ပအိုဝ်ႏဟံႏတွမ်ႏ ပိုလီꩻကံႏ
"ပအိုဝ်ႏဟံႏတွမ်ႏပိုလီꩻကံႏ" နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻယို မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻ တယ်ႏစွဉ်ႏခမ်းထီသထွုံႏ ပြုဲင်ꩻပြင်ꩻလွဉ် သက္ကရာဇ် ၄၁၉-ဗာႏနေင်ႏမာꩻလွဉ်ယိုကာႏ ထွာခမ်းထီအဲဉ်ထောဝ်းလိုꩻမျိုꩻဖဝတဲင် မွိုင်းဖင်းဗာႏဒျာႏထာꩻ အုံစွမ်ႏညီꩻဗာႏဒျာႏပါꩻ၊ ဝင်ꩻအံႏနွောင်ꩻတေက်ꩻနျꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ ခံႏဗာႏ၊ ဝင်ꩻချာႏတွိုင်ꩻ၊ ဝင်ꩻဆျာႏတွိုင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလဲ့ ခံႏဗာႏဒျာႏ လိုꩻမျိုꩻဘဝနောဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏစွဉ်ႏနေင်ႏ ၁၉၂၃-ဗာႏ၊ ဖြားတန်ကောင်ခယ်ႏသီး၊ ဖြားတန်နမ်းဩသီးစတဲင် အာႏဇာႏနီႏစွန်ꩻထင်၊ လိုꩻယံလိုꩻရုဲင်း စွိုးခွိုꩻအွဉ်ငါဒါႏဖုံႏ ခံႏစွဉ်ꩻလွေꩻသွီႏသက် တသိုꩻထီ တစုပ်ထွူတစုပ်၊ စဲ့ꩻသားပေႏ စွဉ်ꩻလွေꩻသွီႏသက်နောဝ်ꩻ တွက်အဖြာꩻပေါင်ꩻ သူႏသေတောဝ်း၊ တွူႏတရန်တွိုက်ꩻ တောႏလန်ႏထန်ႏဖေႏ အဖဲ့ꩻဖဲ့ꩻအခေါဝ်ခေါဝ်၊ အစွိုးစွိုးအဒေါဝ်ႏဒေါဝ်ႏ၊ တဗွော့ꩻတခြောဝ်ႏထန်ႏယင်း နေင်ႏပေါင်ꩻပဉ်ဆီဆီ၊ ရွဉ်ခံႏလို့လွေꩻနေး သိန်ႏပေါင်ꩻပဉ်သောင်ႏသောင်ႏ၊ လိုꩻခံႏသီလွေꩻလွဉ်ꩻ အဖြာꩻပေါင်ꩻပဉ်ရေင်ရေင်နောဝ်ꩻမꩻ လꩻလွဉ်ချာဗာႏ နီဒေႏသဟံႏယာႏနုဲင်းယိုခါနောဝ်ꩻသွူ။ ကလꩻလွဉ်ဗာႏ ဟံႏယာႏနုဲင်းယိုခါနောဝ်ꩻ လꩻခြေင်နေးလွုမ်ꩻ တမွေးတောဝ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻအွဉ်စာအံႏဟံႏ၊ လိုꩻတန်ဆုဲင်ꩻသား အဲ့ꩻမဲ့နား အောဝ်ႏလိုႏယူႏထွားစဲင်းစဲင်းငါႏဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ စာအံႏဟံႏ ဖြေꩻထုမ်းပျင်ႏကာꩻလွုမ်ꩻတကာႏတောဝ်း သမ်းဟဲ့ꩻလွဉ်သမ်း၊ အွဉ်သော့ꩻပါထဲင်းလိုꩻမျိုꩻလင်/ဘာႏသာႏလင်ဖုံႏနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏအတန်အကဲႏသားစွုမ်ႏပါꩻ/ဖြာꩻ အောဝ်ႏလိုႏယူႏဆွာꩻဆွာꩻငါႏလဲဉ်းဝင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးထာꩻမာꩻအဒေါဝ်ႏယိုနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏအမျာꩻ အောဝ်ႏထီႏရောင်လွဒျာႏဝင်ꩻ ပငါပရာꩻတဲင် နီပိုႏစူမဉ်ႏအုံထွားရောင်ဗော့ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့ တထွာတောဝ်း၊ အွဉ်ဝင်ꩻမဉ်ႏတထွိုင်ႏရဲရောင်တောဝ်းဝင်ꩻ ပငါပရာꩻတဲ့ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻယို တလွိုတောဝ်းနေင်ႏငတ်ꩻဆီ သွီႏခြီထိုꩻမားဗာႏရင်ꩻအမန်ႏ တဗꩻဟံႏတသစ်တောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ ထွားဗော့ꩻတော်ꩻကို ပိုလီꩻယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးအီႏလုပ်ꩻမာꩻသော့ꩻတာႏ တွမ်ႏရိုꩻမွိုန်း အီႏအုံသော့ꩻတာႏလမ်းခင်ပေႏငါတဲ့ မွိုးဖါစွုမ်ႏဖြာꩻ တဖေႏနွောင်ꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ ဝွေꩻသီးအုံတာႏမဉ်ႏတဲ့ ထွုမ်ႏဖြေꩻချာဗာႏလဲဉ်းဝင်ꩻဖုံႏ၊ အောဝ်ႏကုဲင်ထဲင်းဝွေꩻသီး ပိုလီꩻစိုးနောဝ်ꩻ အီႏမာꩻကဲဒွုမ်နုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ယူႏယွယွစံꩻဝင်ꩻလုဲင်း ပအိုဝ်ႏဖုံႏဟွေး (ထင်းငါႏနမ်းယံ ပငါပရာꩻတွော့ꩻ သော့ꩻဖေႏစွဉ်ႏပအိုဝ်ႏယံနုဲင်းနောဝ်ꩻမꩻ) ကထွူလဲဉ်း နေင်ႏသွံဆီကို ထွားချာစံꩻမွိုင် ထီသိမ်ႏရွီးဒုံနောဝ်/ဒုံထင်ꩻ၊ ဘုရာꩻဗွော၊ ထီသိမ်ႏ၊ ဟံႏဗွာ၊ တထာဖြေင်း ယိုခါ ပအိုဝ်ႏနောဝ်ꩻကိုခြာ ဖေႏပိုလီꩻလမ်းခင် တွမ်ႏရိုꩻပုဲင်ႏ ကထွာမွိုးဖါပအိုဝ်ႏငါမဉ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏဖင်းဗာႏသွူဝင်ꩻဖုံႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထီႏလွဒျာႏ မွေးတောဝ်းဟောင်း၊ ကထွူလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻ လစ်ꩻငတ်ꩻသူဆီတဲ့ ထီႏထွꩻသားဆေ့ꩻတဲင် ရိုꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ နုဲင်းဒျာႏဝေင်ꩻကဲဉ် (မြို့မဖုံႏ၊ ညောင်ပင်သာဖုံႏ၊ ဦးကြီးခမ်းဖုံႏ၊ တောင်ႏတီဖုံႏနောဝ်ꩻ ခါႏညာꩻငါႏ ဒေါ့ꩻတောဝ်းဒွုမ်)။ နုဲင်းယိုခါ ထွားချာယင်းဝင်ꩻလုဲင်း၊ အောဝ်ႏထီႏမဲ့ဆꩻလ ပငါပရာꩻ၊ မဉ်ႏတထီႏတောဝ်းလဲ့ မဲ့တမို့ဒျာႏ၊ တနွိုင်ရေး၊ ကန်ႏတန်၊ ညိုးမွူး၊ လွယ်ကောင်ꩻ၊ ဖါမွန်း၊ တနွိုင်ပေႏ၊ နာꩻဗောင်၊ နောင်ကာꩻ လိုꩻမျိုꩻလင်/ဘာႏသာႏလင် နွို့ဖြေꩻသော့ꩻလို့လဲဉ်း လိုꩻတန်နောဝ်ꩻကို သေထွꩻတောဝ်းဟောင်း၊ အာႏနာႏဗဲင်းတောဝ်း ဗိုလ်ချုပ်စံသိန်း၊ အမတ်အောင်ႏသာႏသီးဒျာႏရင်ꩻဟောင်း၊ ဖြားတန်သီးပွိုင်းလဲင်ႏ မဉ်ႏသဲင်ꩻထီႏမွိုင် အီႏအွဉ်ႏရီႏမဲ့ထီ တခွိုင်းမုဲင်ꩻဟောင်းနော်---။ အောဝ်ႏနေပြည်တော် ဖြွဉ်ပင်လောင်ꩻ၊ အောဝ်ႏပင်လောင်ꩻ ဖြွဉ်ကျောက်တလွုံꩻ၊ အောဝ်ႏကျောက်တလွုံꩻ ဖြွဉ်တောင်ႏကီꩻ၊ အောဝ်ႏတောင်ႏကီꩻ ဖြွဉ်လွမ်လဲမ်၊ အောဝ်ႏဟိုပုံꩻ ဖြွဉ်လွယ်ကောႏ၊ အောဝ်ႏပင်လောင်ꩻ ဖြွဉ်လွယ်ကောႏ၊ ပေါႏတဖူꩻထျꩻ တဖူꩻသောင်နောဝ်ꩻ အွဉ်နွို့သော့ꩻရောင်လဲဉ်းဝင်ꩻ လိုꩻမျိုꩻလင်/ဘာႏသာႏလင်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အပွုံႏမဉ်ႏလွဉ်စွူစွူနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏယို ထဲင်းနေင်ႏငတ်ꩻဆီသူꩻ ခင်ႏလမ်းအုံခြောဒျာႏရင်ꩻ အမန်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏဖေႏ ကအုံသော့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻ အယိုꩻနဲ့ အခုဲင်ႏနဲ့ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရီစံꩻဗော့ꩻ လိုꩻကထိုꩻထန်ႏကွဉ်ႏလဲဉ်းဒါႏ ပွဉ်ဝပ်ကွဉ်ႏသားထျꩻသူꩻ ဖူးဝေးသီးသေဗာႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ လိုꩻကမဉ်စာအံႏဒါႏဟံႏသားနောဝ်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏလိုႏထွဉ်ႏထင်ႏအုံရီးရီးစံꩻ ပွဉ်ဝပ်ကွဉ်ႏ ခြုံꩻတရျꩻဖုံႏသူꩻ အယိုꩻအခုဲင်ႏနောဝ်ꩻ မဲ့ꩻအသေဗာႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ စူꩻဗော့ꩻထာꩻကျွားထာꩻမောႏ မဉ်အံႏပျောႏဆွဉ်းယံအီထာꩻတွော့ꩻ ကွိုꩻစာꩻဗော့ꩻ သွို့ꩻခြံဟံႏယာႏ၊ လမ်းပါႏဟံႏကွက်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏခံႏယပ်ꩻစံꩻ အွိုးအခေါဝ်ကွဉ်ႏဖဲ့ꩻယိုလုဲင်း ရုဲင်းရုဲင်းဟန်ဟန် အောဝ်ႏဖစ်ဖဲ့ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မွိုးဖါသီးပွိုင်းလဲင်ႏနောဝ်ꩻ တဒါႏတောဝ်းပညာႏလဲ့ လွူးပိုပဉ်ဖုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻ တစာအံႏဗာႏတောဝ်းလမ်းခင်၊ မွိုးဖါဖေႏသီပညာႏ ထွိုင်ႏသေဒါႏနုဲင်းယိုခါ ထွဉ်ႏသီစာအံႏပအိုဝ်ႏဟံႏတွော့ꩻ ထွဉ်ႏထွင်ႏအီအနီꩻအရင်ꩻ၊ ထွဉ်ႏထွားမောႏနောဝ်ထင်ꩻထာꩻတာႏ မွေးတောဝ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလိုႏသေနမ်းသေယာႏဗဲင်း၊ မဉ်ႏတစဲင်းတောဝ်းဒွိုန်းလဲ့ ထဲင်းအစုပ်ဆုဲင်ꩻသူꩻမꩻ အီႏတဲမ်းခြꩻကယ်ꩻထဲင်းယိုနောဝ်ꩻသွူ။ သွီႏဖွီကျင်ꩻမွိုန်းထာꩻ၊ ယူႏဖွီကျင်ꩻမွိုန်းထာꩻ၊ မာꩻဖွီကျင်ꩻမွိုန်းထာꩻ၊ ယူႏထိုထို ထီႏဆွာꩻဆွာꩻကျင်ꩻဗဲင်း အနာႏဂတ်တာႏ၊ ပိုလီꩻတာႏ၊ စွိုးခွိုꩻတာႏ၊ ဘာႏသာႏသာႏသနာႏအရေꩻနောဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ အီႏခွꩻသꩻတဉ်ႏခွေါင်ဒါႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏပိုလီꩻဖုံႏ နုဲင်းယိုခါလဲ့ အောဝ်ႏလိုႏယူႏဟောဝ်ဟောဝ်ငါႏဝင်ꩻ၊ နီယို အုံဗာႏလဲဉ်းသွူဝေင်ꩻ၊ အောဝ်ႏဗာႏလဲဉ်းသွူဝေင်ꩻတန်၊ အောဝ်ႏဗာႏလဲဉ်းတောင်ႏကီꩻရိုꩻနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ယွယွအွဉ်ႏယံနမ်း၊ နီမွိုးဖါလမ်းတန်ယို တွိုႏတနီꩻခါ အီႏထွာဒျာႏလိုꩻမျိုꩻလင်ခြောင်ꩻ/ဘာႏသာႏလင်ခြောင်ꩻမကောင် တသေရီးတောဝ်းလဲ့ ထွားဗော့ꩻလိုꩻကအောဝ်ႏထွာနယ်လဲဉ်းသွူနီ ကရီးသား၊ ဟံႏဗွာပအိုဝ်ႏလွင်းဖြားဗာႏထာꩻ အောဝ်ႏထီႏဗောႏဗာႏ၊ ညောင်ႏခံꩻဝေင်ꩻကတူႏ ပအိုဝ်ႏဟံႏယာႏ ပါꩻတွာႏလွေꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲဉ်း၊ ပိုလီꩻမဉ်ႏသေထွꩻစဲင်းတဲ့ အီႏဟွိုန်ကဲဉ်းမွိုးဖါ တတွာမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ- တောင်ႏကီꩻဖဲ့ꩻနောဝ် အခေါဝ်ညိုးမွူး၊ မုဲင်းတောင်ꩻ၊ ထီအုံႏတောင်ႏရွိုꩻ၊ ပင်ငို၊ အောင်ႏမွူးဖဲ့ꩻ၊ ဖါလွိုင်နောင်ပဖါဖဲ့ꩻတဲ့နောဝ်ꩻ၊ သေင်ႏထွိုင်ႏ၊ နောင်ႏအင်ꩻ တကြန်ႏလို့လဲဉ်း၊ လွေꩻထဲင်း သင်ႏဖော်ꩻ၊ ပေါမူရော်ꩻဖျင်၊ စာအံႏယံဝင်ꩻ၊ ပိုလီꩻလင်ꩻဖုံႏ အီႏဖင်းဗာႏသွူထာꩻ ပဉ်ပြုံႏပြုံႏ ပဉ်စွိုꩻစွိုꩻ၊ သꩻသွိုꩻခရာႏဟောင်း သꩻပေႏခရာႏဟောင်း အင်ဖြောင်းရီချာဒျာႏဝင်ꩻနမ်း ပငါပရာꩻ၊ တဲမ်းလိတ်သား ထာꩻခံႏစာꩻတဲ့ အမဲဉ်ႏတရာꩻအတွိုင်ꩻ တဲမ်းထန်ႏမဉ်ႏမဲဉ်ႏသော့ꩻဒျာႏနားတဲ့ နေးထူႏ၊ မဉ်ႏတလူႏဆာတဲ့ ခွေါင်းသꩻလဲ့ အွဉ်ႏထျꩻဝေါင်းနုဲင်းညာꩻညာꩻ၊ တဲမ်းလိတ်သားနောဝ်ꩻ အုံဒင်ႏဒျာႏတရာꩻစွို့ꩻဖဲ့ꩻ၊ တအဲ့ꩻသဲ့ဒါႏတောဝ်း ပအိုဝ်ႏဟံႏနယ်ႏ၊ ကရာႏကယ်ႏတွော့ꩻ တဲမ်းမွေးတောဝ်းနော၊ ရွဉ်ခြောကီလဲ့ ထာꩻယူႏခြွေ၊ မဉ်ႏတယွုမ်းတောဝ်းတဲ့ အွဉ်ဝင်ꩻစာထဲင်းလွဝင်ꩻဟံႏလုဲင်း၊ ထဲင်းနေင်ႏငတ်ꩻဆီမꩻ ပအိုဝ်ႏသေစဲင်းဒျာႏအခရာႏ အွဉ်ႏထွူတခါႏက တခွိုင်းနောဝ်ꩻတဲင်- နမ်းသꩻနီပါꩻ ယံချံꩻသာႏ ခြွေထာꩻတွမ်ႏစာဟံႏယာႏနောဝ်ꩻ စွိုးခွိုꩻအွဉ်ကတူႏ ယံသားပွိုင်းလဲင်ႏ တသာႏဓုတောဝ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ-[၁][၂]