ပအိုဝ်ႏလိတ်တွမ်ႏ
လိတ်ပအိုဝ်ႏတွမ်ႏ အခေတ်ဟဲ့ꩻ" လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ သွီႏသက်တလီးကထွာဒါႏ "လိတ်လုဲင်ꩻ"ယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဗာႏတောဝ်းနီမူ၊ အောဝ်ႏဗာႏတမူငါမꩻ နီပအိုဝ်ႏဘို အီႏအောင်ႏလꩻ တသွီႏချင်ႏ၊ တယာႏချင်ႏ၊ တသွိုန်ႏချင်ႏ၊ တသꩻချင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏအွော့ꩻလန်ႏ ထောင်ထွားချာဗာႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏသမဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ဘီစီ ၆၀၀-ခိန်ႏခါႏ ကတဲမ်းထွင်ႏဖေႏဒါႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏ ပထမခေတ်နောဝ်ꩻ ဗွေႏဗုဒ္ဓဃောသ(ရဟန္တာႏဗွေႏသံႏဃာႏသီးဒျာႏသွူ)။ ဒုတိယခေတ် ကတဲမ်းထွင်ႏဖေႏဒါႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏဗွေႏဆရာႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏဘဒ္ဒန္တကဝိသာရ ကျောင်ꩻမွိုင်ꩻပျိုꩻ နောင်နောဝ်ꩻလဲ့ ဗွေႏသံႏဃာႏသီးဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တတိယခေတ် ကတဲမ်းထွင်ႏဖေႏဒါႏ ပအိုဝ်ႏလိတ် ဗွေႏဗွန်သုနန္ဒ ကျောင်ꩻထီသိမ်ႏ၊ တောင်ႏကီꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ဗွေႏသံႏဃာႏသီးဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလိတ်ယိုနောဝ်ꩻ ခွိုင်းယိုမာꩻငါ အောဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏထွင်ႏဒျာႏ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏမူနုဲင်းနောဝ်ꩻမꩻ လွိုးရအထီခွူ၊ အဒဲဉ်း၊ အရသာႏကဲဉ်းဟောဝ်နောဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻတန်သား မဉ်ႏရီစီႏစွော့ꩻဒါႏ "လိတ်ပအိုဝ်ႏယို ပါꩻမုဲင်ꩻကောတဲမ်းဟောင်း?"မဉ်ႏရီနောဝ်ꩻ "ဗွေႏဗွန်သုနန္ဒတဲမ်း၊ "ဗွေႏဗွန်သုနန္ဒ တဲမ်းနောဝ်ꩻ နေင်ႏမုဲင်ꩻ?၊ ၁၃၀၉-ဗာႏထွူဖြီꩻစီꩻ၊ "နုဲင်းနောဝ်ꩻ သီပအိုဝ်ႏလိတ်ယို စငါလꩻဗော့ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻခွိုင်းယို ခွိုင်းနောဝ်ꩻလုမ်ꩻသနဲ့"ဝင်ꩻမဉ်ႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏယို အကယ်ꩻဖွီအီထိုꩻဒါႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏရိုꩻဒျာႏ "ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏတဲမ်း"နုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ "ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏတဲမ်းမုဲင်ꩻခါ?"