အခွင်ꩻအရေꩻကရိုꩻ
"အခွင်ꩻအရေꩻကရိုꩻ" ခမ်းသားသီးဖုံႏဟွေး- အွိုးနဝ်ꩻခါ နီတွမ်ႏသီ ကဒေါ့ꩻခွိုꩻငါႏ၊ ကမဲဉ်လꩻဒါႏ "အခွင်ꩻအရေꩻ၊ အခွင်ꩻရေꩻ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏအခေႏနေႏယိုခါ အကွာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻဟောင်း၊ အခေႏနေႏယိုခါကရိုꩻနဝ်ꩻ နီဖါဖြားသီးအွဉ်ငါ တွူႏတရန်တဲင် လꩻလွဉ်ဗာႏ "ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ"၊ အဝ်ႏခမ်းသားမွိုးဖါသီး သဖော်ꩻဆန္ဒအလꩻ လွိုက်ရွေꩻဒင်ႏမျောက် အွဉ်ထိန်ꩻထွားဖေႏ နီဒေႏသရပ်ရာႏသား၊ မွိုးဖါသားသီးတာႏ တာႏဝွန်ႏခံႏဖေႏသား ပေါႏပေါက်လွဉ်လဲဉ်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ တဲႏထောင်ႏနဲင်ႏငံႏ၊ အုပ်ချုပ်ခမ်းထီ၊ ထိန်ꩻတီဒေႏသ တာႏဝွန်ႏခံႏရာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ အခေႏခံႏအုံနောင်လွေꩻဗာႏဒျာႏ စီꩻကန်ꩻဥပဒေႏလွဉ်းလွဉ်းနဝ်ꩻသွူ၊ စီꩻကန်ꩻဥပဒေႏ မဉ်ႏတအဝ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ ခင်ႏလမ်းလဲ့ သေႏချာႏတဝ်း၊ အုံအဝ်ႏလဲ့ ခြွော့သꩻတဝ်း၊ လိုꩻဘဝလဲ့ လုမ်းဗဉ်ႏတဝ်း၊ မူဘောင်စီꩻကန်ꩻဥပဒေႏယို မဉ်ႏတလွောက်ꩻနာႏတဝ်းလဲ့ အုံအဝ်ႏမုအရန်းထိုနွောင်ꩻတဝ်း၊ လိုꩻတဖြာꩻစီႏ အခွင်ꩻအရေꩻလဲ့ အဗွေတလꩻနွောင်ꩻတဝ်းဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ နီကဒေါ့ꩻခွိုꩻငါႏ၊ ကမဲဉ်လꩻဒါႏ အခွင်ꩻအရေꩻနဝ်ꩻ အမျိုꩻမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ နမ်းတွမ်ႏနမ်း ရသေချာနေမားမကောင်း၊ လိုꩻသီးသဖော်ꩻတရာꩻနဝ်ꩻတဲးတဲ့ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏစွဉ်ႏစွဉ်ႏနဝ်ꩻ တမဲဉ်ခံႏယပ်ꩻတဝ်း၊ တမဲဉ်ထူႏတာဝွန်ႏတဝ်း၊ မဲဉ်လꩻယိုꩻယိုꩻ၊ မဲဉ်အုံခြေင်ခြေင် သဖော်ꩻတရာꩻအဝ်ႏဒျာႏရင်ꩻသွူ၊ သဖော်ꩻတရာꩻအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻရိုꩻကီလဲ့ နီလိုꩻသီးယိုခါ ကဉ်းအာအာ ခံႏယပ်ꩻဗာႏဒျာႏနွိုင်ႏနွိုင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ထူႏသွုံꩻအခေႏခံႏဥပဒေႏတဲင် လွောက်ꩻရာꩻဒေႏသ၊ သင်ꩻရာꩻတွမ်ႏ လိုꩻသီးအတာႏ တဲမ်းထွို့ꩻစီꩻကန်ꩻတဲင် အဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻ ပငါပရာꩻနဝ်ꩻသွူ၊ အဝ်ႏဘဝဆင်ꩻရယ်ꩻ၊ အဝ်ႏဘဝယပ်ꩻခုဲင်ႏ ဖေႏကလွစ်ထန်ႏလꩻနဝ်ꩻ နီကမာꩻထာꩻမာꩻယို အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏစီꩻကန်ꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏကျင်ꩻသွုံꩻလွေꩻ တွမ်ႏစီꩻကန်ꩻဥပဒေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ အစိုႏရတဲ့နဝ်ꩻ၊ ဌာႏနဆဲင်ႏရာꩻ ဝွန်ႏထံꩻဖုံႏတဲ့နဝ်ꩻ အွဉ်ႏသဘော်ꩻဗွိုန်ပီ အဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏလွေꩻနုဲင်းနုဲင်း ဥပဒေႏစီꩻကန်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အခေႏနေႏယိုခါနဝ်ꩻ တဲႏထောင်ႏလွေꩻသွူ ဒီမိုကရေစီခမ်းတဲင် နီခမ်းထီ ဖေႏကသာႏယာႏ၊ နီရပ်ရာႏ ဖေႏကကွုန်ꩻဟွိုင်ꩻထင်ႏထိုနဝ်ꩻ နီခမ်းကိုအဝ်ႏဒါႏ လိုꩻတဖြာꩻစီႏ ရုဲင်ꩻတသွိုးခွုမ်မာꩻလွေꩻမꩻ အောင်ႏမျင်ႏလꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- တဖူꩻတလီး လွေꩻသဲင်ꩻဖေႏကလꩻ၊ ဖေႏကဟဝ်နဝ်ꩻ အွဉ်ႏတွိုးလို့ငါႏမွိုန်းအစိုႏရ၊ အွဉ်ႏထောင်လို့တေားမွိုန်းလိုꩻတန်တဲင် အချက်ပြဲ့ꩻစွုံႏဒင်ႏနယ်လွေꩻထွူတွော့ꩻ ရပ်သားလဲ့ ကတတ်နွိုင်ႏအဖဲ့ꩻ အဝ်ႏလိုႏမာꩻလွေꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အွိုးနဝ်ꩻခါ ရိုꩻဝင်ꩻလꩻတဲ့ ယိုခါရိုꩻဝင်ꩻလꩻဒွုမ်၊ နီတွမ်ႏနီအုပ်ချုပ်လဲဉ်းတွော့ꩻ အဝ်ႏဒျာႏဆွန်ꩻစွီႏစူ ကတတ်နွိုင်ႏဖဲ့ꩻအဖဲ့ꩻ အဝ်ႏလိုႏခွုမ်မာꩻလွေꩻသွူ၊ တဲႏထောင်ႏလွေꩻခမ်းထီယို အစိုႏရတွမ်ႏခမ်းသားနဝ်ꩻ တာႏဝွန်ႏခံႏချာငါဝင်ꩻမꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- ခမ်းသားကမဲဉ်မာꩻဒါႏ ထာꩻမာꩻ (ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻ၊ ကုမ္ပဏီႏ၊ ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ၊ လိုꩻမုရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ၊ ရပ်ရာႏလွိုင်ႏကွိုန်ꩻရေꩻထာꩻမာꩻ)ဖုံႏယို ဒင်ႏနယ်ထေ့ နီအစိုႏရ နီလိုꩻတန်တဲင် နီလိုꩻတန်လဲ့ ဒင်ႏနယ်လွေꩻယင်း ခမ်းပေါင်ꩻဗူႏအစိုႏရထျꩻမꩻ အခွင်ꩻလဲ့ အီႏလꩻ၊ အစွဲးအကမ်းလဲ့ အီႏလꩻလွေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းသားသီးလဲ့ နီအစိုႏရအလောင်း ကထဲ့သင်ꩻဒါႏ အခွဉ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ လွစ်ဟင်ꩻမွိုန်းတဲင် အဝ်ႏလိုႏဆောင်ႏရွက်ဖေႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ နီကမဲဉ်လꩻဒါႏ၊ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻကထွာဒါႏ (အဝ်ႏဥပဒေႏဘောင်ႏအကို) ဒေါ့ꩻပဲင်ႏခွင်ꩻ၊ ဆွုံꩻဖျတ်ပဲင်ႏခွင်ꩻ၊ မာꩻပဲင်ႏခွင်ꩻ၊ လꩻပဲင်ႏခွင်ꩻဖုံႏယို အီႏလꩻလွဉ်နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ကွဲးတဲင်တွော့ꩻ အခွင်ꩻအရေꩻဖုံႏယို ဖေႏကလꩻနဝ်ꩻ နီနမ်းတွမ်ႏနီနမ်းမာꩻမꩻ လꩻနဝ်ꩻသွူ။ မာꩻထာꩻမုဲင်ꩻတယဝ်း မဉ်ႏအဝ်ႏစူꩻယိုꩻဒွိုန်းက၊ မဉ်ႏအဝ်ႏစူꩻဒွိုန်းကပါꩻ၊ မဉ်ႏအဝ်ႏဒေါ့ꩻဒွိုန်းက "မဲ့ꩻဝင်ꩻမာꩻဒျာႏ၊ ဝင်ꩻမဉ်ႏထာꩻမုဲင်ꩻမဲ့ꩻ နီတဲ့ ထာꩻမုဲင်ꩻဒျာႏ"ကရိုꩻဒါႏ ငဝ်းစူꩻယိုꩻဖုံႏယို မဉ်ႏအဝ်ႏကျင်ꩻသွုံꩻနေကနဝ်ꩻ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻ တဗွေတဗာႏတွမ်ႏရိုꩻမွိုန်း ကအဝ်ႏဒါႏ အခွင်ꩻအရေꩻ မဲ့ꩻသွုမ်ꩻတိန်ထိုꩻဒါႏထဲင်းသွူ။ လိုꩻတဖြာꩻစီႏ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻ အဗွေတဗာႏ ဖေႏကလꩻ၊ အခွင်ꩻအရေꩻ အရသာႏဖေႏကခံႏစာꩻဒါႏနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏနမ်းထာꩻသေတရာꩻတဲင် အဝ်ႏလိုႏလွောင်ႏဗူႏဒျာႏ၊ လိုꩻမုꩻရေꩻ အစွိုꩻအဗူႏ၊ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်မာꩻဒျာႏ လိုꩻမုꩻရေꩻထာꩻမာꩻ၊ မဉ်မာꩻဒါႏ ထာꩻမာꩻလွိုင်ႏကွိုန်ꩻသာႏယာႏရေꩻဖုံႏနဝ်ꩻမꩻ လိုꩻတဖြာꩻစီႏ အခွင်ꩻအရေꩻအရသာႏတဲ့ အီႏခံႏစာꩻဒါႏလွဉ်သွူ။ အခွင်ꩻအရေꩻဖေႏကလꩻနဝ်ꩻ နီအစိုႏရ (ပအိုဝ်ႏနမ်းပဲင်ႏအုပ်ချုတ်ခွင်ꩻလꩻဒေႏသ အွဉ်ငါစွိုꩻ၊ ပြည်သူ့လွတ်တောႏ၊ အမျိုꩻသာꩻလွတ်တောႏ)တွမ်ႏ နီခမ်းသားလူထုဖုံႏ အဝ်ႏလိုႏရိုႏသေႏ ယွုမ်းအံႏအာႏကွိုꩻထိန်ꩻတီ၊ တာႏဝွန်ႏခံႏချာငါဝင်ꩻ အဝ်ႏမꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဝင်ꩻမဉ်သွေꩻသွေꩻ၊ ဝင်ꩻမဲဉ်ယားယား၊ ဝင်ꩻမဲဉ်ဒေါ့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻဒေါ့ꩻ အဝ်ႏလိုႏနာႏယောင်ႏကုဲင်ထိုꩻတဝ်း၊ နီအချင်ꩻချင်ꩻ ရက်ဝင်ꩻဆွန်ꩻစူ၊ မဉ်ႏယပ်ꩻတဲ့ ယပ်ꩻနုဲင်းနုဲင်း၊ မဉ်ႏသာႏတဲ့ သာႏပီပီ အွဉ်ဝင်ꩻတွူႏတရန်ညီꩻဝင်ꩻမꩻ အီႏအောင်ႏမျင်ႏလꩻသွူ။ ဥပမာႏ- နီအစိုႏရသီး မဉ်ႏဒေါ့ꩻချꩻနယ် စီꩻကန်ꩻဥပဒေႏလဲ့ နီနာꩻခမ်းသား လိုႏလွောက်ꩻနာႏဒျာႏ၊ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏသွူ ဥပဒေႏ မဉ်ႏမော့ꩻအယပ်ꩻအခုဲင်ႏနဝ်ꩻ နီလိုꩻတန်လဲ့ အီႏဖြေႏသျင်ꩻဖေႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻအမျိုꩻယို ဥပဒေႏခွင်ႏ မဉ်ႏမာꩻတဝ်းဒွုမ်၊ နီမဉ်ႏအံႏမလွဉ်နဝ်ꩻ နီဒေါ့ꩻထေ့ကွီထေ့ နီအစိုႏရထျꩻနဝ်ꩻ နီအစိုႏရလိုꩻတန်လဲ့ အီႏစွဲးကမ်းကူႏညီႏနွောင်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းယိုခါ ခမ်းလင်လိုꩻမုꩻရေꩻအစွိုꩻဖုံႏ မဉ်ႏလွဉ်စွဲးကမ်း ကူႏညီႏဒါႏနီဒေႏသလဲ့ ကွပ်ထာꩻတကင်ꩻတဝ်းတွမ်ႏ ဥပဒေႏအဝ်ႏနေဒွိုန်းကနဝ်ꩻမꩻ လွဉ်စွဲးကမ်းခွင်ꩻ အဝ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ၊ နီနာꩻခမ်းသားသီး ကလုပ်ꩻမာꩻဒါႏ ငါးရုဲင်ꩻကဝ်ႏမျိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ မဲ့ꩻအလွစ်ယင်းဒျာႏ ယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ဆိမ်ꩻမဲ့မာꩻလွေꩻတဲ့ အဝ်ႏဒျာႏ၊ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏ မဉ်ႏယူႏ၊ မဉ်ႏမာꩻဗော့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ နီဒေႏသယို မဲ့ꩻထွာတဝ်း ထာꩻလေခြာနဝ်ꩻသွူ။ ယိုကိုခြာ လိုꩻတန်ထီႏတဝ်း၊ နဝ်ꩻကိုခြာ လိုꩻတန်တွိုႏတဝ်း-မဉ်ႏယူႏဗော့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ မုဲင်ꩻခါမꩻ နီရပ်ယို