စင်ꩻတန်ဓမ္မသာမိ

ထေရုပ္ပတ္တိအအဲဉ်ႏ

ဝွေꩻဗွေႏယိုနဝ်ꩻ ဇာႏတိ သထွုံႏခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏသထွုံႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏသိမ်ႏတွူး (သိမ်ဆိပ်)၊ ဝေင်ꩻကျိုက်ကော်ထျꩻ ဒုံထီပုံꩻ၊ လွူးသက္ကရာဇ် ကောဇာနေင်ႏ ၁၂၇၆-ဗာႏ၊ လာဝါႏခေါင်ႏဆန်ꩻ (၄)နီꩻ၊ မွူးနီꩻ-စနေႏ၊ မွူးဟာခိုႏ (၉)နားရီႏခိန်ႏ၊ ဖြားစန်းလ+မွိုးသုဲင်ꩻဖွန်ႏ (သဲမုံ)သီး ပိုဝင်ꩻလစ်ꩻအကို ဝွေꩻဗွေႏယို ထွာအပေႏသွတ်ꩻ၊ အမဉ်ꩻလမ်းနဝ်ꩻ ခွန်ထွန်းလဲင်ႏ၊ (အဖါဖြားနဝ်ꩻ လိုꩻဇာႏတိခမ်းကောင် တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏကို)နဝ်ꩻသွူ။

အသက်ထင်ႏလꩻ (၇)နေင်ႏနဝ်ꩻ အုံကျောင်ꩻအင်းဒိတ်၊ ဒုံထီပုံꩻ ကျောင်ꩻဆရာႏတန် ဦးကလာꩻတွမ်ႏ စူထောက် ဆရာႏအောင်ႏမဲန်း သီးထျꩻတဲင် အသက်လꩻ(၁၃)နေင်ႏကို အောင်ႏစတုတ္ထ (လစ်ꩻတန်ꩻ)နဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၂၈၉-ဗာႏ၊ လာဒဲဉ်သီႏကိုနဝ်ꩻ ဗုဲင်သျင်ႏ ဗွေႏဗွန်သုဝဏ္ဏ ကျောင်ꩻခြုံႏဝွိုန်ꩻထျꩻတဲင် သွဉ်စလိတ်လိုꩻကျောင်ꩻ ပရိတ်တန် သျင်ႏကျင်ꩻ သင်္ဂြိုဟ်ႏ သဒ္ဒါႏကစဖုံႏသွူ။ နေင်ႏ ၁၂၉၈-ဗာႏ၊ လာဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻ (၁၃)နီꩻနဝ်ꩻ ဗုဲင်စင်ꩻ ထွာရဟန်ꩻ အွိုးသိမ်ႏခဏ္ဍ ကျောင်ꩻခြုံႏဝွိုန်ꩻကို၊ ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏယို ဗွေႏဗွန်ဂန္ဓမာႏလာႏ ကျောင်ꩻဒုံခါႏ (ရွာကြားသွူ)။ ထွာထွူရဟန်ꩻခါ အုံချာဗော့ꩻ ကျောင်ꩻခြုံႏဝွိုန်ꩻနဝ်ꩻ တဝါႏ၊ လွေꩻအုံတော ကျောင်ꩻသောက္ကျာႏမန်ႏ လိတ်သွဉ်တွိုက် နီဝါႏ၊ လွေꩻအုံတောယင်း ဘေꩻအဲဉ်ထဝ်းတွိုက် (ဘေးမဲ့) ဝေင်ꩻမန္တလေꩻတဝါႏ၊ အောင်ႏလꩻခန်း အစိုꩻရပွယ်ꩻစေလိတ် အရန်းပေႏ (ပထမပေႏတန်ꩻ)နဝ်ꩻသွူ။

ကျောင်ꩻမွဉ်ခြဲင်တကာႏအမျာꩻ လင်ꩻပင်ꩻတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖြားနရိန္ဒ ကျောင်ꩻဓမ္မကာရီ၊ တထာကတူႏ (တံတားဦး)နဝ်ꩻ ကျွꩻထင်ႏပျုသာႏသနာႏ တောင်ႏကီꩻတဲင် ဟဲ့ꩻထင်ႏပါဝွေꩻဗွေႏတွော့ꩻ နေင်ႏ ၁၃၀၇-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻ (၂)နီꩻနဝ်ꩻ ကျွꩻထင်ႏစ လာဆန်ꩻ (၉)နီꩻနဝ်ꩻ တွိုႏဖျောဝ်စခမ်းကောင် တောင်ႏကီꩻယိုသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၀၈-ဗာႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏစေဖြေႏ အောင်ႏလꩻထဲင်းယင်း အစိုꩻရပွဲꩻစေလိတ် အတန်ꩻတလောင်ꩻ (ပထမတလောင်ꩻတန်ꩻ)နဝ်ꩻသွူ။ တဲႏနဝ်ꩻမာꩻငါ ချꩻကိုလိတ် ပျုကိုသာႏသနာႏတွင်ꩻ ကျိုꩻဆောင်ႏဖေႏ သာႏသနာႏကိစ္စဖုံႏနဝ်ꩻရာꩻ -

1. ကျောင်ꩻတောင်ႏကီꩻ ရန်ႏကုန်ႏ
2. ဖြဝ်ꩻကောင်ရွေꩻ ဂဏသမူဟအစွိုꩻကိုနဝ်ꩻ အကျိုꩻဆောင်ႏ
3. ရဟန်ꩻပေႏ (ရဟန်းပျို) အစွိုးကိုနဝ်ꩻ အကျိုꩻဆောင်ႏ
4. ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲꩻအစွိုꩻကိုနဝ်ꩻ အကျိုꩻဆောင်ႏတပါꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏယိုနဝ်ꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻအတွက် ကျွꩻလင်ꩻအုံအဝ်ႏ အုံပဆားယို့ဆောင်း ကျောင်ꩻနောင်ကျောႏ ဝင်ꩻနဲႏသီႏသဲင်ႏကိုတွင်ꩻ- နေင်ႏ ၁၃၂၂-ဗာႏ၊ လာတောႏလင်ꩻဆန်ꩻ (၈)နီꩻ၊ မွူးယာ (၁၂)နားရီႏခိန်ႏ သက်တောႏ (၅၇)၊ ဝါႏတောႏ (၃၄)ဝါႏအကို ဘဝလူꩻခွင်ႏ လွဉ်ႏစံႏတောႏမူႏခန်းဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။

ကတဲမ်းသေꩻဒါႏ လိတ်ဖွူꩻလိတ်စောင်ႏဖုံႏ

ဝွေꩻဗွေႏအဝ်ႏမွန်တွင်ꩻ စွိုးခွိုꩻအမျိုꩻသာꩻ ဘာႏသာႏ သာႏသနာႏရေꩻတွက်တာႏ ကတဲမ်းထေသေꩻခါꩻဒါႏ လိတ်အုပ်လိတ်စောင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻရာꩻ လငါဖုံႏယိုသွူ။

1. မဲ့နားဗွောင် (ပထမတွယ်ꩻ) (နျꩻထွူ-၁၃၂၁-၁၃၂၄)
2. မဲ့နားဗွောင် (ဒုတိယတွယ်ꩻ) ( ။ ၁၃၂၄)
3. မဲ့နားဗွောင် (တတိယတွယ်ꩻ) ( ။ ၁၃၂၆၊ ၁၃၂၇)
4. ဥပမာႏဝတ္ထု (ပထမတွယ်ꩻ) ( ။ ၁၃၂၈)
5. ။ (ဒုတိယတွယ်ꩻ) ( ။ ၁၃၄၄)
6. ပအိုဝ်ႏလင်္ကာႏထွꩻခေတ် ( တွဲႏနျꩻ - ၁၃၂၄၊ ၃၀၊ ၄၀)
7. ဘာႏသာႏလိတ်စောင်ႏပေႏ ( ။ ၁၃၃၁)
8. လိတ်တမိုန်ႏစောင်ႏ (ပထမတွယ်ꩻ) နျꩻထွူ - ၁၃၃၇
9. လိတ်မဲ့မန်ႏစောင်ႏ ( ပထမတွယ်ꩻ ) ။ ၁၃၄၂
10. ငဝ်းဆုမ္မꩻမင်္ဂလာႏ ။ ၁၃၁၄-၁၃၃၈
11. ဘာႏသာႏတရာꩻ ။ ၁၃၂၄
12. အမာႏအဝ်ႏမꩻ ပျုပျင်ႏလꩻ ။ ၁၃၆၁
13. လိတ်တမိုန်ႏစောင်ႏ ဒုတိယတွယ်ꩻ (နျꩻတဝ်းဒွိုန်း)
14. မင်္ဂလာႏအနက်လင်္ကာႏ ။
15. မင်္ဂလာႏ အရီအဖြေႏ ။
16. ပအိုဝ်ႏလင်္ကာႏ မင်္ဂလာႏလိတ်စောင်ႏ ။
17. ဘုရာꩻ တရာꩻ သံဃာႏဂုဏ်ႏတောႏ ။
18. တသီႏလိတ်စောင်ႏ ။
19. မဲ့နားဗွောင် ဂဏန်ꩻသင်္ချာႏစောင်ႏ ။
20. ခင်ꩻကထိန်ႏ အရီ အဖြေႏ ။
21. ဝွဋ်တောႏ ၁၂-ပါꩻ ကဗျာ (၈)ဖြုံႏ ကစဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

ထေရုပ္ပတ္တိနိတန်ꩻ

ကလဲဉ်းခိုႏချာ မဟာမစာႏနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏသီး သာႏသနာႏဖဲ့ꩻ ဘာႏသာႏဖဲ့ꩻ ပညာႏဖဲ့ꩻယို အဆင်းအရန်း ထဲ့ဖွိုႏမွေးမုဲင်းစွဉ်ႏထာꩻ၊ ကွပ်အာႏဇာႏနီႏ (ပုဂ္ဂိုလ်ႏယံ ပုဂ္ဂိုလ်ႏကျ)ဖုံႏ ခံႏယပ်ꩻ ခံႏဒုက္ခအမျိုꩻမျိုꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻဖေႏနဝ်ꩻမꩻ အဆင်းအရန်း ဟမ်းထိုလꩻယင်း နုဲင်းယိုလဲင်ႏခါနဝ်ꩻသွူ။ အာႏဇာႏနီႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏယံဖုံႏအကိုနဝ်ꩻ နီဆရာႏ ဗွေႏစင်ꩻတန်ယိုတဲ့ ပါသော့ꩻတပါꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏကမာꩻသေꩻ သာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ ပညာႏရေꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တဆေ့ꩻတဝ်းထာꩻသွူ။ အဝ်ႏမာꩻနေ အရေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတွင်ꩻ မင်ꩻမရဏခွန်မွတန်နဝ်ꩻ လွဉ်ပင်ꩻနွိုင်ႏ ပင်ꩻဆေꩻထိုꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ မလွယ်ꩻသာႏ ရပ်ခံႏဗာႏစွဉ်ႏ ခွန်မင်ꩻမရဏ ကဝ်ႏတလင်ႏတဲင် ယိုခါနဝ်ꩻ ကျွꩻထင်ႏအုံထိုꩻလဲဉ်းဒျာႏ ဒေဝါႏလူꩻသီးအခမ်းသူꩻသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏအခရာႏ ဝွေꩻဗွေႏဂုဏ်ႏကေꩻဇူꩻနဝ်ꩻတဲ တပါထင်ႏတဝ်း လူꩻသီးအခြာ၊ အဝ်ႏကုဲင်ချာဒျာႏ မနုဿာႏလိုꩻခမ်းယိုသွူ၊ အာႏဇာႏနီႏပုဂ္ဂိုလ်ႏနုဲင်းဝွေꩻဗွေႏအခရာႏ နုဲင်းဝွေꩻဗွေႏဂုဏ်ႏကေꩻဇူꩻယို မီႏသေဗာႏ မီႏပူႏဇောႏဗာႏနဝ်ꩻ အကျိုꩻအာငါႏကူစွိုးစွိုး ။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏအခရာႏ ဝွေꩻဗွေႏဂုဏ်ႏကေꩻဇူꩻယို မူႏခိုတန်ပေႏ ယံဖေႏကသဗာႏ၊ ယံဖေႏကပူႏဇောႏဗာႏတဲင် စင်ꩻတန်ဗွေႏဝါယာမ (ဗွေႏဗွန်နမ်းဟူꩻ)နဝ်ꩻ ဖေႏတာႏဝွန်ႏခွေသွဉ်း၊ ထွဉ်ႏခွေသွဉ်းတဲမ်းဖေႏ ဆရာႏဗွေႏစင်ꩻတန် ထေရုပ္ပတ္တိ (မထေရ်ႏစင်ꩻတန် ကထွာလွဉ် အခရာႏ)ယိုသွူ။ ခွေသွဉ်းတဲ့ အုံဗာႏကျောင်ꩻတန် (တဲႏ ၁၃၁၈-ဗာႏ ဗꩻလွေꩻ ၁၃၂၄-ဗာႏ) ငတ်ꩻနေင်ႏဗွေဗွေတဲင် ထွာစင်ꩻတန်တပဲ့ꩻ တပါꩻနေနေတဲင် မဉ်ဖြော်ချာငါႏ ဆရာႏကေꩻဇူꩻတွမ်ႏလိတ်ယိုနဝ်ꩻတရဝ်း၊ မဉ်တမာတေ့ꩻငါႏ သာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ တွမ်ႏပညာႏရေꩻနဝ်ꩻလဲ့တရဝ်း၊ လွိုဆရာႏစင်ꩻတန် (ဗွေႏဝါယမ)အမိန်းအာႏဏာႏ တဗွုန်ႏတဝ်းနဝ်ꩻလဲ့တရဝ်း နဝ်ꩻမꩻ အာမခံႏတဲမ်းဖေႏဗာႏ ထေရုပ္ပတ္တိယိုသွူ။ ကတဲမ်းထေရုပ္ပတ္တိယိုနဝ်ꩻ လွေꩻထေ့လဝ်းရီ -

1. ဗွေႏဗွန်ဖြား ကျောင်ꩻတန်၊ ပထမကျောင်ꩻတန်တွိုက်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
2. ဗွေႏဗွန်ဖြား ထမ်းဘုရာꩻ၊ တောင်ႏကီꩻဆနဝ်
3. ဗွေႏဗွန်ဖြား သီႏသဲင်ႏ၊ ဇဝနာရာမကျောင်ꩻတွိုက်၊ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ
4. ဗွေႏဗွန်ဖြား ကန်ဦး၊ ကန်ဦးကျောင်ꩻတွိုက်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
5. ဗွေႏဗွန်ဖြားမြို့ဦး၊ အရိယဝံသ-မြို့ဦးကျောင်ꩻတွိုက်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
6. ဗွေႏဗွန်ဘန်းယေန်ႏ၊ ကျောင်ꩻတန်၊ ဝေင်ꩻဘန်းယေန်ႏ
7. ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻတန်၊ တောင်ႏကီꩻဆနဝ်
8. ဗွေႏဗွန်နောင်ပေႏ၊ တောင်ႏကီꩻဆနဝ်
9. ဗွေႏဗွန်လွယ်ကောင်ꩻ၊ တောင်ႏကီꩻဆနဝ်
10. စင်ꩻတန် ဗွေႏဝရိန္ဒ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
11. ဗွေႏဗွန်-ဗွေႏဉေယျ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
12. စင်ꩻတန်-ဗွေႏဝါယာမ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
13. စင်ꩻတန်-ဗွေႏဝိစာရ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
14. ဗွေႏဗွန်-ဗွေႏတိလောက၊ ကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်း၊ သထုံႏတန်
15. ဗွေႏဗွန်နောင်ကျောႏ၊ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ၊ (သထုံႏပေႏ)ဆနဝ်
16. သျင်ႏဝိမလ၊ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ၊ (သထုံႏပေႏ)ဆနဝ်
17. ဒေါ်ရွှဂုံ၊ ဝေင်ꩻကျိုက္ကော်၊ သထုံႏတန်
18. ဒေါ်သန်း၊ ဝေင်ꩻကျိုက္ကော်၊ သထုံႏတန်
19. မဲကျောင်ꩻအိန်း၊ ဒုံနောင်ကျောႏ

လဝ်းရီပုဂ္ဂိုလ်ႏကီယို တဆီကွတ်ꩻယင် ၊

နဝ်ꩻမꩻ -

1. စင်ꩻတန်နမ်းတဲမ်းချာ ဝွေꩻဗွေႏထေရုပ္ပတ္တိ (တစိꩻပေႏ)
2. စင်ꩻတန် (ဒိုင်ယာယီ) လိတ်တောင်ꩻရွံꩻစွုမ်ႏနီꩻ
3. ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန် ထေရုပ္ပတ္တိ
4. ပထမကျောင်ꩻတန် တောင်ႏကီꩻ အတ္ထုပ္ပတ္တိ
5. အမှတ်စဉ် (၁) ရိုးမတောင်တန်းနယ် ရဟန်းပျိုအဖွဲ့ ကြေငြာချက်
6. ရိုးမရဟန်းပျို နှစ်ပတ်လည် အထိမ်းအမှတ်စာစောင်
7. လိတ်လာႏတောင်ꩻခါꩻ အစီꩻအဝွေꩻ (အစည်းအဝေးမှတ်တမ်းများ)

ဟော်ꩻထွားလိတ်အုတ် လိတ်လာႏဖုံႏယိုယင်ထွူမꩻ ကွဲတဲမ်းနဝ်ꩻသွူ။ "ထေရုပ္ပတ္တိ ယိုနဝ်ꩻ ဖေႏနေးကထွꩻလꩻ ဝွေꩻဗွေႏပွယ်ꩻသူꩻ တဲမ်းဖေႏသွော့မွိုင်မွိုင်" အမိန်းအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် နဲစ်လွေꩻရီနဲစ်ဟော်ꩻထွားထွူတဲင် (ခွေသွဉ်းတဲ့ သမ်းတပေါႏတန်ꩻတဝ်းတွော့ꩻ) ကားအချိန်ႏကလꩻပေႏနဝ်ꩻ တဲမ်းနဲစ်လွေꩻဗာႏ တနီꩻတစိꩻစိꩻပေႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ထေရုပ္ပတ္တိယိုနဝ်ꩻ အမဉ်ႏတစွုမ်ႏတဝ်းတရိုꩻတဝ်း၊ အမာႏတရွို့ꩻမီႏပါတရိုꩻတဝ်း ယံကထွားသွော့၊ ယံကထွားဖျင်ပါဒျာႏသွော့ဩ။ ကဒေါ့ꩻနယ်ဖေႏသား ပုဂ္ဂိုလ်ႏကီဖုံႏယိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ ကဖေႏပါဒါႏ လိတ်လာႏတောင်ꩻခါꩻတွမ်ႏ ကဖေႏပါဒါႏ လိတ်အုပ်သား ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန်၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားသီႏသဲင်ႏ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားဘန်းယေန်ႏတွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားထမ်းဘုရာꩻ ယိုလစ်ꩻပါꩻတဲ့နဝ်ꩻ ၊ ကဖေႏဒါႏ အကျံႏအဉာဏ်ႏသား ဗွေႏဗွန်ဖြားကန်ဦး၊ ဗွေႏဗွန်မြို့ဦး၊ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻတန်တွမ်ႏ စင်ꩻတန်ဗွေႏဝါယာမ-ယိုလစ်ꩻပါꩻတဲ့နဝ်ꩻ အဝ်ႏညာꩻ ကတဲမ်းပသာထင်ႏနေးလိတ်သား ဗွေႏဗွန်ညောင်ဝဲင်း၊ ဒေါ်ရွှေဂုံ (စင်ꩻတန်ကတာႏမမွိုးမူႏ ဝေးမူႏပို)တွမ်ႏ ဒေါ်သန်း (ဒေါ်ရွှေဂုံပိုမူႏ)သီးယိုတဲ့နဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းကေꩻဇူꩻတင်ႏငါႏအကျောင်ꩻ မတ်တောင်ꩻတဲမ်းသေꩻခါꩻနုဲင်းယိုသွူ။ စင်ꩻကောဝိဒ ၁၃၃၂-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်စေင်ဆန်ꩻ (၁၂)နီꩻ

ဇာႏတိလွူးခါ-မွိုးတွမ်ႏဖါ

ဗွေႏစင်ꩻတန်ယိုနဝ်ꩻ ဇာႏတိ သထုံႏခရဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻသိမ်ဆိပ်နယ်ႏ၊ ဝေင်ꩻကျိုက္ကော်ထျꩻ ဒုံထီပုံ (ဒုံယိုနဝ်ꩻ မော့ꩻနဝ်ꩻခါ ဝင်ꩻဟဲ့ꩻကရင်နီစု၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻ လမ်းငင်းအဝ်ႏ သွစ်ꩻဆီလွို)။ ဝွေꩻဗွေႏလွူး သက္ကရာဇ် ၁၂၇၆-ဗာႏ၊ ဝါႏခေါင်ႏလာဆန်ꩻ ၄-နီꩻ၊ မွူးနီꩻ-စနေႏ၊ မွူးဟာခိုႏ ၉-နားရီႏခိန်ႏ၊ ဦးစန်းလှ+ဒေါ်သဲမှုံသီး ပိုဝင်ꩻလစ်ꩻအကို ဝွေꩻဗွေႏယို အပေႏသွတ်ꩻ၊ အမဉ်ꩻလမ်းနဝ်ꩻ ခွန်ထွန်းလှိုင် (အဖါဖြားနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဇာႏတိ ခမ်းကောင် တောင်ႏကီꩻခရဲင်ႏကို) နဝ်ꩻသွူ။

