နေင်ႏတသာကို
"နေင်ႏတသာကို ဖေႏကထင်ႏထိုကယ်ꩻလဲဉ်းထဲင်းနေင်ႏလီꩻ" မွူးနီꩻနေင်ႏလာ ချာငါအောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏ တနေင်ႏလို့တလာကာႏ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ကအောဝ်ႏအုံဒါႏ ရပ်ရာႏဒေႏသကို နေင်ႏတသာယိုနောဝ်ꩻ ငိမ်ꩻချံꩻရေꩻ ဖေႏကခွꩻသꩻစွူစွူ၊ နီအောဝ်ႏလိုႏထိန်ꩻသိမ်ꩻ၊ လုပ်ꩻမာꩻဖြေꩻစာကူꩻကား စီꩻပွါꩻရေꩻဖေႏကထင်ႏထိုလဲ့ နီကျိုꩻစာꩻဗာႏ၊ တဒုံတွမ်ႏတဒုံ သွုပ်သံႏဝင်ꩻလိုꩻမုꩻရေꩻ ဖေႏကလွောင်ႏဗူႏ၊ တဖူꩻလွေꩻသဲင်ꩻရေꩻဖုံႏ ဖေႏကဟောဝ်၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻအလောင်း ပင်ႏတသွောင်းစွီႏစူဝင်ꩻထွူတွော့ꩻ နေင်ႏတသာကို နီပအိုဝ်ႏရပ်ရာႏ စစရာႏရာႏ ဖေႏကထင်ႏထိုနောဝ်ꩻ ဒုံ၊ ခမ်း၊ နယ်ႏ၊ အွိုင်ႏအလွောက်ꩻ နာႏသွော့ ဖြားဒုံဖြားဆောင်ႏႏငေါဝ်း၊ လိုꩻဖြားလိုꩻတန်ငေါဝ်း၊ လွူးသွော့ဝင်ꩻသꩻဗွာ၊ ကျိုꩻစာꩻသွော့ ထာꩻမာꩻနောဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏဘဝ နီပအိုဝ်ႏရပ်ရာႏ ထင်ႏထိုကယ်ꩻထဲင်းဗာႏ နေင်ႏလီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ တသီႏဆရာႏလဲ့ အခိန်ႏမဉ်ႏတွိုႏနောဝ်ꩻ သီထိုꩻဗာႏ၊ တရာꩻခြေႏသား (ရှေ့နေ)လဲ့ တလွစ်ကင်ꩻနွောင်ꩻတောဝ်း တွမ်ႏအမာႏတဲင် "တသီတောဝ်း တသီႏဆရာႏ၊ တမာႏတောဝ်း တရာꩻခြေႏသား (ရှေ့နေ)အဲဉ်ထောဝ်း"ကရိုꩻဒါႏငေါဝ်းနောဝ်ꩻ ပေါႏထန်ႏဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီနာꩻသီးလဲ့ နေင်ႏလီꩻကို တွမ်ႏအမာႏဖုံႏယို တလွစ်ကင်ꩻနွောင်ꩻတောဝ်း စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻတဲင် အမာႏအသွုမ်ꩻအတရွို့ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ သွိုတွမ်ႏနေင်ႏတသာ နီဖျင်စွို့ꩻပါဗာႏ နီအမာႏဖုံႏမꩻ နီရေႏမိုးချက်ဖုံႏ၊ နီထာꩻယူႏဖုံႏယို အနမ်းအခြုံပေါႏ၊ နီဖောႏနွောင်ꩻလဲဉ်း နီထာꩻမာꩻရဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီလိုꩻသီးယို ထင်ႏထိုဗော့ꩻ လွိုးယောင်ꩻပညာႏ၊ အသွုံꩻအဆောင်ႏ၊ အအံႏအအွꩻ၊ အကွဉ်အကꩻ၊ အအုံအအောဝ်ႏ၊ အလွေꩻအသဲင်ꩻတွမ်ႏ အုံသော့ꩻခရာႏ လမ်းပါႏလွုမ်ꩻတလꩻတောဝ်း၊ လိုꩻချင်ꩻအုံညီꩻဝင်ꩻ ဖေႏကပျောႏနောဝ်ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻသꩻဖဲ့ꩻ ဖေႏကထင်ႏထို၊ သꩻဓာတ်ဖေႏကဗွာလဲ့ နီကျိုꩻစာꩻဗာႏ၊ နမ်းနောဝ်ꩻ ဖျင်ဒါႏလဲဉ်းလဲ့ သꩻယို နီဖျင်မဉ်ႏဒါႏတောဝ်းနောဝ်ꩻ တွမ်ႏရိုꩻမွော့လိုꩻလင် အီႏအုံညီꩻတလမ်းချင်ႏတဲ့ အုံညီꩻဝင်ꩻတခေါဝ်းတောဝ်း၊ လွေꩻညီꩻသဲင်ꩻသွိုဝင်ꩻတလꩻတောဝ်း၊ အုံညီꩻဝင်ꩻတပျောႏတောဝ်း၊ ထာꩻမာꩻဖုံႏအလောင်း တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ သꩻဆွော့ꩻဝင်ꩻတလꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ "သꩻယိုတဗာႏ အရေꩻတန်ငါႏ၊ ထိန်ꩻသꩻမဉ်ႏဒါႏ ချံꩻသာႏကဲဉ်းအာအာ"ကရိုꩻဒါႏငေါဝ်းနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ နီလိုꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ အုံညီꩻဝင်ꩻ ဖေႏကချံꩻသာႏနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻဒါႏဒါႏသွော့သꩻ၊ ကနွောင်ꩻဒါႏသꩻနောဝ်ꩻ သတိꩻ၊ ကနွောင်ꩻဒါႏသတိꩻနောဝ်ꩻ ပညာႏ၊ ကနွောင်ꩻဒါႏပညာႏနောဝ်ꩻ ဗဟုသုတ၊ ကနွောင်ꩻဒါႏ ဗဟုသုတနောဝ်ꩻ လိတ်လုဲင်ꩻတဲင် ထွားကုဲင်းကုဲင်း၊ ဟော်ꩻကုဲင်းကုဲင်းလိတ်မꩻ သဲင်ꩻလိုꩻတစိုး နမ်းသꩻနီပါꩻ ချံꩻသာႏတသေႏသေႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏဖျင်ယောင်ꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏတမွန်ႏ၊ မဉ်ႏဖျင်သꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗာႏလိတ်-လိုꩻဖြားစခါ ထွဉ်ႏသေꩻခါꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ သꩻယိုနောဝ်ꩻ အဆဲင်ႏတွမ်ႏနီလိုꩻသီး အကျင်ꩻစာရိတ္တ၊ လွူးနွောင်ꩻသꩻဟောဝ်မꩻ နမ်းကျင်ꩻစာရိတ္တဟောဝ်၊ နမ်းကျင်ꩻစာရိတ္တဟောဝ်မꩻ လိုꩻအမျာꩻ အာႏကွိုꩻသꩻဆွော့ꩻလꩻ၊ တွိုႏဗꩻအရန်းထို၊ ထွာလိုပိုတသွောင်း တနွောင်းထင်ႏထိုကီဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထင်ႏထိုရေꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထင်ႏထိုဒျာႏ စီꩻပွါꩻရေꩻတမျိုꩻလွုမ်ꩻတလꩻတောဝ်း၊ လိုꩻတဖြာꩻ၊ ဒုံတဒုံ၊ အွိုင်ႏတအွိုင်ႏ ထင်ႏထိုလွုမ်ꩻတလꩻတောဝ်း၊ သဘာဝ အသောင်အရင်ꩻ ကထွာဒါႏ ထီအုံႏ၊ ထီခြောင်၊ ထီနောင်ဖုံႏ၊ သေင်ႏကောင်၊ ဝါႏကောင်ဖုံႏ၊ သွို့ꩻခြံလုဲင်းယာႏဖုံႏ ကုဲင်ထိုꩻဗာႏတောဝ်း၊ ပြုဲင်ထိုꩻဗာႏတောဝ်း၊ ယွမ်ꩻထိုꩻဗာႏတောဝ်း၊ ကာႏကအောဝ်ႏထင်ႏထိုလို့လို့မꩻ ဟဲ့ꩻလꩻထင်ႏထိုရေꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ယိုခါ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻ စူꩻထာꩻလꩻယိုꩻတွော့ꩻ အွဉ်ဝင်ꩻစာဟံႏ၊ ဖြေꩻတွမ်ႏကာꩻ၊ အွဉ်ဝင်ꩻစာသေင်ႏတခြာ လွူးအီနမ်းဖုံႏ အာလွဉ်တဲင် တညတောဝ်းအခိန်ႏခါႏ နီပအိုဝ်ႏရပ်ရာႏ ထဲ့သွုမ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း သွုံꩻအီချာနမ်းတာႏ သေင်ႏဝါႏဖုံႏတဲ့ ဆေ့ꩻခြောဒါႏ၊ အနာလွို ဖြေꩻသွုံꩻဗာႏ ဝင်ꩻထျꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏမဲ့ထွား၊ အောဝ်ႏနားနာႏ၊ နီပအိုဝ်ႏရပ်ရာႏကို တဖူꩻလွေꩻသဲင်ꩻရေꩻတာႏ ကာꩻ၊ ဆိုင်ကယ်ဖုံႏ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ တသီႏခန်ꩻ၊ တသီႏယွုံႏဖုံႏ၊ ပညာႏရေꩻလိတ်သွဉ်ကျောင်ꩻဖုံႏ အောဝ်ႏလဲဉ်းထင်ႏထိုလဲဉ်းရိုꩻကီလဲ့ တွိုႏယဒုံဒုံနောဝ်ꩻ အံႏမဒျာႏထီ၊ အံႏမဒျာႏဟံႏ၊ အံႏမဒျာႏသိုႏ-စတဲင် အယပ်ꩻအခုဲင်ႏနုဲင်းယို ဖေႏကအောဝ်ႏဗာႏမွိုန်းနောဝ်ꩻ နီအောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ဝင်ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻ အခိန်ႏတွိုႏလွဉ်လဲဉ်းတဲင် နေင်ႏတသာယို ဖေႏကထင်ႏထိုကယ်ꩻထဲင်း နေင်ႏလီꩻနောဝ်ꩻ နီအွဉ်ဝင်ꩻကျိုꩻစာꩻ ဆွန်ꩻစွီႏခန်းဝင်ꩻစူ၊ လွောင်ႏလွောင်ႏဗူႏဗူႏ ဒဲ့ꩻထူႏခန်း နီရေႏမိုးချက်ဖုံႏအကျောင်ꩻ လောဝ်းဟွိုန်တမာဗာႏ ခမ်းသားမွိုးဖါသီးဖုံႏသွူ။[၁][၂]