တကွိုန်ꩻဟွိုင်ꩻတဝ်း၊ ကမဲဉ်လꩻ အခွင်ꩻအရေꩻ မဲ့ꩻလꩻဗာႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻမꩻ အုံပွေါးမွိုန်းဝင်ꩻလွဉ်ယား၊ အုံပွေါးမွိုန်းဝင်ꩻလွဉ်ဒေါ့ꩻ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းသေချာ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်းဆွုံꩻဖျတ်နွောင်ꩻသꩻတွော့ꩻ အွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻခန်းထာꩻ အရသာႏဗွမ်ႏဆိမ်ꩻနွိုး၊ ထာꩻတလွိုးအီႏတွိုႏဆုဲင်ꩻတာႏ၊ ထာꩻချာႏတဗန်ႏအီလိုꩻမျိုꩻ၊ ထာꩻခြိုꩻကယားကုဲင်အီသွီႏယာႏ၊ ကမာꩻထဲ့အီစွိုးခွိုꩻတသာႏဖြွီꩻဖုံႏနဝ်ꩻ စွဉ်ꩻပယ်ႏထိုꩻလꩻလꩻမꩻနဝ်ꩻသွူ။ ရိုꩻသာꩻကျိုꩻစာꩻငါႏ နီလိုꩻမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏလက်ꩻဒျာႏ၊ နီအတာႏနဝ်ꩻ သံးထွာဗာႏတေား ဝင်ꩻသွဉ်းနဝ်ꩻ၊ နမ်းတွမ်ႏနမ်း အဝ်ႏလိုႏယူႏတွေꩻချာနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻမꩻ ထောင်ထွားလေ့လာသွော့ ဥပဒေႏကထေယိုခါ၊ နီနာꩻလိုႏသေနာႏ လိုႏသေငါႏသွူ၊ မဉ်ႏသေ ဥပဒေႏနဝ်ꩻ နီကမာꩻထာꩻမာꩻယိုတဗာႏအလောင်း မဉ်ႏမာꩻထိုꩻခန်းလဲ့ ဝင်ꩻတေက်ꩻနျꩻနွောင်ꩻတဝ်းနီ၊ ဝင်ꩻမဉ်ႏလောက်ꩻအံႏလဲ့ နီထောက်ချာ ဥပဒေႏလဲ့လꩻ၊ သꩻငမ်းလဲ့ကင်ꩻညာꩻ၊ ထာꩻမာꩻတဲ့ အောင်ႏမျင်ႏယိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဥပမာႏ- ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻကဏ္ဍကို ယိုခါဝင်ꩻအဝ်ႏသွုံꩻလွေꩻလဲဉ်း သိပ္ပံနယ်ꩻအလꩻ ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻပညာႏဖုံႏတဲင် သွို့ꩻလုဲင်းခြံယာႏ အဝ်ႏဗော့ꩻစပ်ဆွိုင်ꩻဒါႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏလွောင်ႏဗူႏအစွိုꩻတဲင် နီသွို့ꩻနီခြံ နီလုဲင်း ဖေႏကဟဝ်ဖေႏကထန်ႏတိုꩻနဝ်ꩻ လိုႏတွိုင်ႏပင်ႏဆွေꩻနွေꩻဝင်ꩻ၊ အနယ်ꩻပညာႏယံယံ ဖေႏကလꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏစွꩻနမ်းခြောင်ꩻတင်၊ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်သွဉ်ထူႏလွောက်ꩻလွူꩻအနဲꩻပညာႏသွူ။ (အနယ်ꩻပညာႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏဗွောင်ဖေႏ ပျꩻခန်ꩻနေပြည်တော်)ကထန်ႏလွဉ်လဲဉ်း နီအစွိုꩻအဗူႏမဉ်ႏအဝ်ႏမꩻ အခွင်ꩻအီႏလꩻနဝ်ꩻသွူ၊ ထာꩻမာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတရုိꩻတဝ်း ကွုန်ႏသယ်ႏပွယ်ꩻစာꩻ၊ စင်းခံꩻ၊ ဟူႏခြောင်သားဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလိုႏဖွဲ့ဗူႏအစွိုꩻအဗူႏနဝ်ꩻသွူ၊ မဉ်ႏမာꩻနွောင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻမꩻတဲင်င် နီကမဉ်လꩻဒါႏ အခွင်ꩻအရေꩻနဝ်ꩻ မဲ့ꩻအဗွေလွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ [၁][၂]