ပညာႏရေꩻဆꩻဆꩻ
"ပညာႏရေꩻဆꩻဆꩻ တဲမ်းထွို့ꩻမꩻ" ကထွူလဲဉ်းဒါႏ နေင်ႏပေါင်ꩻတရျာꩻအယံတွင်ꩻ မန်းခမ်းထီကိုယို အင်္ဂလိပ်ကလာꩻဗွာ အောဝ်ႏခွုမ်သဲဉ်ꩻခြို့ခါꩻ ခမ်းထီအာႏဏာႏတဲင် ခမ်းကို ပညာႏရေꩻနောဝ်ꩻ အရန်းထိုတန်ဒျာႏ "Yangon Univercity-ရန်ႏကုန်ႏတက္ကသိုလ်ႏ"ခမ်းလင်သား လဲင်ꩻလွဉ်သွဉ်ဗာႏနေးအရန်း၊ မဉ်ႏလꩻသော့ꩻသွူဘွဲ့ ရန်ႏကုန်ႏတက္ကသိုလ်ႏကိုနောဝ်ꩻ ဟံႏတန်လောင်းယို လွေꩻစွဉ်ႏခမ်းမုဲင်ꩻထီမုဲင်ꩻယောဝ်း အခွင်ꩻအရေꩻ ဟောဝ်ငါႏရိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏလꩻလွဉ် လွစ်တခြင်ရေꩻ ၁၉၄၈-ဗာႏထွူနောဝ်ꩻ မန်းထေသွဉ်(ပြဌာန်း)စွဉ်ႏခမ်းထီကို "သွဉ်ပညာႏရေꩻစနစ်"နောဝ်ꩻသွူ။ ရေႏရွယ်ႏလွေꩻ ခမ်းရင်ꩻသားကားကအောဝ်ႏယို ဖေႏကထွာလို့တသေႏသေႏဗာႏ ဝွေꩻသီးမန်းသွဉ်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏရေꩻစနစ်နောဝ်ꩻ ဖေႏသေနေး တဖြောဝ်းဖြောဝ်းအရန်းလွုမ်ꩻ၊ ဖေႏဒါႏနေးအရန်း တမွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေနောဝ်ꩻသေဒျာႏ ဒါႏတောဝ်းတဲင် ထွိုင်ႏလꩻသွူဘွဲ့နောဝ်ꩻ လွေꩻထွာလို့ဗာႏစွဉ်ႏ ခမ်းထီဗွေႏ(အစိုႏရ)သွဉ်း၊ စက်ယွုံႏသားသွဉ်း၊ ထာꩻမာꩻယွုံႏသားသွဉ်း၊ ကုမ္ပဏီႏထွီႏဖုံႏ၊ ဖင်းထန်ႏခမ်း လွေꩻထွာယင်း ခမ်းထန်ႏသားထွီႏဖုံႏ၊ အောဝ်ႏထွာလွေꩻ၊ အောဝ်ႏခံႏစာꩻလွေꩻဗာႏစွဉ်ႏ ပညာႏအရသာႏ အကျိုꩻရလဒ်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏပေါင်ꩻတရျာꩻတန်အကို နီခမ်းသားထီသားဖုံႏ၊ နီနာꩻခမ်းရင်ꩻသားဖုံႏယို ယူႏလွဉ်ꩻပညာႏရေꩻစနစ် အွိုးနောဝ်ꩻခါ တထွꩻနွောင်ꩻတောဝ်းဒွုမ်တဲင် မွိုင်မွိုင်ကြွိုင်ကြွိုင် ကအီႏလုဲင်ႏချာဗာႏ ပညာႏရေꩻစနစ်နောတ်ꩻ တယိုꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ မန်းပညာႏရေꩻစနစ်နောဝ်ꩻ ကွိုꩻအံႏတေက်ꩻနျꩻအီဒျာႏနီနာꩻ ခမ်းရင်ꩻသားတဲင် နမ်းမဉ်ႏစူꩻလွဉ်ꩻလဲ့ တွမ်ႏနီကမဉ်ထွာစွူစွူဒျာႏ ဝွေꩻသီးသွဉ်းနောဝ်ꩻ ပီဝင်ꩻ၊ နီမဉ်ႏတထေချာနွောင်ꩻတောဝ်း နီပညာႏရေꩻစနစ်၊ နီစွိုးခွိုꩻတက္ကသိုလ်ႏကျောင်ꩻ မဉ်ႏတအောဝ်ႏနွောင်ꩻချာဒွိုန်းလဲ့ နီပိုလီꩻဖုံႏ အောဝ်ႏဗားလွဉ်ꩻတွိုင်ꩻတွိုင်ꩻဗာႏဒျာႏ ဝင်ꩻသွဉ်းပညာႏရေꩻစနစ်ကိုနောဝ်ꩻသွူ။ သွဉ်းပညာႏရေꩻစနစ် မွေးတမွေးတောဝ်းနောဝ်ꩻ ဟော်ꩻထွားလိတ်သားသီး ကဉ်းယူႏထွားချာစံꩻဒျာႏဝင်ꩻ ပငါပရာꩻ၊ ယိုခါ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻထာꩻမာꩻ ဖေႏပွုံႏတာႏရုမ်ꩻကို၊ ဌာႏနဆဲင်ႏရာꩻကိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻလွိုက်လိုꩻလꩻဘွဲ့သားလွုမ်ꩻ၊ ပေါႏအောင်ႏတန်ꩻဆီလဲ့ လောဝ်းခါꩻဗာႏရီးလဲဉ်း ဖေႏကလꩻထာꩻမာꩻတာႏ လိတ်စေးလာႏတွမ်ႏဝင်ꩻကရိုꩻဒါႏ "နာꩻမဉ်ႏလꩻဘွဲ့နောဝ်ꩻ လွဉ်ထွာနီထွီႏယိုကိုလုဲင်း၊ နီထွဉ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ မာꩻဖေႏလုဲင်း"တွမ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ ပီဝင်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏယဟန်ႏ၊ လိုꩻပေႏကတူႏခီးတန်၊ လိုꩻပေႏယံ၊ လိုꩻပေႏထင်သား ထွိုင်ႏသေထွꩻဝွေꩻသီး ပညာႏရေꩻစနစ်နောဝ်ꩻ တန်ꩻဆီထွိုင်ႏအောင်ႏ ဝင်ꩻတထင်ႏသွုပ်ဒွုမ် တက္ကသိုလ်ႏ၊ ဝင်ꩻလွေꩻသွဉ်ဒျာႏ ပညာႏခမ်းထန်ႏတဲင် ဝင်ꩻလွေꩻထူႏတငါဒျာႏဘွဲ့ ခမ်းထန်ႏခမ်းလင်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ယဟန်ႏသား သꩻဆာငါႏ ပညာႏရေꩻစနစ်တဲင် "ခွေသွဉ်လိတ်ယို သွဉ်ဒျာႏလွေꩻထွာပါꩻထွီႏတာႏတန်မွော့ဟွေး"ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထန်ႏတခြိုထိုꩻကျောင်ꩻသားလဲ့အောဝ်ႏ၊ ထွင်ႏချာဒျာႏ ပုဂ္ဂိလိကကျောင်ꩻသားလဲ့ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏ မဉ်ႏမဲဉ်ထွာတောဝ်းဒွုမ် ဝင်ꩻသွဉ်း၊ ဝင်ꩻထွီႏဘဝလဲ့ အောဝ်ႏလိုႏတဲမ်းထွို့ꩻငါႏလဲဉ်း ပညာႏရေꩻဆꩻဆꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ပညာႏရေꩻဆꩻဆꩻနောဝ်ꩻ တဲမ်းထွို့ꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻအီ? ငေါဝ်းရီခရာႏ အောဝ်ႏအာတန်၊ မဉ်ႏတဲမ်းထန်ႏလဲ့ အောဝ်ႏအာတန်၊ ရီသားတွမ်ႏဖြေꩻသားယို အုံမွန်းအုံကွံနေးဒျႏဝင်ꩻ ပဉ်လာလာမꩻ ထာꩻနယ်ꩻဆꩻ ထာꩻနယ်ꩻယံယို အီႏပေါႏထန်ႏအာနောဝ်ꩻသွူ။ ကတူႏခီးယို စေ့ꩻထန်ႏကုဲင်းကုဲင်းဒျာႏ အနယ်ꩻယံအနယ်ꩻဆꩻမꩻ ကတူႏခီးလဲ့ အယံဒါႏ၊ အဆꩻဒါႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ကတူႏခီးယို မဉ်ႏစေ့ꩻထန်ႏဒျာႏ အံႏဆျာႏချာ၊ တေက်ꩻနျꩻချာ စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻနယ်ꩻလဲ့ ကတူႏခီးကွဲယယ၊ ကွဲရော်ရော်တဲင် ကတူႏခီးကွဲယ ခွိုꩻယိန်းတဗျဗော့ꩻ၊ ကတူႏခီးကွဲရော်ရော်တဲ့ ခွိုꩻသွီႏယိန်းခေါ်ခေါ်ဗော့ꩻဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- နုဲင်းနီပအိုဝ်ႏလိတ် သွဉ်ဖေႏလိုꩻပေႏ- "က-ကတူႏလောင်း