ဝွေႏဖန်ႏခန္ဓာႏ
"သမ္မသသုတ် (ဝွေႏဖန်ႏခန္ဓာႏ ပါဠိဖတ်တဝ်း၊ ဟော်ꩻပအိုဝ်ႏငေါဝ်းငါ လꩻဒျာႏနော)"
နီဗွေႏဘုရာꩻအဝ်ႏအုံ ကုရုခမ်း၊ ဒုံတန် "ကမ္မသဒမ္မ"နဝ်ꩻအတွင်ꩻ ဗွေႏဘုရာꩻ ရီရဟန်ꩻသီးဖုံႏနုဲင်းယို- "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- - ဒုက္ခံ လောကေ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဇရာ မရဏံ - လောကကိုယိုနဝ်ꩻ ဖြားဗာႏဒုက္ခ သီဗာႏဒုက္ခလွဉ်းလွဉ်း၊ - ကိသ္မိံ သတိ ဇရာ မရဏံ ဟောတိ- ကွပ်ပွိုးထမုဲင်ꩻအဝ်ႏတဲင် ဖြားဗာႏ၊ သီဗာႏဟောင်း"၊ သီဗို့ꩻယော့ယော့ထေထန်ႏ ဝွေႏဖန်ႏနယ်စံꩻ ခွေယိုမွိုင်။ "ဩဗွေႏ ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ- 'တရာꩻ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဗွေႏဘုရာꩻဖြောင်းတောႏကိုထန်ႏ၊ အဝ်ႏဒျာႏ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏကိုထွာ၊ ငွါလွော်ငွါနန်း ဗွေဘုရာꩻနမ်းနမ်း၊ ဟော်ꩻနယ် ခြုဲင်းနယ်စဲင်းစဲင်းမꩻ နီသွဉ်းသီး သေထွꩻသနယ် ဗွေႏဩ" "မွေးသွူ၊ နာႏစဲင်းစဲင်းဟုဲင်း ရဟန်ꩻသီးဖုံႏ- ဣဒံ ဇရာ မရဏံ ဥပဓိဇာတိကံ ဥပဓိဘဝံ- - 'ထာꩻဖြား၊ ထာꩻသီယိုနဝ်ꩻ အထျꩻထျꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏဥပဓိ(ခန္ဓာႏ)'ထွာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ - ဥပဓိသ္မိံ အသတိ ဇရာ မရဏံ န ဟောတိ- 'ဥပဓိ'ကရိုꩻဒါႏ 'ခန္ဓာႏ'မဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ 'ဖြားဗာႏတဝ်း၊ သီဗာႏတဝ်း'နောဝ်ꩻသွူ။ - ဥပဓိ ပနာယံ ကိံ နိဒါနော ကိံဇာတိကော ကိံ ပဘဝေါ- မွေးသွူ၊ ဥပဓိ-ကရိုꩻဒါႏ 'ခန္ဓာႏ'နဝ်ꩻ ကွပ်ထမုဲင်ꩻ၊ အထျꩻအထောင်ꩻ အဝ်ႏမုဲင်ꩻကိုထွာလွဉ်ဟောင်း။ - ဥပဓိ တဏှာနိဒါနော တဏှာဇာတိကော တဏှာပဘဝေါ- ဥပဓိ-ကရိုꩻဒါႏ ခန္ဓာႏနဝ်ꩻ 'ကွပ်လောဘ၊ ကွပ်ထာꩻမဉ်လꩻ'၊ 'အထျꩻအထောင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလာဘ-တဏှာႏထွာလွဉ်'နောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ကွပ်ပွိုးထမုဲင်ꩻ မမဉ်လꩻတွိုး ခန္ဓာႏယိုဟောင်း?၊ အဝိဇ္ဇာ-အီႏကွုတ်ဒုက္ခ သေတဝ်း၊ အီႏဖြားဗာႏဒုက္ခသေတဝ်း၊ အီႏဆာဗာႏဒုက္ခ သေတဝ်း၊ အီႏသီဗာႏဒုက္ခ သေတဝ်း၊ အီႏလွူး အီႏခွမ်ꩻဗာႏ ခန္ဓာႏဒက္ခယို သေတဝ်း၊ အီႏရွိုးဗာႏ၊ အီႏတလွိုးဗာႏ၊ အီႏငွိုးဗာႏသေတဝ်း။ အနေကဝိဓံ ဒုက္ခံ-တမျိုꩻမကာႏ အာငါႏဒုက္ခ၊ နာနပ္ပကာရံ ဒုက္ခံ-ဒုက္ခဗာႏအစားစား၊ ခိုးလျားဗာႏအမျိုꩻမျိုꩻ သေတဝ်း၊ ကွပ်ပွိုးသေတဝ်းနဝ်ꩻမꩻ လောဘတဏှာႏ မဉ်လꩻခန္ဓာႏယိုသွူ။ "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- 'လောဘတဏှာႏ'နဝ်ꩻ အကျွိုက်အမျိုꩻမုဲင်ꩻ၊ အလွိုက်အမျိုꩻမုဲင်ꩻဟောင်း မဉ်ႏရိုꩻနဝ်ꩻ- - စက္ခုံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ၊ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ - မဲ့နဝ်ꩻ ကျွိုက်ထာꩻတရေꩻ၊ လွိုက်ထာꩻတရေꩻ၊ ကွပ်မဲ့သာႏယာႏတဲင် လောဘတဏှာႏထွာ၊ - သောတံ လောကေ ပိယရူပံ သာတရူပံ၊ တဏှာ ဥပ္ပဇ္ဇတိ - နားနဝ်ꩻ ကျွိုက်ထာꩻတလေ့၊ လွိုက်ထာꩻတလေ့၊ ပွိုးနားသာႏယာႏတွော့ꩻ လောဘတဏှာႏထွာ၊ - နေ့ꩻဖူနဝ်ꩻ ကျွိုက်ထာꩻနွုမ်ꩻဟွံ၊ လွိုက်ထာꩻနွုမ်ꩻဟွံ၊ ကွပ်နေ့ꩻဖူသာႏယာႏတဲင် လောဘတဏှာႏထွာ၊ - ဖြေꩻနဝ်ꩻ ကျွိုက်ထာꩻအွိႏ၊ လွိုက်ထာꩻအွီႏ၊ ပွိုးဖြေꩻသာႏယာႏတွော့ꩻ လောဘတဏှာႏထွာ၊ - နမ်းနဝ်ꩻ ကျွိုက်ထာꩻချော်ꩻ၊ လွိုက်ထာꩻပွို့ꩻပနဲဉ်ႏ၊ ကွပ်နမ်းသာႏယာႏတဲင် လောဘတဏှာႏထွာ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- 'ကွပ်ပွိုးသာႏယာႏမုꩻ လောဘတဏှာႏထွာ'တဲင် တဲထဲ့စွယ်ꩻလံꩻမုꩻ ဥပါဒါန်ႏထွာ၊ ပေါႏစွယ်ꩻလံꩻတဲ့ ထိုမ်ႏထဲင်းမာꩻထဲင်း၊ မော့ꩻထဲင်းထာꩻယပ်ꩻ အစားစား၊ ခံႏဗာႏထဲင်း ထာꩻလျားဒုက္ခအမျိုꩻမျိုꩻ။ မော့ꩻသွူနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ ငမ်းတဝ်း၊ ပြန်းတဝ်း၊ အငေါဝ်းအဝ်ႏထန်ႏဒျာႏ 'တရေꩻငါႏ၊ တလေ့ငါႏ၊ နွုမ်ꩻဟွံငါႏ၊ အွီႏငါႏ၊ ချော်ꩻပြေငါႏ'တဲ့၊ တဏှာႏဘီလူꩻ အဝ်ႏပူႏတိတ်ꩻတိတ်ꩻ၊ အဝ်ႏရူꩻတိက်ꩻတိက်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ဥပမာႏ- 'ဒေါဝ်ထီ-သူႏရာႏကို'နဝ်ꩻ ဆျာꩻသော့ꩻအစွူထွူတဲင် ဒဲင်ကိုကေႏညာႏ 'ဒေါဝ်ထီ-သူႏရာႏကို'ယိုနဝ်ꩻ အစွူႏပါ၊ ပေါႏအွꩻနဝ်ꩻ ဗော့ꩻဗော့ꩻသီစွဉ်ႏဟောင်း၊ သီမွေးစွဉ်ႏဟောင်း၊ ဒုက္ခတမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ မော့ꩻဗာႏ၊ ပါꩻမုဲင်ꩻအွꩻဗွုန်ႏတဲ့-အွꩻဟုဲင်း' ကေႏညာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ပါꩻတွူ၊ ပါꩻမွိုက်၊ ပါꩻကျွိုက်ဒေါဝ်သား တဖြာꩻနဝ်ꩻရိုꩻ-'မဉ်သီသီ-အွꩻတိတ်ꩻတိတ်ꩻ'တဲ့၊ ဝွေꩻအွꩻမွေးတွော့ꩻ ဒုက္ခမွေး၊ သီမွေးထိုꩻစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ "ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ပါꩻလိန်ႏမာႏ ပညာႏအဝ်ႏ ပါꩻတဖြာꩻနဝ်ꩻရိုꩻ- 'ဒေါဝ်ခြေင်ခြေင်ငါမဉ်ႏတဲ့ မာꩻဗာႏလဲဉ်းလိုꩻ၊ မာꩻဒုက္ခလဲဉ်းလိုꩻ၊ သမ်းပါထဲင်းတွမ်ႏအစွူႏဟ ယိန်းဒုက္ခထဲင်း၊ မာꩻထမုဲင်ꩻ ခံႏသီတွိုးနမ်း'ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ခံႏအွꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻနောဝ်ꩻ ဒုက္ခတဲ့ တဒုက္ခဗာႏတဝ်း၊ သီတဲ့ တသီဗာႏတောဝ်း"နောဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- လွောက်ꩻလွဉ်ꩻတဝ်း ကာႏမဂွုဏ်ႏ အာႏရွုံႏငတ်ꩻပါꩻတဲင် အားထွုတ်ဒျာႏတရာꩻ၊ မာꩻဒျာႏကုသိုလ်ႏ၊ မဉ်ႏလꩻအရဟတ္တဖိုလ်ႏ မဉ်ႏထွာရဟန္တာႏနဝ်ꩻ ဥပဓိ(ခန္ဓာႏ)အဲဉ်ထောဝ်းဒွုမ်၊ ပေါႏခန္ဓာႏ အဲဉ်ထဝ်းဒွုမ်တဲ့ ဇရာ-ဒုက္ခ၊ ဖြားဒုက္ခ၊ မရဏ-ဒုက္ခ၊ သီဒုက္ခတဲ့ ဖေ့ငိမ်ꩻထိုꩻခန်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ (သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ နိဒါနသံယုတ်ပါဠိ၊ သမ္မသသုတ်)[၁][၂]