အုဲင်ႏပြဲင်ႏဝင်ꩻဝါꩻမာ
"အုဲင်ႏပြဲင်ႏဝင်ꩻဝါꩻ အုဲင်ႏပြဲင်ႏဝင်ꩻမာ" နီပအိုဝ်ႏသီး အမာႏနယိုတမျိုꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ မာႏနကေန်ꩻ၊ မာႏနမွ၊ မာႏနဖြန်၊ နဝ်ꩻတကာႏတဝ်း လိုꩻမျိုꩻအဆက်ဆက် လင်ꩻထဲ့ဖွိုႏအီနဝ်ꩻသွူ။ မာႏနကေန်ꩻ မာႏနဖြန်ကရိုꩻနဝ်ꩻ အလင်တမွေးတဝ်း တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ သဖော်ꩻတူႏ၊ သဖော်ꩻလꩻဝင်ꩻတဲင် တောႏလမ်းတောႏပါႏ အုံညီꩻဆက်ဆံႏဝင်ꩻ၊ ကတောႏလမ်းတောႏပါႏစနဝ်ꩻ နုဲးစွဉ်ႏ တဖဒါႏတဝ်းဒွုမ်ဝင်ꩻ၊ တအွဉ်ႏကုဲဒါႏတဝ်းဒွုမ်ဝင်ꩻ၊ ဟွုန်ရက်ငါႏဝင်ꩻနဝ်ꩻ တဖြာꩻတွံႏတဖြာꩻနဝ်ꩻ ချီꩻမွမ်ꩻဝင်ꩻ၊ အံႏဖြာႏဝင်ꩻ၊ မျောက်ပင်ႏဝင်ꩻနဝ်ꩻ တလို့ဒါႏတဝ်း၊ နုဲးစွဉ်ႏဒျာႏ အအေႏတအဝ်ႏတဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻသွူ။
တောႏလမ်းတောႏပါႏထွူနဝ်ꩻခါ အုံညီꩻမွိုးအုံညီꩻဖါနဝ်ꩻ မဲဉ်ရက်တွိုင်ꩻ ရက်ဗာႏတဝ်း၊ မဲဉ်ပျောႏတွိုင်ꩻ ပျောႏဗာႏတဝ်း၊ စီꩻပွာꩻရေꩻလဲ့ မွိုးဖါသီး ချုက်ချယ်ႏဒျာႏ၊ မီႏအုံခေါ်စွဉ်ႏဒျာႏ လမ်းပါႏနဝ်ꩻမꩻ တမာဝါꩻသဖော်ꩻအတွိုင်ꩻ ရက်ဗာႏ၊ ပျောႏဗာႏပါ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻလဲ့ ကမ်းသꩻတယ်ႏထောင်ႏဗာႏ သꩻအွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် အဝ်ႏအမွိုးအဖါထျꩻထိုꩻလင်ꩻ၊ ထောင်ႏတသာစွဉ်ႏဒျာႏ လမ်းတဗာႏတဲင် တမာဝါꩻဝင်ꩻသနီ သဖော်ꩻကအဝ်ႏအတွိုင်ꩻ အထာꩻကျံႏအဝ်ႏအတွိုင်ꩻ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻတဲင် တမာဝါꩻ ပျောႏသွင်ႏလွတ်လွတ်လပ်ပ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ တောႏလမ်းတောႏပါႏစနဝ်ꩻ ဝါꩻလဲ့ရက်အမာ၊ မာလဲ့ရက်အဝါꩻတဲင် နာꩻအပဲစ် ခွေတထီႏတဝ်း၊ ခွေအပဲစ် နာꩻတထီႏတဝ်း၊ မီႏထီႏလဲ့ တဖြာꩻတွံႏတဖြာꩻ ခန္တီႏဝင်ꩻ၊ သယ်ꩻခံႏဝင်ꩻ အဝ်ႏလꩻဒျာႏ၊ မွူးနီꩻပေါင်ꩻ မွူးလာပေါင်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻ ကထင်ႏညလွဉ် ပိုကထင်ႏအဝ်ႏလွဉ် တဖြာꩻနီဖြာꩻနဝ်ꩻ အထာꩻကျွိုက်ထာꩻရက်ဝင်ꩻ ကွဲးဆေꩻဆေ့ꩻ၊ ကွဲးရွောင်င်၊ ကွဲးသွီသွီလွဉ်တဲင် တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ မာႏပသာႏ ချို့ꩻယင်ꩻပသာႏငါလဲ့ ခန္တီႏဝင်ꩻ သယ်ꩻခံႏဝင်ꩻ တအဝ်ႏတဝ်းဒွုမ်တဲင် ထေလီစွဉ်ႏဒျာႏဝင်ꩻအပဲစ်နဝ်ꩻသွူ။
