ဟဝ်ပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဝ်း

(၁) နီပအိုဝ်ႏသီးနဝ်ꩻ ထာꩻဒေါ့ꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻတမျိုꩻ၊ ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ ထန်ႏတစား၊ အထာꩻဒေါ့ꩻတွမ်ႏ အထာꩻမာꩻနဝ်ꩻ ညီႏလꩻတဝ်း၊ မဉ်ႏနာႏအထာꩻဒေါ့ꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းစွဉ်ႏအီႏအုပ်နွောင်ꩻ တွမ်ႏခမ်းတွမ်ႏထီ၊ အီႏကျောႏကျာႏတွမ်ႏ ကမ္ဘာႏတန်လောင်းကိုယောင်ႏင်ႏ၊ ကွဲးတွော့ꩻ တွိုႏထာꩻမာꩻထာꩻခွုမ်နဝ်ꩻခါ အဝ်ႏခြꩻလင်ꩻဒျာႏဟံႏ၊ နုဲင်းစွဉ်ႏအီႏစီꩻသော့ꩻဟံႏကို၊ နုဲင်းစွဉ်ႏအီႏဗိမ်သော့ꩻဟံႏကိုဆွူ။ ကတဲမ်းဗာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ နျꩻဖွိုႏတေက်ꩻဖွိုႏ နီပအိုဝ်ႏလဲ့ တမွေးတဝ်း၊ အမဲဉ်ႏတဗာႏ ဒေါ့ꩻဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ (မတ်ချက်) ဝင်ꩻကပျꩻအွဉ်ႏနယ် နီအပဲစ်တဲင် ဝင်ꩻနျꩻလတေက်ꩻဖွိုႏ ဆုံꩻမသွဉ်သင်နီနဝ်ꩻခါ တွမ်ႏကဗွောင်ပျꩻနယ်ဖေႏ နီရွဉ်ဖွိုင်ꩻ ခံꩻဖွိုင်ꩻနဝ်ꩻ ပီဝင်ꩻ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻခါ ဆဲꩻကပ်ဗာႏ၊ မိဉ်ႏဆယ်ꩻကပ်ပုဂ္ဂိုလ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻခါ အဟဝ်အကို အမျတ်မျိုꩻနဝ်ꩻ ထွာလွဉ်ဗာႏ၊ အကုဲအဖွိုႏ အယုတ်မျိုꩻနဝ်ꩻ တထွာလꩻတဝ်း၊ ဓမ္မပဒ ပါဠိဂါႏထာႏ ပျꩻနယ်နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နိဓီနံဝ ပဝတ္တာနံ၊ ယံ ပဿေ ဝဇ္ဇဒဿိနံ။ နိဂ္ဂယှဝါဒိံ မေဓာဝိံ၊ တာဒိသံ ပဏ္ဍိတံ ဘဇေ။ တာဒိသံ ဘဇမာနဿ၊ သေယျော ဟောတိ န ပါပိယော။ အမဉ်နုဲင်းမုဲင်ꩻနုဲင်း တွိုႏအဖြောင်း "နီပအိုဝ်ႏ နီပအိုဝ်ႏ"ဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကထင်ႏနာႏဒျာႏ အထာꩻဒေါ့ꩻနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏတကွို့ꩻ မန်းတခဝ်၊ အဒုံ အဆောင်ႏ အရပ် အရာႏမဉ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻလဲ့ ထွာတောဒျာႏဖြဝ်ꩻမဉ်ꩻ၊ မန်းမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ဟမ်းအာအာꩻ ကအီႏအွဉ်ႏမိဉ်ꩻဒျာႏ အပအိုဝ်ႏမဉ်ꩻ၊ အပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ ကဲဉ်းဆေ့ꩻဆေ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ထွားဖျင် ကောင်ကွဉ်ႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ ကောင်တွို့ꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ ကောင်နဝ်လဲ့နုဲင်းနုဲင်း၊ ကောင်ထင်ꩻလဲ့ဗိုန်ဗိုန်၊ အဝ်ႏအာဒျာႏ ဖြဝ်ꩻဒုံမဉ်ꩻ၊ မန်းဒုံမဉ်ꩻ၊ ကထွာလွဉ်ဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ တယ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ မွိုးဖြားဖါဖြားစိုး ဗꩻတွိုႏစွဉ်ႏငခါ၊ မွိုးဖြားဖါဖြားစိုးနဝ်ꩻ အလဲဉ်းလဲဉ်းတဲင် အွဉ်ႏခန်းတယဝ်း၊ မဲ့နားကလေ၊ မဲ့နားကသွောင်၊ ထာꩻထီႏကလုဲင်း၊ အဟွုန်ဗာႏအာ ထွာလွဉ်ခေတ်လိုꩻယိုခါလဲ့ တဖျင်တဝ်း၊ တပျုပျင်ႏတဝ်းနေနေ၊ အီႏပျုပျင်ႏနဝ်ꩻ တွမ်ႏဒေါ့ꩻပုဲင်ႏဒွိုန်း၊ ကအဝ်ႏထွူသွူ ယိုခါမဉ်ႏလဲ့ အအွဉ်ႏထိုꩻမားထဲင်း၊ ကအွဉ်ႏထိုꩻမားပွုမ်ႏနဝ်ꩻ မွိုးဖါကဖေႏသေꩻခါꩻအမဉ်ꩻ (တမောင်ႏ)နဝ်ꩻ အထွာတောဒျာႏ မောင်သိန်းအောင်၊ မွိုးဖါကဖေႏသေꩻခါꩻအမဉ်ꩻ (တလွန်)နဝ်ꩻ ထွာတော မောင်လွန်းဖေ၊ အမဉ်ꩻ(တကြုတ်)နဝ်ꩻ ထွာတော မောင်အောင်မြင့်၊ ထွာလို့ဒျာႏ အမဉ်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏထွာဖျင်ဒုံမဉ်ꩻလဲ့ ဒုံထီကတူႏနဝ်ꩻ ထွာတော ရေဦးရွာ၊ ဒုံလုဲင်းလောင်းနဝ်ꩻ ထွာတော လယ်ဦးရွာ၊ ဒုံတဝီးမွူးနဝ်ꩻ ထွာတော ယင်းမှီးပင်ရွာ၊ ဒုံထီဖူꩻနဝ်ꩻ ထွာတော ဒုံနမ်းဟူꩻ၊ ဒုံလုဲင်းကတူႏနဝ်ꩻ ထွာတော ဒုံဟိုနာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏ၊ အဝ်ႏလိုႏပြောင်ꩻတော၊ အဝ်ႏလိုႏပြွတ်ယင်း ဟဲ့ꩻဒျာႏနီပအိုဝ်ႏငဝ်း၊ နီပအိုဝ်ႏငွါ၊ နီမဉ်ꩻနဝ်ꩻမꩻ ဟဝ်သွူ။ (၂) နီပအိုဝ်ႏ ဒုံမဉ်ꩻ၊ ဆောင်ႏမဉ်ꩻ၊ လိုꩻမဉ်ꩻ ကပြောင်ꩻလုဲင်ႏဗာႏနုဲင်းယိုခါနဝ်ꩻ အဟဝ်တွမ်ႏအကုဲင် နီမျိုꩻကို အကုဲင်ဟမ်းအာအာ၊ လိုꩻမဉ်ꩻကပြောင်ꩻလုဲင်ႏနဝ်ꩻ အသꩻလဲ့ပြောင်ꩻလုဲင်ႏလွဉ်၊ အသꩻပြောင်ꩻလုဲင်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ နယ်ပျꩻဗာႏသက်သေႏ- တဲမ်းလိတ်သား တပဲ့ꩻပေႏတဖြာꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအုံရန်ႏတကုန်ႏ ပအိုဝ်ႏကျောင်ꩻကို၊ သွဉ်သင်လောကီပညာႏတဲင် ကထင်ႏအောင်ႏလꩻ အတန်ꩻတဆီနဝ်ꩻ ထုမ်ႏထာꩻမာꩻ၊ ထုမ်ႏမာꩻစာႏရေꩻ၊ ကထင်ႏထုမ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻခါ ပါꩻကထင်ႏရီ "နာꩻယိုလိုꩻမျိုꩻမုဲင်ꩻ"နုဲင်းနဝ်ꩻခါ "ခွေယိုမန်းမျိုꩻဒျာႏ"ဒေါ့ꩻစွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ "ခွေယိုပအိုဝ်ႏ"အဒေါ့ꩻဗွုန်ႏတဝ်း၊ ကွပ်အကျောင်ꩻမုဲꩻ တဒေါ့ꩻဗွုန်ႏတဝ်း မီႏထုမ်ႏအထျꩻအထောင်ꩻနဝ်ꩻ ပေႏခါ မွိုးဖါကဖေႏသေꩻခါꩻ အမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏတော မန်းမဉ်ꩻနဝ်ꩻတချက်၊ ကထင်ႏသွဉ်ပညာႏနဝ်ꩻလဲ့ခါ သွဉ်ဗာႏအာဒျာႏ မန်းလိတ်၊ အုံညီꩻဗာႏအာမန်းနဝ်ꩻတစွိုး၊ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ အသꩻလဲ့ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ အသꩻကထင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ အပအိုဝ်ႏမျိုꩻဇာႏတိနဝ်ꩻ အဗွေႏတဒေါ့ꩻဗွုန်ႏတဝ်း၊ အဒေါ့ꩻတောဒျာႏ အနမ်းနဝ် မန်းဇာႏတိ၊ မန်းလိုꩻမျိုꩻ၊ ဗွေႏစင်ꩻကတဲမ်းယိုနဝ်ꩻ ဗွေႏစင်ꩻသီး ထီႏဗာႏ မော့ꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻမဉ်ꩻဖုံႏ ကထင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ပအိုဝ်ႏဇာႏတိ၊ ပအိုဝ်ႏသွီႏ၊ ပအိုဝ်ႏယာႏ၊ ပအိုဝ်ႏမွိုးဖါထုံꩻ အမဉ်ꩻထိုꩻမားလို့တဲင် ကွဲညည ထွာတောမန်းမဉ်ꩻ၊ ဖြဝ်ꩻမဉ်ꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻလဲ့ ပြောင်ꩻလွဉ်ꩻဒါႏမန်းဖြဝ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏရပ်၊ ပအိုဝ်ႏရာႏ၊ ပအိုဝ်ႏဒုံဆောင်ႏအမဉ်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ ကွဲးညည ထွာတောမန်းဒုံ၊ ဖြဝ်ꩻဒုံမဉ်ꩻတဲင် အမျိုꩻတွမ်ႏအရပ်မဉ်ꩻဖုံႏ ထိုꩻမားကြောင်းဒါႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ထွာဒါႏနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻတဲင် ယံကထိန်ꩻသိမ်ꩻဗဲင်း နီမွိုးနီဖါ ကဖေႏသေꩻခါꩻ အမဉ်ꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏအမဉ်ꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဒုံဆောင်ႏ ရပ်ရာႏအမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ဖေႏသတိꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံဆောင်ႏရပ်ရာႏအမိဉ်ꩻ ယထိုꩻမားဗာႏပုဲင်ႏနဝ်ꩻ မန်းဟဲ့ꩻလဲ့ပီပီ၊ ပအိုဝ်ႏဟဲ့ꩻလဲ့နုဲင်းင်း၊ ဖြဝ်ꩻဟဲ့ꩻလဲ့ဗိုန်ဗိုန် ဒုံငွါ တဖူꩻဆွုမ်ႏ ဒုံဆောင်ႏရပ်ရာႏ တဖူꩻခွဲးနဝ်ꩻ တဲမ်းသေꩻခါꩻစွဉ်ႏဒျာႏ တွမ်ႏနီပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏငဝ်းငွါ၊ လိတ်လုဲင်ꩻ နီပအိုဝ်ႏအမဉ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ အမဉ်ꩻလဲ့တဲမ်း၊ အရုတ်အပွုမ်ႏလဲ့ မဉ်ႏတဲမ်းပါဒါႏနဝ်ꩻ ယိန်းဟဝ်ဟဝ်၊ ဥပမာႏနဝ်ꩻ (ဒုံလုဲင်းကတူႏ) နဝ်ꩻ တဲမ်းလုဲင်းရုတ်တဲင် လုဲင်းကတူႏနဝ်ꩻ တဲမ်းပါစွဉ်ႏဒျာႏ ဒုံရုတ်ပုံႏ၊ အွဉ်ႏဖွို့သေꩻခါꩻ ဒုံဆောင်ႏငွါ၊ တဖူꩻငွါနဝ်ꩻ မန်ႏထီႏလဲ့သေ၊ ဖြဝ်ꩻထီႏလဲ့သေစဲင်း၊ တဲမ်းသေꩻခါꩻစွဉ်ႏ နီပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏလိတ်လုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်ငါႏမရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဟဝ်အွဉ်ႏသတိꩻနော ယိုတစား၊ ခေတ်ယိုခါ နွို့ထန်ႏလွေꩻသဲင်ꩻညီꩻဗာႏစွဉ်ႏ မန်း ဖြဝ်ꩻ ချင်ꩻ ခင် စောက်ꩻ မဲင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ အစားစားခြာတဲင် နီပအိုဝ်ႏမွိုးဖါ ကဖေႏသေꩻခါꩻဒါႏ နီပအိုဝ်ႏအမိဉ်ꩻဇာႏတိနဝ်ꩻ ဟဝ်အွဉ်ႏထိုꩻမားတဝ်း၊ ဟဝ်ပြောင်ꩻလုဲင်ႏတဝ်း၊ ဖြဝ်ꩻလိုꩻမျိုꩻလဲ့ ဝင်ꩻဖြဝ်ꩻမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအွဉ်ႏကုဲင်တဝ်း၊ စောက်ꩻလဲ့ပီပီ စောက်ꩻတနျာႏလဲ့နုဲင်းနုဲင်း၊ မဲင်ꩻလဲ့ဗိုန်ဗိုန်၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလဲ့ လွေꩻဖျော်တွိုႏစွဉ်ႏ မန်းဖြဝ်ꩻမဲင်ꩻစောက်ꩻခြာကိုလဲ့ နီပအိုဝ်ႏဇာႏတိမဉ်ꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်အွဉ်ႏထိုꩻမားတဝ်း၊ ယိုလဲင်ႏခါ နီပအိုဝ်ႏ အကွဉ်အကꩻခွမ်ꩻလာꩻနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻဖူꩻကိုလဲ့နဝ်ꩻ၊ တော်ꩻကိုတခြာ ကောင်ခြောင်ႏလဲ့နဝ်ꩻ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏအာငါႏလဲဉ်းထွူနော၊ အခွမ်ꩻလာꩻကွဉ်ကꩻ အမဉ်ꩻဇာႏတိ ဒုံဆောင်ႏရပ်ရာႏအမိဉ်ꩻ မီႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏအာ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလင် ဘာႏသာႏငဝ်းနဝ်ꩻ တညတဝ်း နီပအိုဝ်ႏအမျိုꩻနဝ်ꩻ ထိုꩻမားဒါႏနဝ်ꩻသွူ။