နီပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ မော်ခရာႏ
"မော်"ကရိုꩻဒါႏ ငေါဝ်းယိုတငွါနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဟောဝ်သေစဲင်းငါႏ အခရာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွန်မနုဟာႏစိုး အနောႏရထာႏခွန်မန်း ကထွိုင်ႏလွဉ်တွိုက်ꩻခꩻ နီပအိုဝ်ႏခမ်း သုဝဏ္ဏဘူမိနောဝ်ꩻ ခမ်းထီသူႏရံꩻ၊ ဟော်နန်ꩻပꩻပြုဲင်ထိုꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖင်းထန်ႏထိုꩻဗာႏ ဇာႏတိရပ်ရာႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏဖုံႏ ထွိုင်ႏလီလာထိုꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻ ယဟန်ႏသား ဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻချာ ဖြောဝ်ꩻကောင်ရွေꩻလောင်းတွော့ꩻ ထွိုင်ႏအုံရော်ꩻဗာႏတွမ်ႏ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ထူႏသွုံꩻအီဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းတဲင် "မော်"ကရိုꩻဒါႏ ဝေါဟာရယိုနောဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻငေါဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏနုဲင်းနီပအိုဝ်ႏငေါဝ်းစဲစ်စဲစ်နောဝ်ꩻ "ထာꩻဒါႏ"အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ယို နီပအိုဝ်ႏထူႏသွုံꩻအီခန်း အမျိုꩻနုဲင်းငါဖုံႏယိုသွူ။ မော်တွဉ်၊ မော်ဟွိုႏ၊ မော်စိမ်ႏ၊ မော်တရျား၊ မော်လူꩻ၊ မော်မူႏ၊ မော်ခူႏ(မော်ဟူႏ)သွုံꩻအီနုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကွဲတွော့ꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ ကသေငါꩻအာဒါႏ "မော်"နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဒျာႏ နိဗ္ဗာန်ႏဆောႏသား မော်ဟွိုႏနောဝ်ꩻတမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ "မော်"ကဟော်ꩻဒါႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနုဲင်းမန်းသီးဖုံႏသူꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဒျာႏ "ဓမ္မကထိက"၊ ထဲင်းတမျိုꩻ "စာဟောဆရာ"နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ နီပအိုဝ်ႏ"မော်"ကပေါႏပေါက်လွဉ်ဗာႏနောဝ်ꩻ မဉ်ႏနပ်တွက်ခွိုန်ꩻချာကာလ ညလွေꩻလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻနီရျာꩻလွို၊ တယ်ႏအွဉ်ရီး မွိုင်ꩻပျိုꩻအရပ်၊ စပ်ကူꩻနောင်ဟဲင်း၊ ဖျော်ထဲင်းသီႏသဲင်ႏ၊ စခွီဖုံႏတဲင် ကွဲအာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏကွဲးအာအာ စွစ်ꩻလီလာတဲင် ငေါဝ်းလင်္ကာႏစီႏစပ်၊ အချက်ထွို့ꩻစွီႏ၊ ငေါဝ်းအွီႏယော်ꩻ၊ လင်္ကာႏသဖော်ꩻဖုံႏယို တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻ တွိုႏလွဉ်ခန်းဒျာႏတွော့ꩻ ထွိုင်ႏဟွိုႏ၊ ထွိုင်ႏဟော်ꩻဗာႏနုဲင်းယိုခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ "မော်"ယိုနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဗာႏ၊ ထီႏဗာႏနေးလွုမ်ꩻ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻဟွိုႏ၊ ဝင်ꩻဟော်ꩻနောဝ်ꩻ တဒါႏနွောင်ꩻတောဝ်း၊ တထွာနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အောဝ်ႏလွိုႏလွိုႏကာႏကာႏ ဒါႏတွော့ꩻ ထွာလွဉ်မော်နောဝ်ꩻ တအောဝ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻတဖြာꩻ ကအီႏထွာဗာႏမော်နောဝ်ꩻ တယိုꩻတောဝ်းလာꩻလာꩻ၊ သွဉ်ခါꩻဗာႏနေးတဲးတဲးဝါးဝါး၊ ဟော်ꩻထွားအာအာဗာႏဘုရာꩻဇာတ်တောႏ၊ ဒါႏသေꩻခါꩻဗာႏ အခေႏခံႏလောကုတ္တရာႏပညာႏ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂျိုဟ်ႏ၊ လောကနီတိ၊ ပရိတ်တန်၊ သျင်ႏကျင်ꩻဝွတ်စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏဒါႏခါꩻ အခေႏခံႏပညာႏနုဲင်းယိုမꩻ ပရိသတ်အမျာꩻခြာ ကအီႏဟော်ꩻခြုဲင်းနယ်ဖေႏဒါႏဝင်ꩻ သွံနားရီႏ လစ်ꩻနားရီႏနောဝ်ꩻ ထွာအီအစွဲးအကမ်းအာအာ၊ မဉ်ႏတဒါႏခါꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကအီႏထွိုင်ႏဟော်ꩻခြုဲင်းဖေႏနွောင်ꩻဝင်ꩻ နားရီႏပေါင်ꩻနုဲင်းယို တယိုꩻတောဝ်းတစိꩻစိꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကအီႏဒါႏဗာႏ"မော်"လဲ့ ခံႏဗာႏအနစ်နာႏ၊ ဆင်ꩻရယ်ꩻတံႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ လောကုတ်ပညာႏ အခေႏခံႏ ဒါႏခါꩻဗာႏမꩻ၊ အငေါဝ်းထင်ႏ၊ အငေါဝ်းလင်ꩻ၊ အငေါဝ်းထွူႏဖွီ အွဉ်ႏချꩻဒါႏမꩻ၊ တလီꩻဆွာꩻ၊ တလီꩻဒွေါင်ႏ၊ တလီꩻပေ့ꩻဗွောင် အွဉ်ႏဒါႏဗာႏမꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဓလေ့ꩻထွုံꩻစံႏ အခေႏခံႏထာꩻသေတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဝတ္ထုဇာတ်တွယ်ꩻ၊ ကအီႏခွယ်ꩻပဉ်စားစား၊ ဖြားဆားပေႏတန် နာႏသောႏတာႏနုပျိုႏမုꩻ ဖေႏကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ "မော်"ပညာႏယို အွဉ်ႏနယ်နေးသက်သေႏ ဖေႏဗာႏနေး သာဓကတဲင် တရာꩻနာႏသား ဓမ္မသဝန ဝင်ꩻနာႏခံႏလဲ့ သဖော်ꩻကျ သေနာႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ မော်ပညာႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အခေႏခံႏတဗာႏ တပီတောဝ်း ခွေသီနီနာꩻ လိုꩻရိုꩻသာꩻသီး တယ်ႏထွိုင်ႏဟော်ꩻစကိုကာႏ အံႏဖြာႏခီႏယော်ꩻ ပူႏဇောႏရိုႏသေႏရီးရီးဗာႏ ဘုရာꩻ၊ တရာꩻ၊ သံႏဃာႏ၊ ဆရာႏသမာꩻမွိုးဖါ၊ အနာစွယ်ꩻအွဉ်ႏသွတ်ꩻနယ်ဗာႏ သူႏရဿတီႏဖုံႏစားသွူ။ နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း ငေါဝ်းမွူးငေါဝ်းထီး၊ ငေါဝ်းလင်္ကာႏ၊ ငေါဝ်းတွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းနွို့ပွယ်ꩻ၊ ငေါဝ်းပစိုႏ၊ ငေါဝ်းအွဉ်ႏယွိုႏ၊ ငေါဝ်းထွို့ꩻစွီႏ စားယိုမဉ်ႏဒါႏထွူမꩻ သွဉ်ဟွိုႏ၊ သွဉ်အွိုႏ သွဉ်အွဉ်ယင်း ငေါဝ်းထင်ႏလင်ꩻစတဲင် ဖေႏဗာႏသွဉ်တန်ꩻအမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏတဖြာꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻကျမ်ꩻစောင်ႏ ဘုရာꩻဇာတ်နိပါတ်တောႏ အဖွဲ့တဆီ၊ ငတ်ꩻရျာꩻငတ်ꩻဆီ၊ ဆဲင်ႏရာꩻတရာꩻတွယ်ꩻ၊ ရတနာႏသွံပါꩻအကျောင်ꩻခရာႏ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏ၊ အတိတ်၊ အနာႏဂတ်စတဲင် တရာꩻနာꩻပရိသတ် ဖေႏကသေနာႏနောဝ်ꩻ ကျံႏစယ်ႏသွဉ်လွေꩻဗာႏ တဲတဲဝါးဝါးနောဝ်ꩻသွူ။ ထွာမော်နောဝ်ꩻ အုံဗာႏဝင်ꩻဆꩻခိုႏ၊ တရာꩻဟော်ꩻပုဂ္ဂိုလ်ႏဂွုဏ်ႏကေꩻဇူꩻအောဝ်ႏဒင်ႏနမ်းလောင်းတဲင် နမ်းဣန္ဒြေႏ သီႏလသိက္ခာႏအောဝ်ႏဗာႏ၊ ငတ်ꩻပါꩻသီႏလတဉ်ႏခွေါင်ဗာႏ၊ ယံထွာလွေꩻဗာႏ ဝိသေသဘာဂိယ၊ သီႏလအကျင်ꩻစာရိတ္တနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ပီတောဝ်းလိုꩻရိုꩻရိုꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ တရေႏတန်တဗာႏ အွဉ်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တရာꩻနာႏသားနောဝ်ꩻ အုံဆꩻဒွမ်ဖဲ့ꩻ၊ မော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏနောဝ်ꩻ အုံဆꩻခိုႏဖဲ့ꩻ၊ ဝင်ꩻထီႏတရာꩻဗွန်ဟုံႏတဲင် ဝင်ꩻအွဉ်ႏဖေႏစွဉ်ႏ ကောႏဇော်ꩻတသာ၊ ထာꩻဒါတဲးဝါး၊ ဝင်ꩻထွားအနမ်းလောင်း ထာꩻဒါႏတဲင် ဝင်ꩻကေႏညိုႏ၊ ဝင်ꩻဟွိုန်တရာꩻငေါဝ်းတဲင် ဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏတွိုႏနောဝ်ꩻမꩻ ကထွာဒါႏမော်ပုဂ္ဂိုလ်ႏ ဒေႏသနာႏဟော်ꩻသားလဲ့ ယူႏလွေꩻဗဲင်းဝင်ꩻထာꩻရိုႏသေႏမုꩻတဲင် ကွဉ်ကꩻဗဲင်း ခွမ်ꩻလာꩻတသာ၊ ကတူႏပေါက်ထီးထူး၊ ဖဝါႏဒင်ႏသွော့ပြေင်၊ ဆုပ်ꩻပါဗဲင်းခင်ႏလွမ် (မော်စာ)၊ ဝင်ꩻထွားဖေႏကနိစ်သက်၊ ဝင်ꩻသꩻရက်ဖေႏကတွိုႏနောဝ်ꩻ ထွုံꩻစံႏယိုꩻယားစခါစခေါင်ႏယို အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏကုဲင်တောဝ်း၊ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏရေꩻဗဲင်းဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီနာꩻလိုꩻပိုမနုဿာႏ ယံလွစ်ထန်ႏလꩻ သံႏသရာႏတဖူꩻဆွာꩻ ကိလေႏသာႏခိုးလျား တဖြွီꩻဆွာꩻယံကတဒွေါ့ꩻထဲ့လꩻနွောင်ꩻနောဝ်ꩻ လူႏဝင်ꩻကျောင်ꩻကန်ႏ၊ သိမ်ႏ၊ တရွပ်၊ တထာ၊ ကုဋီႏ၊ ထီတွိုက်၊ ထီကန်ႏ၊ ကွီဝင်ꩻဆုꩻနိဗ္ဗာန်ႏတွော့ꩻ ခံႏလွေꩻပစ္စေꩻလစ်ꩻပါꩻ ပငါပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏမီႏရဲဉ်ꩻလဲဉ်းသွူဒါႏန၊ မီႏမာꩻလဲဉ်းသီႏလ၊ ဘာႏဝနာႏ အောင်ႏပွယ်ꩻလဲ့ နီကမာꩻဒါႏ ကုသိုလ်ႏအကျိုꩻထူꩻမျတ်ဖုံႏယို ဝွေႏဗာႏအမျ၊ ဖဗာႏကုသိုလ်ႏ၊ ပင်ꩻဗာႏသံႏဃာႏ၊ နာႏဗာႏအကျိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ [၁][၂]