အဟွုန်အထီႏမီႏဆေ့ꩻ
အဟွုန်အထီႏမီႏဆေ့ꩻနဝ်ꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
နီဗွေႏဘုရာꩻကဟော်ꩻခါꩻဒါႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၃၈)ပါꩻနဝ်ꩻ ပါဠိဂါႏထာႏပေါင်ꩻ အဝ်ႏ(၁၀)သွူ။ ဂါႏထာႏတဆီအကို တဂါႏထာႏယို ကဲန်းအာအာနဝ်ꩻ မင်္ဂလာႏတရာꩻပါသော့ꩻ (၃)ပါꩻလဲ့ ကဲန်းဆေ့ꩻဆေ့ꩻနဝ်ꩻ ပါသော့ꩻ(၄)ပါꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ (၅)ပါꩻလဲ့အဝ်ႏသွူ။ ဂါႏထာႏတဆီအကို တတိယဂါႏထာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏနုဲင်းလယိုအတွိုင်ꩻသွူ။
တတိယဂါႏထာႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ဗာဟုဿစ္စဉ္စ သိပ္ပဉ္စ၊ ဝိနယော စ သုသိက္ခိတော။ သုဘာသိတာ စ ယာ ဝါစာ၊ ဧတံ မင်္ဂလ မုတ္တမံ။
တတိယဂါႏထာႏ မင်္ဂလာႏတရာꩻ (၄)ပါꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
၁။ အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတအာ၊ ၂။ ဒါႏစူမုꩻ စက်မုꩻ ထာꩻဒါႏပညာႏတမျိုꩻမျိုꩻ၊ ၃။ နမ်းကျင်ꩻတရာꩻဟဝ်၊ ၄။ ဒေါ့ꩻဒါႏငဝ်းအွီႏ ငဝ်းယေန်ႏကေႏမျိုꩻ။ မင်္ဂလာႏတရာꩻ ယို(၄)ပါꩻအကို အမုဲင်(၁) မင်္ဂလာႏတရာꩻ "အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတအာ"ရိုꩻနဝ်ꩻတဲင် အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတမီႏအာနဝ်ꩻ ထွာမင်္ဂလာႏတရာꩻလဲ့ အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတမီႏဆေ့ꩻနဝ်ꩻ ထွာတဝ်းမင်္ဂလာႏတရာꩻ၊ မင်္ဂလာႏတရာꩻကုဲင်ထိုꩻ အဓိပ္ပါယ်ႏလꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတဆေ့ꩻတွော့ꩻ မင်္ဂလာႏတရာꩻတအဲန်ထဝ်း၊ ဘဝကကုဲင်ထိုꩻဗာႏ ဝွတ္ထုသက်သေႏနဝ်ꩻတဲ့ အင်းဝခေတ်၊ မင်းကြီးစွာစော်ကဲစိုးဒျာႏနေနေသွူ။ ကောဇာသက္ကရေဇ် (၇၃၅)ဗာႏနေင်ႏ၊ အင်းဝခေတ်၊ မင်းကြီးစွာစော်ကဲစိုးလက်ထက်နဝ်ꩻ ရခဲင်ႏခွန်ဟော်ခံꩻ ကွီလွဉ်ခွန်ဟော်ခံꩻအလောင်ꩻ မင်းကြီးစွာစော်ကဲထျꩻ တဖြာꩻသွူ။ မင်းကြီးစွာစော်ကဲနဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻလွေꩻခန်းအလီꩻပေႏ "စောမည်း"နဝ်ꩻသွူ။ စောမည်း ကထွိုင်ႏအီႏလွေꩻ ရခဲင်ႏခမ်းနဝ်ꩻ အမတ်တန် ဝန်မင်းရာဇာနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻလွေꩻဖေႏခန်း ငဝ်း(၃)ငွါနုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ (၁) တောမ်ႏကျင်ꩻမွော့နုဲင်းထန်ꩻခူꩻ ထန်ꩻမွူးနဝ်ꩻနေား။ (၂) ကျင်ꩻဒျာႏသွော့နုဲင်း ညောင်ႏခူꩻ ညောင်ႏမွူးနဝ်ꩻနေား။ (၃) မီႏအိုပ်ချုက်ခမ်းထီနဝ်ꩻ ထွားနုဲင်းသွော့ညဝ်ႏသီးနဝ်ꩻနေား။ အမတန်ကမဲန်ဒေါ့ꩻနဝ်ꩻ နုဲင်းယိုဒျာႏသွူ။ ထန်ꩻခူꩻထန်ꩻမွူးသီးနဝ်ꩻ အခူꩻတန်၊ အမွူးထိုစွဉ်ႏလဲ့ လိုꩻသီးအာႏကွိုꩻတလꩻတဝ်းတဲင် ထွားနုဲင်းမွော့ ထန်ꩻခူꩻထန်ꩻမွူး ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏ၊ ညောင်ႏနဝ်ꩻ အခူꩻပေႏစွဉ်ႏလဲ့ လိုꩻသီးအာႏကွိုꩻအုံကွူႏဗာႏ အဟေ့ꩻတဲင် ထွားနုဲင်းသွော့ညောင်ႏမွူး ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏ၊ ညောဝ်ႏသီးနဝ်ꩻ အရေꩻမီႏတွိုႏမꩻ ထေအစူမီႏအတွိုင်ꩻ ခွန်သီးယိုလဲ့ အရေꩻမီႏတွိုႏမꩻ ထေပျꩻဗာႏအာႏဏာႏ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။ စောမည်းနဝ်ꩻ ထာꩻသေထာꩻဒါႏ ဉာဏ်ႏပညာႏ ထာꩻရိတ်ခေႏ ဗဟုသုတဆေ့ꩻတဲင် အမတ်တန် ကရေႏဒါႏအဓိပ္ပါယ်ႏယို ဝွေꩻတသေနာႏတဝ်းတွော့ꩻ ပေါႏတွိုႏသဲင်ꩻ ရခဲင်ႏခမ်းလဲ့ ပျꩻစွဉ်ႏအာႏဏာႏတွော့ꩻ ထန်ꩻမွူး၊ ညောင်ႏမွူး ကားကအဝ်ႏယို အွဉ်ႏခွထိုꩻလို့စွဉ်ႏ၊ ညောဝ်ႏကားကအဝ်ႏယို အွောန်ႏမာꩻသီလို့စွောန်ႏသွူ။ ထွိုင်ႏခွလို့ထန်ꩻမွူးနဝ်ꩻ အီႏတဲမ်းသော့ꩻလိတ်တာႏ ထန်ꩻလာႏတအဲန်ထဝ်းဒွုမ်တဲင် ရဟန်ꩻသံဃာႏသီးလဲ့ ထာꩻမာꩻအဲန်ထဝ်းဒွုမ်၊ ပညာႏရေꩻလဲ့ ထဲ့ဖွိုႏထိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ ညဝ်ႏထွိုင်ႏအဲန်ထဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻ ယူးဖုံႏလွိုင်ႏအာလွည်၊ အဲင်ႏကုဲင်လို့ဗွူမွူးဖုံႏသွူ။ ယူးထွိုင်ႏလွိုင်ႏနဝ်ꩻ လိုꩻဖုံႏလဲ့ မော့ꩻလွရောႏဂါႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏသွူ။ လိုꩻတောမ်ႏဖိုးပနား တိရစ္ဆာန်ႏဖုံႏ သီကုဲင်ပျင်ႏဗာႏထာꩻတွော့ꩻ အံႏမအံႏအဝ်လွထာꩻဖုံႏသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ လိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ နွောင်ꩻဒွုမ်ယူးတွော့ꩻ ယူးကအုံခိုႏဒါႏ ဗွူယုံး ဗွူတရွောင်ဖုံႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ လံးဖုံႏလဲ့နဝ်ꩻ လဲ့ꩻထံစွောန်ႏတောမ်ႏမေႏတွော့ꩻ ဖင်းထိုꩻအုံတရွို့ꩻရွို့ꩻတေားဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ တဲႏနဝ်ꩻမာꩻငါနဝ်ꩻ "ကြွက်မနိုင် ကျီမီရှို့"ကရိုꩻဒါႏ မန်းငဝ်းတွိုင်ꩻယိုတဗာႏလဲ့ ပေါႏလွဉ်စွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