အာႏဇာႏနီႏလောင်ꩻ - အုံစကျောင်ꩻ

ဝွေꩻဗွေႏအသက်လꩻ သူနေင်ႏတွင်ꩻနဝ်ꩻ အဖါသီထိုꩻတဲင် အသက်ကထင်ႏလꩻ နွတ်ꩻနေင်ႏနဝ်ꩻမꩻ အမွိုးလွေꩻအပ် ဒုံထီပုံꩻ၊ ကျောင်ꩻအင်းဒိတ်၊ ကျောင်ꩻဆရာႏတန် ဦးကုလား တွမ်ႏဆရာႏစူထောက် ဦးအောင်မြင့်ထျꩻ၊ အသက်ထင်ႏလꩻ တဆီသွံနေင်ႏကိုနဝ်ꩻ အောင်ႏစတုတ္ထတန်ꩻ (လစ်ꩻတန်ꩻ)နဝ်ꩻသွူ။

ဗုဲင်သျင်ႏသွဉ်လိတ်-စပရိတ်

၁၂၈၉-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သီႏလာ (အသက် ၁၃-နေင်ႏ)ကိုနဝ်ꩻ အမွိုးတွမ်ႏဖူးဝေးဖုံႏ အွဉ်ႏဗုဲင်သျင်ႏ၊ ဝေင်ꩻကျိုက္ကော်၊ ကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်း၊ ဗွေႏဗွန် (ဗွေႏသုဝဏ္ဏ)ထျꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏကဗုဲင်သျင်ႏနဝ်ꩻ မာꩻနေးပွယ်ꩻပင်ꩻမွေးတဝ်း၊ တပါꩻပေႏဒျာႏ၊ ထုမ်းသေပေႏတဗာႏတဲင် လယ်ႏလေပ်ချာငါထွူတဲင် ဗုဲင်ခန်းဒျာႏသျင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဗုဲင်သျင်ႏထွူတဲ့ အုံဒျာႏဗော့ꩻကျောင်ꩻနဝ်ꩻကိုတဲင် ထင်ႏလိတ်ပရိတ်၊ သျင်ႏကျင်ꩻ၊ သင်္ဂြိုဟ်ႏ၊ သဒ္ဒါႏ ဗွေႏဗွန် (ဗွေႏသုဝဏ္ဏ)ထျꩻနဝ်ꩻသွူ။

လိုႏလွူးမွိုးတာႏ-ထွက်သဲင်ꩻဗာႏ

ထွာသျင်ႏ လꩻနီဝါႏ တွိုႏလွေꩻ ၁၂၉၁-ဗာႏ၊ (အသက် ၁၅နေင်ႏ)ကိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဝေးမူႏ (နင်ႏမယ်စိန်၊ နင်ႏနု၊ နင်ႏငွေရှိန်) ဝင်ꩻသွံလုမ်း တွိုႏထိုꩻလို့အနိစ္စတဲင် အမွိုးနဝ်ꩻ ကောလွူးအဲဉ်ထဝ်းတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွက်သဲင်ꩻလမ်း၊ သဲင်ꩻလွူးအမွိုးနဝ်ꩻသွူ။

မွိုးဖါအွဉ်ႏကုဲင်-တဆွူႏဆုဲင်

တွိုႏ၁၂၉၅-ဗာႏ၊ (အသက်-၁၉)နေင်ႏကိုနဝ်ꩻ အမွိုးတဲ့ သမ်းတွိုႏနုဲင်းနုဲင်းအနိစ္စတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ထွာခန်းဒျာႏ "တဆွူႏမွိုးအွဉ်ႏကုဲင်-တဆုဲင်ဖါအွဉ်ႏပြာႏ"တဲင် အုံညီꩻဗာႏတောဒျာႏဝင်ꩻ အမွိုးဝေးမူႏရင်ꩻ စင်ꩻတိလောကသီး တကာႏမွိုးမူႏ (စင်ꩻမွိုးမယ်နေ)လမ်းနဝ်ꩻသွူ။

ဒုက္ခယံကင်ꩻ-ထင်ႏဗုဲင်စင်ꩻ

၁၂၉၈-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻ ၁၃-နီꩻ (အသက်-၂၂)နေင်ႏကိုနဝ်ꩻ စင်ꩻမွိုးမယ်နေ အွဉ်ကတူႏ၊ အပိုမူႏ စင်ꩻမွိုးမယ်ပု၊ စင်ꩻဖါချစ်ဆွေသီးနဝ်ꩻ ကောခံႏတကာႏပစ္စေꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏထွာသော့ꩻစင်ꩻ ကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်း၊ ခဏ္ဍသိမ်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏ ဥပဇ္ဈာယ်ႏဆရာႏနဝ်ꩻ - ဗွေႏဗွန် ဗွေႏဂန္ဓမာလာ၊ ကျောင်ꩻရွာကြား ပထမကမ္မဝါႏဆရာႏနဝ်ꩻ - ဗွေႏဗွန်ရေတွင်းကြီး ဗွေႏသာဂရ ဒုတိယကမ္မဝါဆရာႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဝေဠုဝန်-ဗွေႏသီရိ တတိယကမ္မဝါဆရာႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်း ဗွေႏသုဝဏ္ဏနဝ်ꩻသွူ။

ရပ်ညာꩻဖျာပုံ-ကျွꩻလွေꩻအုံ

ထွာစင်ꩻထွူ အုံကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်းနဝ်ꩻ တဝါႏထွူတဲင် ၁၂၉၉-ဗာႏ (သက်တောႏ-၂၃)နေင်ႏနဝ်ꩻ လွေꩻအုံတော ဖျာပုံခရဲင်ႏ၊ သောက်ကျာမှန်ကျောင်ꩻ၊ ခံႏထူႏနေးနာႏဗွေႏဗွန် (ဗွေႏပညာဇောတ)တွမ်ႏ ဗွေႏဃောသကသီး အဆုံꩻအမꩻတဲင် သွဉ်ခန်းလိတ်လုဲင်ꩻ ပရိယတ္တိ ဗွေႏဃောသကထျꩻနဝ်ꩻသွူ။

အဝ်ႏဖျာပုံလွေꩻ-မန္တလေꩻ

အုံဖျာပုံနဝ်ꩻ နီဝါႏထွူတဲင် တွိုႏ ၁၃၀၁-ဗာႏ (သက်တောႏ-၂၅)နေင်ႏနဝ်ꩻ ခြုဲင်းလွေꩻတော ဝေင်ꩻမန္တလေꩻ၊ ဘေးမဲ့တိုက်၊ သွဉ်ယင်း လိတ်လုဲင်ꩻပရိယတ္တိ ဗွေႏဗွန်တိုက်အုပ်ထျꩻနဝ်ꩻတဲင် ၁၃၀၂-ဗာႏ (သက်တောႏ-၂၆)နေင်ႏနဝ်ꩻ အောင်ႏခန်းအစိုႏရပွယ်ꩻရီလိတ် အတန်ꩻပေႏနဝ်ꩻသွူ။

ဆရာႏလွဉ်ႏတွော့ꩻ-သဲင်ꩻဗာႏစွော့ꩻ

အုံမန္တလေꩻ လꩻသွံဝါႏထွူတဲင် တွိုႏ ၁၃၀၄-ဗာႏ (သက်တောႏ-၂၈)နေင်ႏ တင်ꩻကျွစ်ဆန်ꩻ အနီꩻတဆီနဝ်ꩻ (ကွပ်အဆရာႏ ဗွေႏဗွန်ညောင်ဝဲင်း၊ ဗွေႏသုဝဏ္ဏလွဉ်ႏတဲင်တွော့ꩻ) ဝွေꩻဗွေႏသဲင်ꩻချာစွော့ꩻဗာႏစွဉ်ႏအရပ် (ကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်း)နဝ်ꩻသွူ။ တဲႏနဝ်ꩻကာႏ ဝွေꩻဗွေႏအုံကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်းနဝ်ꩻ ဗꩻစွဉ်ႏ ၁၃၀၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻတနီꩻနဝ်ꩻသွူ။

သွစ်ꩻနီꩻသူꩻနော-အီႏလွဉ်ဩ

တွိုႏ ၁၃၀၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်သံလောင်းကိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏလွေꩻကွီအုံခန်း တံတားဦး၊ ကျောင်ꩻဓမ္မကာရီ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြား (ကျောင်ꩻတန်တောင်ႏကီꩻ ယိုခါ)ထျꩻ၊ ကွီအုံခွင်ꩻထင်ႏလꩻတဲင် "ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻ သွစ်ꩻနီꩻသူꩻ မဲ့ꩻခွေသွဉ်းအီႏလွဉ်ဗွေႏဩ"လဝ်းသေꩻခါꩻခန်း ဗွေႏဗွန်ဖြားနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ထင်ႏလွဉ်ꩻခွေတာႏ-အဝ်ႏလꩻဒျာႏ

ကွဲႏတွော့ꩻ ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻတနီꩻနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ကျောင်ꩻမွဉ်ခြဲင် တကာႏဖုံႏအခြောင်ꩻ (ကိုႏစလယ်ႏ) ပဟိန်ဖြား ဦးဘိုးခင် (ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ-တောင်ပိုင်းရပ်)တွမ်ႏ ဆရာႏထွက်နဂါꩻပတ် (ဆရာႏဦးဘိုးရွှေ)သီး သမ်းလင်ꩻပင်ꩻဗွေႏဗွန်ဖြားတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖြားဟဲ့ꩻလွဉ်ဝွေꩻဗွေႏထွူ "ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ကျောင်ꩻမွဉ်ခြဲင်တကာႏ ဦးဘိုးခင်သီး လင်ꩻပင်ꩻခွေ၊ ခွေအီႏကျွꩻထင်ႏဗာႏခမ်းကောင်၊ ပါꩻမုဲင်ꩻမဉ်ထင်ႏလွဉ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏလꩻဒျာႏ၊ ကျောင်ꩻတကာႏ ဦးဘိုးခင်သီး လင်ꩻပင်ꩻတွမ်ႏကာꩻတဲင် တဖူꩻတရိပ်တဲ့ တလို့ဗာႏတဝ်း၊ အံႏအွꩻတာႏတဲ့ ဝွေꩻသီးအီႏလူႏဒျာႏ၊ နန်းခရာႏထာꩻမုဲင်ꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ ကအဝ်ႏခွေထျꩻ ဓမ္မကာရီကျောင်ꩻကို စင်ꩻသျင်ႏဖုံႏယိုတဲ့ အီႏထင်ႏလွဉ်ꩻခွေ၊ ဗွေႏစင်ꩻမီႏမဉ်ထင်ႏလွဉ်ꩻခွေ ခမ်းကောင်တဲ့ လꩻဒျာႏ"ဗွေႏဗွန်ဖြားဒေါ့ꩻခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ခမ်းကောင်သူꩻနော-ထင်ႏလွဉ်ꩻဩ

တွိုႏနဝ်ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ ချာချာငါငါ တယူႏအာတဝ်းဒွုမ်တဲင် "ခွေသွဉ်းတဲ့ ထင်လွဉ်ꩻခမ်းကောင် ဗွေႏဩ" လဝ်းချာခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻတဲင် တကာႏဦးဘိုးခင်သီးတဲ့ ပသာသဲင်ꩻဝွေꩻဗွေႏ ကျောင်ꩻညောင်ဝဲင်းတွမ်ႏကာꩻ၊ သဲစ်ကတွိုႏကျောင်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏနဲစ်ရဲဉ်ꩻစွဉ်ႏတခြိုꩻ၊ ရဲဉ်ꩻထွူတဲင် ကာꩻတဲ့အဝ်ႏပွေါဗော့ꩻကျောင်ꩻတခါꩻငွါ၊ တခြိုꩻတဲ့ဒင်ႏ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ထုမ်း၊ ကာꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွဉ်ႏဝါးလွေꩻဆောင်း အဖူးဝေးလမ်းငါတဆင်ႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏကျွꩻထင်ႏလမ်းကီ၊ အွဉ်ႏဒေါ့ꩻဟွုန်သေꩻခါꩻ ဝွေꩻဗွေႏအီႏထင်ႏလွဉ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား အွိုးခမ်းကောင်အကျောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻတဲင် အတကာႏဖူးဝေးဖုံႏတဲ့ လူႏရောင်ဗဲင်းခန်း ဝွေꩻဗွေႏတရိပ်ပေႏ တစူးတစိꩻနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻမꩻ ထုမ်းယင်းကာꩻ ဖျော်လွဉ်ခန်း တံတားဦး ကျောင်ꩻဓမ္မကာရီ၊ အနီꩻနဝ်ꩻ တနꩻ ၁၃၀၇-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻနီနီꩻ၊ အဟာနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကိန်ꩻဗော့ꩻနဝ်ꩻကို၊ နုဲင်းမွူးရဝ်ꩻ ထာꩻကထင်ႏလေနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတကာႏမူႏဖြားသီးလဲ့ ဖျော်လွဉ်စဝ်းနဝ်ꩻကို လွဉ်လူႏယင်း ဝွေꩻဗွေႏတရိပ်နဝ်ꩻသွူ။

လာဆန်ꩻ၂-နီꩻ-ထင်ႏတောင်ႏကီꩻ

လာဆန်ꩻ ၂-နီꩻ သုံꩻသွမ်ꩻရဝ်ꩻထွူနဝ်ꩻ အဝ်ႏကျောင်ꩻဓမ္မကာရီ ဝွေꩻဗွေႏသီးထုမ်းကာꩻ ဖျော်လွေꩻခန်း ဘီးလင်း၊ အဟာနဝ်ꩻ ကိန်ꩻခန်းဘီးလင်းနဝ်ꩻတဟာ၊ လာဆန်ꩻ လစ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဘီးလင်း လွေꩻတောရန်ႏကုန်ႏ၊ တွိုႏရန်ႏကုန်ႏတဲင် ကိန်ꩻခမ်းဗဟန်း ကျောင်ꩻတောင်စွန်းနဝ်ꩻ နီသာ၊ လာဆန်ꩻ ငတ်ꩻရဝ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏရန်ႏကုန်ႏထန်ႏသဲင်ꩻခမ်းကောင်၊ ငတ်ꩻဟာနဝ်ꩻ ကိန်ꩻပဂိုꩻ၊ လာဆန်ꩻသူဟာနဝ်ꩻ ကိန်ꩻအုတ်တွင်း၊ အဝ်ႏအုတ်တွင်းနဝ်ꩻ ဝါးသဲင်ꩻခေ့ꩻလေနီꩻနာꩻစွဉ်ႏကာꩻတဲင် ညခန်းတနီꩻတွမ်ႏတနာꩻနဝ်ꩻမꩻ ထာꩻသဲင်ꩻလေလꩻ ယင်းမာပဲင်ကို၊ အနာꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီးကိန်ꩻသဲင်ꩻဗာႏဒျာႏထာꩻကာꩻလောင်း တနာꩻမွူးမွူးနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏယင်းမာပဲင်နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီး သုံꩻခန်းနေင်းထီ၊ အဝ်ႏယင်းမာပဲင်ထန်ႏသဲင်ꩻ ထင်ႏအီႏတွိုႏဝက်ဖျူနဝ်ꩻ ကာꩻသမ်းကုဲင်ထိုꩻ၊ တွိုႏနဝ်ꩻခါ ခယ်ႏမူႏ(ကပျား)ကအဝ်ႏဒါႏတောင်ႏကီꩻ ဆေꩻထျနဝ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏမန္တလေꩻသဲင်ꩻတဲင် အကာꩻပေႏကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏဝွေꩻတွမ်ႏကာꩻဝါးသားလွုမ်ꩻတဲင် ဒင်ႏသဲင်ꩻခန်းဝွေꩻဗွေႏသီး၊ တွိုႏခန်းဝက်ဖျူ၊ တွိုႏနဝ်ꩻမꩻ ခယ်ႏမူႏကပ်လူႏဝွေꩻဗွေႏသီးသွမ်ꩻ၊ လို့ရွဉ်သီႏခန်နဝ်ꩻသွူ။

လာဆန်ꩻ၉-နီꩻ-ဖျော်တောင်ႏကီꩻ

အဝ်ႏနဝ်ꩻ မီႏထုမ်းသဲင်ꩻခယ်ႏမူႏကာꩻပေႏလဲ့ ငမ်းကျောင်ꩻတကာႏဖုံႏ သꩻဟဝ်တဝ်းနဝ်ꩻမꩻ ထုမ်းသဲင်ꩻယင်းဒျာႏ ဦးဘိုးခင်ကာꩻတန်၊ အနီꩻနဝ်ꩻ ထာꩻခေ့ꩻလꩻစွဉ်ႏဒျာႏ ဝေင်ꩻကလော်ꩻကို၊ အဝ်ႏကလော်ꩻနဝ်ꩻ ဝါးခေ့ꩻဝါးနာꩻသဲင်ꩻစွဉ်ႏကာꩻတဲင် ဒဲဉ်သီႏဆန်ꩻ ၉-နီꩻ ထာꩻလေနဝ်ꩻမꩻ ကွဲဖျော်သဲင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ အနာꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏသီး ကိန်ꩻသဲင်ꩻဗာႏဒျာႏ ကာꩻလောင်းနဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻလောင်း ကညဗာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ အလင်မွေးတဝ်း ကာꩻနဝ်ꩻ ဦးဘိုးခင်ဖြားကာꩻတန်သွူတကာႏတဝ်း ကာꩻတဲ့သမ်းတပေါႏဟဝ်တဝ်း၊ ကာꩻလောင်းနဝ်ꩻ ဟူတခီအိတ်လဲ့သမ်းဒင်ႏ၊ လိုꩻတဲ့သမ်းထုမ်း တဆီလစ်ꩻငတ်ꩻဖြာꩻတဲင် ကာꩻနဝ်ꩻ ဆင်ႏဆင်ႏထီအဝ်ႏဗို့ꩻမွိုင်းဒျာႏတဲင် တဖူꩻလောင်းနဝ်ꩻ ညဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ ကာꩻဝါးသားနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ ကူညီကုန်းအမော့နဝ် တကာႏဦးမောင်ကြီး ကာစပယ်ယာသားနဝ်ꩻ မောင်အေးတွမ်ႏ ထီမောင် ဝါးပျားနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏသီး ကဖျော်တောင်ႏကီꩻနဝ်ꩻ မွူးရဝ်ꩻခိုႏစဝ်း သူနားရီႏအခိန်ႏနဝ်ꩻတဲင် ဦးဘိုးခင်ပင်ꩻသဲင်ꩻထွူစွဉ်ႏ အလမ်းတဲင် ကပ်သွမ်ꩻရဝ်ꩻဗော့ꩻနဝ်ꩻကို၊ ဆရာႏတကာႏ ဒေါ့ꩻရီလို့ဝင်ꩻထွူနဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီး ကွဲကျွꩻလွေꩻ ကျောင်ꩻမွဉ်ခြဲင်နဝ်ꩻသွူ။

ထီႏကျောင်ꩻခေႏနေႏ-သꩻလဲင်ꩻပေႏ

သဲစ်ဝွေꩻဗွေႏသီး ကထီႏကျောင်ꩻအခေႏအနေႏတဲင် သꩻလဲင်ꩻပေႏနေးစွဉ်ႏသွူ၊ ကွပ်ထာꩻမုဲင်ꩻနဲးတဲင် ကထင်ႏထွားကျောင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏကုဲင်စွဉ်ႏ တရွပ်ယတန် လစ်ꩻဖြုံႏဒျာႏ။ လစ်ꩻဖြုံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ -

1. ယိုခါ လိတ်နျꩻစက် ကအဝ်ႏသော့ꩻ ကွတ်ꩻခန်ꩻတရွပ်နဝ်ꩻတဖြုံႏ
2. ကျောင်ꩻတန် အစဲင်ႏတွို့ꩻထင်ꩻ ကျောင်ꩻဝေပုလ္လ (ယိုခါ) အခင်ႏလမ်းနဝ်ꩻ ဒွိုႏသွတ်ꩻသော့ꩻထာꩻတာႏ တဖြုံႏ
3. သိမ်ႏ (ယိုခါ) ဆငါနဝ်ꩻ တရွပ်ပေႏတဖြုံႏ
4. ကရဝွေႏမွူးဆလနဝ်ꩻ တရွပ်ပေႏတဖြုံႏ-ယိုလစ်ꩻဖြုံႏသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻခါ-တပဲ့ꩻနာ

ကပါထင်ႏလွဉ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားဆချာနဝ်ꩻ -

1. စင်ꩻတိလောက
2. စင်ꩻဓမ္မသာမိ
3. စင်ꩻဝီရိယ
4. စင်ꩻဝဏ္ဏ
5. စင်ꩻတေဇ
6. စင်ꩻဉေယျ
7. သျင်ႏပါယီ
8. သျင်ႏလေးကေ
9. သျင်ႏကုမာရ
10. ဦးသုန္ဒရ (အာဂန္တု၊ ကော့လိုင်း သထုံႏခရဲင်ႏ)
11. ဦးပဏ္ဍိတ (အာဂန္တု၊ ဟင်္သာတ၊ နတ်မောက်ကျောင်ꩻ)

ပါတွမ်ႏဗွေႏဗွန်ဖြားနဝ်ꩻ ဆရာႏတပဲ့ꩻ တဆီပုဲင်တပါꩻ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားတပဲ့ꩻလိုꩻကျောင်ꩻကွတ်ꩻပါꩻအကိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏယို ထွာဒျာႏ တပဲ့ꩻအနာလွိုပေႏသွူ။ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏကအဝ်ႏနေခမ်းဒွမ်(သထုံႏ)နဝ်ꩻ အုံညီꩻဗာႏတဝ်း ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ တွိုႏတဖူꩻလောင်းတွမ်ႏတောင်ႏကီꩻနဝ်ꩻမꩻ အုံညီꩻ(ဆယ်ꩻကပ်)ဗာႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ လွိုသွစ်ꩻပါꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအွိုးခမ်းဒွမ်တဲ့ အုံညီꩻ (ဆယ်ꩻကပ်)ဗာႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ တွိုႏထင်ႏဖျင်တောင်ႏကီꩻတဲ့ အုံညီꩻ(ဆယ်ꩻကပ်)ဗာႏဖျင် ဗွေႏဗွန်ဖြား၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ စင်ꩻသျင်ႏအလင်နဝ်ꩻ ထွာနုဲင်းဗွေႏဗွန်ဖြားတပဲ့ꩻ အထျꩻအရင်ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏခန်း တပဲ့ꩻအနာလွိုပေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ကားဝတ္တရာꩻ-သေခွုမ်မာꩻ

ကွဲႏတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ထာꩻရိုႏသေႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားတဲ့နဝ်ꩻ၊ ဝတ္တရာꩻ ကလိုႏမာꩻ(ဆရာႏ) ဗွေႏဗွန်ဖြားတာႏတဲ့နဝ်ꩻ တာႏဝွန်ႏဝတ္တရာꩻ ကအဝ်ႏလိုႏမာꩻ ကျောင်ꩻကိုဖုံႏတဲ့နဝ်ꩻ တွမ်ႏစင်ꩻသျင်ႏအလောင်ႏအလင်နဝ်ꩻ တပွိုင်းတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ ထီႏဗွေႏဗွန်ဖြားတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏရက်ငမ်းရိုႏသေႏဒျာႏ၊ ဝတ္တရာꩻဆရာႏအလောင်းတဲ့ နေးတွမ်ႏသꩻကြောင်းသꩻဗွာတဲင် ရိုႏရိုႏသေႏသေႏ ဟဝ်ဟဝ်ကေႏကေႏ ဝွေꩻဗွေႏမာꩻဒျာႏ၊ တာႏဝွန်ႏကလိုႏမာꩻကျောင်ꩻကိုတဲ့ "ယိုနီကျောင်ꩻဒျာႏ၊ တာႏဝွန်ႏဝတ္တရာꩻ ကအဝ်ႏလိုႏမာꩻကျောင်ꩻကိုနဝ်ꩻ ပေါႏနီတမာꩻတဝ်းဟ ပါꩻမုဲင်ꩻအီႏမာꩻဖေႏ" ဝွေꩻဗွေႏယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝင်ꩻလွစ်ဒေါ့ꩻ လွစ်ထွဉ်ႏ၊ နေးတွမ်ႏ သꩻစွဉ်ႏသꩻဟဝ်တဲင် သေခွုမ်သေမာꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။

လိုꩻကျောင်ꩻသံဃာႏ-ရန်းဖွိုႏငါႏ

တွိုႏဒဲဉ်သီႏလောင်းနီနီꩻနဝ်ꩻ တကာႏဦးဘိုးခင် ပင်ꩻလွေꩻဝွေꩻဗွေႏသီး ပွယ်ꩻဘုရာꩻဟိုပုံꩻ၊ တွိုႏဟိုပုံꩻနဝ်ꩻ မွူးဟာခိုႏ လစ်ꩻနားရီႏအခိန်ႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏသီး လယ်ႏဝုဲင်ႏလွဘုရာꩻ၊ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻထွူတဲင် စင်ꩻသျင်ႏအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻ လယ်ႏထိုꩻခန်းဒျာႏထာꩻပွယ်ꩻကို၊ ဝွေꩻဗွေႏယိုနဝ်ꩻ ထွေလွဉ်ꩻဗာႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားဆချာတဲင် လေပ်ချာလေပ်ငါ ဘုရာꩻတလင်ꩻကိုထွူတဲင် လွေꩻလယ်ႏလေပ်လပ်ယင်း ကျောင်ꩻမွေႏတောႏနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻ အုံပွေါအသွꩻ စင်ꩻသျင်ႏဖုံႏကလယ်ႏထာꩻနဝ်ꩻတွော့ꩻ ခတ်ကယ်ꩻတေ့ꩻပါခန်း နီပအိုဝ်ႏစင်ꩻသျင်ႏ ခမ်းကောင်ယို အခေႏအနေႏနဝ်ꩻသွူ။ မွူးကွဲဟာဟာတဲင် စင်ꩻပေႏသျင်ႏပေႏ ယဟန်ႏသားနဝ်ꩻ တောစွဉ်ႏဗေဖူလွောင်ႏတဲင် လွဉ်ဒါခန်း ဘုရာꩻခါႏ၊ ဗေင်ႏပြာႏခန်းထာꩻနဝ်ꩻကို၊ ထင်းမီးတီး ကိန်ꩻတလွာꩻဆောင်း တဆူးတဆင်ႏလွုမ်ꩻဟောင်းတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏထင်ႏလွေꩻရီစဲင်းစဲင်းနဝ်ꩻ ကိန်ꩻတလွာꩻတဆူးတဆင်ႏမွေးတဝ်း၊ ခင်ႏလမ်းခိုႏ ခင်ႏလမ်းဒါအဲဉ်ထဝ်းတဲင် အဟာနဝ်ꩻ အီႏကိန်ꩻတခွေႏဗာႏထာꩻ ဘုရာꩻခါႏနဝ်ꩻကိုအကျောင်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသေဖြောင်ခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻခါ ဝွေꩻဗွေႏသꩻကိုနဝ်ꩻ ယူႏခန်းနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် "အော်- နီလိုꩻကျောင်ꩻယိုနဝ်ꩻ ဗုဲင်ဘုရာꩻဖြို့ꩻ ဒို့ꩻဘုရာꩻပီတဲင် ထွာဘုရာꩻတပဲ့ꩻ၊ ထွာဘုရာꩻပို၊ ထံꩻဘုရာꩻသာႏသနာႏ၊ ခံႏဗာႏဝင်ꩻအရိုႏအသေႏတဲ့ တွိုႏယိုနဝ်ꩻ ခင်ႏလမ်းတယ်ꩻ၊ ခင်ႏလမ်းခိုႏငါတဲ့ အဲဉ်ထဝ်း၊ အဒို့ꩻအဒါတဲ့ ဝင်ꩻတဖေႏတဝ်း၊ သွမ်ꩻတဲ့ ဝင်ꩻတကပ်တဝ်း၊ တကာႏတဲ့ တထူႏရေꩻတဝ်း၊ မဲ့ငါပေႏ တရေႏကုဲင်ငါႏ၊ နီသံဃာႏလိုꩻကျောင်ꩻ အဆင်းအရန်းထဲ့ဖွိုႏငါႏလဲဉ်းသွူ" ဝွေꩻဗွေႏသꩻကိုနဝ်ꩻ ယူႏလꩻစွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ဗွောင်လဲဉ်းလိတ်ဝါႏ-သွဉ်ပညာႏ

အဝ်ႏပွယ်ꩻဟိုပုံꩻသဲင်ꩻနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား ဗွောင်ခန်းလိတ်ဝါႏတဲင် ကောဒေါ့ꩻလိတ်သားတဲ့ဒေါ့ꩻ၊ ကောထင်ႏလိတ်သားတဲ့ထင်ႏခန်း၊ နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ အီႏနွို့အစိုႏရပွယ်ꩻရီလိတ် အတန်ꩻတလောင်ꩻတဲင် မွူးဟာခိုႏနဝ်ꩻ ထင်ႏခန်းယမိုက် ဗွေႏဗွန်ဖြားထျꩻ၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ကအီႏနွို့အတန်ꩻတလောင်ꩻသားနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏဝွေꩻဗွေႏတပါꩻလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်ဉာဏ်ႏလေတောင်ႏ-ဖြေႏလိတ်အောင်ႏ

ဝွေꩻဗွေႏသီး ကထင်ႏလွဉ်ခမ်းကောင်နဝ်ꩻ ဒဲဉ်သီႏလာတဲင်တွော့ꩻ အီႏဖြေႏလိတ်တာႏ လက်မတ်နဝ်ꩻ ထိုꩻခါꩻလဲဉ်း ဝေင်ꩻသထုံႏလိတ်ဖြေႏဌာႏနကို၊ ကွဲႏတွော့ꩻ အွိုးကအီႏထင်ႏကောင်နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီး လွေꩻရီလွေꩻဒေါ့ꩻဖြောင်ခါꩻယင်းတဲင်တွော့ꩻ လိတ်ဖြေႏခိန်ႏကထင်ႏတွိုႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏလင်ꩻဖြေႏဗော့ꩻ ဝေင်ꩻညောင်ႏရွီႏတဲင် အနေင်ႏနဝ်ꩻ အောင်ႏလꩻခန်း အစိုႏရအတန်ꩻတလောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။

တွိုႏဝါႏတွင်ꩻကို-ချꩻလိတ်ယို

၁၃၀၈-ဗာႏနေင်ႏ ဝါႏကိုနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားထွဉ်ႏဝွေꩻဗွေႏ ချꩻကိုလိတ်တဲင် ဝွေꩻဗွေႏချꩻကိုဗာႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားလိတ်၊ ကောကထင်ႏသားနဝ်ꩻ စင်ꩻတန်ဝါယာမ (ကျောင်ꩻတန်တောင်ႏကီꩻ)၊ ထွက်စိန္တာမယ (ဟံႏဖို့)၊ ထွန်းသာ (ဟွေးဟွမ်း)စနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ အနေင်ႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဝါႏဆိုႏသံဃာႏ အဝ်ႏသွံဆီနွတ်ꩻပါꩻ၊ သွံဆီနွတ်ꩻပါꩻကိုနဝ်ꩻ-

1. စင်ꩻတန်ဝရိန္ဒ (ကအုပ်ချုပ်စင်ꩻသျင်ႏ ကျောင်ꩻသား၊ ပထမကျောင်ꩻတန်၊ တောင်ႏကီꩻ ယိုခါ)
2. စင်ꩻတန်ဝါယာမ (ပရိသတ်သွံရျာꩻလွို အံႏအွꩻတာႏ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻတာႏ တွမ်ႏပညာႏရေꩻတာႏ ကထုမ်ႏကျံႏမာꩻဖေႏသား)
3. ဗွေႏဗွန်လွယ်ကောင်ꩻ (ယိုခါ)
4. ဗွေႏဗွန်ဖေါင်ႏတောႏဆွိုက် (ယိုခါ)ဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့ အဝ်ႏပါသော့ꩻနဝ်ꩻသွူ။

လက်ခံႏပအိုဝ်ႏပေႏ-မာꩻအာအေႏ

အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏသီးကို လိုꩻကမဉ်သွဉ်ပညာႏ လိုꩻကသွဉ်ပညာႏသားနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻခြောငါႏတဲင် နီလိုꩻမျိုꩻပညာႏရေꩻ အဆင်းအရန်းလင်ꩻဖွိုႏငါႏ မရေႏမရာႏတွော့ꩻ ပါꩻထင်းဖွီမွေးစွဉ်ႏ နီပအိုဝ်ႏ၊ ပါꩻအံႏသွမ်ꩻကဲဉ်းမွေးစွဉ်ႏ နီပအိုဝ်ႏ၊ ပါꩻလဲင်ꩻဒေါ့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် - "လက်ခံႏပအိုဝ်ႏပေႏနဝ်ꩻ မာꩻဗွေတရာႏအိန်ႏလွုမ်ꩻ၊ အကျိုꩻထာꩻမုဲင်ꩻအဲဉ်ထဝ်း"ဒေါ့ꩻကဲဉ်းအံႏသွမ်ꩻကဲဉ်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ သꩻသန်ငါႏ အမျိုꩻသာꩻရေꩻ (ရက်ငါႏအမျိုꩻသာꩻ)တဲင် ကထင်ႏဟွုန်ငဝ်းနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ (ပီနုဲင်းစွဉ်ႏမေႏတွမ်ႏယံꩻ ကမော့ꩻဝင်ꩻ) သꩻအမျိုꩻသာꩻ သꩻတမဉ်ခံႏတဝ်းပါꩻ တခြွိုက်ချင်ꩻပေါႏလွက်တဲင် ဝွေꩻဗွေႏဟွုန်ကဲဉ်း ဟွုန်ဆာသꩻမွေးစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။

ဆုံꩻမꩻသေႏသေႏ-တပဲ့ꩻပေႏ

ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပေါႏစင်ꩻသျင်ႏဖုံႏ လွဉ်ထင်ႏလိတ်ဝွေꩻဗွေႏထျꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဆုံꩻမꩻနုဲင်းယို - "ယိုခါ ဝင်ꩻထင်းဖွီငါႏလဲဉ်း နီလိုꩻမျိုꩻ၊ ဝင်ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻကဲဉ်းငါႏလဲဉ်း နီလိုꩻမျိုꩻ၊ ဝင်ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻကဲဉ်းနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် 'လက်ခံႏပအိုဝ်ႏပေႏနဝ်ꩻ မာꩻဗွေတရာႏအိန်ႏလွုမ်ꩻ၊ အကျိုꩻထာꩻမုဲင်ꩻအဲဉ်ထဝ်း' ဝင်ꩻသဲ့ꩻသွမ်ꩻကဲဉ်းလဲဉ်း နီလိုꩻမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ သီကျိုꩻစာꩻသွဉ်တဲးတဲး ပညာႏလုဲင်း၊ ပေါႏသီတကျိုꩻစာꩻသွဉ်တဲတဲတဝ်း ပညာႏ၊ ပေါႏသီအုံဖွီဖုဲင်ထာꩻ နုဲင်းပွိုင်းလဲင်ႏနဝ်ꩻ မဲ့ꩻမဲဉ်ႏထိုꩻပါꩻငဝ်းနဝ်ꩻသနယ်၊ နီတဲ့အံႏဒဲဉ်၊ ပါꩻတဲ့အံႏဒဲဉ်၊ နီတဲ့မဲ့နားအဝ်ႏ၊ ပါꩻတဲ့ မဲ့နားအဝ်ႏ၊ နီတဲ့ စူခင်ႏအဝ်ႏ၊ ပါꩻတဲ့စူခင်ႏအဝ်ႏ၊ ပါꩻမီႏတဲ့ဒါႏဟ နီတဲ့ဒါႏဗာႏမတဝ်း အွဉ်ႏလွသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနော။ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ ရက်ရက်ပဲင်ꩻပဲင်ꩻလွသွော့ဝင်ꩻ၊ သွꩻပေႏချင်ꩻချင်ꩻ နေးရေꩻဗာႏလို့ဝင်ꩻ၊ အရေꩻကိစ္စမီႏအဝ်ႏတဲ့ စွဲကိုဗာႏလို့ဝင်ꩻ၊ တွမ်ႏထွားလွိုမွုန်းတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ တိရစ္ဆာန်ႏသီးမီႏတဲ့ ဝင်ꩻရက်လို့ဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻနေးရေꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻစွဲကိုလို့ဝင်ꩻ၊ သီယိုနဝ်ꩻ ထွာသွူလိုꩻဟ ပေါႏသီတမာꩻတဝ်းနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ သီညမ်းလဲဉ်း တိရစ္ဆာန်ႏသနယ်"စတဲင် ငဝ်းသွဉ်ဆုံꩻမꩻဩဝါဒနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏဒေါ့ꩻသဲင်ꩻဖေႏသေႏသေႏနဝ်ꩻသွူ။

ယံထိန်ꩻလိုꩻပေႏ-တာႏဝွန်ႏဖေႏ

တွိုႏဒဲဉ်ဟား ဒဲဉ်ရုတ်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻပေႏတခြာကိုဖုံႏတဲ့ ကွဲးလွဉ်အုံအာအာတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖြားတပဲ့ꩻ စင်ꩻတိလောကတွမ်ႏ စင်ꩻဝီရိယနီပါꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻလွဉ်ခန်း ဝွေꩻဗွေႏထွူတဲင် - "လိုꩻပေႏဖုံႏယိုခါနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏငါႏလဲဉ်း ကောထိန်ꩻဟဝ်ဟဝ်သား၊ ပေါႏအွဉ်ႏဗော့ꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ နီကျောင်ꩻတဲ့ အမျိုꩻတိုꩻတက်မွေးတဝ်း၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားတဲ့ အမျိုꩻသꩻချံꩻသာႏမွေးတဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီဗွေႏထိန်ꩻသွော့လိုꩻပေႏ" ဖေႏတာႏဝွန်ႏခန်း ဝွေꩻဗွေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

အအံႏအအွꩻ-လုမ်းကုမ်ႏမꩻ

တွိုႏနဝ်ꩻတဲင် "အအံႏအအွꩻမီႏလုမ်းကုမ်ႏမꩻ ခွေသွဉ်းထိန်ꩻ၊ ယိုခါ လိုꩻပေႏစီꩻကန်ꩻကကုဲင်ဗာႏနဝ်ꩻ အလင်မွေးတဝ်း၊ အအံႏအအွꩻတဲ့ လုမ်းကုမ်ႏတဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏစီꩻကန်ꩻကုဲင်ဗာႏ"ဝွေꩻဗွေႏလဝ်းချာနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻတဲင်ခါ စင်ꩻတိလောကတွမ်ႏ စင်ꩻဝီရိယတဲ့ အအံႏအအွꩻ ယံကလုမ်းကုမ်ႏနဝ်ꩻ ခံႏထူႏတာႏဝွန်ႏခန်းနဝ်ꩻသွူ။ အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အအံႏအအွꩻ ကုမ်ႏလုမ်ႏဒျာႏမွူးရဝ်ꩻခိုႏလွုမ်ꩻ၊ မွူးယာခိုႏနဝ်ꩻ လုမ်းကုမ်ႏတဝ်းတဲင် ဖြေꩻအံႏဗာႏဒျာႏ ပငါပရာꩻတွော့ꩻ ခွေတဲ့ဒွိုႏဒျာႏခေါ်ခေါ်၊ နာꩻတဲ့ကျော်ဒျာႏတစွိုး၊ ပါꩻတဲ့ငိုးဒျာႏတမျိုꩻ၊ ပေါႏရိုꩻဖွိုင်ꩻဝန်ႏတဲ့ အဝ်ႏလီအဝ်ႏလာ၊ အံႏညီꩻတဝ်းလို့ဝင်ꩻ၊ အံႏဒျာႏတဖြာꩻတထွောင်းထွောင်းတဲင် တဗော့ꩻလဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။

အီႏထိန်ꩻလိုꩻပေႏ-ဒေါ့ꩻရီးဖေႏ

ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ကျွိုက်ဒျာႏထာꩻမွေး ထာꩻမဲဉ်ႏ ထာꩻဟဝ်တဝ်း ထာꩻတရာꩻတဲင် ခါးလားဝွေꩻဗွေႏကထိန်ꩻလိုꩻပေႏ (ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာ)နဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻသေရီးငဝ်းနုဲင်းယို - "ယိုခါနဝ်ꩻ ခွေအီႏထိန်ꩻထွားသွဉ်သင်ဗာႏသီ၊ ခွေထာꩻမာꩻမီႏတမွေးတဝ်း၊ မီႏတမဲဉ်ႏတဝ်း၊ မီႏတဟဝ်တဝ်း၊ မီႏတတရာꩻတဝ်း၊ မီႏတစွို့ꩻတဝ်း၊ မီႏတရျားတဝ်းနဝ်ꩻ လိုꩻပေႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ လိုꩻတန်တဲ့နဝ်ꩻ တွမ်ႏဒေါ့ꩻမွုန်းခွေဆချာ၊ လွဉ်ဒေါ့ꩻသွော့ခွေဆငါ၊ စာအံႏခွေမဉ်ꩻထာꩻဗꩻနဝ်ꩻ ခွေတကျွိုက်တဝ်း၊ သီတဲ့အုံဟဝ်ဟဝ်သွော့ꩻ ခွေတဲ့အီႏအုံဟဝ်ဟဝ်ဒျာႏ၊ အီႏထိန်ꩻစွို့ꩻစွို့ꩻလွေꩻဒျာႏသီ၊ သီမီႏတဟဝ်တဝ်း သီထိုꩻထန်ႏဗာႏ၊ အုံသော့ꩻကျောင်ꩻယိုလꩻတဝ်း၊ ခွေမီႏတဟဝ်တဝ်းတဲ့ ခွေထိုꩻထန်ႏဒျာႏ၊ ခွေအုံသော့ꩻတဝ်းကျောင်ꩻယို၊ ငဝ်းယိုနဝ်ꩻ သီတောင်ꩻတောင်ꩻလွသွော့ ပငါပရာꩻလုဲင်း" ဒေါ့ꩻသေꩻခါꩻရီးနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဒေါ့ꩻထွူနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏထိန်ꩻခန်းလိုꩻပေႏ၊ ထူႏတာႏဝွန်ႏခန်း အစစအရာႏရာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏကထင်ႏထိန်ꩻလိုꩻပေႏ၊ ထူႏတာႏဝွန်ႏ အစစအရာရာႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် စင်ꩻတိလောကတွမ်ႏ စင်ꩻဝီရိယ ဝွေꩻဗွေႏသီးနီပါꩻနဝ်ꩻ ခွꩻသꩻပျောႏသွင်ႏ မဲ့ꩻလွအခင်ႏ ထိုꩻထန်ႏလွေꩻခန်း ဝိန်ꩻရန်ႏကုန်ႏ ဘုရာꩻတန် (လိတ်သွဉ်)တွိုက်ကို၊ လွေꩻသွဉ်လွဒျာႏလိတ်၊ ထုမ်ႏလွဒျာႏ အနမ်းတာႏ ပငါပရာꩻနဝ်ꩻသွူ။

ဆရာႏဗွေႏစဝ်း-ဖေႏလင်ꩻတဝ်း

ဝွေꩻဗွေႏကထိန်ꩻလိုꩻပေႏနဝ်ꩻ တဲႏစ ၁၃၀၉-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာ၊ တွိုႏ ၁၃၁၀-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလာ (ထိန်ꩻလꩻတနေင်ႏပုဲင်တလာ)နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကျံႏလင်ꩻချာယင်းမန္တလေꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လွေꩻထေ့ဗွေႏဗွန်ဖြား ကွီခန်းအခွင်ꩻ၊ သျင်ꩻနယ်ပါခန်းဝွေꩻဗွေႏ ထာꩻကျံႏစဲႏနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖြားတဲ့ "ပေါႏနာꩻလွေꩻထိုꩻဟ တွမ်ႏစင်ꩻသျင်ႏ ကော်ပီႏတဖုံႏတဖင်ႏတန်ယို ခွေအီႏမာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ" ဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် တဖေႏလင်ꩻတဝ်း ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ ထီႏဗွေႏဗွန်ဖြားနဝ်ꩻ ရက်တဲ့ရက် ငမ်းတဲ့ငမ်း ရိုႏသေႏတဲ့ရိုႏသေႏ၊ ကွပ် (ရက်-ငမ်း-ရိုႏသေႏ ဆရာႏဗွေႏ)နုဲင်းယိုနဝ်ꩻတရဝ်း၊ စင်ꩻသျင်ႏကော်ပီႏအလောင်းနဝ်ꩻတဲ့ သꩻရက်အဝ်ႏဗွို့ꩻ အဝ်ႏခြꩻလဲဉ်း၊ သံယောဇဉ်ႏတဖြွီꩻ အဝ်ႏစွိုင်တဉ်ႏလဲဉ်းနဝ်ꩻတဲ့တရဝ်း၊ နီပအိုဝ်ႏယို မဲ့တလေတဝ်း ယံကလေ၊ နားတဗွောင်တဝ်း ယံကဗွောင် သꩻမဉ်မာꩻလေ သꩻမဉ်မာꩻဗွောင်နုဲင်းနဝ်ꩻ သမ်းအဝ်ႏစပ်တလီးတလျာနဝ်ꩻတရဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻတဲင် ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ တကွီထဲင်းတဝ်းဒွုမ်အခွင်ꩻ ဗꩻတွိုႏစွဉ်ႏ ဝွေꩻဗွေႏကလွဉ်ႏထိုꩻနဝ်ꩻသွူ။

ယံကတိုꩻတက်-ခွေအီႏနက်

ဝွေꩻဗွေႏကွီအခွင်ꩻတဲ့ သမးတလꩻတဝ်း၊ သꩻရက်တပဲ့ꩻ သꩻရက်အမျိုꩻသာꩻတဲ့ သမ်းတလာနဝ်ꩻမꩻ "မန္တလေꩻတဲ့ ခွေတလင်ꩻတဝ်းဒွုမ်၊ မုဲင်ꩻကိုတဲ့ ခွေတလွေꩻတဝ်းဒွုမ်၊ ခွေနမ်းတာႏတဲ မဉ်ထွာနုဲင်းမုဲင်ꩻထွာ ခွေတပဲ့ꩻဖုံႏ၊ ပအိုဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻဖုံႏ ဒါႏငါ သေငါ မဲ့နားလေဗွောင်ငါ၊ တိုꩻတက်ငါမန်ႏထွူ၊ ဝွေꩻသီးယံကဒါႏ ယံကသေ မဲ့နားယံကလေဗွောင်၊ ယံကတိုꩻတက်၊ သာႏသနာႏ ဘာႏသာႏအသက် ယံကဆွာꩻနဝ်ꩻ ခွေအီႏနက်၊ ခွေအီႏကျိုꩻစာꩻကမꩻ" ဝွေꩻဗွေႏအွဉ်ႏချꩻသꩻစွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏချꩻသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတဲင် -

1. အုပ်ချုပ်ရေꩻ
2. အံႏအွꩻရေꩻ
3. ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ
4. ကြောင်းစင်ရေꩻ
5. ပညာႏရေꩻ
6. အရေꩻကိစ္စကျောင်ꩻတန်

ကားတဲင် အရေꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထူႏတာႏဝွန်ႏ ကျိုꩻစာꩻခွုမ်မာꩻလွေꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။

တီဖိုးယိုꩻ-တီလိုꩻယပ်ꩻ

"တီဖိုးယိုꩻ-တီလိုꩻယပ်ꩻ"ငဝ်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ ကအုပ်ချုပ် ကထိန်ꩻတီဗာႏလိုꩻယိုနဝ်ꩻ တယိုꩻတဝ်း ယပ်ꩻငါႏမရေႏမရာႏသွူ၊ ယိုနဝ်ꩻ အရပ်သွစ်ꩻဌာႏန လွဉ်ဗူႏလို့ဝင်ꩻတဲင် လုဲင်မွိုးလုဲင်ဖါ လုဲင်ဒုံလုဲင်ရပ်ဒျာႏတွော့ꩻ ဖေႏနေးကရက်ရက်ပဲင်ꩻပဲင်ꩻလွဝင်ꩻ၊ ဖေႏနေးကလွောင်ႏဗူႏဗူႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻသွဉ်ဖေႏဗာႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ အွဉ်ႏသွောင်သွောင် မဲ့နားတဲင် ထွားနာႏခိꩻခိꩻဗာႏ၊ ပါꩻယိုနဝ်ꩻ အစရဲက် အဝါႏသနာႏ အသꩻအွဉ်ႏပုံႏ အွဉ်ႏနယ်ꩻအဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ လိုႏအချော်ꩻဟောင်း၊ အကျံꩻဟောင်း၊ အကျံꩻတွမ်ႏအချော်ꩻရော်ꩻဝင်ꩻမꩻလꩻဟောင်း-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏတဲ့ ထွားတေ့ꩻ နာႏတေ့ꩻ ခတ်ကယ်ꩻတေ့ꩻဗာႏ၊ လိုꩻပေႏ တဆီနီဆီဒျာႏ သမ်းတမွေးတဝ်း၊ လိုꩻပဉ်တရျာꩻနီရျာꩻတဲင် ကထွားတေ့ꩻ ကနာႏတေ့ꩻ ကခတ်ကယ်ꩻတေ့ꩻဗာႏ ပဉ်ဖြာꩻဖြာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ အယိုꩻပေႏတမွေးတဝ်း၊ ယပ်ꩻခုဲင်ႏငါႏ မရေႏမရာႏ။ ထွားနာႏခတ်ကယ်ꩻထွူတဲင် ပါꩻယိုနဝ်ꩻ လိုႏဖျင်ဖေႏ အဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏ၊ ပါꩻယိုနဝ်ꩻ လိုႏဖျင်ဖေႏ အလွေꩻအသဲင်ꩻ၊ ပါꩻယိုနဝ်ꩻ လိုႏဖျင်ဖေႏ အဗုဲင်အရုံႏ (အကွဉ်အကꩻ) ပါꩻယိုနဝ်ꩻ လိုႏဖျင်ဖေႏ အအံႏအအွꩻ-စတဲင် ကလိုႏဖျင်ဖေႏခရာႏနဝ်ꩻတဲ့ မတ်တောင်ꩻထွူနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ တန်ꩻမုဲင်ꩻကိုအွဉ်ႏဒေါ့ꩻ နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ သမ်းတထွာတဝ်း၊ ထွားဗာႏကအခိန်ႏအခါႏ၊ အခိန်ႏအခါႏ မီႏအဲင်ႏ အဖဲင်ႏမီႏရော့ꩻနဝ်ꩻမꩻ ဒေါ့ꩻသွဉ်ဖေႏ(ဖျင်ဖေႏ)ဗာႏ၊ ကဒေါ့ꩻကဖျင်ဖေႏနုဲင်းယိုတဲ့ နေးဗာႏက နယ်ꩻပရိယာယ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ကျံႏဒေါ့ꩻဗာႏ ကျံႏဖျင်ဗာႏ၊ ကဒေါ့ꩻကဖျင်ဖေႏတဲ့ တဖြာꩻလွုမ်ꩻသမ်းတကာႏတဝ်း အာဖြာꩻတန်၊ တဖြာꩻဖြာꩻယိုတဲ့ လိုႏဒေါ့ꩻလိုႏဖျင် တမျိုꩻလွုမ်ꩻသမ်းတမွေးတဝ်း၊ အာမျိုꩻတန်၊ တမျိုꩻမျိုꩻယိုတဲ့ ဒေါ့ꩻဖေႏဖျင်ဖေႏတလဲင်ႏလွုမ်ꩻ သမ်းတလꩻကြွို့ꩻတဝ်း သမ်းဒေါ့ꩻဗာႏ ဖျင်ဗာႏအာလဲင်ႏတန်၊ ပေါႏလိုꩻစေႏတနာႏ သဒ္ဓါႏတရာꩻ သꩻဆွာꩻသယ်ꩻခံႏ တောႏတောႏတန်ႏတန်ႏပေႏနဝ်ꩻတဲ တလꩻတဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏကခွုမ်မာꩻဗာႏ အုပ်ချုပ်ရေꩻယိုနဝ်ꩻတဲ့ ယပ်ꩻငါႏ မရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။

အံႏအွꩻရေꩻလဲ့-ယိုꩻတဝ်းတဲ့

အံႏအွꩻရေꩻနဝ်ꩻတဲ့ ယပ်ꩻဒျာႏတစား၊ ကွပ်ထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖုံႏ အဝ်ႏအစီꩻအဝွေꩻသဲင်ꩻနဝ်ꩻ သဲင်ꩻဟော်ꩻ သဲင်ꩻခြုဲင်းနယ် အတကာႏ ပငါပရာꩻ၊ ဟော်ꩻနယ်ခြုဲင်းနယ်နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် - "ယိုခါနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏသီးယို လိုꩻဒါႏလိုꩻသေဆေ့ꩻငါႏ၊ မဲ့နားလေ ဗွောင်တဝ်းငါႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻဒါႏ လိုꩻသေ ယံကအဝ်ႏအာအာ၊ မဲ့နားယံကလေဗွောင်အာအာနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင် တောင်ႏကီꩻသူꩻ နီအီႏဆို့ꩻ ပအိုဝ်ႏဗဟိုရ်ႏ ပရိယတ္တိလိတ်သွဉ်တွိုက်၊ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ကားကတတ်နွိုင်ႏနဝ်ꩻ ဖေႏအာႏလွသွော့၊ စွဲကိုလွသွော့၊ သီပိုသီလီꩻဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့ ယံကဒါႏပညာႏနဝ်ꩻ ပသာထင်ႏလွသွော့ ကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင်သူꩻ၊ သူꩻကိုနဝ်ꩻ အံႏအွꩻတဲ့ နန်းဗာႏတဝ်း၊ အအွိုအဆာတဲ့ နန်းဗာႏတဝ်း၊ ဝင်ꩻကောထွားထိန်ꩻ၊ ကောသွဉ်ဖေႏသားအဝ်ႏဒျာႏ"ဟော်ꩻနယ်ခြုဲင်းနယ်စစွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ဗွေႏသံဃာႏသီး ဟော်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ၁၃၁၀-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ကော်ပီအဝ်ႏစွဉ်ႏ ၇၅-ဖြာꩻ၊ စင်ꩻတွမ်ႏသျင်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏစွဉ်ႏတရျာꩻလွိုနဝ်ꩻသွူ၊ လိုꩻကထင်ႏအာလွဉ်နုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် အံႏအွꩻပျဿနာႏနဝ်ꩻ ဖျော်ထန်ႏလွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ စင်ꩻဝဏ္ဏ ကအုပ်ချုပ်တွင်ꩻ လိုꩻကဆေ့ꩻနေနဝ်ꩻ စင်ꩻဝဏ္ဏလူႏခံႏသဲင်ꩻ တကာႏကျောင်ꩻထျꩻထင်ꩻ (တောင်ပိုင်းရပ်)တွမ်ႏ ဒုံဝါးပျား၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဆေ့ꩻနေတဲင် ကလူႏခံႏသားတဲ့ လူႏခံႏရုဲင်း၊ ကလူႏသားတဲ့ တာႏဝွန်ႏတပေါႏထွူႏတဝ်း၊ တွိုႏဝွေꩻဗွေႏစိုးနဝ်ꩻ လိုꩻအာတဲင် ကအီႏလူႏခံႏတကာႏကျောင်ꩻထျꩻကျောင်ꩻသောင်နဝ်ꩻတဲ့ တပေါႏရုဲင်းတဝ်း၊ ကွပ်ထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် ထာꩻကွီသီးအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ချင်းကွီဗာႏ၊ မီႏတချင်းကွီတဝ်းနဝ်ꩻ ကဖေႏသားသူꩻ ကွဲညည စေႏတနာႏကုဲင်ဒါႏ၊ စေႏတနာႏကထင်ႏကုဲင်တဲင် ဖေႏတဝ်းဒွုမ်၊ ကထင်ႏဖေႏတဝ်းဒွုမ်တွော့ꩻ ကကွီသားတဲ့ သꩻတချံꩻသာႏတဝ်း၊ ကဖေႏသားတဲ့ သꩻတချံꩻသာႏတဝ်း၊ ကွပ်အထွာဒါႏနုဲင်းနဝ်ꩻ (ကွပ်ဝွေꩻဗွေႏယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻ) မꩻ ဝွေꩻဗွေႏလူႏခံႏတပေါႏရုဲင်းတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ လူႏခံႏတဲ့ သမ်းတပေါႏရုဲင်းတဝ်း၊ ထွားဒျာႏ အအံႏအအွꩻတဲ့ အဝ်ႏကုဲင်စွဉ်ႏ ကွတ်ꩻနီꩻတာႏဒျာႏ၊ ၁၃၁၀-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဆချာဖုံႏတဲ့ တလꩻစွဲကို ကူႏညီႏကိုတဝ်းတဲင် ယူႏတဲ့သူႏသေတဝ်းဒွုမ်တွော့ꩻ (၁၃၁၀-ဗာႏ ဝါႏခေါင်ႏမားနီꩻနဝ်ꩻ) ဝွေꩻဗွေႏနက်လွေꩻခန်း ဗွေႏဗွန်ဖြားထျꩻတဲင် လဝ်းနယ်ခန်း အခရာႏတွော့ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားသမ်းရိုꩻဒျာႏ - "ခွေတဲ့ ယူႏတသူႏသေတဝ်း၊ နာꩻထွားမာꩻဒျာႏလုဲင်း"သမ်းရိုꩻဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ တွိုႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏအီႏတွိုင်ႏပင်ႏ လိုꩻလင်သမ်းတအဲဉ်ထဝ်းဒွုမ်တွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏယူႏခန်း အတပဲ့ꩻကို၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻ တပဲ့ꩻကို ကဟမ်းတန်လဲဉ်းဝင်ꩻ၊ တွိုင်ႏပင်ႏကအီႏရထွာနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻပေႏ (ဗွေႏပညာႏ-ယိုခါ)နဝ်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနက်လွေꩻထေ့ခန်း ဗွေႏဗွန်နောင်ကာပေႏထျꩻတွော့ꩻ - "စင်ꩻပညာႏ ယိုခါနဝ်ꩻ အအံႏအအွꩻ အာဟာရတဲ့ အဝ်ႏကုဲင်ကွတ်ꩻနီꩻတာႏဒျာႏ၊ အီႏမာꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻယို၊ အွဉ်ႏစွꩻသဲင်ꩻစွဉ်ႏ လိုꩻပေႏဟောင်း၊ မွေးတဝ်းတဲ့ ကွီသဲင်ꩻစွဉ်ႏဗွေႏဗွန်ဖုံႏ အကူႏအညီႏဟောင်း၊ မာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ အီႏရဟဝ်"ဝွေꩻဗွေႏရီခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻပေႏရိုꩻ- "အွဉ်ႏစွꩻသဲင်ꩻ လိုႏပေႏနဝ်ꩻ ရော့ꩻတဝ်းဗွေႏ၊ ကွပ်ထာꩻမုဲင်ꩻတဲင် တခြာကိုသူꩻ ယံကပသာလွလိုꩻပေႏတဲင် ဗွေႏဗွန်ဖုံႏ အဝ်ႏဟော်ꩻလဲဉ်းသွူဩ၊ ပေါႏနီဗွေႏအွဉ်ႏစွꩻသဲင်ꩻဟ တွမ်ႏဗွေႏဗွန်ကဟော်ꩻသူꩻ တနꩻဒွုမ်ဝင်ꩻသနယ်ဩ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကွီသဲင်ꩻစွဉ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖုံႏ အကူႏအညီႏနဝ်ꩻ ရဟဝ်မတဝ်းဩ" လဝ်းချာခန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲမ်းခန်းလိတ်နုဲင်းယို - ဩဗွေႏ ဆရာႏတောႏ သံဃာႏတောႏသီးဩ - နီဗွေႏဆရာႏတောႏသီး ကဟော်ꩻပျော်ꩻနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏအမျာꩻ ကျောင်ꩻတန်အောင်ႏမျင်ႏရေꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏပေႏ ယံကသွဉ်လွဝင်ꩻ ပညာႏ အဒဝ်ႏဒဝ်ႏသွူနဲ့ဩ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ တွိုႏလိုꩻပေႏ အံႏအွꩻတာႏ အာဟာရနဝ်ꩻ နီဗွေႏဆရာႏတောႏ သံဃာႏတောႏသီး တဟော်ꩻပါတဝ်းသွူနဲ့ဩ၊ ကွပ်စွဉ်ႏ နီဗွေႏဆရာႏတောႏ သံဃာႏတောႏသီး ဟော်ꩻပျော်ꩻနဝ်ꩻမꩻ ယိုခါ ကျောင်ꩻမွဉ်ခြဲင်ကို ကော်ပီႏကလွဉ်သွဉ်ပညာႏ ကလွဉ်အုံလွကျောင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလဲဉ်းနွတ်ꩻဆီငတ်ꩻဖြာꩻသွူနဲ့ဩ၊ သာႏမဏေႏတွမ်ႏစင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလဲဉ်းတရျာꩻလွိုသွူနဲ့ဩ၊ ယိုခါနဝ်ꩻ အံႏအွꩻတာႏ အာဟာရနဝ်ꩻ တလုမ်းကုမ်ႏတဝ်းဒွုမ်၊ တပြဲ့ꩻစုံႏတဝ်းဒွုမ်သွူနဲ့ဩ၊ အဝ်ႏကုဲင်စွဉ်ႏဒျာႏ နွတ်ꩻသွစ်ꩻနီတာႏလွုမ်ꩻသွူနဲ့ဩ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏသီး အအံႏအအွꩻ အာဟာရအတွက် ၁၃၁၀-ဗာႏနေင်ႏ တောႏလင်ꩻဆန်ꩻ သွစ်ꩻနီꩻမာꩻချာအတွင်ꩻကို နီဗွေႏဆရာႏတောႏသီး ယံကူႏညီႏပသာလွသွော့ အအံႏအအွꩻ အာဟာရသွူနဲ့ဩ၊ ၁၃၁၀-ဗာႏနေင်ႏ တောႏလင်ꩻဆန်ꩻအတွင်ꩻကို အာဟာရမီႏတတွိုႏလွဉ်တဝ်းနဝ်ꩻခါ လိုꩻပေႏဖုံႏယိုနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းအီႏအွဉ်ႏစွꩻသဲင်ꩻချာဗာႏသွူနဲ့ဩ။ (တောင်ꩻခါꩻ-လိတ်ကွီအကူႏအညီႏယိုနဝ်ꩻ ထွားတဲမ်းကူꩻသော့ꩻ စင်ꩻတန်ကတဲမ်းသေꩻခါꩻမူအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻသွူ) ဝွေꩻဗွေႏတဲမ်းထွူနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ပသာသဲင်ꩻ -

1. ကျောင်ꩻထီသိမ်ႏ
2. ကျောင်ꩻနောင်ကာꩻ
3. ကျောင်ꩻနောင်ပစ်ꩻ
4. ကျောင်ꩻထမ်းဘုရာꩻ
5. ကျောင်ꩻလွယ်
6. ကျောင်ꩻနမ်းဟူꩻ
7. ကျောင်ꩻစငေါဝ်ꩻ
8. ကျောင်ꩻကောင်ရွဉ်
9. ကျောင်ꩻဒုံကောင်
10. ကျောင်ꩻနမ်းဟုတ်
11. ကျောင်ꩻသီႏသဲင်ႏဝေင်ꩻ (ဇဝနာရာမကျောင်ꩻတွိုက်-ယိုခါ)

