အမော့ꩻအကျုံႏ
"ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ အမော့ꩻအကျုံႏ(၁)" ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ အမော့ꩻအကျုံႏ(၁)ယိုနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ မော့ꩻဗာႏကျုံႏဗာႏ အဝ်ႏအုံသွဉ်လိတ် မကွေးတဲင်း ဝေင်ꩻပခုက္ကူ မဟာဝိသုတာရာမ (အရှေ့တိုက်)ကိုသွူ။ ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ တယ်ႏနေင်ႏ ၁၃၄၄-ဗာႏဗꩻလွေꩻ ၁၃၄၈-ဗာႏ ငတ်ꩻနေင်ႏလွုမ်းလွုမ်း အုံသွဉ်လိတ် ဓမ္မာစရိယတန်ꩻ၊ အုံဖေါက်ကျံꩻ ဝေင်ꩻပခုက္ကူသွူႏ ငတ်ꩻနေင်ႏအကိုယို အနေင်ႏမုဲင်ꩻ အလာမုဲင်ꩻ အနီꩻမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ တတောင်ꩻတဝ်းသွူ။ ခွန်ကုဝေ အဝ်ႏအုံပခုက္ကူ မဟာဝိသုတာရာမ (အရှေ့တိုက်) အသောကာရုံကျောင်ꩻကိုနဝ်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻဒျာႏ ကဲဉ်းအာအာ၊ လိုꩻမျိုꩻပေႏနဝ်ꩻ မဲင်ꩻအဝ်ႏ၊ ပလောင်းအဝ်ႏ၊ ပအိုဝ်ႏအဝ်ႏသွူ။ ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏခွန်ကုဝေတွမ်ႏ ဗွေႏစင်ꩻတန် ဉာဏသာမိ ကျောင်ꩻတန်နဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုဝေသီးနဝ်ꩻ အဝ်ႏဖြဝ်ꩻခမ်းလင်ꩻလွဉ်တဲင် တကာႏပခုက္ကူနဝ်ꩻ တဟဲ့ꩻတဝ်း "ပအိုဝ်းဦးဇင်း" ဟဲ့ꩻဒျာႏ"ရှမ်းဦးဇင်း"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုဝေသီးနဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻပေႏလဲ့ နမ်းသမ်းခြွိုင်ႏ၊ လိတ်အတန်ꩻတဲ့ သမ်းအဝ်ႏဓမ္မာစရိယတန်ꩻတဲင် သွမ်ꩻတကာႏမန်းဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏရေꩻလဲဉ်းဒျာႏ အမန်းလိုꩻမျိုꩻ၊ ကေႏညိုႏလဲဉ်းဒျာႏ အမန်းလိုꩻမျိုꩻသွူ။ ကထွာဒါႏ လိတ်သွဉ်သား သျင်ႏစင်ꩻချင်ꩻချင်ꩻလဲ့ ဟွုန်ဟဝ်ကေႏညိုႏဒျာႏသွူ။ ခွန်ကုဝေ ကအဝ်ႏအုံ သတင်ꩻသွုံꩻသော့ꩻဒါႏ အသောကာရာမကျောင်ꩻ အခန်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ကိုနဝ်ꩻ လိတ်သွဉ်သား အဝ်ႏသော့ꩻ အပါꩻ ၁၀-ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ လိတ်သွဉ်သား အပါꩻ ၁၀-ကိုနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏကျောက်ပတောင်း၊ ဒုံကဗျုဇာႏတိ သျင်ႏပေႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏပါတပါꩻသွူ။ သျင်ႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻ သက်လꩻ အနေင်ႏတဆီနီ တဆီသိုမ်ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ သျင်ႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻ သွောင်၊ ဖွီနာႏငဝ်းငါႏတဲင် ဖဉ်းမွိုတ်တွမ်ႏ ခွန်ကုဝေတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေလိုႏထွဉ်ႏအမျိုꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ကုဲင်းထွဉ်ႏသွူ။ အွိုးခတလဲင်ႏ မွူးပြေ့ꩻထာꩻအီႏခေ့ꩻ သူနားရီႏရပ်နဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေထွဉ်ႏခန်း သျင်ႏမဏ္ဍလ လင်ꩻဒွိုႏဖေႏတသီႏထီ အွိုးမေႏဖါႏဆောင် (ထာꩻဒွိုႏခန်ꩻ)ကိုသွူ။ ထွဉ်ႏဒွိုႏတသီႏထမုဲင်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ တောင်ꩻတဝ်းဒွုမ်သွူ။ သျင်ႏမဏ္ဍလဒွိုႏဖေႏ တသီႏထီခါးလားကထွူထွူနဝ်ꩻ ခိန်ႏဝုဲင်ႏဘုရာꩻ တွိုႏတဲင် ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ လွေꩻဝုဲင်ႏခန်းဒျာႏ ဘုရာꩻသွူ။ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻထွိုင်ႏထွူ ထွိုင်ႏသဲင်ꩻချာအခန်ꩻကိုနဝ်ꩻ သျင်ႏမဏ္ဍလအဝ်ႏပွေါးလဲဉ်းတဲင် ကပ်ဆွုမ်ႏခန်း တသီႏထီဖွိုင်ꩻတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေလဲ့ အုံဒင်ႏကူႏလောင်း ဆျာꩻအွꩻခန်းဒျာႏ တသီႏထီသွူ။ သျင်ႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻလဲ့ ကပ်ထွူတသီႏထီဖွိုင်ꩻနဝ်ꩻ အုံလင်ꩻနုဲင်းနုဲင်းဗော့ꩻခန်းဒျာႏ ခွန်ကုဝေ ကူႏလောင်းအမော့ꩻဒွမ်နဝ်ꩻသွူ။ သျင်ႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻ ငဝ်းအာသေႏသေႏ ဒေါ့ꩻစောက်စောက်စဲက်စဲက်ဒါႏထာꩻလဲ့ အဟာနဝ်ꩻ ကပ်ထွူတသီႏထီဖွိုင်ꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻတဝ်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတွော့ꩻ အုံတေ့ꩻစွူဖြွိုးဗော့ꩻထာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုဝေ အွꩻတသီႏထီထွိုင်ႏလꩻ လစ်ꩻငတ်ꩻဝန်ႏနဝ်ꩻ ယူႏလꩻသျင်ႏမဏ္ဍလတွော့ꩻ ထွိုင်ႏထွားအမဲ့ငါနဝ်ꩻ လွိုးလဲ့တရေꩻတဝ်းတဲင်- "ကိုရင် ဘာဖြစ်တုန်း"ရီခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုဝေ ထွိုင်ႏရီနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ သျင်ႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻ တဖြေႏချာတဝ်းနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတွော့ꩻ ငွိုးဗော့ꩻထာꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေလဲ့ ရီခန်းအသွꩻ ဗွေႏသျင်ႏဖုံႏ- "ကိုရင် မဏ္ဍလနှင့် ဘယ်သူရန်ဖြစ်တာတုန်း"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ရီပါꩻပါꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ရိုꩻဒျာႏ'မာꩻဗာႏတဝ်း'တဲင် ခွန်ကုဝေ စဉ်ꩻစာꩻမနဲးခုဲင်ႏထိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ သျင်ႏမဏ္ဍလနဝ်ꩻ အဗွေႏစင်ꩻအဝ်ႏ၊ အဗွေႏစင်ꩻနဝ်ꩻ ဘွဲ့တောႏ"ဦးဝီရိယ"နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အဗွေႏစင်ꩻ ခွန်းဝင်ꩻတွယ်ႏဝင်ꩻဟောင်း-ယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ရီလုဲင်ႏခန်း အဗွေႏစင်ꩻသွူ။ "ဦးဝီရိယ- ကိုရင်မဏ္ဍလကို ရိုက်သလား" "မရိုက်ရပါဘူး၊ ဆဲလဲမဆဲပါဘူး" ဦးဝီရိယ ထွိုင်ႏရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ ယူႏယိန်းခုဲင်ႏခုဲင်ႏစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ သျင်ႏမဏ္ဍလ မီႏထွာတစွိုးစွိုးနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ ထွဉ်ႏဒွိုႏတသီႏတဲင် ခွန်ကုဝေ တာႏဝွန်ႏတကင်ꩻတဝ်း-ယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ တဒေါ့ꩻတဝ်းဒွုမ်ထာꩻ သျင်ႏမဏ္ဍလယို ခွေအီႏမာꩻဖေႏဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနေား-ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ အဝ်ႏအွꩻတသီႏထီတွင်ꩻ အဝ်ႏစဉ်ꩻစာꩻပါခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အတွင်ꩻနဝ်ꩻ အခိန်ႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ လုတ်ꩻတလုတ်ꩻကို ခလꩻနွို့ဗာႏတဝ်းဒွိုန်း၊ တသီႏထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ဆဲ့ꩻဗာႏတဝ်းဒွိုန်းတဲင် ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ပယောဂထာꩻဆာ၊ ထာꩻဗွို့ꩻထာꩻမွို့ꩻရောႏဂါႏနဝ်ꩻ ရီစဲစ်ဆေꩻတဒါႏတဝ်းသွူ။ ဒါႏတဝ်းလဲ့ သံးအဝ်ႏလိုႏစဲစ်ဆေꩻလဲန်းတဲင် အဝ်ႏစဉ်ꩻစာꩻယပ်ꩻ၊ စဉ်ꩻစာꩻခုဲင်ႏခန်းထာꩻသွူ။ အဝ်ႏတဆင်ႏနဝ်ꩻ ယူႏလꩻခန်းငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻ၊ ခွန်ကုဝေသီး အသောကာရုံ ငဝ်းဝုဲင်ႏဘုရာꩻကို ဂါႏထာႏတပုဒ်နဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ အဝ်ႏသဖော်ꩻကျခန်း အဓိပ္ပါယ်ႏတဲင် "ခံႏအီစွဉ်ႏ"ဆုံꩻဖျတ်ခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ခွဲႏထေ့ထွူသျင်ႏမဏ္ဍလတွော့ꩻ စူပင်စေႏနဝ်ꩻ ထူႏသဲဥဉ်ခန်း သျင်ႏမဏ္ဍလစူဒေင် ပင်ထွေထွူတဲင် ရွစ်ခန်း- "သုဝဏ္ဏဘူမိံ ဂန္တွာန၊ သောဏုတ္တရာ မဟိဒ္ဓိကာ။ ပိသာစေ နိဒ္ဓမေတွာန၊ ဗြဟ္မဇာလမဒေသိသုံ။ ဂါႏထာႏယိုသွူ။ ရွစ်ဂါႏထာႏယို ထွိုင်ႏသွတ်ꩻနဝ်ꩻ သျင်ႏမဏ္ဍလလဲ့ ကျံႏငင်ႏလွစ်ခန်း အစူသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေလဲ့ "အလွိုးမွေးလဲန်း"ယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ သဲဉ်ꩻတဉ်ႏသဲဉ်ꩻခြေင်းခန်း အစူပင်ထွေ ကအဝ်ႏသဲဉ်ꩻနဝ်ꩻတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေနဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏစူပင်ထွေတဲင် တဗꩻထွူအငင်းတဆင်ႏတွော့ꩻ- "ကဲ-မိစ္ဆာကောင် ရှမ်းဦးဇင်းကို ဘာမှတ်တုန်း" ဖြောင်းလဲ့ ဒေါ့ꩻခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကုဝေ တဗꩻထွူတဆင်ႏတွော့ꩻ ဖြောင်းလဲ့ ထွိုင်ႏဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ သျင်ႏမဏ္ဍလလဲ့ စွုန်းခန်းဒျာႏတဲင်- "ဦးဇင်း-ဦးဇင်း၊ တပည့်တော်ကို မရိုက်နဲ့တော့၊ တပည့်တော် သတိရပြီ"ဒေါ့ꩻချာခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏစွုန်းတွော့ꩻ ခွန်ကုဝေထွိုင်ႏရီ"ကိုရင်ဘာဖြစ်တုန်း"နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻခြုဲင်းနယ်ခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ "စောစောက တပည့်တော်ဆေးကြိုနေတုန်း မှောင်စအချိန်မှာ မီးဖိုဆောင် အပြင်ဘက် ဖျောက်ဆိတ်ပင်အောက်နေ၍ ခွေးနက်ကြီးတစ်ကောင် မီးဖိုဆောင်အတွင်းကို ပြေးဝင်လာတယ်ဘုရား၊ အဲဒီခွေးနက်ကြီး တပည့်တော်နားရောက်တော့ တပည့်တော်လန့်ပြီး မေ့သွားတယ်ဘုရား၊ ဆေးအိုးယူပြီး ဒီပေါ်တက်လာတာ၊ အရှင်ဘုရားကိုကပ်တာ၊ ဒီကုဋင်ပေါ်ထိုင်နေတာ တပည့်တော်သတိမရဘူး၊ ခုန အရှင်ဘုရား ဂါထာရွတ်ပြီးရိုက်မှ သတိရတာပါဘုရား" တဲႏနဝ်ꩻမာꩻငါနဝ်ꩻ အသောကာရုံကျောင်ꩻကိုနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေယို "ရှမ်းဦးဇင်း၊ ရှမ်းဦးဇင်း"ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် မဉ်ꩻမနဲးတန်ထိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ တွိုႏဆုဲင်ꩻ အဝ်ႏခါႏနီသိုမ်လာရပ်နဝ်ꩻ ဗွေႏစင်ꩻတပါꩻ ပြန်ႏစေလိတ်ကျောင်ꩻ တလင်ꩻကို ထွီႏဖင်းဗော့ꩻတဲင် သꩻဝꩻတွော့ꩻ သꩻတဖုံ၊ သꩻတနွော့ꩻတငါစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ ထွိုင်ႏနုဲင်းမွူးရဝ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ ဖျော်လွဉ်ခွန်ကုဝေထျꩻတွော့ꩻ ခြုဲင်းနယ်ခန်း ဝွေꩻသꩻကတနွော့ꩻဗာႏထာꩻ အခရာႏသွူ။ ခွန်ကုဝေလဲ့ ထင်းဒျာႏ သꩻဝꩻလွဉ်ꩻငါႏတဲင် သꩻတဖုံဒျာႏ နုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ ခြုဲင်းနယ်အခရာႏထွူ အာႏရုံႏပျု ရတနာႏသိုမ်ပါꩻ၊ ဝိဇ္ဇာႏသီႏဆရာႏသီး အဗွန်အဟုံႏ အာႏရုံႏအကေꩻဇူꩻတွော့ꩻ ခွိုင်းကသေ ခွိုင်းကဒါႏ ရွစ်ခန်း ဖေႏခန်းအမိန်းထွူတဲင်- "ကဲ-ရပြီ၊ ကောင်းသွားပါလိမ့်မယ်" ရိုꩻဖေႏခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏစင်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ ထွိုင်ႏထိုꩻခန်းဒျာႏသွူ။ ဟဝ်-တဟဝ်တဝ်းသေတဝ်း၊ ဗွေႏစင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ တဖျော်ဆုဲင်ꩻထဲင်း တဝ်းဒွုမ်သွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ အထွာအကုဲင်နုဲင်းယိုလဲ့ ခွန်ကုဝေအဝ်ႏထွာ သွဉ်လိတ်သားဘဝ၊ အဝ်ႏအုံပခုက္ကူတွင်ꩻနဝ်ꩻ မော့ꩻဗာႏဖို ကျုံႏဗာႏဖိုသွူ။[၁][၂]