ဒျꩻဗိုဗောင်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ "ယ-ယလဲင်ႏလဲင်ႏ ကတူႏအဲင်ႏ"နုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ ကတဲမ်းစီႏဗာႏ "က-ကတူႏလောင်း ဒျꩻဗိုဗောင်း"ယိုနောဝ်ꩻ ယိုနောဝ်ꩻ အဓိကအွဉ်ႏထန်ႏ "က"ငေါဝ်းမွေးတောဝ်းနဲ့၊ က-ငေါဝ်းတဲ့ဖေႏကထန်ႏ၊ လိုꩻပေႏတဲ့ ဖေႏကတောင်ꩻယိုꩻတွော့ꩻ ခြပ်ဗာႏလင်္ကာႏ "က-ကတူႏလောင်း ဒျꩻဗိုဗောင်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻက "က-ကလာထဲင် ခွုံႏအုံတဲင်၊ က-ကလာꩻထျꩻ ဖြေꩻမွိုန်းမꩻ၊ က-ကတောင်နာ ကလူꩻဗွာ"မဉ်ႏတဲမ်းနုဲင်းနောဝ်ꩻက လꩻတောဝ်းအမတ်နဲ့၊ က-ငေါဝ်းတဲ့ ဖေႏကထန်ႏဗာႏ၊ တောင်ꩻအီခရာႏတဲ့ ဖေႏကယိုꩻ၊ လိုꩻပေႏဖုံႏတဲမ်းအီ ကဗျာလင်္ကာႏ ဖေႏကဒါႏပါထွူတလဲင်ႏချင်ꩻနောဝ်ꩻ သွဉ်မွိုင် အနယ်ꩻနုဲင်းကီယို လꩻတောဝ်းနဲ့။ CCA-အထျꩻအွဉ်ႏလိုꩻပေႏတဲင် မဉ်ႏသွဉ်လွေꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻပေႏသေယူႏသေတွေꩻဒါႏ၊ ဗွောင်ဖေႏပါ လိုꩻပေႏကတူႏခီးတဲ့မွေးမွေးတွော့ꩻ အောဝ်ႏလိုႏတဲမ်းထွို့ꩻငါႏ CCA ပညာႏရေꩻမူနောဝ်ꩻသွူ၊ ခွေသွဉ်းတဲမ်းလိတ်သား သွဉ်ဖေႏဗာႏဖို လိုꩻပေႏဖေါင်ႏတောႏဆွိုက် တွမ်CCAနယ်ꩻတဲင် အောဝ်ႏလိုꩻပေႏဖြောင်းကိုထန်ႏလွဉ်"က-ကတူႏလောင်း ဒျꩻဗိုဗောင်း"တဲ့ ဗွေႏသံႏဃာႏသီး ထေနယ်နုဲင်းနောဝ်ꩻ နုဲင်းပိုလီꩻသီးဖုံႏ ကဉ်းယူႏခြပ်နုဲင်းစံꩻ က-ငေါဝ်းတဲ့ ဖေႏကထန်ႏဗာႏ၊ လင်္ကာႏတဲ့ ဖေႏကလွောက်ꩻနောဝ်ꩻ စေ့ꩻထန်ႏစံꩻဝင်ꩻ ကတူႏခီးပငါပရာꩻမွိုင်" ထွိုင်ႏရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻပေႏဒေါ့ꩻ က-ကလာꩻထျꩻ ဖြေꩻမွိုန်းသွꩻ-တဲ့၊ တဖြာꩻရိုꩻတဖြာꩻလောင်းသော့ꩻလုဲင်ႏ ယ-ယလဲင်ႏလဲင်ႏ ကတူႏအဲင်ႏလုဲင်ႏနောဝ်ꩻ ကဉ်းယူႏစံꩻလုဲင်ႏဝင်ꩻ၊ ယ-ယငါႏလွဉ်ꩻ ဆရာႏကွဉ်ꩻတဲ့ တဖြာꩻလောင်းလွဉ်ꩻလုဲင်ႏ ပ-ပဆူႏဗဲင်း နွုမ်ꩻဟဲင်ကြဲင်း-တဲ့၊ တယွို့တဲ့ အောဝ်ႏတယွို့ဒျာႏ၊ လိုꩻပေႏတဲ့ ပျောႏဒျာႏ၊ လိုꩻပေႏတဲ့ ကတူႏခီးဖင်းဒျာႏ၊ ထွာဆရာႏလဲ့ ဖဲ့ꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏ အောဝ်ႏလိုႏထောင်လွူꩻ ထုမ်ႏသေꩻခါꩻ ထာꩻသေပညာႏ၊ ပေါႏလိုꩻပေႏရီလွဉ်တဲ့ စေဖေႏကဒါႏနောဝ်ꩻ ရဲဉ်ꩻခါꩻဗာႏသွူ။ ယိုနောဝ်ꩻ တဲမ်းနယ်စံꩻရီး ဗွောင်နယ်လိုꩻပေႏကတူႏခီး အမော့ꩻအဆွုမ်ႏလွုမ်ꩻ၊ ငါငါယိုမꩻ တဲမ်းသွုပ်ယင်း။ နမ်းသꩻနီပါꩻ ယံချံꩻသာႏ ယူႏတွေꩻဒါႏဒါႏ တဲမ်းထွို့ꩻယံယံဆꩻဆꩻခန်းသွော့ စွိုးခွိုꩻပညာႏရေꩻအကျောင်ꩻ-[၁][၂]