န
(န) ၁။ နꩻပေႏငတ်ꩻဗာႏ နီအံႏမူ၊ နꩻပေႏသူဗာႏ နီအံႏမျောႏ။(တငမ်းတောဝ်း တမတ်တောဝ်းပါꩻ၊ ဒေါ့ꩻကျ ခြွိုင်ꩻသန်ထာꩻ။) ၂။ နꩻဖျꩻ လꩻအထိုး။ ၃။ နꩻလꩻလုံး၊ လုံးလꩻနꩻ။ ၄။ နꩻဝါႏ တꩻသာႏသုဲင်ꩻ၊ လိုꩻလက်ꩻလုဲင်ꩻ။ ၅။ နꩻသိုထင်လဲ့ တထွꩻတောဝ်း ကလောင်သိုထင်။(ပါꩻမဉ်ႏတွိုက်ꩻခꩻ ဖဲ့ဗက်ꩻနေး တွမ်ႏနꩻတနတ်နဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻတလို့တဝ်း၊ တထိုꩻမားတဝ်းလဲ့ ပါꩻမဉ်ႏတွိုက်ꩻနေး တွံႏလိတ်လုဲင်ꩻယေန်ႏငဲးမုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻထိုꩻမားလို့ဒါႏသွူ။) ၆။ နꩻသိုလောင်းကီ သူႏတမူထီ။ ၇။ နာꩻဂုဏ်ႏသိက္ခာႏ လုဲင်ႏမွော့တွမ်ႏရိက္ခာႏ၊ မဲ့ꩻတဲင် နုဲင်းဒါႏ ပုဏ္ဏာꩻဇူဇကာႏ။ ၈။ နာꩻဆို့ꩻထာꩻမုဲင်ꩻ နာꩻအံႏဗာႏ ထာꩻနောဝ်ꩻ။ ၉။ နာꩻတꩻဖူꩻ နာꩻထောင်၊ ခွေကဒေါင် ခွေထင်ႏ။ ၁၀။ နာꩻထꩻ အုဲင်ႏနုဲင်းဝင်ꩻဝါꩻ မဲဉ်လꩻဒျာႏအစွိုး နုဲင်းဆာမွူးလွုမ်ꩻ။(ခွိုꩻခွိုꩻအွဉ်ႏကုဲင်၊ ခွိုꩻခွိုꩻအုဲင်ႏဖျင်ပိုဝါꩻ၊ အပိုအဝ်ႏကုဲင် ပဉ်ဖုံႏဖုံႏ။) ၁၁။ နားဟွိုန်လဲ့ တဗွိုန်တောဝ်း မဲ့ထီႏ။(ထွဉ်ႏဝင်ꩻခွုမ်မာꩻလဲ့ တတွာတောဝ်း နမ်းဒျာႏခွုမ်မာꩻ။) ၁၂။ နားအောဝ်ႏ တနာႏတဝ်းနောဝ်ꩻ ထာꩻသေပိတ်၊ မဲ့ꩻအောဝ်ႏ တထွားတောဝ်းလိတ်နောဝ်ꩻ ထာꩻသေပေ့ꩻ၊ ဗွိုန်နုဲင်းမဲ့ခေ့ꩻ နားတꩻအွိုင်။ ၁၃။ နာႏအငဝ်း ဟောဝ်လူႏကျောင်ꩻ၊ ထွားအယောင်ꩻ ဟဝ်ဗွူႏထွီႏ။(အထာꩻဒေါ့ꩻဖြောဝ်ႏတွမ်ႏ အငေါဝ်းထီနောဝ်ꩻ အွီႏနေ တလေ့နေလဲ့ ယောင်ꩻဆင်ꩻတယံတဝ်း၊ အကျင်ꩻစာရိတ္တ တဟောဝ်တောဝ်း။ ၁၄။ (က) နီခြံနီသွို့ꩻ-ဝင်ꩻငင်ႏထွို့ꩻတွူႏ၊ နီဟို့ꩻကွို့ꩻအီ ဝင်ꩻလွူးနီသက်၊ လိုႏပဲင်ꩻရက်။(ဖိုးပနား) (ခ) ကွို့ꩻသွူဝင်ꩻအာႏ-အံႏဝင်ꩻယာႏနဝ်ꩻ မေတ္တာႏတရာꩻဆေ့ꩻငါႏပွန်း။ ၁၅။ နီငေါဝ်းတွမ်ႏနီထာꩻမာꩻ၊ အညာꩻတွမ်ႏအဗော့ꩻ၊ အရော့ꩻတွမ်ႏအမာႏ၊ ပွိုင်းကွာႏနဲ့ ပွိုင်းကွာႏတောဝ်းနဲ့။ ၁၆။ နီတကီႏရုပ်ꩻရပ်ꩻ ဗေဟံႏပီ၊ တထွꩻတောဝ်းသီး နုဲးခေါက်ခယ်ႏခီး။(လိုꩻတကုဲင် ကရွူႏနုဲင်းနုဲင်း ငေါဝ်းသဲ့ꩻသွမ်ꩻလွဝင်ꩻ။) ၁၇။ နီထာꩻဒုက္ခ မဉ်ႏဒေါ့ꩻပျꩻ ဝင်ꩻငထဲင်းနီတဲ့။ ၁၈။ နီနာꩻချင်ꩻချင်ꩻ မီႏအွဉ်ႏဒင်ႏလွဝင်ꩻမေတ္တာႏ၊ ထာꩻခိုးလျားယို လွစ်မော့ꩻဗာႏ။ ၁၉။ နီနမ်းဘဝ နီထွားချာ၊ သေစဲင်းထွူခါ ယံဝွေႏဖန်ႏ၊ ဟဝ်ကုဲင်မွေးမန်ႏ ကျိုꩻစာꩻဖျင်။ ၂၀။ နီနမ်းသဲင်ꩻ နီနမ်းထွင်ႏ၊ နီနမ်းရာႏဇဝင်ႏ နီနမ်းတဲမ်း။ ၂၁။ နီမဉ်ႏကြက်ꩻဝင်ꩻကတူႏ ဝင်ꩻအွဉ်ႏပူႏ နီကတောင်။ ၂၂။ နီမဉ်ႏထောင်းပါꩻရွို့၊ ပါꩻလွဉ်ဆွို့နီဟို့ꩻ။ ၂၃။ နီမဉ်ႏဖေႏထွုမ်းဝင်ꩻခင်ႏဖါႏ၊ ဝင်ꩻကင်းချာဖေႏဒါႏ နီထီꩻ။(ယိုသွံပွုတ် နီမဉ်ႏမာꩻရီးဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻမာꩻတဲဉ်ꩻလီးချာဒါႏနီ။) ၂၄။ နီမီႏမွိုက်ရွိုင်ꩻလဲ့-နီမော့ꩻဒွါႏ၊ နီမီႏလိမ္မာႏလဲ့ လိမ္မာႏကျိုꩻ။ ၂၅။ နီမီႏလွေꩻမꩻ နီတွိုႏဗာႏ၊ နီမီႏအံႏဒွါႏမꩻ နီဟို့ꩻကွို့ꩻ၊ ပါꩻမုဲင်ꩻကျင်ꩻစွို့ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻဟောဝ်။ ၂၆။ နီမီႏဟဲ့ꩻဝင်ꩻ "စောဝ်းစောဝ်း"၊ ဝင်ꩻလောဝ်းချာနီ "ဗွေႏဗွေႏ"။ ၂၇။ နီမဉ်ႏအံႏငိုး ပါꩻဖက်ꩻခေါ်၊ ပါꩻအံႏကျော်နီ ဖက်ꩻဗိုႏ။ ၂၈။ (က) နီမဉ်ႏအွဉ်ႏထံႏဝင်ꩻသဲင်၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏဆဲင်နီ ခံꩻ၊ (ခ) နီမဉ်ႏအွဉ်ႏဗွိုတ်ꩻဝင်ꩻသဲင်၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏဆဲင်နီ ခံꩻ။ ၂၉။ (က) နီမဉ်ႏအွဉ်ႏထံꩻဝင်ꩻအေႏသဲင်၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏဆဲင် နီအေႏစဝ်ႏ၊ (ခ) နီမဉ်ႏအွဉ်ႏဗွိုတ်ꩻဝင်ꩻအေႏသဲင်၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏဆဲင်နီ အေႏစဝ်ႏ၊ (ဂ) နီမီႏအွဉ်ႏထုမ်းဝင်ꩻခင်ႏဖါႏ၊ ဝင်ꩻအွဉ်ႏကင်းဖေႏဒါႏ နီထီꩻ။(၂၈-၂၉ ကီယိုနီပွုတ် နီမဉ်ႏမာꩻဟောဝ်ရီးဝင်ꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻမာꩻဟဝ်ချာနီ၊ နီမဉ်ႏကျံႏတကုဲင်ဝင်ꩻခါ ဝင်ꩻလဲ့ ကျမ်ႏတကုဲင်လီးချာဒါႏနီနဝ်ꩻသွူ။) ၃၀။ နီလွီးနွုမ်ꩻစောက်အာႏ၊ နီယာႏ နွုမ်ꩻလင်းတ၊ ရတောဝ်းသီ။ ၃၁။ နီးစွဲးနီးကွံꩻ နီးဗေင်ႏတုမ်ꩻ၊ နီးမူꩻနီးပဲꩻ နီးဆင်ꩻရယ်ꩻ။ ၃၂။ နေးတခွန်ꩻမꩻ ကွဉ်ကꩻဗာႏ ခွမ်ꩻလာꩻတသာ၊ နေးတနာမꩻ အံႏဗာႏဟန်ႏအိုအွီႏ။(လိုꩻမွိုက်ငေါဝ်းတွိုင်ꩻ) ၃၃။ နေးတွမ်ႏဉာဉ်ႏမေးတကဲင်ႏ အဝ်ႏထွံႏအဲင်ႏနူးသွီႏ၊ ထီႏလဲ့တမွေးတဝ်း။ ၃၄။ နေးဗွန်ထံႏ၊ နေးကံႏ ကွောက်ꩻ။ ၃၅။ နယ်ꩻငါႏယောင်ꩻလဲ့ မော့ꩻဒါႏခွါ၊ ထွို့ꩻငါႏမူယာလဲ့ မော့ꩻဒါႏခွဉ်း။ ၃၆။ နန်းလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ သီ၊ ခီလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ယွောင်၊ နန်းဆိန်ႏဆွောင်ဆိန်ႏဆွောင်နောဝ်ꩻ အံႏဒဲဉ်အွီႏ။ ၃၇။ နမ်းကျမ္မာႏ နမ်းဖန်ႏဒျာႏ။ ၃၈။ နမ်းစေႏတနာႏ နမ်းအကျိုꩻဒျာႏ။ ၃၉။ နမ်းတတွာထꩻ၊ သꩻတတွာကောင်။ ၄၀။ နမ်းတတရေꩻတောဝ်း စောင်းထီႏချာ၊ တွိုႏဝင်ꩻတကုဲင်ခါ သမ်းမဲဉ်င။(နမ်းအပဲစ်မုꩻအောဝ်ႏ တွမ်ႏအကျင်ꩻစာရိတ္တ တဟောဝ်တောဝ်းနောဝ်ꩻ တထီႏချာတောဝ်း၊ ထီႏဝင်ꩻချို့ꩻယွင်ꩻမုꩻလွုမ်ꩻ။) ၄၁။ နမ်းတဖြာꩻဒျာႏ နုဲင်းဝါးကုက္ကူꩻ၊ နမ်းတဒူဒျာႏ နုဲင်းဝါးစင်ႏလောဝ်း။ ၄၂။ နမ်းတဗာႏ ယာႏတလောင်ႏ။(သွꩻခွလမ်းသားပိုလီꩻ တပဲ့ꩻတပန်ꩻ အချွေႏအရံႏ အဲဉ်ထဝ်းနုဲင်းဝင်ꩻ။) ၄၃။ နမ်းပေႏလဲ့ ထာꩻသေတန်၊ နမ်းတန်လဲ့ ထာꩻသေဆေ့ꩻ။ ၄၄။ နမ်းပေႏလဲ့ သုဲင်ꩻခေႏတန်။(နမ်းကြို အပွိုင်တွမ်ႏ လမ်းပါႏရပ်ရာႏ ဒုံဆောင်ႏ ခူꩻဝေင်ꩻ ခမ်းထီ နုဲင်ႏငန်ႏပေႏစွဉ်ႏလဲ့ လိုꩻသေလိုꩻဒါာႏ လိုꩻပညာႏအဝ်ႏသား လွိုင်ႏအာပြန်ꩻပြော်ꩻ။ ၄၅။ နမ်းဖူးဝေးလဲ့ သꩻတဖူးဝေးတောဝ်း။ ၄၆။ နမ်းဖူးဝေးလဲ့ ဥစ္စာႏ တဖူးဝေးတောဝ်း။(နမ်းကြိုခန္ဓာႏနဝ်ꩻ ထွာခန်းစွဉ်ႏ ဖူးဝေးရင်ꩻရင်ꩻ ထျꩻထျꩻလဲ့ ပတ်သဲက်တွမ်ႏဥစ္စာႏပစ္စေꩻတဲင်ခါ သွိုန်ႏသꩻ သꩻဖော်ꩻတပီဗွိုန်တဝ်း တခဝ်းတဝ်းလွဝင်ꩻ၊ ရွို့ꩻရန်ႏထေင်ညင်ꩻလွဒါႏဝင်ꩻ။) ၄၇။ နမ်းဖြေင်းဖြေင်း မဉ်ႏထွိုင်ႏမꩻ စို့ꩻဗာႏသိုႏ၊ နမ်းကြိုႏကြိုႏမဉ်ႏထွိုင်ႏမꩻ အွꩻဗာႏထီ။(ပိုလီꩻ တပဲ့ꩻတပန်ꩻ ချွေႏရံႏဖုံႏ အဝ်ႏလဲ့သင်၊ အဲဉ်ထဝ်းလဲ့သင် ထွဉ်ႏအံႏအာႏကွိုꩻ တလꩻတောဝ်းတဲင် စစရာႏရာႏ နမ်းမာꩻဗာႏဒျာႏ။) ၄၈။ နမ်းဖြောဝ်ꩻလဲ့ ယောဝ်ꩻပအိုဝ်ႏသွော့။(နမ်းနဝ်ꩻ ကွဉ်ကꩻမန်း ကွဉ်ကꩻဖြဝ်ꩻ ကွဉ်ကꩻလိုꩻမျိုꩻလင်ခွမ်ꩻလိန်ꩻခွမ်ꩻလာꩻလဲ့ သွိုန်ႏသꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွူစွူသွော့ ပအိုဝ်ႏနေား။) ၄၉။ နမ်းမန်ꩻအောဝ်ႏမꩻ မေႏတင်ႏ၊ အကပ်ꩻဟောဝ်မꩻ အောင်ႏမျင်ႏ။(မာꩻထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻ မဉ်ႏလꩻအကူႏအညီႏ အစွဲးထဲမ်ကိုဟဝ်ဟဝ်မꩻ အောင်ႏမျင်ႏထွိုင်ႏဗꩻယိုꩻမာꩻနောဝ်ꩻသွူ။) ၅၀။ နမ်းသို့ဖါႏ ဝါႏသနာႏ ကင်းထီꩻခံꩻ။(ဝါႏသနာႏ တေက်ꩻခံꩻ။)(ကေန်ꩻခြေားမွဖြန်ခန်းလဲ့ ထာꩻကျွားဝေါဝ်ꩻ ဝါႏသနာႏဟဝ်နဝ်ꩻ တချꩻဖွိုႏတောဝ်း၊ ဆော့ꩻမို့ꩻ စံႏလွဉ်ꩻတထွꩻတောဝ်းသွူ။) ၅၁။ နမ်းအထျꩻ၊ သꩻအထောင်ꩻ။ ၅၂။ နံႏရံꩻ မီႏထꩻ ဗွူမွူးဖြီ၊ ဒုစရဲက်မီႏထꩻ လွောင်ႏဗူႏလီ။ ၅၃။ နေင်းထီ အွီႏအကင်၊ ထာꩻလင် အွီႏအခိုႏ။ ၅၄။ နေင်းထီ အွီႏအကင်၊ မောက်ကြင်ꩻ အွီႏအတူႏ၊ ထပေႏ အွီႏတဗာႏလွုမ်း။ ၅၅။ နေင်ႏ နွောင်ꩻတောဝ်းလာ၊ လာ နွောင်ꩻတဝ်းမွူးနီꩻ၊ မွူးနီꩻ နွောင်ꩻတောဝ်း နားရီႏ၊ နားရီႏ နွောင်ꩻတောဝ်းနက္ခတ်။ ၅၆။ နဲစ်ငါႏလဲ့ ကုဲင်းလွဉ်ꩻ၊ တောင်ꩻငါႏလဲ့ ပါꩻလွꩻထွား။ ၅၇။ နောင်မျတ် အောဝ်ႏဗို၊ လိုꩻခိုမျတ် အောဝ်ႏဆွဉ်ႏ။ ၅၈။ နွို့တစေား ထန်ႏတေား တဝန်ႏ။(အနွို့အလꩻနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻ၊ အထန်ႏအလို့ အသွုံꩻအစွဲꩻ အစုတ်ꩻအစုဲင်ႏနောဝ်ꩻ အာတဲင် တခဲဉ်ꩻတောဝ်း၊ တခြွေဒါႏတောဝ်းသွူ။) ၅၉။ နွို့တဝန်ႏ၊ ထန်ႏတစေား။(အနွို့အလꩻနဝ်ꩻအာ၊ အသုံꩻအစွဲꩻ အစုတ်ꩻအစုဲင်ႏပျင်ႏနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻ။) ၆၀။ နွို့တဝန်ႏ၊ ထန်ႏတဖွိုင်ꩻ။ (ထာꩻလꩻနဝ်ꩻဆေ့ꩻလဲ့ ထာꩻလို့နဝ်ꩻအာတဲင် ခဲဉ်ꩻတဝ်း၊ ခြွေဒါႏတဝ်း။) ၆၁။ နွိုးတွိုင်ꩻလဲ့ တတဲ့ꩻတောဝ်းသွီႏ၊ အွီႏတွိုင်ꩻလဲ့ တခေါဝ်းတဝ်းထတ်။ ၆၂။ နွိုးတွိုင်ꩻလဲ့ တတဲ့ꩻတဝ်းသွီႏ၊ အွီႏတွိုင်ꩻလဲ့ တတဲ့ꩻတဝ်းယာႏ။ ၆၃။ နွိုးတွိုင်ꩻလဲ့ တတဲ့ꩻတဝ်းသွီႏ၊ ငဝ်းအွီႏ လွိုးအွီႏတွိုင်ꩻလဲ့ တရက်တဝ်းလိုꩻ။ ၆၄။ နွုမ်ꩻထာꩻယ၊ ရအဗွေႏ၊ ဟွေႏအနမ်း။[၁][၂][၃]