ကောပ်ဗဟုသုတဆေ့ꩻတွော့ꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ကထွာဗာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ စောမည်းယို ကောပ်အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတဆေ့ꩻတွော့ꩻ ထွာလွဉ်ဗာႏသွူ။ ထွိုင်ႏထွာလွဉ်နုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ရခဲင်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး တလိုႏဒွုမ်၊ တမဲန်လꩻဒွုမ် စောမည်းတွော့ꩻ တောႏလန်ႏပုံႏကန်ႏလွေꩻစောမည်းတဲင် စောမည်းလဲ့ အုံတလꩻဒွုမ်၊ ဟဲ့ꩻတောမ်ႏအပိုအမာ၊ ဟဲ့ꩻတောမ်ႏအသွဉ်းအသယ်ႏမန်းဖုံႏတွော့ꩻ တောမ်ႏသင်္ဘောꩻထီ ဖင်းသဲင်ꩻချာဗာႏ အင်းဝခမ်းကိုသွူ။ တဲႏနဝ်ꩻမာꩻငါ ရခဲင်ႏခမ်းယို မန်းတအုပ်ချုက်ဗာႏဒွုမ် ခမ်ႏသုမ်ꩻထိုꩻဗာႏခန်းဒျာႏသွူ။ စောမည်းယိုလဲ့ "ကောပ်ပွိုးနာꩻတွော့ꩻ နီမန်းလိုꩻမျိုꩻ မဲ့ငါပေႏဗာႏ၊ တခမ်းတောမ်ႏတခမ်း မေတ္တာႏကုဲင်ဗာႏဗာႏလွဝင်ꩻ"ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ မင်းကြီးစွာစော်ကဲဆောမ်ꩻ မာꩻသီထိုꩻခန်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ စောမည်းနဝ်ꩻ ကောပ်ဗဟုသုတဆေ့ꩻတဲင် သီဗာႏထာꩻရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
ဥပဒေသ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတမီႏအာနဝ်ꩻ ဝင်ꩻကဒေါ့ꩻဒါႏငဝ်း အင်းရွယ်ႏချက်ယို သေနာႏဒျာႏ၊ ဗဟုသုတထွိုင်ႏအဲန်ထဝ်းနဝ်ꩻ ယူႏဖြောင်ရာꩻ၊ သꩻထင်းရာꩻမာꩻတဲင် စစရာႏရာႏ မာႏလို့ဒါႏသွူ။ ထွိုင်ႏမာႏနဝ်ꩻ ခမ်ႏဗာႏဝင်ꩻမာꩻသီ နုဲင်းစောမည်းယိုနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻဘဝယို အဝ်ႏလိုႏငါႏ အဟွုန်အထီႏ ဗဟုသုတအာသွူ။ "နမ်းတောမ်ႏနမ်း တာႏဝွန်ႏဒျာႏ" -ထွီႏလဲ့ ထွီႏနမ်း ခေါမ်ꩻချာဒျာႏ ညဝ်ႏလဲ့ ညဝ်ႏနမ်း ထိုမ်ႏလွူးဗာႏ လိုꩻလဲ့ လိုꩻနမ်း အဝွန်ႏတာႏ နုဲင်းယိုလွောန်းလွောန်း သတ္တဝါႏ။[၁][၂]