စတဲင် ကသေထွꩻကျောင်ꩻစားယိုဖုံႏသွူ။ တွိုႏနဝ်ꩻတဲင်ခါ ဗွေႏဗွန်ဖုံႏတဲ့ သဲစ်ကထီႏလိတ်တဲင် ခွေတဲ့ထူႏရေꩻ နာꩻတဲ့ထူႏရေꩻ ပငါပရာꩻတွော့ꩻ ကအဝ်ႏဗော့ꩻနုဲင်းထီသိမ်ႏနဝ်ꩻ ဟူဖျော်ရီးရီးစွဉ်ႏဝင်ꩻꩻ ကဟမ်းဗော့ꩻဗော့ꩻသားနဝ်ꩻ ဖျော်လွဉ်တောႏလင်ꩻဆန်ꩻ၊ ကအဝ်ႏညာꩻသားနဝ်ꩻ ဖျော်လွဉ်တောႏလင်ꩻလောင်း၊ ကထင်ႏဖျော်လို့ကြောင်းနဝ်ꩻခါ ဟူတခီဖုံႏ အဝ်ႏပြုံႏအဝ်ႏပြင်ႏစွဉ်ႏထာꩻကျောင်ꩻကီ၊ ထွားဒျာႏ ဟန်ႏအိုသိဉ်ဟန်ႏအိုလာႏတဲ့ အဝ်ႏပွုမ်ႏအဝ်ႏပံႏစွဉ်ႏထာꩻ။ တွိုႏနဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ သꩻခိုးလျားသꩻဒုက္ခတန်နဝ်ꩻခွꩻရျူႏသျူးထိုꩻစွဉ်ႏတဲင် လွေꩻကွဉ်ႏတဲ့ လွိုးပယွုမ်းယွုမ်း၊ လွေꩻတွို့ꩻတဲ့ လွိုးပယွုမ်းတွော့ꩻ - "ပတ်သဲစ်တွမ်ႏအမျာꩻကိစ္စနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ပေါႏလွောင်ႏဗူႏဝင်နုဲင်းယိုတဲ မာꩻစွဉ်ႏထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတဲ့ ထွာဗာႏ၊ အောင်ႏဗာႏဒျာႏရင်ꩻ၊ ပေါႏဝွေꩻဗွေႏသီး အဝ်ႏထူႏရေꩻနီ၊ အဝ်ႏဖေႏအာႏနီနုဲင်းယိုတဲ နီထာꩻမာꩻအောင်ႏဗာႏဒျာႏရင်ꩻ၊ ခွေနဝ်ꩻ မဉ်ယပ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻယပ်ꩻ သာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ ပညာႏရေꩻ နီအမျိုꩻသာꩻရေꩻ ယံတိုꩻတက်နဝ်ꩻ ခွေအီႏကျိုꩻ ခွေအီႏနက်"ဝွေꩻဗွေႏအာႏတက် သꩻပျောႏသွင်ႏမွေးစွဉ်ႏထာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏမွူးဟာ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻထွူတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဒါႏဖေႏ အတပဲ့ꩻပေႏဖုံႏနုဲင်းယို - "အအံႏအအွꩻနဝ်ꩻ သီနန်းဗာႏတဝ်းဒွုမ်၊ သီအဝ်ႏလိုႏအုံဟဝ်ဟဝ်၊ အဝ်ႏလိုႏကျိုꩻစာꩻတဲတဲ ပညာႏလွုမ်ꩻ၊ ဝင်ꩻပသာလွဉ်သီ အအံႏအအွꩻယိုနဝ်ꩻ ထန်ႏနုဲင်းထီတဲင်တွော့ꩻ လꩻခြေင်တမွေးတဝ်း၊ ခွုမ်နမ်ႏစမ်ႏထုဲင်တဲင်တွော့ꩻ ဝင်ꩻကသတ်သူꩻ တသိုꩻပလဲင်ꩻတုဲင်နေးစွဉ်ႏ၊ ထုမ်ႏယပ်ꩻယပ်ꩻထွူနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝင်ꩻကပသာလွဉ်နုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻထာꩻရေႏရွယ်ႏချက်အဝ်ႏ၊ အဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် - 'ကျောင်ꩻမွဉ်ခြဲင်သူꩻနဝ်ꩻ နီအမျိုꩻသာꩻကျောင်ꩻ၊ ပေါႏနီတကူႏညီႏတဝ်း၊ ပေါႏနီတဖေႏအာႏတဝ်းနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီး ထာꩻမာꩻထွာတဝ်း၊ ပေါႏဝွေꩻဗွေႏသီး ထာꩻမာꩻထွာတဝ်းနဝ်ꩻ မဲ့ꩻလိုꩻဒါႏ လိုꩻသေ ပေါႏထန်ႏလွဉ်တဝ်း၊ ပေါႏလိုꩻဒါႏလိုꩻသ ပေါႏထန်ႏလွဉ်တဝ်းနဝ်ꩻ နီအမျိုꩻသာꩻယို မုဲင်ꩻခါတဲ့ တိုꩻတက်တဝ်း၊ ပေါႏနီအမျိုꩻသာꩻတိုꩻတက်တဝ်းနဝ်ꩻ နီယို မုဲင်ꩻခါတဲ့ တချံꩻသာႏတဝ်း၊ အဝ်ႏထွာဗာႏဒျာႏ ဝင်ꩻသွဉ်း ဝင်ꩻချာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ဝင်ꩻဒို့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻတဲ့ နီခံႏဗာႏသနယ်၊ နီမီႏကူႏညီႏဖေႏအာႏနဝ်ꩻ နီအမျိုꩻသာꩻကို လိုꩻဒါႏလိုꩻသေဖုံႏ အီႏပေါႏထန်ႏလွဉ်အာ၊ မီႏပေါႏထန်ႏလွဉ်အာနုဲင်းနဝ်ꩻတနီꩻခါ နီသာႏသနာႏ နီဘာႏသာႏ နီပညာႏ နီအမျိုꩻသာꩻယိုနဝ်ꩻ တိုꩻတက်ဗာႏ'ဝင်ꩻရေႏရွယ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝင်ꩻပသာထင်ႏဖေႏသီ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ သီနဝ်ꩻ အံႏအမျိုꩻသာꩻဒဲဉ်တဲင် ကျိုꩻစာꩻတဲတဲဗာႏပညာႏ၊ တွိုႏတနီꩻခါသူꩻ ကားသီကတတ်နွိုင်ႏ နီသာႏသနာႏ နီဘာႏသာႏ နီပညာႏ နီအမျိုꩻသာꩻ ယံကတိုꩻတက်နဝ်ꩻ သီနက်ဗာႏ၊ သီမာꩻဗာႏ၊ ပေါႏသီတမာꩻတဝ်းနဝ်ꩻ သီတာႏဝွန်ႏကေႏတဝ်း၊ သီထူႏငါးထွူဝင်ꩻရွဉ်တဲင် တွမ်ႏသီတဖြော်ချာတဝ်းနဝ်ꩻ ပီပီဝင်ꩻ၊ ထွီႏမီႏတဲ့ ပေါႏအဗွေႏဗွူႏအဆာႏနဝ်ꩻ ရက်ချာအဗွေႏ၊ ကားကတတ်နွိုင်ႏနဝ်ꩻ ရဲချာဖေႏအဗွေႏအန္တရာယ်ႏ၊ မာꩻချာဖေႏအဗွေႏအကျိုꩻ၊ သီနဝ်ꩻ တွိုႏတနီꩻခါ သီမီႏတရက်ချာတဝ်း အမျိုꩻသာꩻ၊ သီမီႏတမာꩻချာတဝ်း သာႏသနာႏ ဘာႏသာႏ ပညာႏ အမျိုꩻသာꩻအကျိုꩻနဝ်ꩻ သီညမ်းလဲဉ်းထွီႏ၊ သီမွိုက်လဲဉ်းထွီႏ"ဒေါ့ꩻဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ အတပဲ့ꩻဖုံႏ ကထင်ႏဟွုန်ဆရာႏငဝ်းနုဲင်းယိုတဲင် ကျိုꩻစာꩻလွ ပညာႏကဲဉ်းအာအာ၊ လိုꩻအယံစား ယင်းဟန်ႏသားနဝ်ꩻ - "ဆရာႏကဒေါ့ꩻအတွိုင်ꩻ ခွေအီႏကျိုꩻစာꩻပညာႏ၊ တွိုႏခွေမီႏဒါႏ ပညာႏတနီꩻခါသူꩻ ခွေအီႏမာꩻ သာႏသနာႏ ဘာႏသာႏ အမျိုꩻသာꩻအကျိုꩻ"ချꩻသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် နဲစ်ကျိုꩻစာꩻသွဉ်ပညာႏနဝ်ꩻသွူ။

ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻလဲ့-ယိုꩻတဝ်းတဲ့

ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻတဲ့ ယပ်ꩻဒျာႏခေါ်ခေါ်၊ ယပ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် လိုꩻကထင်ႏအာနဝ်ꩻ တဖြာꩻတဝ်းတဲ့တဖြာꩻ၊ ဆာထာꩻရင်းအဝ်ႏတသေႏသေႏ၊ နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ဖေႏဗာႏတသီႏ၊ တသီႏမီႏအဲဉ်ထဝ်းတဲ့ ထေရွဉ်ဖြေꩻဖေႏဗာႏ၊ ယလဲင်ႏလဲင်ႏတဲ့ တပဲ့ꩻအလောင်ႏလင် လွေꩻထင်ႏလို့ဒျာႏလိတ်၊ ဒေါ့ꩻလို့ဒျာႏလိတ်တဲင် အဝ်ႏလိုႏထီလျားတဲ့ ဒွိုႏဖေႏဗာႏ၊ မီႏအဝ်ႏလိုႏရပ်တဲ့ ရပ်ဖေႏဗာႏ၊ အခွမ်ꩻလာꩻ (အသင်္ကန်ꩻ)နဝ်ꩻ ခွဉ်ႏပေႏ ခွဉ်ႏတန် မီႏတဗော့ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏနမ်း ပြွတ်ဖေႏဗာႏ၊ အမီႏရဟဝ်တဝ်းငါႏ၊ ရော့ꩻပသာလွေꩻ တသီႏယုံႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏနမ်းကိုႏတဲင်ႏ ပသာလွေꩻဗာႏ၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏသီးနဝ်ꩻ ဆော့ဆာစွဉ်ႏထာꩻတဲ့ တသေလွေꩻတဝ်း တသီႏယုံႏ၊ ငမ်းဒျာႏဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻသꩻဒျာႏဝင်ꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻတဲ့ အလွေꩻဒျာႏဗွုန်ႏတဝ်း၊ အလွေꩻတဗွုန်ႏတဝ်းတဲင် ဝွေꩻဗွေႏနမ်းအွဉ်လွေꩻဗာႏ၊ နဝ်ꩻမꩻ ယလဲင်ႏလဲင်ႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏလွေꩻလိုꩻဟဝ်ထွူတဲင် - "ယိုနဝ်ꩻ လိုꩻဆာရိုꩻရိုꩻခင်ႏလမ်း၊ မီႏပသာလိုꩻဆာရိုꩻရိုꩻနဝ်ꩻ ပသာဗာႏယိုကို၊ ယိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻလွံꩻလာꩻ အကဲင်အကင်ခင်လမ်း၊ နꩻဗာႏခွါဗာႏတွော့ꩻ ကထွာဒါႏ အကဲင်အကင်ဖုံႏနဝ်ꩻ လွေꩻဗာႏယိုကို၊ အခန်ꩻယိုနဝ်ꩻ ဖေႏဗာႏရွဉ်၊ အခန်ꩻယိုနဝ်ꩻ ဆရာႏမူႏခန်ꩻ၊ အခန်ꩻယိုနဝ်ꩻ ဆရာႏဝွန်ႏတန်ခန်ꩻ၊ အခန်ꩻယိုနဝ်ꩻ စာႏရင်ꩻသားခန်ꩻ၊ လိုꩻခိုဆာထာꩻ မီႏထင်ႏတသီႏယုံႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအွဉ်ႏယိုကို၊ လိုꩻမူႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအွဉ်ႏယိုကို၊ မီႏကွီတသီႏနဝ်ꩻ ကွီဗာႏယိုကို၊ အခန်ꩻယိုနဝ်ꩻ ပေါင်ꩻတသီႏခန်ꩻ"စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ တွိုႏဆုဲင်ဖေႏနေးဝွေꩻသီးကသေ၊ ဖေႏနေးကလွေꩻဒါႏ၊ ဖေႏနေးကကွီဒါႏနဝ်ꩻ ဒေါ့နယ်ခြုဲင်းနယ်ဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနမ်း ကွီနယ်စွဉ်ႏတသီႏနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏသွဉ်နယ်ဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻပေႏဖုံႏနဝ်ꩻ အငမ်းတဝ်းဒွုမ်ဝင်ꩻ၊ အလွေꩻဗွုန်ႏဒျာႏ၊ အသေကွီဒျာႏ၊ အွိုးတဒါႏတဝ်းသားတဲ့ ထွဉ်ႏကဒါသား အွဉ်လွေꩻနယ်တဲင် အဒါႏနုဲင်းနဲင်းတဲင် အစူကဲင် အခင်ႏကဲင်တဲ့နဝ်ꩻ၊ အုံဟဝ်အဝ်ႏသန်ꩻတဝ်းတဲ့နဝ်ꩻ အသေလွေꩻဒျာႏ တသီႏယုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ကလွေꩻနွောင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်တဲ့ဟဝ်ယိုꩻ၊ ရွဉ်တဲ့တလို့ဗာႏတဝ်း၊ တွိုႏလွံꩻလာꩻတခြာကိုနဝ်ꩻ တသီႏတစွုမ်ႏတဝ်းတဲင် ဟဝ်တဲ့နန်ꩻဟဝ်၊ စူဟွာႏခꩻတဲ့ လို့အာငါႏအကျောင်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးသလွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ဝွေꩻဗွေႏ မာꩻဖေႏနဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻသီးသေဗာႏ၊ ဒါႏဗာႏ၊ ဖေႏနေးဝွေꩻသီးကဒါႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ ကလွံꩻလာꩻဝွေꩻသီးတဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏခံႏယပ်ꩻ၊ ခံႏဒုက္ခဗာႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏကခွုမ်မာꩻဗာႏ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻယိုတဲ့ တယိုꩻတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။

ကြောင်းစင်ရေꩻလဲ့-ယိုꩻတဝ်းတဲ့

1. ကျောင်ꩻထျꩻကျောင်ꩻသောင် ကြောင်းစင်ရေꩻ
2. ကျောင်ꩻကီကြောင်းစင်ရေꩻ
3. ဖွိုင်ႏဝန်ႏကြောင်းစင်ရေꩻ
4. လိုꩻပေႏကြောင်းစင်ရေꩻ
5. အကွဉ်အကꩻကြောင်းစင်ရေꩻ

စတဲင် ကြောင်းစင်ရေꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေႏဗွေႏထွားမာꩻဗာႏ၊ ထွားမာꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် ကခြုဲင်းလွဉ်ချာသူꩻအတွိုင်ꩻ ကျောင်ꩻတန်အထျꩻအသောင်ကရီးနဝ်ꩻ တကြောင်းတဝ်း၊ တသျင်ꩻတဝ်းနုဲင်းယိုခါ၊ ကြောင်းတဝ်းဖေႏကကြောင်း၊ သျင်ꩻတဝ်းဖေႏကသျင်ꩻနဝ်ꩻ ခူႏထိုꩻဗာႏ သေင်ႏတနို့ဝါႏတနို့၊ သဲ့ꩻထိုꩻဗာႏထာꩻအီႏ၊ ပွိုးတွောင်းဗာႏဟံႏ၊ မာꩻဟဝ်ဗာႏတဖူꩻ။ ကမာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ လိတ်ဒေါ့ꩻခိန်ႏ၊ လိတ်သွဉ်ခိန်ႏကုဲင်ဗာႏတဝ်း၊ ကအဝ်ႏခြေင်ခိန်ႏအခါႏပေႏနဝ်ꩻ သေင်ႏတနို့ဝါႏတနို့ မီႏပေႏတဲ့ ထွဉ်ႏလိုꩻပေႏခူႏတဖြာꩻ တတနို့၊ အမီႏဟမ်းတန်တဲ့ တတနို့ဝင်ꩻနီဝင်ꩻသွံ မာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ခူႏကယပ်ꩻလဲဉ်းဝင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏခြုံႏရွီး၊ ခြုံႏရွီးနဝ်ꩻ တန်ငါႏမရေႏမရာႏတဲင် မာꩻနေးအစွိုꩻ၊ တစွိုꩻစွိုꩻယို အွဉ်ႏခူႏတဆီငတ်ꩻမိနစ်၊ ခြုံႏရွီးနဝ်ꩻ ခူႏဗာႏလစ်ꩻမွူးတာႏ၊ ခူႏကထင်ႏထွူနဝ်ꩻ တမွူးတာႏယို အဝ်ႏစွဉ်ႏနီသွံလော၊ မာꩻတောစွဉ်ႏသိုႏနဝ်ꩻသွူ။ ကသဲ့ꩻထိုꩻထာꩻအီႏနဝ်ꩻတဲ့ ဖန်းဖေႏနေး၊ နာꩻနဝ်ꩻတဲႏယို ဗꩻလွေꩻယို၊ ဝွေꩻနဝ်ꩻ တဲႏယို ဗꩻလွေꩻယို ဖန်းဖေႏနေးနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ ကပွိုတွောင်းဟံႏတဲ့ ဖန်းဖေႏနေးနုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ၊ တဖူꩻကအဝ်ႏလေပ်ကျောင်ꩻတွိုက်တန် ယိုခါနဝ်ꩻတဲ့ ပနဲမာꩻဗာႏ၊ တဟာယို ထွဉ်ႏလိုꩻပေႏတောဟံႏအေႏ တဖြာꩻတဗုံꩻဗုံꩻ၊ ဟံႏအေႏထင်ႏလို့တဲင် အွဉ်ႏတောတောလုံး၊ လုံးခဝ်ပစော့ꩻပနျꩻ ကျောင်ꩻထျꩻကျောင်ꩻသောင် ကထင်ႏလို့တဲင် အွဉ်ႏတောတော လုံးခြောင်ကို၊ လုံးခြောင်ကို ကထင်ႏလို့တဲင် အွဉ်ႏတောတောအွတ်ꩻ ကျောင်ꩻတလင်ꩻကိုနဝ်ꩻသွူ။ ကျောင်ꩻကီယံကကြောင်းနဝ်ꩻတဲ့ လယ်ႏထွားဗာႏ၊ ရော့ꩻဖွစ်ꩻဖျိုးတဲ့ ဖွစ်ꩻဖျိုး၊ လိုꩻပေႏဖုံႏတဲ့ ယံကသေဖွစ်ꩻဖျိုးထာꩻနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဖေႏဗာႏနေးအလဲ့ꩻ၊ တခြိုꩻတလေင်ꩻဖုံႏတဲ့ ထွားဖေႏနေးကဟဝ် ထွားဖေႏနေးကသျင်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွားအွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဖွိုင်ႏဝန်ႏတဲ့ ယံကကြောင်းနဝ်ꩻ ထွဉ်ႏပသေဗာႏ၊ ထွဉ်ႏပွစ်ဗာႏ၊ ယလဲင်လဲင်ႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏနမ်း ပသေကိုဗာႏ၊ ပွစ်ကိုဗာႏ၊ ပသေထွူ ပွစ်ထွူတဲ့ ဖွိုင်ꩻတဲ့ဖွိုင်ꩻခင်ႏလမ်း၊ ဝန်ႏတဲ့ဝန်ႏခင်ႏလမ်း၊ စောတဲ့စောခင်ႏလမ်း ထွဉ်ႏအွဉ်ႏဟဝ်ဗာႏ၊ ယလဲင်ႏလဲင်ႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏနမ်း ထွားအွဉ်ႏဟဝ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻပေႏယကကြောင်းစင်နဝ်ꩻတဲ့ ပနဲမာꩻဗာႏ၊ ပွိုးထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင် နီပအိုဝ်ႏသီးယိုနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ တမွဉ်းဒါႏတဝ်းနမ်း၊ "နီယိုနဝ်ꩻ လိုꩻတခြာ၊ ထာꩻလုပ်ꩻသားလဲႏကွို့ꩻ တတပ်မွဉ်းတဝ်းနမ်း"အွဉ်ႏဒျာႏသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် အုံဝွေႏဝွေႏဒါႏထာꩻ၊ ထီတဲ့တလူးကြွို့ꩻတဝ်း၊ အံႏဒဲဉ်ထွူတဲ့ အစူနဝ်ꩻ ဒွတ်ꩻချာဗော့ꩻ အခင်ႏလောင်ꩻ၊ ဒွတ်ꩻချာဗော့ꩻ အကွဉ်ꩻခင်ႏနဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻပေႏသီးယိုနဝ်ꩻ အထွားလိုꩻတန်ဖုံႏ အအုံ အအဝ်ႏ အလွေꩻအသဲင်ꩻ အဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏတဲင် ဝွေꩻသီးအုံအဝ်ႏနုဲင်း၊ လွေꩻသဲင်ꩻနုဲင်း၊ ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏနုဲင်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "အမွူးတကီႏ-အဒီႏတကယ်၊ အမွူးဟယ်-အပေႏရွိုင်ꩻ" ငဝ်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ အမွိုးအဖါကထင်ႏအုံဝွေႏတဲင် အပိုပေႏဖုံႏတဲ့ အုံဝွေႏဒျာႏနုဲင်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏကဖျော်ထင်ႏ ဝွေꩻဗွေႏထျꩻယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ထွားအငွဉ်ꩻထျꩻ အနာႏလာႏထျꩻ အစူခိုႏ အခင်ႏခိုႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာစွဉ်ႏဒျာႏ ခြူႏခြီႏလွဉ်းလွဉ်း၊ ထွားအငင်းတဲ့ စူမီႏခြောင်ꩻ၊ ထွားအခင်ႏလောင်ꩻတဲ့ ဟမ်းကြိုႏကြိုႏ၊ ထွားအခင်ႏခိုႏတဲ့ ထေꩻထေꩻထာꩻထာꩻ၊ ထွားအခင်ႏယာꩻတဲ့ ပꩻပꩻပိꩻပိꩻ၊ ထွားတလꩻဒွုမ်တစိꩻစိꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ စွီႏအစူ ဟဲ့ꩻလွေꩻထီအုံႏထျꩻ၊ အွဉ်ႏလူးထီ၊ ဝွေꩻဗွေႏဒွူႏဖေႏဗာႏခြူႏခြီႏ၊ တွိုႏဆုဲင်ꩻယံကလူးထီ ပနီꩻပနီꩻတဲ့ ခြုဲင်းနယ်ဗာႏ၊ ဒေါ့ꩻနယ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ အကတူႏတဲ့ တသွိုက်ꩻသွိုက်ꩻတန်တဲင် ဝွေꩻဗွေႏခံꩻလို့ရွဉ် ဖြေꩻဖေႏကိမ်ꩻရုဲင်ꩻရိုꩻရိုꩻနဝ်ꩻယင်၊ ကိမ်ꩻရုဲင်ꩻကရုဲင်ꩻအီကလူꩻနဝ်ꩻယင်တွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနမ်း ရုဲင်ꩻဖေႏဗာႏ၊ ကြော့ꩻဖေႏဗာႏ၊ အစူမီအခင်ႏမီႏနဝ်ꩻတဲ့ ဟဝ်အွဉ်ႏဆွာꩻတဝ်း၊ ယံကရုဲင်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဒေါ့ꩻဖေႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ အခွမ်ꩻလာꩻနဝ်ꩻတဲ့ ယံကပဆျူႏကြောင်းကြောင်း၊ ယံကကွဉ်ကꩻကြောင်းကြောင်းစတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏတဲ့ ဒေါ့ꩻနယ်ဗာႏ၊ အွဉ်ႏပဆျူႏဗာႏအခွမ်ꩻလာꩻ (အသင်္ကန်ꩻ)ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကြောင်းစင်ရေꩻဖဲ့ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏကထူႏတာႏဝွန်ႏ၊ ကမာꩻဗာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ယပ်ꩻငါႏ မရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။