ကထင်ႏထွာနုဲးနဝ်ꩻခါ အမာလဲ့ ထုမ်ႏအဝါꩻအပဲစ်တဲင် ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏလမ်းဖူꩻကိုတကာႏတဝ်း တွိုႏဗꩻလွေꩻပါစွဉ်ႏဒျာႏ ဒုံခါႏ ဒုံဖူꩻ ပေႏတန်ဖြားဆားသေလို့၊ ထာꩻဝင်ꩻသꩻလွစ်ကင်ꩻတဲင် ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ ဝင်ꩻအပဲစ်နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတကာႏတဝ်း အနမ်းနဝ်ꩻလဲ့ ကားဒျာႏအသꩻထင်း မာꩻငီႏငါစွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ အဝါꩻနဝ်ꩻလဲ့ ပီပီနုဲင်းအမာ၊ ထုမ်ႏစွဉ်ႏအမာအပဲစ်တဲင် တလမ်းထင်ႏ တလမ်းလင်ꩻ လယ်ႏဖြဝ်ႏဒျာႏအမာတဟဝ်တဝ်းအကျောင်ꩻခရာႏတဲင် ဝါဝွတ္တရာꩻကုဲတဲင် မာꩻငီႏငါ လော်ငီႏငါ ဗေင်ႏငီႏငါတောတောဒျာႏ ဝင်ꩻလမ်းဝင်ꩻပါႏ၊ ထာꩻမာꩻထာꩻခွုမ်လဲ့ တယူႏတဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻသွူ။
မွူးနီꩻပေါင်ꩻကထင်ႏအာ မွူးလာပေါင်ꩻ ကထင်ႏညတဲင် ဒေါသမေႏကွဲးတန်န် ကွဲးလျားလျားလွဉ်တဲင် တမာဝါꩻနဝ်ꩻ ကတောႏလံးစ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ကဟွုန်ရက်ဝင်ꩻပုံႏ၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ခန္တီႏဝင်ꩻ သယ်ꩻခံႏဝင်ꩻပုံႏနဝ်ꩻ တယူႏလꩻတဝ်းဒွုမ်၊ တစဉ္စာꩻလꩻချာတဝ်း၊ တတွေꩻလꩻချာတဝ်းဒွုမ်၊ ပစ္စေꩻအခေႏအနေႏ အီႏကုဲင်လဲ့ သတိꩻမလꩻ၊ ပိုပေႏဖုံႏ အီႏတစက်ꩻတစုဲင်လဲ့ မယူႏတွေꩻ၊ မွိုးဖါဝွတ္တရာꩻကုဲ မွိုးဖါလဲ့ မထောက်ထွား၊ ဖူးဝေးလဲ့ မငဲ့ညာႏ၊ ဒေါသမေႏတနျာႏနျာႏ "ခွေမꩻဒါႏ၊ ခွေမꩻကျ"အွဉ်ႏသꩻနုဲးနဝ်ꩻတဲင် တမာဝါꩻ ဖစွဉ်ႏဒျာႏဝင်ꩻတဖူꩻနဝ်ꩻသွူ။
ဖဝင်ꩻတဖူꩻ အွဉ်ႏကုဲဝင်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ တထွူတဝ်းဒွိုန်း၊ အမာႏနသိုႏ အမာႏနဖျင်ꩻ ကျောင်ႏထဲင်းင်းဖျင်တဲင် အခိုလဲ့ "အုဲင်ႏဗာႏတဝ်းဝွေꩻလဲ့ ထုမ်ႏဖျင်မူႏတဖြာꩻ"အွဉ်ႏသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် တောႏလမ်းတောႏပါႏဖျင်ဒျာႏ၊ အမူႏလဲ့ "လိုꩻခိုနုဲင်းဝွေꩻနဝ်ꩻ လိုႏမုဲင်ꩻခါလဲ့လꩻဒျာႏ"သꩻအွဉ်ႏနုဲးနဝ်ꩻတဲင် တောႏလမ်းဖျင်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကတောႏလမ်းတောႏပါႏဝင်ꩻနုဲးနဝ်ꩻခါ သꩻပိုသꩻဝါꩻ မတ်နုဲးနဝ်ꩻတဲင် တောႏလမ်းတောႏပါႏတမွေးတဝ်း၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ တမဲဉ်ခံႏတဝ်းဝင်ꩻတဲင် တောႏလမ်းတောႏပါႏဒျာႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ တညတဝ်း၊ ကတောႏလမ်းဆုဲꩻနဝ်ꩻလဲ့ တညတဝ်း၊ အွဉ်ႏကုဲဖျင်ဒျာႏဝင်ꩻ၊ ဖဖျင်ဒျာႏဝင်ꩻ တဖူꩻနဝ်ꩻသွူ။ တမာဝါꩻ ကထင်ႏအွဉ်ႏကုဲဝင်ꩻနုဲးနဝ်ꩻလဲင်ႏခါ- (၁) စီꩻပွာꩻရေꩻကုဲချို့ꩻယင်ꩻဒါႏ (၂) ပိုလီꩻလဲ့ တစက်ꩻတစုဲ (၃) မီႏတစက်ꩻတစုဲတဝ်းလဲ့ ထွာဒါႏ လိုꩻပေႏလွင်ꩻ၊ လိုꩻပေႏဖွီ (၄) မွိုးဖါဝွတ္တရာꩻကုဲ၊ မွိုးဖါဝွတ္တရာꩻကေႏတဝ်း (၅) ပိုလီꩻလဲ့ ရိုႏသေႏတဝ်းဒွုမ်မွိုးဖါ၊ သွင်ꩻဖွီလွဉ်ဒါႏမွိုးဖါ (သျင်ꩻလွေꩻနယ်က အခရာႏတမျိုꩻစီႏ-တွမ်ႏမွိုးဖါဝွတ္တရာꩻငတ်ꩻပါꩻ)[၁][၂]