ဘုရာꩻဂေါတမ သက်တောႏအောဝ်ႏထင်ႏသျာꩻနေတွင်ꩻကာႏလ ဗွေႏဗုဒ္ဓဃောသတဲမ်း-မဉ်ႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလိတ်ယို အောဝ်ႏလွဉ်ဒျာႏ ပွိုင်းလဲင်ႏပွိုင်းရင်းကာႏအကျောင်ꩻ သေထွꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်ယို မဉ်ႏအွဉ်ႏဆွော့ꩻ နုဲင်းဗော့ꩻဝင်ꩻမာႏန၊ ခွေတဲ့ ခမ်းကောင်မူ၊ နာꩻတဲ့ ခမ်းဒွမ်မူ၊ မာꩻညီꩻဗာႏဝင်ဝင်တမူချင်ႏမꩻ ကရိုꩻဒါႏပျဿနာႏတန်ယို မဲ့ꩻဗွိုန်ပီထိုꩻဒါႏ မေႏလူးထင်ႏမို့ꩻတဲင် မေႏလူးတဲ့ တသွတ်ꩻတောဝ်း၊ မို့ꩻလဲ့ တသွတ်ꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိတ်ပျဿနာႏယို မဲ့ꩻသွတ်ꩻဒါႏတောဝ်းသွူ။ ယိုမာꩻငါနောဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းတဲမ်းလိတ်သားတဖြာꩻအနေႏ မဲဉ်အွဉ်ႏဟဲ့ꩻဖန်ဖေႏဒျာႏ "ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏမူ"နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူဩ၊ "ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏမူ"နောဝ်ꩻ နုဲင်းမုဲင်ꩻလုဲင်ႏအီ? ငေါဝ်းရီခရာႏ မဉ်ႏအောဝ်ႏလဲ့ လိတ်နီမျိုꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏခြွဉ်းရော်ꩻဝင်ꩻ၊ ဥပမာႏ-ခမ်းကောင်လိတ်ကအောဝ်ႏဒါႏ -ဲထေင်းခွဉ်းနောဝ်ꩻ ခမ်းဒွမ်လိတ်အောဝ်ႏ -ဲထမ်ႏဗင်၊ ယိုနီမျိုꩻနောဝ်ꩻ ဖူးဝေးအမျာꩻသီး ကျွိုက်အဗာႏမုဲင်ꩻ၊ အဗာႏမုဲင်ꩻတလေ့၊ အဗာႏမုဲင်ꩻတွူႏပါꩻထင်၊ တွမ်ႏခွဉ်းမဉ်ႏဗွုမ် တွမ်ႏဗင်မဉ်ႏရျာꩻနောဝ်ꩻ အဗာႏမုဲင်ꩻထင်၊ အဗာႏမုဲင်ꩻတဲဝါးလဲ့ စူꩻသွော့အဗာႏမုဲင်ꩻ၊ ဗင်နောဝ်ꩻ ရျာႏပါꩻထင်တဲင် စူꩻသွော့ခမ်းဒွမ်ဖဲ့ꩻ၊ ခမ်းကောင်လိတ်နောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻမုဲင်လ(-့)၊ ခမ်းဒွမ်လိတ်နောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻထုမ်းနံခူꩻ(-့)၊ နောဝ်ꩻနီမျိုꩻအို ယူႏစဉ္စာꩻစံꩻဝင်ꩻလုဲင်း၊ အဗာႏမုဲင်ꩻယံ၊ အဗာႏမုဲင်ꩻသင်ꩻရော့ꩻ၊ ထုမ်းသေထုမ်းပနား ထုမ်းဖိုးကတန်မွော့ထာꩻမွေးတဲ့ အောဝ်ႏထဲ့ဒါႏ၊ တွိုႏယို ထုမ်းထဲင်းနံခူꩻ ပေႏဗဲ့ပေႏနောဝ်ꩻ မျိုꩻခြွော့နွောင်ꩻဟောင်း၊ ယူႏသွူဝင်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ ပငါပရာꩻတွော့ꩻ စူꩻဖေႏလုဲင်ႏ ခမ်းကောင်သားဟဲ့ꩻ မုဲင်လꩻနောဝ်ꩻ ထွာမုဲင်ꩻ၊ စတဲင်စတဲင် နီဖဲ့ꩻနီခေါဝ် လွူးသွိုန်ႏပအိုဝ်ႏ၊ သꩻပအိုဝ်ႏတွော့ꩻ အောဝ်ႏလိုႏမာꩻညီꩻလဲဉ်း၊ ဖျင်ညီꩻလဲဉ်းဝင်ꩻ တမူချင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻခန်းတယောဝ်း မဉ်ႏရိုꩻ"ပျက်အစဉ်-ပြင်ခဏ"မဉ်ႏခံႏတောဝ်းဖျင်လဲ့ အခေတ်မုဲင်ꩻမုဲင်ꩻယောဝ်း အောဝ်ႏကွင်စွူစွူဗာႏဒျာႏအတွူး၊ မဉ်ႏအွဉ်ႏသꩻဖျင်ဝင်ꩻလဲ့ တဆင်ႏပေႏလွုမ်ꩻ၊ တခုဲင်ႏလွိုတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻတန်ဆꩻကီ ဒေါ့ꩻရီဝင်ꩻ မဉ်ႏတခွဲတောဝ်းလဲ့ လိုꩻယွဲဆꩻလယို