏလို့နဝ်ꩻ စာပါစွဉ်ႏဒျာႏလံးပါႏသွူ။ လံးပါႏထွိုင်ႏအဲန်ထဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻ သွꩻပေႏလဲ့ အဲန်ထဝ်းဒွုမ်၊ ဝင်ꩻထိုꩻလဲ့ꩻညာꩻလို့လဲန်းဝွေꩻတွော့ꩻ ဗေင်ႏလွင်ꩻဗာႏထာꩻဝေင်ꩻတဖူꩻသောင်တဖူꩻထျꩻ၊ ဝင်ꩻံလံးသောင်လံးထျꩻသွူ။ အံႏခရာႏသုင်ꩻခရာႏ ထွိုင်ႏအဲန်ထဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻ ယူႏလꩻခန်းအဖါနင် အနာႏထပိဏ်ႏသဌေꩻတဲင် လွေꩻကွီခန်း အနာႏထပိဏ်ႏသဌေꩻ ပဲက်ဆန်သွူ။ အနာႏထပိဏ်ႏသဌေꩻလဲ့ အဝ်ႏသေဝွေꩻကျင်ꩻတဟဝ်တဝ်းတွော့ꩻ ဖေႏအာဗွုန်ႏတဝ်း၊ ဖေႏဆွုမ်ႏဗော့ꩻ ရွဉ်တရေင်တဲင် အွဉ်ႏမာꩻလွေꩻယင်း အနီꩻအရင်ꩻသွူ။ မောင်ႏအညတြနဝ်ꩻ ဖြေꩻစာအီတဝ်းတွော့ꩻ ဖြေꩻအွꩻအီလို့ဗော့ꩻဒဝ်သွူ။ ပေါႏလို့လဲ့ လွေꩻကွီဖျင်တလဲင်ႏသွူ။ နုဲးယိုအတွိုင်ꩻ ပေါႏလို့လို့ ထွိုင်ႏလွဉ်ကွီနဝ်ꩻ ဖါနင်အနာႏထပိဏ်ႏသဌေꩻနဝ်ꩻ ဖေႏတခိꩻတဝ်းတွော့ꩻ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ ပီꩻအတအော့ꩻ ဝါးထန်ႏထိုꩻဗာႏလမ်းသွူ။ "ဆုဲꩻလွဉ်မွော့ဒွုမ်ဟုဲး"ဒေါ့ꩻရိုꩻသံးပါနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻအတာႏနဝ်ꩻ ရွဉ်ခံꩻဥစ္စာႏ အဝ်ႏခန်းခွိုင်းမုဲင်ꩻလဲ့ တလိုမ်းခိꩻတဝ်း၊ လို့ထိုꩻဒျာႏလွဉ်းလွဉ်းသွူ။
ပေါင်ꩻမာႏသွꩻတဲင် မာꩻတကြွꩻဗာႏထာꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ဖါနင် အနာႏထပိဏ်ႏသဌေꩻ ထွိုင်ႏဖေႏလွဉ်ဒွုမ်အလးနဝ်ꩻ လွေꩻအွိုးမုဲꩻ၊ အုံအွိုးမုဲꩻလဲ့ မွေးတဝ်း၊ ယူႏတသူႏသေတဝ်းတဲင် လယ်ႏထိုမ်ႏလွဉ်ꩻခန်း သွꩻဒဝ်သားဖုံႏသွူ။ သွꩻဒဝ်သားဖုံႏ ထွိုင်ႏထီႏဆွုမ်ႏဝွေꩻနဝ်ꩻ "ကရီးခါနဝ်ꩻ သဌေꩻပို၊ ယိုခါနဝ်ꩻ ထွီႏပို၊ တောမ်ႏလွဉ်မွော့ယိုကို"ဒေါ့ꩻဆွုမ်ႏဝွေꩻနုဲးနဝ်ꩻတွော့ꩻ လက်ခံႏတဝ်းဝွေꩻ တဖြာꩻဖြာꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူနဝ်ꩻ ယူႏလꩻလုဲႏ မဲဖြဲးမူႏတဲင် လွေꩻထ့လုဲႏခန်း မဲ့ဖြဲးမူႏသွူ၊ မဲးဖြဲးမူႏလဲ့ သေငါꩻတဝ်းဝွေꩻ၊ ရိုꩻနုဲးနဝ်ꩻတဲင် အင်းဆျမ်ႏ အင်းပတ်ꩻဆွုမ်ႏထဲင်းဝွေꩻသွူ။ နဝ်ꩻထွူနဝ်ꩻ လွေꩻထေ့လုဲႏ သွꩻထာꩻတောႏသားလဲ့ ထာꩻတောႏသားရိုꩻ"လွဉ်ပုဲႏနီလံး၊ ယံးပုဲႏနီဟမ်ႏ၊ ထန်ႏထန်ႏ ထန်ႏထိုꩻမွိုင်မွိုင်"နုဲးနဝ်ꩻတွော့ꩻ တောမ်ႏခွဉ်းအင်းတွဲႏဆွုမ်ႏထဲင်းတဲင် လွေꩻငါငါ ကာတေားတေားဗာႏဖျင်ဒျာႏသွူ။ အဆုဲꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ စင်းမာꩻဒွုမ်၊ စင်းအာႏကွိုꩻဒွုမ်တွော့ꩻ ဗေင်ႏလွင်ꩻအုံလင်ꩻဗာႏဒျာႏထာꩻဝင်ꩻကိုဝေင်ꩻခါႏနုဲးထွီႏလွင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ အံႏတာႏနဝ်ꩻ တောမ်ႏတကောက်ꩻတဖြုံႏ လယ်ႏကွီအံႏနွိုင်ႏဗာႏနေးဝင်ꩻ တလံးထွူတလံးသွူ။
လိုꩻမꩻလꩻတဝ်း၊ လူꩻမꩻလꩻတဝ်း[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ထွိုင်ႏထီႏအပိုခြေားဒုက္ခနုဲးယိုနဝ်ꩻ သညင်ꩻငါႏတဲင် ကထွာဗာႏဖိုဒါႏ အဖါလူꩻရုက္ခစိုꩻ၊ လူꩻညောင်ႏမွူးနဝ်ꩻ လွဉ်ဖေႏခန်း "လိုႏတွိုင်ꩻကလꩻဒါႏ ဣစ္ဆာသယဖွိုင်ꩻ"တဖြုံႏသွူ။ "လိုႏထာꩻမုဲꩻလဲ့ ဗို့ꩻထူႏဗော့ꩻဖွိုင်ꩻကိုယို၊ ဝီရိယသွော့ဟဝ်ဟဝ်"ဒေါ့ꩻလွဉ်ꩻပါခန်း ငဝ်းနုဲးနဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻသေဆေ့ꩻ၊ ပညာႏအဲန်ထဝ်း မောင်ႏအညတြနဝ်ꩻ လꩻဖျင်ဖွိုင်ꩻ တꩻတွိုင်ꩻတဲင် နန်းဒွုမ်ထာꩻမုဲꩻမုဲꩻ၊ မွန်းပျောႏဖျင်စွဉ်ႏ တခြွိုက်တအာႏ၊ ကထွာဒါႏ သွꩻလီꩻသွꩻယဖုံႏလဲ့ လွဉ်ထေ့အံႏညီꩻ ပျောႏညီꩻယင်းစွဉ်ႏဝွေꩻသွူ။ ကမွန်းကပျောႏဗာႏထဲင်း အလဲင်ႏယိုနဝ်ꩻ ညခွိုင်းမုဲꩻနီꩻ၊ ခွိုင်းမုဲꩻလာသေဒွုမ်၊ ပျောႏတဗွုမ်တဗမ်ထာꩻတွော့ꩻ တွိုႏတလဲင်ႏ တွိုႏတနီꩻနဝ်ꩻ မွန်ꩻတမွိုꩻဒဝ်တဲင် သေနမ်းသကြိုဒွုမ်၊ ဖွိုင်ꩻတꩻတွိုင်ꩻယိုလဲ့ သေရိုႏသေႏဒွုမ်တွော့ꩻ တွဲႏပꩻထိုꩻမာႏခန်းဒျာႏသွူ။ ဖွိုင်ꩻတꩻတွိုင်ꩻ ထွိုင်ႏပꩻထိုꩻနဝ်ꩻ စင်းမာꩻဒွုမ်တွော့ꩻ ဗေင်ႏလွင်ꩻယင်းဒျာႏထာꩻ၊ တောမ်ႏတကောက်တဖြုံႏ ကွီအံႏဗာႏယင်းဒျာႏထာꩻသွူ။ တညတဝ်းအခိန်ႏ မော့ꩻအအွိုအဆာတဲင် သီလွင်ꩻဗာႏခန်းဒျာႏထာꩻတွော့ꩻ ထွာလွေꩻခန်းဒျာႏ စောက်အာႏ၊ လင်းတဖုံႏဆာႏသွူ။ လိုꩻမꩻလꩻတဝ်း၊ လူꩻမꩻလꩻတဝ်း-ကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻနုဲးဝွေꩻယိုသွူ။
ဥပဒေသ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
လိုꩻသီးယို ထာꩻသေထာꩻဒါႏ ပညာႏမီႏအဲန်ထဝ်း၊ ကျင်ꩻတရာꩻမီႏတဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻ ရွဉ်ခံꩻမဲန်လွိုင်ႏနုဲးမုဲꩻလွိုင်ႏ တညတဝ်းအခိန်ႏနဝ်ꩻ ကေန်ꩻခြေားဗာႏယင်းဒျာႏသွူ။ လိုꩻနုဲးယိုနဝ်ꩻ လိုꩻတောမ်ႏရိုꩻပုဲႏ၊ လူꩻခန်းလဲ့ မာꩻတလꩻတဝ်း၊ အဝ်ႏကေန်ꩻမွဒျာႏနွိုင်ႏနွိုင်ႏသွူ။[၁][၂]