ပညာႏရေꩻလဲ့-ယိုꩻတဝ်းတဲ့

ပညာႏရေꩻတဲ့ ယပ်ꩻဒျာႏတမျိုꩻ၊ ယပ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် အတွင်ꩻနဝ်ꩻခါ နီပအိုဝ်ႏသီးယင်းဟန်ႏနဝ်ꩻ "ဒါႏလိတ်တဲ့ အံႏဒဲဉ်၊ ဒါႏတဝ်းလိတ်တဲ့ အံႏဒဲဉ်၊ လိုꩻမူႏနဝ်ꩻ အမျိုꩻသွဉ်လိတ် တမွေးတဝ်း၊ အမျိုꩻပွိုဒျာႏဟံႏ-အမျိုꩻစံႏဒျာႏစော်ꩻ၊ လိုꩻမူႏဒါႏလိတ်နဝ်ꩻ ဒါႏစွဉ်ႏအဖေႏတေ့ꩻ အဝင်ꩻခိုလိတ်လွုမ်ꩻ" ဒေါ့ꩻလွနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ပညာႏနဝ်ꩻ အနမ်းတဲ့တသွဉ်တဝ်း၊ အပိုအလီꩻတဲ့ တထွဉ်ႏသွဉ်တဝ်း၊ ဝင်ꩻသွဉ်ညာꩻညာꩻတဖြာꩻတဲ့ တဖေႏအာႏတဝ်းတဲင် နီပအိုဝ်ႏပညာႏရေꩻ အဆင်းအရန်းနဝ်ꩻ လင်ꩻထဲ့ဖွိုႏဗာႏ မရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ အငမ်းလဲႏကွို့ꩻ လိုꩻတန်၊ အငမ်းလဲႏကွို့ꩻဝင်ꩻဒေါ့ꩻတဲင် အပိုနဝ်ꩻ အွဉ်ႏတရာကွို့ꩻကျောင်ꩻ၊ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻရိုꩻ "ဒါႏတဝ်းလိတ်တဲ့ယဝ်း၊ ဒါႏငါမန်းငါမန်ႏထွူ"ရေႏရွယ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသားတဲ့အဝ်ႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏကအီႏမဉ်သွဉ်မွေး ပညာႏသားတဲ့ခြော၊ ပညာႏယို အရေꩻတန်ငါႏ၊ အငိုꩻတန်ငါႏ၊ ဒါႏတဝ်းပညာႏနဝ်ꩻ ထွာဗာႏဝင်ꩻသွဉ်း၊ တွမ်ႏဖိုးပနားပီပီဝင်ꩻ၊ ဝင်ꩻထွဉ်ႏလွေꩻမုဲင်ꩻတဲ့ လွေꩻဗာႏစတဲင်ကအီႏသေနာႏနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အခြောတန်ဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ လိုꩻပေႏကသွဉ်ကီပညာႏတဲ့ အသꩻတပေါႏပါတဝ်း၊ ပညာႏသီးအမျိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻဗာႏတွမ်ႏသꩻတဲင် သꩻကထင်ႏပါတဝ်းနဝ်ꩻ အနန်ꩻဒါႏ၊ ကထင်ႏနန်ꩻဒါႏတဲင် ညညနဝ်ꩻ သမ်းလွꩻလွဉ်၊ ကထင်ႏလွꩻလွဉ်တဲင် မဉ်သွဉ်တဝ်းဒွုမ်၊ ကထင်ႏမဉ်သွဉ်တဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွူတခြိုထိုꩻ၊ ကထင်ႏအွဉ်ႏထွူတခြိုထိုꩻတဲင် ဒါႏတဝ်းပညာႏ၊ ကထင်ႏဒါႏတဝ်းပညာႏတဲင် သဲင်ꩻမွိုက်ꩻဗာႏဒျာႏဟံႏ၊ အတိန်ႏသဲင်ꩻမွိုက်ꩻဗာႏယင်းဟံႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် လိုꩻတကြောက်တကြက်သားနဝ်ꩻရိုꩻ " ထွားဗော့ꩻနဝ် သွဉ်ပညာႏတဲ့ တထူꩻတဝ်း၊ သွဉ်ဗာႏပညာႏသားတဲ့ ခွုမ်နံႏ၊ ဒါႏတဝ်းပညာႏသားနုဲင်းနီတဲ့ခွုမ်နံႏ၊ အကွာႏခေါ်ကဲးထာꩻမုဲင်ꩻ" အွဉ်ႏမွေးအနမ်း၊ အွဉ်ႏဟွစ်ꩻအနေ့ꩻဖူတဲင် ဒေါ့ꩻသင်ႏခန်းထာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကောဒေါ့ꩻသားနဝ်ꩻ ကထင်ႏအဝ်ႏအာတဲင် လိုꩻထာꩻယူႏဖွိုꩻသားနဝ်ꩻ ယူႏဒျာႏအမွေးတဲင် ဖေႏသွဉ်တဝ်းဒွုမ် အပိုပညာႏ၊ ကထင်ႏဖေႏသွဉ်တဝ်းတဲင် ဒါႏတဝ်းဉာဏ်ႏပညာႏ၊ ထင်ႏတဒါႏတဝ်းတဲင် အစစအရာႏရာႏ အဆင်းအရန်းထဲ့ဖွိုႏလဲဉ်းဝင်ꩻတွော့ꩻ မော့ꩻဗာႏဒုက္ခအမျိုꩻမျိုꩻ၊ အဆင်းအရန်းထဲ့ဖွိုႏ ကထင်ႏမော့ꩻအာ ဒုက္ခတဲင် ထီႏဝင်ꩻနဝ်ꩻ ထင်းတန်တောဒျာႏ၊ ဟွုန်ငမ်းထိုꩻဒျာႏဝင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကမော့ꩻဗာႏ ဒုက္ခအမျိုꩻမျိုꩻနုဲင်းယို ယံကလွစ်ကင်ꩻ၊ အဆင်းအရန်းယံကထို၊ သꩻရုဲင်းယံကအဝ်ႏ၊ ယံကလိမ္မာႏလက်ꩻလဲဉ်၊ ယံကဒါႏယံကသေနဝ်ꩻ လောကီပညာႏတွမ်ႏ လောကုတ္တရာႏပညာႏဖုံႏယိုလဲ့ ဝွေꩻဗွေႏကျိုꩻစာꩻသွဉ်သင် ဆောင်ႏရွက်ဖေႏဗာႏ၊ ခံႏယပ်ꩻဗာႏနမ်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏကခွုမ်မာꩻဒါႏ ပညာႏရေꩻယိုနဝ်ꩻတဲ့ ယပ်ꩻဒျာႏတမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။

ကျောင်ꩻတန်ကိစ္စ-မာꩻဗာႏက

အရေꩻကိစ္စကျောင်ꩻထန်ႏဖုံႏတဲ့ သမ်းမာꩻဒျာႏဒွိုန်းကခေါ်ခေါ်၊ အရေꩻကိစ္စကျောင်ꩻထန်ႏကရိုꩻနဝ်ꩻ -

1. ဝေင်ꩻရန်ႏကုန်ႏ၊ တောင်ႏကီꩻကျောင်ꩻတွိုက်ကိစ္စ
2. ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ကျောင်ꩻတန်အောင်ႏမျင်ႏရေꩻကိစ္စ
3. ရှမ်းရိုးမ ဂဏသမူဟအစွိုꩻကိစ္စ
4. ရိုးမရဟန်ꩻပေႏအစွိုꩻကိစ္စ
5. ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻအစွိုꩻကိစ္စ
6. ရဲခါꩻ သာသနာႏအန္တရာယ်ႏကိစ္စ
7. ဆုံꩻဖျတ်အဓိကရုဏ်းကိစ္စ
8. ဖြေႏသျင်ႏပျဿနာႏကိစ္စ
9. သမုတ်သိမ်ႏကိစ္စ
10. ခံႏသျင်ႏ ခံႏစင်ꩻကိစ္စ
11. တရာꩻဟော်ꩻကိစ္စ
12. အမျိုꩻသာꩻရေꩻကိစ္စ-စတဲင် အရေꩻကိစ္စစားယိုဖုံႏသွူ။

ကရီးခါ ဝေင်ꩻရန်ႏကုန်ႏကို ခါးလားတောင်ႏကီꩻကျောင်ꩻတွိုက် (ပအိုဝ်ႏကျောင်ꩻ) ကအဝ်ႏနဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻဖုံႏ လင်ꩻလဲႏရန်ႏကုန်ႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ လင်ꩻဖြေꩻလဲႏတခြိုꩻ ရန်ႏကုန်ႏကိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ လင်ꩻသွဉ်ပညာႏ ရန်ႏကုန်ႏကိုတဲ့နဝ်ꩻ ခင်ႏလမ်းခိုႏ၊ ခင်ႏလမ်းတယ်ꩻအဲဉ်ထဝ်းတဲင် မော့ꩻအယပ်ꩻအခုဲင်ႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ခံႏဗာႏမဲ့ငါပေႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဝေင်ꩻရန်ႏကုန်ႏကိုသူꩻ နီပအိုဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻကျောင်ꩻ ယံကအဝ်ႏတဲင် နီပအိုဝ်ႏသံဃာႏစီꩻဝွေꩻထွူလို့ဝင်ꩻတွော့ꩻ လွောင်ႏသေꩻခါꩻ ထာꩻမာꩻသား(အမှုဆောင်)ကွတ်ꩻပါꩻ။ ကွတ်ꩻပါꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ -

1. ဗွေႏဓမ္မသာမိ စင်ꩻတန်ကလွဉ်ႏထိုꩻ
2. ဗွေႏပဏ္ဍိတ၊ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻတန်
3. ဗွေႏသူရိယ၊ ဗွေႏဗွန်ထီတခေါ့ꩻ
4. ဗွေႏအရိယဝံ၊ ဗွေႏဗွန်မြို့ဦး၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
5. ဗွေႏတိလောက၊ ဗွေႏဗွန်ညောင်ဝဲင်း၊ သထုံႏတန်
6. ဗွေႏဃောသိတ၊ ဟံႏသွူꩻ
7. ဗွေႏဇောတိပါလ၊ ဗွေႏဗွန်ကော်ခြံ၊ ကျိုက္ကော်ဆထင်ꩻ
8. ဗွေႏသာဂရ (ဟွေးဟွမ်းကျောင်ꩻ)
9. ဗွေႏစိန္တာမယ ဟံႏဖို့ (ထွက်လဲဉ်းသွူ)

ယိုကွတ်ꩻပါꩻသွူ။ ကွတ်ꩻပါꩻကိုယိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ပါသော့ꩻတဲင် ၁၃၁၅-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏလင်ꩻဆိုႏဝါႏ ရန်ႏကုန်ႏတွော့ꩻ ကျောင်ꩻယံကအောင်ႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏခံႏယပ်ꩻ ခံႏဒုက္ခအမျိုꩻမျိုꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻဖေႏနဝ်ꩻမꩻ ကျောင်ꩻအောင်ႏမျင်ႏလꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကျောင်ꩻကထင်ႏအောင်ႏလꩻတဲင် နီအမျိုꩻသာꩻ လင်ꩻလယ်ႏရန်ႏကုန်ႏတရိုꩻတဝ်း၊ လင်ꩻဖြေꩻꩻတခြိုꩻတရိုꩻတဝ်း၊ လင်ꩻထုမ်ႏပညာႏတရိုꩻတဝ်း မော့ꩻဗာႏဒွုမ်အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ၊ မဲ့ငါပေႏဗာႏဒွုမ်တွော့ꩻ ရော့ꩻဟဝ်ငါႏ မရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်ထာꩻမုဲင်ꩻနဲတဲင်တဲင် မီႏဖျော်လင်ꩻရန်ႏကုန်ႏနဝ်ꩻ လင်ꩻတယ်ꩻ လင်ꩻခိုႏနဝ်ꩻကို၊ ဝေင်ꩻတန်တန်တွော့ꩻ လွေꩻလဲႏထာꩻ မီႏတသူႏသေတဝ်းတဲ့ ကအုံကျောင်ꩻနဝ်ꩻသားနဝ်ꩻ အွဉ်လဲႏဒျာႏ၊ လွေꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻစတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏလဲ့ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနယ်ဒျာႏ၊ ဖြေꩻတခြိုꩻမီႏသူႏသေတဝ်းတဲ့ ဝင်ꩻဒေါ့ꩻနယ် ဝင်ꩻအွဉ်နယ် ဝင်ꩻဖြေꩻနယ်ဒျာႏ၊ မီႏမဉ်သွည်ပညာႏတဲ့ မီႏထွာလောကီသား (ကော်ပီႏ)တဲ့ အုံနဝ်ꩻကို လွꩻထင်ႏကျောင်ꩻ၊ မီႏထွာလောကုတ္တရာႏသား (လိုꩻကျောင်ꩻ)တဲ့ သွဉ်ဗော့ꩻနဝ်ꩻကိုတဲ့လꩻ၊ အုံကျောင်ꩻနဝ်ꩻ လွေꩻသွဉ်(လွေꩻထင်ႏ)ကျောင်ꩻလင်တဲ့ လꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ မီႏမဉ်အုံကျောင်ꩻလင်တဲ့ ဝင်ꩻထူႏတာႏဝွန်ႏ လွေꩻပသာဖေႏ၊ မီတအုံဟဝ် အဝ်ႏသန်ꩻတဝ်းတဲ့ ဝင်ꩻသာလွေꩻဖေႏ တသီႏယုံႏမာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏကျောင်ꩻ ကထင်ႏအဝ်ႏသော့ꩻလꩻ ဝေင်ꩻရန်ႏကုန်ႏကိုနဝ်ꩻ အကျိုꩻအာငါႏ၊ ကခံႏစာꩻဗာႏအကျိုꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကေꩻဇူꩻတဲ့ ပါသော့ꩻအာငါႏ မရေႏမရာႏသွူ။ ကျောင်ꩻတန် ယံကအောင်ႏမျင်ႏနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏအဝ်ႏပါသော့ꩻ အကျိုꩻဆောင်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ ရှမ်းရိုးမ ဂဏသမူဟအစွိုꩻကိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွာဗဟို အကျိုꩻဆောင်ႏတပါꩻတဲင် ဘာႏသာႏရေꩻကိစ္စ သာႏသနာႏရေꩻကိစ္စစတဲင်ကိစ္စဖုံႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏခံႏမာꩻဗာႏတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ထွာပုဂ္ဂိုလ်ႏအရေꩻတန်တပါꩻသွူ။ ရိုးမရဟန်ꩻပေႏ ကထွာလွဉ်ဗာႏအကျောင်ꩻတွမ်ႏ ထာꩻရေႏရွဲႏချက်ဖုံႏနဝ်ꩻ လိုꩻအဆုဲင်ꩻသား ဟဝ်သေခါꩻနေနေတဲင် အီႏတဲမ်းနယ်က တစိꩻပေႏငါ၊ ရဟန်ꩻပေႏအစွိုꩻ ကထွာလွဉ်ဗာႏအကျောင်ꩻနဝ်ꩻ နီခမ်းကောင်ကိုယို ဘာႏသာႏအန္တရာယ်ႏ' သာႏသနာႏအန္တရာယ်ႏ အတန်စား (အကျမ်ꩻစား) ဖျော်ထန်ႏလွဉ်တဲင် တွိုႏ ၁၃၁၃-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်သီႏလာဗွေ (၁၀-၃-၅၂)နီꩻ ပွယ်ꩻမွေႏတောႏကက္ကူႏနီꩻနဝ်ꩻ သံႏဃာႏခမ်းကောင်ဖုံႏ စီꩻဝွေꩻဒေါ့ꩻတောႏလို့ဝင်ꩻထွူတဲင် မာꩻစွဉ်ႏအစွိုꩻ ပွယ်ꩻကက္ကူႏ(ဆောင်ႏဖိုးသားတရွပ်)ကိုနဝ်ꩻသွူ။ ရဟန်ꩻပေႏအစွိုꩻ ရေႏရွဲႏချက်နဝ်ꩻ -

1. သာႏသနာႏတောႏ ယံတဉ်ႏခွေါင်ခံႏနဝ်ꩻ စောင်းရှောက်ဗာႏ
2. ဝင်ꩻမီႏထိခွိုက်လွဉ် ဘာႏသာႏတွမ်ႏ သာႏသနာႏဘေꩻရန်ႏနဝ်ꩻ ကာႏကွယ်ႏဖေႏဗာႏ
3. ဘာႏသာႏယေန်ႏကေႏမုꩻ ထာꩻထီႏမန်ႏ ယံကလꩻလွဉ်နဝ်ꩻ သံႏဃာႏတောႏဖုံႏလဲ့ ဟော်ꩻဗာႏတရာꩻ၊ တွမ်ႏသာႏသနာႏဆဲင်ႏရာꩻ လိတ်ဗီႏလိတ်စောင်ႏ ဖေႏနေးကအွဉ်ႏလီ ကအွဉ်ႏစွꩻလဲႏဗာႏ
4. ပရိယတ္တိသာႏသနာႏတောႏ ယံဖေႏနေးကတိုꩻတက်နဝ်ꩻ ပျုပျင်ႏဖေႏဗာႏ
5. သာႏသနာႏတောႏ ယကကြောင်း ယံကစင်နဝ်ꩻ အွဉ်ႏစေႏတနာႏဟဝ်ဟဝ်တဲင် တရန်းထွူတရန်း ဆောင်ႏရွက်လွေꩻဗာႏ- ယို၅-ချက်သွူ။

အစွိုꩻကိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွာအကျိုꩻဆောင်ႏ အမျိုꩻမျိုꩻအစားစားသွူ။ တွိုႏ ၁၃၁၄-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ-

1. ဗွေႏဓမ္မသာမိ၊ စင်ꩻတန်ကလွဉ်ႏထိုꩻ
2. ဗွေႏကုမာရ ၊ ဗွေႏဗွန်ဘန်းယဉ်
3. ဗွေႏပဏ္ဍိတ၊ ဗွေႏဗွန်နောင်ကာꩻတန်
4. ဗွေႏအရိယဝံသ၊ ဗွေႏဗွန်မြို့ဦး ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
5. ဗွေႏပညာဝံသ ပင်ခွဉ်

ကောသွဉ်သား အထျꩻငတ်ꩻပါꩻကိုယိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ပါသော့ꩻ တပါꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏသီးကလွေꩻဗွောင်ဖေႏသွဉ်တန်ꩻ (ကလွေꩻသွဉ်ဖေႏ)အရပ်နဝ်ꩻ -

1. ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ကျောင်ꩻကန်ဦး
2. ကျောင်ꩻပင်တခꩻ
3. ကျောင်ꩻတရုဲင်ꩻ
4. ကျောင်ꩻထမ်းဘုရာꩻ
5. ကွန်နာꩻ
6. နောင်ဗွဉ်
7. ဘန်းယဉ်ႏ
8. လွယ်ပွတ်ꩻ-စတဲင်အရပ်နဝ်ꩻဖုံႏသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏသီး ကထင်ႏလွေꩻဗွောင်ဖေႏသွဉ်တန်ꩻ ကထင်ႏလွေꩻဟော်ꩻနယ်ဖေႏတရာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏဖုံႏယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ ဘာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ ပညာႏရေꩻဖုံႏတဲ့ သေနာႏလွဉ်၊ အသꩻပါလွဉ်နဝ်ꩻသွူ။ ၁၃၁၆-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ပွယ်ꩻပြန်ႏလိတ်လွယ်ပွတ်ꩻယံကထွာတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏမာꩻကိုဗာႏ၊ ၁၃၁၆-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်သံလောင်း ဝေင်ꩻမန္တလေꩻ ဦးခန္ဓီကျောင်ꩻတွိုက်ကမာꩻဒါႏ (မြန်မာပြန်လုံးဆိုင်ရာ ရဟန်းပျိုအဖွဲ့ချုပ်ကြီး) ပဏာမညီလာခံနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွာ အထူးကိုယ်စာႏလယ်ႏသွူ။ မီႏဒေါ့ꩻဗာႏဒွေါင်ႏဒွေါင်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏအစွိုꩻကိုတဲင် နေးနာႏအစွိုꩻဥက္ကဋ္ဌချုပ် ဗွေႏဗွန်ဖြားသီႏသဲင်ႏတွမ်ႏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ ဗွေႏဗွန်ဖြား ကန်ဦးသီး အမိန်းတောႏအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏထာꩻသေ ထာꩻထီႏအတွိုင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကမာꩻလွဉ် သာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ ပညာႏရေꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တေဆ့ꩻတဝ်းထာꩻသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻအစွိုꩻကိုနဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻဗွေႏထွာ အမှုဆောင်တဲင် နီပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ ယံကတိုꩻတက်တဲ့ မာꩻကိုဗာႏ၊ ပတ်သဲစ်တွမ်ႏ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻပျဿနာႏနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏဖြေႏသျင်ꩻကိုဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ အန္တရာယ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻကိုနဝ်ꩻ သာႏသနာႏအန္တရာယ်ႏ ဘာႏသာႏအန္တရာယ်ႏယိုနဝ်ꩻ မာꩻဒုက္ခလိုꩻ ယားပစ္စုပ္ပန်ႏအကျိုꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်းတဲင် ယားပါသင်ႏသရာႏအကျိုꩻ၊ ပေ့ꩻထိုꩻတဖူꩻလွေꩻအဟဝ်စား၊ ဝါးလွေꩻတော အပါယ်ႏလစ်ꩻခမ်းသူꩻတဲင် ဒေါ့ꩻမဒါႏ ငမ်းခရာႏဟဝ်ငါႏသွူ။ ၁၃၁၂-ဗာႏ' ၁၃၁၃-ဗာႏ' ၁၃၁၄-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ နီခမ်းကောင်ကိုယို အန္တရာယ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ ဖျော်ထန်ႏလွဉ်ဗာႏဖို၊ တွိုႏနဝ်ꩻခါ အန္တရာယ်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ယံကလီလာ ယံကထိုꩻမားနဝ်ꩻ ဆဲင်ႏရာꩻသား ထွဉ်ႏခန်းဝွေꩻဗွေႏရဲဖေႏ ယားဖေႏတဲင် ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ ကွပ်ရက်သာႏသနာႏ ဘာႏသာႏတွမ်ႏအမျိုꩻသာꩻတွော့ꩻ စွဉ်ꩻအသက် နက်ဖေႏ ရဲဖေႏ ယားဖေႏစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ တဲႏစွဉ်ႏဝွေꩻဗွေႏကရဲဖေႏ ကယားဖေႏ (၁၃၁၃-ဗာႏ၊ ၁၃၁၄-ဗာႏ)မာꩻလွဉ်ယို အန္တရာယ်ႏနဝ်ꩻဖုံႏ ယေန်ကတစ်ꩻ၊ ခွꩻကဒဲ့ꩻထိုꩻစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီလိုꩻကျောင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏလိုꩻလမ်းတဲ့နဝ်ꩻ ဟဝ်ကေꩻဇူꩻတင်ႏငါႏဝွေꩻဗွေႏ၊ ဟဝ်အွဉ်ႏတဖေင်ꩻတဝ်း ဝွေꩻဗွေႏကေꩻဇူꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏကအွဉ်သေꩻခါꩻတဖူꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်ထောင်လွဉ်ꩻငါႏ ပငါပရာꩻနဝ်ꩻသွူ။ တပါꩻတွမ်ႏတပါꩻ ထေင်ညင်ꩻရွို့ꩻရန်ႏလို့ဝင်ꩻကရိုꩻဒါႏ (ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း)ယိုတဲ့နဝ်ꩻ ၊ သီလ အာစာရ ဒိဋ္ဌိ အာဇီဝ တွမ်ႏဝိပတ္တိလစ်ꩻပါꩻယို ယွူးလို့ဝင်ꩻ (စွတ်စွယ်ꩻလို့ဝင်ꩻ)ကရိုꩻဒါႏ (အနုဝါဒါဓိကရုဏ်း)ယိုတဲ့နဝ်ꩻ ယံကခွꩻကြောင်း၊ ယံကရောင်းရျူႏနဝ်ꩻ နေးထူႏတွမ်ႏကျမ်ꩻဂန်ႏထုံꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏဆုံꩻဖျတ်ဖေႏဗာႏဖိုနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ မဉ်ꩻတဲ့ထန်ႏဗာႏ၊ နဝ်ꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း သမ်းအဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻကျောင်ꩻတွိုက်ကို၊ သမ်းထွာတိုက်အုပ်တဲင် နီခမ်းကောင်ကိုယို ကပေါႏထန်ႏလွဉ်ဒါႏ သာႏသနာႏရေꩻပျဿနာႏ၊ ဘာႏသာႏရေꩻပျဿနာႏ၊ ပညာႏရေꩻပျဿနာႏ စတဲင်ပျဿနာႏအယပ်ꩻအခုဲင်ႏဖုံႏနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ ဖျော်လွဉ်ဝွေꩻဗွေႏထျꩻ၊ တွိုႏနဝ်ꩻခါ ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ သꩻသာႏသနာႏရေꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻ၊ ပညာႏရေꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ကွပ်အာႏတလာငါႏနဝ်ꩻမꩻ နမ်းတာႏနဝ်ꩻထွားတဝ်း၊ နမ်းနဝ်ꩻ ခံႏစွဉ်ႏဝင်ꩻလွꩻထီႏ၊ ခံႏစွဉ်ႏဝင်ꩻသꩻခိုးသꩻလျားတဲင် အဂတိတရာꩻလစ်ꩻပါꩻ ပက်ညာꩻ၊ ထွားဒျာႏဘုရာꩻမဲ့ငါ၊ ထွားဒျာႏအမျိုꩻသာꩻ (လိုꩻဟဝ်)မဲ့ငါတဲင် နေးအမွေး အမဲဉ်ႏတဗာႏ ဝွေꩻဗွေႏကဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဒါႏ ပျဿနာႏမျိုꩻကရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ တဆေ့ꩻတဝ်းသွူ။ ကွပ်ဝွေꩻဗွေႏဖြေႏသျင်ꩻဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် သာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ ပညာႏရေꩻနဝ်ꩻ တန်ႏအီႏထဲ့ဖွိုႏ၊ အတန်ႏအီႏကုဲင်တဲ့ တထဲ့ဖွိုႏဗာႏတဝ်း၊ တကုဲင်ဗာႏတဝ်းတဲင် ဆွော့ꩻကတဲ့ꩻတနွောင်း ထင်ႏတသွောင်းစွဉ်ႏတိတ်ꩻတိတ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ "သဒ္ဒါႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻလိန်-ဝိနယ်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသိမ်"ငဝ်းနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ သဒ္ဒါႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ လိန်ခရာႏယိုယပ်ꩻလဲဉ်းဝင်ꩻ၊ ဝိနယ်ꩻဖဲ့ꩻယို သိမ်ႏခရာႏယပ်ꩻလဲဉ်းဝင်ꩻ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏတောႏတောႏတန်ႏတန်ႏနဝ်ꩻ တအွဉ်သမုတ်နွောင်ꩻတဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ သိမ်ႏခရာႏတဲ့သေနာႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏဒါႏတပါꩻတန်တဲင် - ၁။ သိမ်ႏ ကျောင်ꩻလွယ် ၂။ သိမ်ႏ ကျောင်ꩻကာဖီ (စင်းသင်းကောင် ပင်လုံဆတွို့ꩻ) သိမ်ႏယိုနီဖြုံႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန် တွမ်ႏဝွေꩻဗွေႏအွဉ်သမုတ်။ ၃။ သိမ်ႏ ကျောင်ꩻခိုရုဲင်ꩻ ၄။ သိမ်ႏ ကျောင်ꩻဖြီꩻသာႏယာႏ (ဖြီꩻစွတ်) (သီႏသဲင်ႏဆကွဉ်ႏနဝ်) သိမ်ႏယိုနီဖြုံႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားသီႏသဲင်ႏတွမ်ႏဝွေꩻဗွေႏ အွဉ်သမုတ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခံႏသျင်ႏ ခံႏစင်ကိစ္စနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏကမာꩻဖေႏနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻကိုဒျာႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ ရပ်လောင်ႏရပ်လင် ဝင်ꩻလွဉ်ပင်ꩻတွော့ꩻ ကအွဉ်ႏဗုဲင်ဖေႏသျင်ႏ၊ ကအွဉ်ႏထင်ႏဖေႏစင်ꩻတဲ့နဝ်ꩻ အာလဲင်ႏတန်ဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ တရာꩻဟော်ꩻတဲ့ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ၊ ကဟော်ꩻဗာႏကျောင်ꩻကိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ ကဟော်ꩻဗာႏဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻကိုတဲ့နဝ်ꩻ၊ ရပ်လောင်ႏရပ်လင်ပင်ꩻတဲင် ကဟော်ꩻဗာႏတဲ့နဝ်ꩻ (ဟော်ꩻပအိုဝ်ႏနေးယင်-ဟော်ꩻမန်းနေးယင်) ဝွေꩻဗွေႏဟော်ꩻဖေႏဗာႏ အာလဲင်ႏတန်သွူ။ အမျိုꩻသာꩻရေꩻ ယံကထင်ႏထိုနဝ်ꩻတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏဒေါ့ꩻဖေႏနေး တွမ်ႏဖြောင်းလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း တဲမ်းနေးလိတ်တွော့ꩻ ကဖျင်ဖေႏ ကသွဉ်ဖေႏနဝ်ꩻတဲ့ အာတန်၊ ဝွေꩻဗွေႏကတဲမ်းနေးလိတ်ဖုံႏနဝ်ꩻ ယင်းဟန်ႏတဲ့ တလꩻနျꩻထန်ႏဗာႏတဝ်း၊ ယင်းဟန်ႏနဝ်ꩻ နျꩻထန်ႏဗာႏလဲဉ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏတဲမ်းထွူတဲင် နျꩻထန်ႏဗာႏလဲဉ်း လိတ်အုပ်ဖုံႏနဝ်ꩻ- ၁။ မဲ့နားဗွောင် (ပထမတွယ်ꩻ) ၂။ မဲ့နားဗွောင် (ဒုတိယတွယ်ꩻ) ၃။ မဲ့နားဗွောင် (တတိယတွယ်ꩻ) ၄။ ဥပမာႏဝတ္ထုကျမ်ꩻ ၅။ လင်ႏကာႏထွꩻခေတ် ၆။ ဘာႏသာႏလိတ်စောင်ႏ-နဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ သာႏသနာႏရေꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ ပညာႏရေꩻတွက်တာႏနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏခံႏယပ်ꩻ ခံႏဒုက္ခဗာႏသွူနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ သမ်းတလွစ်တဝ်းဒွိုန်း ဝင်ꩻဒေါ့ꩻဝင်ꩻယား၊ ဝွေꩻဗွေႏသီးကတဲႏထောင်ႏစ ကျောင်ꩻတန်၊ ကဗွောင်စလိတ်သွဉ်တွိုက်နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီးထာꩻမာꩻဖေႏနေးကအောင်ႏလꩻမွုန်းတဲင် ကဒေါ့ꩻသား ကယားလိုꩻတဲ့အဝ်ႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ကွပ်ထီႏငါႏ သာႏသနာႏရေꩻတာႏ ဘာႏသာႏရေꩻတာႏ ပညာႏရေꩻတာႏနဝ်ꩻမꩻ ပါꩻမဉ်ဒေါ့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻဒေါ့ꩻ၊ ပါꩻမဉ်ယားနုဲင်းမုဲင်ꩻယား သꩻကုဲင်တဝ်း၊ သꩻပေႏတဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏကမာꩻထာꩻတွင်ꩻနဝ်ꩻတဲ့ ဟွုန်ဗာႏငဝ်းအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ဟွုန်စွဉ်ႏတဲ့ နားတဖဲ့ꩻနဝ်ꩻဒွူႏ တဖဲ့ꩻနဝ်ꩻထောက်ꩻထိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏတထူႏရေꩻတဝ်းရင်ꩻရင်ꩻ၊ တငမ်းတဝ်းရင်ꩻရင်ꩻ၊ ထွားဆွာꩻဆွာ့ꩻ စဉ်ꩻစာꩻယော့ယော့ သယ်ꩻခံႏတန်တန်၊ အွဉ်ႏသတိꩻခွေါင်ခွေါင်တဲင် ဝွေꩻဗွေႏအွဉ်ႏတကုတ်ꩻကတူႏ သတ်လွဉ်တွော့ꩻ ကောကဒေါ့ꩻသားတဲ့ထိုꩻမား' ကောကယားသားတဲ့ယေန်သူႏ အွော့ꩻငါအကတူႏငါတဲ့ တရုဲင်းတဝ်းဒွုမ်နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏ "အောင်ႏလံႏ"နဝ်ꩻ အဝ်ႏဝုဲင်းထိုတသွောင်းစွဉ်ႏထာꩻနဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏစာရိတ္တအကျင်ꩻ-နုဲင်းယိုရင်ꩻ

ဝွေꩻဗွေႏကမာꩻလွဉ်ဗာႏ ထာꩻမာꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻစတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ သေဗာႏလဲဉ်းကရိုꩻလဲ့ သမ်းတလꩻထွူတဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏယို အကျင်ꩻအဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ဝါဒအဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻစတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏလိုႏသေပါနေနေ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ -

1. မီႏအီႏကိန်ꩻထာꩻ မွူးဟာခိုႏတလဲင်ႏ၊ ကိန်ꩻထာꩻထွိုင်ႏမွူးရဝ်ꩻခိုႏတလဲင်ႏ ရွစ်သေႏသေႏ အနိစ္စာ ဝတ သင်္ခါရာ-စတဲင် သံႏဝွေႏဂ ကလꩻအီဒါႏ ပါဠိဂါႏထာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။
2. ပေါႏကိစ္စအရေꩻတန် မရေႏမရာႏတအဲဉ်ထဝ်းနဝ်ꩻ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻစွုမ်ႏဟာဟာသွူ။
3. ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ ရက်ငါႏတပဲ့ꩻ၊ လိုႏငါႏတပဲ့ꩻအကျိုꩻ၊ ပေါႏတပဲ့ꩻသီးဒါႏငါ၊ တိုꩻတက်ငါ၊ စွဉ်ꩻအသက် မာꩻဖေစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ဆရာႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ တကာႏတဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏရက်ဒျာႏ၊ ဆရာႏသꩻဖေႏနေးကချံꩻသာႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏခံႏယပ်ꩻမာꩻဖေႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ တကာႏဖုံႏ ယံလိမ္မာႏ၊ ယံကတိုꩻတက်၊ ယံကလꩻအာကုသိုလ်ႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏဟော်ꩻဖေႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ သွဉ်ဖေႏအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
4. တပဲ့ꩻ ယံကဒါႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ တပဲ့ꩻသꩻယံကပါလွဉ် ပညာႏရေꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ ယံကရက်ဘာႏသာႏ သာႏသနာႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ သꩻယံရုဲင်းတဲ့နဝ်ꩻ၊ သတိꩻယကအဝ်ႏတဲ့နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဒေါ့ꩻဖေႏ သွဉ်ဖေႏဒါႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဝွေꩻဗွေႏတပဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ သꩻရုဲင်း သꩻထင် သတိအဝ်ႏကဲဉ်းအာအာနဝ်ꩻသွူ။
5. အုပ်ချုပ်လိုꩻပေႏတဲ့ လွောက်ꩻတဝ်းမဲ့ငါ၊ ပါꩻမုဲင်ꩻရိုꩻတဝ်း အပဲစ်မီႏအဝ်ႏတဲ့ အပဲစ်ကအဝ်ႏအတွိုင်ꩻ ဆုံꩻမꩻသွဉ်သင် ထွားဖျင်ဖေႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
6. ထာꩻဒေါ့ꩻတဲ့ယံ၊ ထာꩻဝွေႏဖန်ႏတဲ့ယံ၊ ခတ်ကယ်ꩻပါꩻတဲ့ယံ၊ ဆွမ်ꩻပါꩻငဝ်းဆွုမ်ႏတဲ့ ယံငါႏနဝ်ꩻသွူ။
7. ဒေါ့ꩻချော်ꩻချော်ꩻထာꩻ၊ ဒေါ့ꩻအော့အော့အဲ့အဲ့ထာꩻ ဒါႏတဝ်း၊ ဖေႏတပဲ့ꩻဖုံႏဩဝါဒတဲ့နဝ်ꩻ၊ ဟော်ꩻဖေႏတကာႏဖုံႏတရာꩻတဲ့နဝ်ꩻ နက်တောက်သတ်စွဉ်ႏဒျာႏ၊ လိုꩻတသေကျင်ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ ထင်းဒျာႏအခွန်းထာꩻ၊ ထင်းဒျာႏ အသꩻလျားထာꩻ၊ ခွန်းထာꩻသꩻလျားထာꩻ မွေးတဝ်း၊ ဝွေꩻဗွေႏငဝ်းဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏ မေတ္တာႏကရုဏာႏကိုထန်ႏလွဉ်လွဉ်းလွဉ်း၊ အတဲမ်းလိတ်တဲ့နဝ်ꩻနေနေ၊ တဲမ်းချော်ꩻချော်ꩻ တဲမ်းဝုဲင်းထားထာꩻဒါႏတဝ်း၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ခꩻတလဲင်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြားထမ်းဘုရာꩻရိုꩻ-
8. "နီဗွေႏတဲမ်းလိတ်ထာꩻမုဲင်ꩻ အဝ်ႏစွဉ်ႏကခွန်းထာꩻလွုမ်ꩻဟ"ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတွော့ꩻ အဗွေႏငအွီႏမွေးစွဉ်ႏထာꩻ (ဗွေႏဗွန်ထမ်းဘုရာꩻ ဒေါ့ꩻနယ်နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။)
9. သꩻတဲ့မွိုင်တဲင် ပေါႏအဗာႏဒေါ့ꩻတဲ့ သတ်သော့ꩻစွဉ်ႏဒျာႏတလဲင်ႏချင်ꩻ၊ ထာꩻမာꩻတဲ့ ပေါႏအဗာႏမာꩻသွူနဝ်ꩻ ကားကတတ်နွောင်ꩻ၊ ကားကထွူလꩻနဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻသတ်စွဉ်ႏဒျာႏ၊ အမာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ ထာꩻရိတ်ခေႏ ထာꩻဝွေႏဖန်ႏဟဝ်ငါႏတွော့ꩻ အမာႏတအဲဉ်ထဝ်းခြာသွူ။
10. သတ္တိတဲ့အဝ်ႏ၊ ပေါႏထာꩻမာꩻဟဝ်၊ ထာꩻမာꩻဒါႏအမျိုꩻနဝ်ꩻ ပါꩻမဉ်ဒေါ့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻဒေါ့ꩻ၊ ပါꩻမဉ်လောက်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻလောက်ꩻ၊ ပါꩻမဉ်ယားနုဲင်းမုဲင်ꩻယား ငမ်းတဝ်းတစိꩻစိꩻ၊ သတ်စွဉ်ႏဒျာႏရုဲင်းရုဲင်း၊ အဒေါ့ꩻဖဲ့ꩻတဲ့ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေသွူ။
11. သတိတဲ့အဝ်ႏ၊ အခွုမ်အမာꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ အဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ အကျံႏအစဲႏတဲ့နဝ်ꩻ ယံကလွစ်မာႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသတိꩻဒျာႏသေႏသေႏသွူ။
12. သီႏလတဲ့အဝ်ႏ၊ ဘုရာꩻကပညတ်ခါꩻဒါႏ သိက္ခာႏပုဒ်တောႏအတွိုင်ꩻ လွောက်ꩻနာႏလွဉ်ꩻဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။
13. သမာႏဓိတဲ့အဝ်ႏ၊ အအုံအအဝ်ႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ အဒေါ့ꩻအဖြဝ်ႏတဲ့နဝ်ꩻ တွမ်ႏရဟန်ꩻတွမ်ႏဂုဏ်ႏ ဖေႏနေးကလွောက်ꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏ ဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏတသေႏသေႏ၊ ဗွေႏဗွန်ဖြားဗွေႏဗွန်တန်ဖုံႏ စင်ꩻဖုံႏ သျင်ႏဖုံႏ အုံပရီႏပရာႏ၊ အုံပစော့ꩻပနျꩻထာꩻ၊ ဒေါ့ꩻပရီႏပရာႏထာꩻ၊ ဒေါ့ꩻပစော့ꩻပနျꩻထာꩻနဝ်ꩻ ကျွိုက်တဝ်းတစိꩻစိꩻသွူ။
14. ပညာႏဗဟုသုတတဲ့အဝ်ႏ၊ အဝ်ႏတကားမုဲင်ꩻနဝ်ꩻတဲး ဝွေꩻဗွေႏထာꩻမာꩻ၊ ဝွေꩻဗွဗႏထာꩻဒေါ့ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏထာꩻအုံထာꩻအဝ်ႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏလိတ်ဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒေါ့ꩻလဲဉ်းဒျာႏသွူ။
15. သစ္စာႏတဲ့အဝ်ႏ၊ ဝင်ꩻတဲ့တလိန်ႏလဲဉ်ဖိုတဝ်း၊ ဝင်ꩻလိန်ႏလဲဉ်ဝွေꩻဗွေႏတဲ့ တကျွိုက်တဝ်းတစိꩻစိꩻသွူ။
16. ဝွေꩻဗွေႏနမ်းတာႏ ပျဿနာႏဝ်ꩻ ဖြေႏသျင်ꩻတွမ်ႏထာꩻမာꩻ မီႏလꩻတဲ့ ဖြေႏသျင်ꩻနေးဒျာႏ တွမ်ႏထာꩻမာꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏအဝ်ႏပေႏခါနဝ်ꩻ အသွꩻပေႏရိုꩻ" လိုꩻကေန်ꩻပို အံႏဒဲဉ်လုမ်းတဝ်း"ရိုꩻဝွေꩻဗွေႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏဟွုန်ကဲဉ်းငါႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မုဲင်ꩻခါတဲ့ယဝ်း ဝင်ꩻလမ်းဗေင်ႏဖိုတဝ်း၊ ဒဲဉ်ဝင်ꩻလမ်း အံႏဖိုတဝ်း၊ ထာꩻမာꩻတဲ့ ကျိုꩻစာꩻမွေးစွဉ်ႏဒျာႏ၊ တွိုႏဆုဲင်ႏတွော့ꩻ ပါꩻကဒေါ့ꩻဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ လွဉ်လျာဗာႏ အစူယာꩻ ဝွေꩻဗွေႏထျꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏဖေႏအံႏ ဖေႏအွꩻဗာႏဒွိုန်းကနဝ်ꩻသွူ။
17. ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ နာႏငဝ်းတွော့ꩻ သုဝစဂုဏ်ႏတဲ့အဝ်ႏ၊ အုံအဝ်ႏအွꩻအံႏ ကွဉ်ကꩻဗာႏခန်းနုဲင်းမုဲင်ꩻတဲ့ယဝ်း အဝ်ႏဗာႏသꩻဒျာႏတဲင် သန္တုဋ္ဌဂုဏ်ႏတဲ့အဝ်ႏ။
18. အတပဲ့ꩻ အတကာႏ ကပ်အမျိုꩻမုဲင်ꩻတဲ့ သုံꩻဒျာႏတေ့ꩻတေ့ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏနမ်းတဲ့ အဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻတဲ့ သုံꩻဒါႏဒျာႏတဲင် သုဘရဂုဏ်ႏတဲ့အဝ်ႏ။
19. လိုꩻကအီႏသေ ဝင်ꩻကေꩻဇူꩻနဝ်ꩻ ခြောတန်၊ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ သေငါႏဝင်ꩻကေꩻဇူꩻ။
20. ထာꩻကျွား ထာꩻမောႏ အွဉ်ႏထိုတသွောင်းနမ်း (ဂုဏ်ႏပကာသန)တဲ့ အဲဉ်ထဝ်း။
21. ထာꩻထီႏတဲ့ဆွာꩻငါႏ၊ အွဉ်ႏသꩻတဲ့ဒါႏမွေး၊ ဗွာမွေးမျတ်မွေးစွဉ်ႏထာꩻနဝ်ꩻသွူ။