ဒေါ့ꩻရီခွဲခွဲလုဲင်ႏတွော့ꩻ ရော့ꩻထွိုင်ႏဖျင်ညီꩻဝင်ꩻလဲ့ ထွိုင်ႏဖျင်ဗာႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻယွဲသီး အောဝ်ႏလိုႏငါႏ ရဲင်ꩻအာႏပညာႏလုမ်းနမ်း ပငါပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူဩ။ လိတ်လုဲင်ꩻယို တစွိုးခွိုꩻလွုမ်းပဲင်ႏဒျာႏ ခွိုꩻရတနာႏဟောဝ်တဲင် တခွိုꩻလွုမ်း သꩻမဉ်ႏအောဝ်ႏနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻမꩻ၊ သꩻပါသꩻဗွာနုဲင်းနုဲင်းဝင်ꩻမꩻလꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ပေါႏလိုꩻတဖြာꩻဝင်ꩻယားလွဉ်ꩻ၊ ပေါႏစူꩻလွဉ်ꩻဗော့ꩻတဖြာꩻဝင်ꩻနီ ထာꩻထီႏအဲဉ်ႏလဲ့ အမဲဉ်ႏတရာꩻယို တတွိုႏဒါႏတောဝ်း၊ လိတ်လုဲင်ꩻပျဿနာႏလဲ့ တဆွိုးနွောင်ꩻတောဝ်း၊ ခွိုꩻသွီႏလဲ့ တခေါဝ်းဗော့ꩻနွောင်ꩻတောဝ်းဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်ပအိုဝ်ႏကစွစ်ꩻလီဗာႏ တခွိုင်းယို၊ ခွိုꩻပအိုဝ်ႏ ရဲင်ꩻအာႏကဗꩻတွိုႏထင်ႏဗာႏ အရန်းယိုနောဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏသီးကေꩻဇူꩻတရာꩻ ထွိုင်ႏအွဉ်ငါမာꩻလွေꩻဖေႏ ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏမꩻ လိတ်ပအိုဝ်ႏအရောင်ႏ လေတောင်ႏရောင်ႏဆဲစ်ꩻနွောင်ꩻ တတွာယိုနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွင်ႏပအိုဝ်ႏလိတ်လဲ့ ပအိုဝ်ႏဗွေႏသံႏဃာႏ၊ ကအွဉ်ငါဗွောင်သွဉ်လွေꩻဖေႏ ပအိုဝ်ႏမဲ့နားလဲ့ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏတဲင် ပအိုဝ်ႏလိတ်သွီႏသက်ယို အောဝ်ႏဒင်ႏဒျာႏ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏအလောင်းနောဝ်ꩻမꩻ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏဖုံႏ "သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ-မဉ်ႏလွောင်ႏဗူႏနောဝ်ꩻ ချံꩻသာႏလွဒျာႏတင်ꩻ စွုမ်ႏပါꩻပါꩻ"နောဝ်ꩻသွူဩ။ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏ နမ်းလွောင်ႏဗူႏ၊ သꩻလွောင်ႏဗူႏထွူတဲင် ယိုမာꩻငါ လိတ်ပအိုဝ်ႏယို မဉ်ႏအွဉ်ႏထွာ တီႏမယ်ꩻလွေꩻဒါႏ "ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏမူ"နုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဟောဝ်ဟောင်း။ ပအိုဝ်ႏသံႏဃာႏနောဝ်ꩻ ထွာဖေႏတကာႏပအိုဝ်ႏသီး ခွန်တဲ့မွေးမွေး၊ ဆရာႏတဲ့မွေးမွေး၊ ထာꩻအာႏကွိုꩻအုံနောင်အဟေ့ꩻရျူႏတဲ့ မွေးမွေးနောဝ်ꩻမꩻ တကာႏပအိုဝ်ႏဖုံႏ ဖေႏကကွင်ဗာႏမွိုန်းတောဝ်းဒွုမ် လိတ်ပအိုဝ်ႏတွူးနောဝ်ꩻ- နမ်းသꩻနီပါꩻ ယံချံꩻသာႏ၊ တကာႏခွေသွဉ်း တဲမ်းဗာႏနုဲင်းယိုလဲ့ အပဲစ်ပေႏတန် မဉ်ႏအောဝ်ႏ သေနာႏစွꩻခွင်ꩻဖေႏဒျာႏသွော့ တပဲ့ꩻခွေသွဉ်းအကျောင်ꩻ ရိုႏသေႏတောင်ꩻပြန်ႏဒျာႏသွူဗွေႏဩ။ တွမ်ႏသꩻရက်ပအိုဝ်ႏတဲင်-[၁][၂]