ပကီႏ
ပကီႏ (အိန်းကလေတ်: Painting) (မန်း: ပန်းချီ) "ကဲတ်ꩻသူႏတသီႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ စေးဗီႏ၊ ကင်းဗတ်စ၊ သေင်ႏ၊ မန်ႏ စတဲင်ဖုံႏ မဲ့ငါခိုႏလောင်းယို တဲမ်းထွို့ꩻကဲတ်ꩻသူႏဖေႏအရောင်ႏ သွင်ꩻဖေႏအသက်ပုင်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ယေဘုယျအနေႏ ရိုꩻလꩻဒျာႏသွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ အနုပညာႏညဏ်ႏအနေႏနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏဒျာႏ "တဲမ်းထွို့ꩻပကီႏကဝ်ႏလုဲင်ꩻ" နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ တဲမ်းထွို့ꩻဗိုန်ပုင်ႏ(ပုံတူဆွဲယူခြင်း)၊ ဖွဲ့ထူႏပုင်ႏ(ပုံဖွဲ့ယူခြင်း)ဖုံႏယို ထွာဒျာႏ အနုပညာႏသျင်ႏသီး အီႏဖန်ဆင်ꩻတဲမ်းထွို့ꩻဒျာႏ ထာꩻယူႏထာꩻထင်းအလွောက်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ အစဝ်းသွတ်ꩻ သက်တန်ꩻအညသွတ်ꩻ ပကီႏကဝ်ႏလုဲင်ꩻရုက်ပုင်ႏနဝ်ꩻ ထီႏမော့ꩻခါꩻဒျာႏ ပဉ်တစ်ခမ်းထီ Grotte Chauvet ဒေႏသကိုသွူ။ သမဲင်ꩻပညာႏသျင်ႏသီး ဒေါ့ꩻရိုꩻခါꩻ ပကီႏရုက်ပုင်ႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ သက်တန်ꩻညလꩻလဲဉ်း နေင်ႏပေါင်ꩻ ၃၂,ဝ၀ဝ နေင်ႏ နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ထူႏသုင်ꩻအီတောမ်ႏ ဟံႏဗော့ꩻတမျိုꩻတဲင် တဲမ်းကဲတ်ꩻခါꩻဒါႏ ထမ်းထာꩻဆေင်ႏ(ဂူနံရံ)လောင်းတဲင် ရုက်ပုင်ႏကိုနဝ်ꩻ တဲမ်းထွို့ꩻခါꩻ သေ၊ ကြံ့၊ ချင်ꩻသေ့ꩻ၊ ပနား၊ ကမ္ဘာႏဦꩻဆင်တန် ထာꩻသာပုင်ႏဖုံႏ တောမ်ႏ လိုꩻပုင်ႏဖုံႏသွူ၊ ကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လော်တခြာမုဲင်တန်ꩻဖုံႏဒျာႏသွူ။ နုဲင်းပဉ်တစ်ခမ်းကို ကအဝ်ႏဒါႏ ထမ်းထာꩻဆေင်ႏလောင်း ကဲတ်ꩻသူႏတသီႏပကီႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းအလင် သပေင်ခမ်းထီ၊ ပေါ်တူဂီခမ်းထီ၊ ခယ်ႏခမ်းထီ၊ ဩသတေးလျခမ်းထီ၊ မျန်မာခမ်းထီ တောမ်ႏ အေင်ဒိယ ခမ်းထီဖုံႏကိုလဲ့ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။
တဲမ်းထွို့ꩻပကီႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လောကအထန်ႏကို ကအဝ်ႏဒါႏထာꩻရာꩻဖုံႏယို ဖော်ႏအရုက် သွင်ꩻဖေႏချာအသက်ဖုံႏဒျာႏသွူ။ ဒင်ႏအွဉ်ႏနယ်ချာ ပကီႏပုင်ႏစံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏနွောင်ꩻဒါႏ အစွိုးစွိုးနဝ်ꩻသွူ။ တယ်ႏမျန်မာꩻစိုးကရီးခါ ပကီႏကဲက်ꩻတရဲဉ်ႏစား ဗꩻတွိုႏခေတ်ယိုခါ ပို့မော်ဒန်ပကီႏနဝ်ꩻသွူ။ မျန်မာပကီႏနဝ်ꩻ ဗုဒ္ဓဝင်ႏဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏတောမ်ႏ ဒင်ႏမုဲင်ဖေႏ ခွန်ဟော်ခံꩻ ပွယ်ꩻအရဲဉ်ꩻအခင်ဖုံႏ အခေႏခံႏဒို့ꩻတခြို့အာတကာႏနဝ်ꩻ တွိုႏဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ တဲမ်းထွို့ꩻဗိုန်ပုင်ႏ(ပုံတူရေးဆွဲခြင်း)ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏလွဉ်နဝ်ꩻသွူ။
မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏအချုတ်လဲ့ တဲမ်းကဲတ်ꩻ ပကီႏကဝ်ႏလုဲင်ꩻနဝ်ꩻ သုင်ꩻအီ အရောင်ႏ တောမ်ႏ တုံး(Tone)ကဟဲ့ꩻဒါႏ ခွဲꩻချာꩻအထီအသွီႏ အဖြားအဆား ထူႏသုင်ꩻမုꩻ ခွုမ်ဆိုးနွောင်ꩻမုꩻယိုနဝ်ꩻ အရေꩻတန်ငါႏသွူ။ ပကီႏမဉ်ꩻတန်သားဖုံႏနဝ်ꩻ "ဟန်"ကဟဲ့ꩻဒါႏ ဝွေꩻသီးထူႏသုင်ꩻအရောင်ႏပုင်ႏစံႏဖုံႏ အဝ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ တဲမ်းထွို့ꩻပကီႏကဝ်ႏလုဲင်ꩻကျာꩻနဝ်ꩻ သီအိုရီ အနယ်ꩻသဖော်ꩻအလꩻ အဝ်ႏအစွိုးစွိုး ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻသွူ။ ကျူဘစ်ဆင်၊ အင်ပရက်ရှင်၊ ပို့စ် အင်ပရက်ရှင်၊ အိပ်က်စ်ပရက်ရှင်၊ ဒါဒါရီဇင် စတဲင်ဖုံႏ မော်ဒန်(Modern) တောမ်ႏ ခေတ်ပြဲင်ႏပကီႏကဝ်ႏလုဲင်ႏ(Contemporary Art)ဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထာꩻယူႏပွိုင်းလဲင်းစခါကို အဝ်ႏဖဖြယ်ထန်ႏလွဉ် စဲင်းစဲ့နဝ်ꩻသွူ။ [၁] [၂]