ဝွေꩻဗွေႏအကျင်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဂုဏ်ႏဖုံႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ထေနယ်လို့လို့တဲ့မဒါႏ အာငါႏမရေႏမရာႏနဝ်ꩻသွူ။

ခြွိုင်ႏသန်ꩻယံဟဝ်-ကျွꩻလင်ꩻနဝ်

စက်သီးအမျိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻသွူစွဉ်ႏပသီႏတန်မဉ်ႏတဲ့ တထင်ႏတပန်ႏအာငါႏ ပနီꩻပနီꩻနဝ်ꩻခါ ပသီႏစွဉ်ႏတဲ့ တတတ်နွိုင်ႏတဝ်း၊ အသွတ်ꩻဒါႏ၊ အကုဲင်ဒါႏ၊ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ နီဗွေႏဆရာႏယိုတဲ့ စွုမ်ႏနီꩻစွုမ်ႏဟာ ခံႏယပ်ꩻနမ်း ခံႏယပ်ꩻသꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻငါႏ ထာꩻမာꩻတဲင် နမ်းခန္ဓာႏသူꩻနဝ်ꩻ တခံႏဒါႏဒွုမ်နဝ်ꩻမꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻကုဲင်ထိုꩻဗာႏစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ ယံကဟဝ်တဲင် ၁၃၂၉-ဗာႏ၊ ကထိန်ႏလာနဝ်ꩻ ကျွꩻလင်ꩻဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏတွော့ꩻ လင်ꩻအုံဒွိုန်းက နီသွဉ်းသီးကျောင်ꩻ-ဇဝနာရာမကျောင်ꩻတွိုက်၊ တွိုႏဗော့ꩻဝါႏနဝ်ꩻမꩻ ကျွꩻလင်ꩻနောင်ကျောႏ၊ ၁၃၃၀-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻ ဆို့ꩻဝါႏကျောင်ꩻနောင်ကျောႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ (ထာꩻတဟေတွမ်ႏ တလီꩻရောႏဂါႏ)နဝ်ꩻ တသက်သာႏတဝ်းတဲင် ၁၃၃၁-ဗာႏနေင်ႏနဝ်ꩻတဲ့ ဆို့ꩻယင်းဝါႏ ကျောင်ꩻနောင်ကျောႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ ၁၃၃၂-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဝါႏဆိုႏဆန်ꩻ ၈-နီꩻနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြားကျောင်ꩻတန် ဟဲ့ꩻသဲင်ꩻချာတောင်ႏကီꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏတသဲင်ꩻချာနွောင်ꩻတဝ်းအကျောင်ꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းလိတ်လဝ်းထင်ႏချာ ဗွေႏဗွန်ဖြားထျꩻ လယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ သူꩻ -

        ဆရာႏတောႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား
           ပထမကျောင်ꩻတန်တွိုက်
                ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ
        ၁၃၃၂-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏလာဆန်ꩻ (၉)နီꩻ

ရိုႏရိုႏသေႏသေႏ လဝ်းဟွုန်ချာဗာႏ ဆရာႏနီဗွေႏဩ။ ဗွေႏဆရာႏ ကဖေႏလွဉ်ဒါႏလိတ်နဝ်ꩻ ဖျော်လွဉ်ခွေသွဉ်းးထျꩻ ၁၃၃၂-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏဆန်ꩻ (၈)နီꩻဗွေႏဩ။ ကမဉ်လဝ်းငါႏ ဗွေႏဆရာႏနဝ်ꩻ - ခွေသွဉ်း ထာꩻတဟေရောႏဂါႏနဝ်ꩻ တသက်သာႏတဝ်းဒွိုန်းနဝ်ꩻတရဝ်း၊ တင်ꩻကျွစ်လာနေင်ႏဟာ ခွေသွဉ်းတအုံဟဝ်တဝ်းတွင်ꩻနဝ်ꩻ ကျောင်ꩻနောင်ကျောႏတကာႏဖုံႏ ဟဲ့ꩻဖေႏဆရာႏ ဖေႏတသီႏတမွူး၊ တဟာဟာယို အုံပွေါသေႏသေႏဝင်ꩻနီ၊ ကပ်ဖေႏတသီႏတွမ်ႏ မာꩻဝတ်ပတ်သားနဝ်ꩻ အွဉ်ႏသေႏသေႏတဖြာꩻတွော့ꩻ ကျိုꩻစာꩻမာꩻဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻဩ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မဉ်ဖြော်ချာငါႏ တကာႏသီးကေꩻဇူꩻနဝ်ꩻတရဝ်း၊ နဝ်ꩻမꩻတဲင် "ဖြော်ချာတကာႏသီး ကေꩻဇူꩻအနေႏတွော့ꩻ ဟန်ႏနေင်ႏ ခွေအီႏဆို့ꩻဝါႏဗော့ꩻယိုကို" ခွသွဉ်းဝွန်ႏခံႏဗာႏလဲဉ်း နုဲင်းနဝ်ꩻဗွေႏဩ။ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ဗွေႏဆရာႏရင်ꩻ သညင်ꩻခွေသွဉ်းထွူခါ ယံကသိမ်ꩻချာ ဗွေႏဆရာႏအမိန်းအာႏဏာႏနဝ်ꩻအကျောင်ꩻ ရိုႏရိုႏသေႏသေႏ လဝ်းဟွုန်ချာဗာႏ ဆရာႏနီဗွေႏဩ။

ဓမ္မသာမိ ကျောင်ꩻနောင်ကျောႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ တဲမ်းလဝ်းချာနုဲင်းနဝ်ꩻထွူတွော့ꩻ ဆို့ꩻယင်းဒျာႏဝါႏ ဗော့ꩻကျောင်ꩻနောင်ကျောႏကိုနဝ်ꩻသွူ။

ထင်ႏဖျိုးဘုရာꩻ-ပျောႏငါႏထာꩻ

တွိုႏဝါႏခေါင်ႏဗွေနီꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻတွမ်ႏအတပဲ့ꩻသျင်ႏပေႏ ကော်ပီႏဖုံႏတွော့ꩻ ထင်ႏဖျိုးကြောင်း ဘုရာꩻထျꩻ ဘုရာꩻသောင် ထင်ႏဖျင်ဟဝ်ပါ ဘုရာꩻတဖူꩻ ကျောင်ꩻနောင်ကျောႏဆထင်ꩻ ကောင်စေႏတီႏလောင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဝွေꩻဗွေႏကမာꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ အသꩻပျောႏမွေးစွဉ်ႏထာꩻ၊ ပတ်သဲစ်တွမ်ႏဘုရာꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတဲမ်းစန်ႏငဝ်းတချင်ꩻ ပအိုဝ်ႏယင် မန်းယင်တဲင် သွဉ်ဖေႏအတပဲ့ꩻပေႏဖုံႏထွူတွော့ꩻ ထွဉ်ႏအတပဲ့ꩻတချင်ꩻ၊ ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻ အုံအသောင် ငပယွုမ်းထာꩻနာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ဖြေႏသျင်ꩻဖေႏဗာႏ-ပျဿနာႏ

တွိုႏဝါႏခေါင်ႏလောင်း ငတ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ သီႏသဲင်ႏနယ်ႏကို ဝိဝါဒါဓိကရုဏ်း ပျဿနာႏတဗာႏ ဖျော်လွဉ်နီသွဉ်းသီး ဗွေႏဗွန်ဖြားထျꩻ၊ အတွင်ꩻနဝ်ꩻနဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးဗွေႏဗွန်ဖြား တပေါႏအုံဟဝ်တဝ်းတဲင် ပင်ꩻလွဉ်ဝွေꩻဗွေႏထွူတွော့ꩻ နီသွဉ်းသီး ဗွေႏဗွန်ဖြား ထွဉ်ႏလွေꩻဖြေႏသျင်ꩻ ပျဿနာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ဝါႏခေါင်ႏလောင်း သူနီꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတွမ်ႏဗွေႏဗွန်သီႏသဲင်ႏတန် ကျွꩻလွေꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏလွေꩻဖြေႏသျင်ꩻဖေႏ ပျဿနာႏ၊ ကွပ်ဝွေꩻဗွေႏဖြေႏသျင်ꩻဖေႏနဝ်ꩻမꩻ ပျဿနာႏနဝ်ꩻတဲ့ ညိမ်ꩻခွꩻတငါ တွိုႏစွဉ်ႏယိုခါနဝ်ꩻသွူ။ လာလောင်း ၇-နီꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏသီး ဖျော်သဲင်ꩻချာ နီသွဉ်းသီးကျောင်ꩻ၊ လာလောင်း ၈-နီꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကျွꩻသဲင်ꩻ ကျောင်ꩻနောင်ကျောႏ၊ အနီꩻနဝ်ꩻ တကာႏဖုံႏ သဲ့ꩻဖေႏဝွေꩻဗွေႏ ဘုရာꩻတဖူꩻတဲင် ဝွေꩻဗွေႏထွဉ်ႏကော်ပီႏ ဖြေꩻဖေႏဗာႏငိုး (ပဲလှော်)နီလွမ်တဲင် သဲင်ꩻဖေႏအံႏဒွိုန်းက တဖူꩻသဲ့ꩻသားဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်ခမ်းလော့ဗာႏ-ဆော့စွဉ်ႏဒျာႏ

ကွပ်ပွိုးသꩻဝွို့ငါႏ ဘုရာꩻနဝ်ꩻမꩻ လွေꩻဖျိုးလွေꩻဖျင်ဘုရာꩻ ပနီꩻပနီꩻတဲင် ဝါႏခေါင်ႏလာမားနီꩻနဝ်ꩻ ခမ်းလော့ဗာႏလꩻ တစိꩻပေႏသွူ။ နုဲင်းမွူးဟာနဝ်ꩻ သေနာႏခန်းအခွꩻ ဆော့ခန်းဒျာႏထာꩻ၊ ဆော့ထာꩻကရိုꩻလဲ့ ဆော့တန်ငါႏ မရေႏမရာႏမွေးတဝ်းခြာ၊ တောႏလင်ꩻဆန်ꩻ နီနီꩻ သွံနီꩻနဝ်ꩻ ကျံႏဟဲ့ꩻဖေႏဆရာႏတဲ့ ဝွေꩻဗွေႏသမ်းရိုꩻဒျာႏ "ဟဲ့ꩻမွုန်းဒွုမ် ဆော့ပသောင်းပသာႏလွုမ်ꩻ၊ တအင်တဲ့ ဆာပသောင်းပသာႏလွုမ်ꩻ"ရိုꩻဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တကာႏမူႏဖြား မဲကျောင်ꩻအိန်းနဝ်ꩻ အဝ်ႏထင်ႏပသေဖျိုးဖေႏ ဝွေꩻဗွေႏခွဉ်ႏပေႏခွဉ်ႏတန် ပနီꩻနီꩻတွော့ꩻ လဝ်းပါ ရီပါတဲ့ ရိုꩻဒျာႏ"ဆာပသာႏ' သယ်ႏပသာႏ' တအင်ယိုလွုမ်ꩻ၊ တပေါႏခုဲင်ႏတဝ်း"ရိုꩻဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏလာဆန်ꩻငတ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻဖေႏဆရာႏတဲင် ဆရာႏလွဉ်ထေ့သွူတဲ့ ဝါးသဲင်ꩻချာထိုꩻဒျာႏဆရာႏ၊ ရိုꩻဒျာႏ "ဆာပသောင်းပသာႏလွုမ်ꩻ"တဲ့၊ တွိုႏလာဆန်ꩻ သူဟာနဝ်ꩻ တကာႏထင်ႏဗေင်ႏပွေါတဲ့ "တကာႏသီး ထာꩻမာꩻအာငါႏ၊ ဗေင်ႏပွေါမွုန်းဒွုမ်" ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝါးသဲင်ꩻချာ တကာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်သုံꩻဩဇာႏ-လွဉ်ႏထိုꩻဗာႏ

တွိုႏလာဆန်ꩻသွစ်ꩻရဝ်ꩻ (ဝွေꩻဗွေႏကအီႏလွဉ်ႏနီꩻ)နဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်နောင်ကျောႏ ကျွꩻလွေꩻဝွေꩻဗွေႏထျꩻတွော့ꩻ - "ဟန်ႏနီꩻ နီဗွေႏထင်ႏတဝ်း ဘုရာꩻကောင်နဲ့၊ ကျွꩻထင်ႏလုဲင်း၊ ကျွꩻထင်ႏတဲ့လꩻဒျာႏ၊ တွမ်းနန်းမွုန်း ခွေသွဉ်းတာႏ၊ ခွေသွဉ်းသꩻအဝ်ႏခြွောင်းဒျာႏ"ရိုꩻဖေႏက ဗွေႏဗွန်နောင်ကျောႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ နဝ်ꩻထွူတဲင် ကွီသုံꩻဩဇာႏရာႏတဲ့ ဗွေႏဗွန်နောင်ကျာႏ ဖေႏသုံꩻတဝ်း။ တွိုႏကွတ်ꩻနားရီႏရပ်နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွဉ်ႏသျင်ႏပေႏ လွေꩻထူႏဩဇာႏရာႏ၊ သျင်ႏပေႏတဲ့ သမ်းငမ်းဆရာႏတဲင် လွေꩻထူႏလွဉ်ဖေႏခန်း သွံဖြုံႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏသုံꩻစိမ်ꩻခန်း တခဝ်ပေႏဒျာႏသွူ။ တွိုႏနားရီႏ တဆီပုဲင်တဆင်ႏခွယ်ꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏဟဲ့ꩻလွဉ်သျင်ႏပေႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏကိန်ꩻဒျာႏ သိမ်ႏကိုတဲင် ထွဉ်ႏသျင်ႏပေႏ ထင်ႏထွားနားရီႏကျောင်ꩻကီ၊ သျင်ႏပေႏ (သျင်ႏဝိမလ) ကထင်ႏထွားနဝ်ꩻ တဆီနီနားရီႏ အီႏထင်ႏဒုံႏ အဝ်ႏကုဲင်မိနစ်တဆီ။ အဝ်ႏနဝ်ꩻတွော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏထွဉ်ႏသျင်ႏပေႏ ကပ်တသီႏငန်ꩻ၊ ကပ်ထွူတဲင် ဝွေꩻဗွေႏဖျောႏဒျာႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏသုံꩻဒျာႏ၊ သုံꩻထွူတဲင် - "စိမ်ႏဖေႏခွေယို ခွေဟွီငါႏ"ထွဉ်ႏသျင်ႏပေႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် သျင်ႏဝိမလ (သက်-၁၄)တွမ်ႏသျင်ႏဝါယာမ (သက်-၁၁)နဝ်ꩻ စိမ်ႏဖေႏခန်း ဝွေꩻဗွေႏနဝ်ꩻသွူ။ စိမ်ႏဖေႏထင်ႏည ၁၅-မိနစ် (၁၂-နားရီႏပုဲင် ၁၅-မိနစ်)ရပ်နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏရိုꩻ "လꩻလဲဉ်း၊ အဟွီဟဝ်ပသာႏလဲဉ်း၊ အွဉ်ႏထွူခန်းနဝ်ꩻ"ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် သျင်ႏပေႏတဲ့ အုံလင်ꩻချာဗော့ꩻ ဝွေꩻဗွေႏကူႏထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ အုံတဆင်ႏပေႏ (၁၂-နားရီႏပုဲင် မိနစ် ၂၀-ရပ်)နဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏရိုꩻ "အွာဖေႏခွေတအင်ယို၊ ခွေတအင်ဆာငါႏ၊ တအင်သဲႏငါႏ" ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် သျင်ႏပေႏ အွာဖေႏက အတအင်၊ တဆင်ႏပေႏဒျာႏ ဝွေꩻဗွေႏထွဉ်ႏအွဉ်ႏထွူယင်း၊ သျင်ႏပေႏတဲ့ အုံလင်ꩻချာဗော့ꩻယင်း နဝ်ꩻကိုသွူ။ အုံတဆင်ႏပေႏ ဝွေꩻဗွေႏတလီꩻဆန်တဲင် သျင်ႏပေႏလောႏထွိုင်ႏဗွော့ꩻဖေႏတဲ့ တလꩻတဝ်းဒွုမ်၊ အဟို့ꩻဆွော့ꩻကတဲ့ꩻနေးစွဉ်ႏဒျာႏ၊ တလီꩻအဝ်ႏလဆဆန်ကီထင်ႏ 'ကြုတ်ကြုတ်'သင်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ သွံလဲင်ႏထွူတဲင် ဝွေꩻဗွေႏတဲ့မသက်သာႏ၊ နမ်းတဲ့တဖြန်တဖြိဉ်ဗာႏတဝ်းထာꩻ။ ၁၃၂၂-ဗာႏ၊ တောႏလင်ꩻဆန်ꩻ ၈-နီꩻ ၁၂-နားရီႏခွယ်ꩻအခိန်ႏ (သက်တောႏ ၅၇၊ ဝါႏတောႏ-၃၄)ကိုနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏအွဉ်ႏကုဲင်တလွိုးဗာႏစွဉ်ႏ တကာႏမူႏ၊ အွဉ်ႏကုဲင်သူႏဗာႏစွဉ်ႏ တကာႏခို၊ အွဉ်ႏကုဲင်တခြိုဗာႏစွဉ်ႏဆရာႏ၊ အွဉ်ႏကုဲင်ပြာႏဗာႏစွဉ်ႏတပဲ့ꩻတဲင် ပါလွေꩻထိုꩻဗာႏစွဉ်ႏ ခွန်မရဏဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ကျွꩻထင်ႏထိုꩻဗာႏ ဒေဝါႏလူꩻသီးအခမ်းသူꩻသွူ။ နီဗွေႏဘုရာꩻ ကအီႏကူꩻသွူ နိဗ္ဗာန်ႏလေႏလေႏနဝ်ꩻ (ဒီဃနိကာယ မဟာဝဂ္ဂပါဠိ မဟာပရိနိဗ္ဗာနသုတ္တ ဆဋ္ဌမူ ၁၂၆ ကိုနဝ်ꩻ) ဟော်ꩻသေꩻဖေႏ ဗွေႏအာနန္ဒာႏနုဲင်းယို- "အာနန္ဒာႏဟွေး - 'နီဆရာႏဘုရာꩻ အဲဉ်ထဝ်းဒွုမ်' သီမီႏယူႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ ဟဝ်ယူႏခရာႏတန်ဒျာႏ၊ အာနန္ဒာႏဟွေး- ယိုနဝ်ꩻ ဟဝ်ယူႏတဝ်းနုဲင်းယို၊ ခွေကဟော်ꩻခါꩻ ပညတ်ခါꩻ တရာꩻတောႏတွမ်ႏ ဝိနယ်ꩻတောႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခွေမီႏအဲဉ်ထဝ်း တနီꩻခါ အီႏထွာသီဆရာသနယ်" ဟော်ꩻသေꩻဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေ ယိုခါနဝ်ꩻ နီဗွေႏဆရာႏစင်ꩻတန် ကျွꩻထင်ႏထိုꩻဗာႏ ဒေဝါႏလူꩻသီးအခြာရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻဗွေႏကဆုံꩻမꩻသေꩻခါꩻ၊ ကသွဉ်သေꩻခါꩻ အဆုံꩻအမꩻ ဩဝါဒဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာသေꩻဒျာႏ နီဆရာႏ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီနာꩻသီးယိုနဝ်ꩻ မီႏလောက်ꩻကာႏမွေး၊ မီႏရက်မွေး၊ မီႏမဉ်ဖြော်မွေး ဝွေꩻဗွေႏကေꩻဇူꩻနဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏ ကဆုံꩻမꩻသေꩻခါꩻ၊ ကသွဉ်သေꩻခါꩻအတွိုင်ꩻ နီလွောက်ꩻနာႏဗာႏ၊ ဝွေꩻဗွေႏဆုံꩻမꩻသေꩻခါꩻ သွဉ်သေꩻခါꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် - ဝွေꩻဗွေႏကတဲမ်းသေꩻ လိတ်မဲ့နားဗွောင်ကိုဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏထင်ႏသျာꩻဒျာႏလဲဉ်းနဝ်ꩻသွူ။ အဝ်ႏကုဲင်အနာလွိုယိုကိုခြာနဝ်ꩻ တဲမ်းမန်းနေးဒျာႏသွူ။ (မဲ့ငါ ၆၁-ဗꩻ ၆၄)

အငင်းဒို့ꩻလောင်း (ငဝ်းတောင်ꩻပြန်ႏ)

"ထေရုပ္ပတ္တိ"လိတ်စောင်ႏယို လိတ်အုပ်ဆဲင်ꩻလောင်း မဲ့ငါဆချာဖဲ့ꩻကိုနဝ်ꩻ ပါတွမ်ႏကဗျာရိုꩻစွဉ်ႏကီနုဲင်းနဝ်ꩻတဲ့ ကွပ်စွဉ်ႏစေးအယပ်ꩻအခုဲင်ႏ ပျဿနာႏအဝ်ႏနဝ်ꩻမꩻ ယံဖေႏကထွꩻသင်္ဂျိုဟ်ႏပွယ်ꩻယို တထွူနွောင်ꩻတဝ်းဒွုမ်တဲင် ကဗျာနဝ်ꩻ အွဉ်ႏကုဲင်ချာထိုꩻဗာႏဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ (စီႏခြပ်ချာနဝ်ꩻ - လိတ်ဖြုံႏခေတ်ရီးတဲင် ယထွောင်းထွောင်းနဝ်ꩻ တဲမ်းဗွန်မန်းအတွိုင်ꩻ ဖတ်ပအိုဝ်ႏဗာႏနေး၊ ကဲဉ်းအာအာနဝ်ꩻ (နောဝ်ꩻ-တောဝ်း-အောဝ်ႏ)ဖုံႏနဝ်ꩻ ခင်ႏလမ်းဖေႏကလို့ဆေ့ꩻတဲင် သုံꩻအဒွေါင်ႏစားနဝ်ꩻသွူ။