ဖီးအွာ

ဖီးအွာ Temporal range: Early Cretaceous–Recent PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Formosan subterranean termite (Coptotermes formosanus) Soldiers (red-coloured heads) Workers (pale-coloured heads)
ခွဲꩻချာꩻအစွိုးအခွိုꩻ
Unrecognized taxon (fix):	Isoptera
မျိုးရင်းများ
† Cratomastotermitidae Mastotermitidae † Termopsidae Archotermopsidae Hodotermitidae Stolotermitidae Kalotermitidae † Archeorhinotermitidae Stylotermitidae Rhinotermitidae Serritermitidae Termitidae

-->

ဖီးအွာ (Termite) ကရိုꩻဒါႏ သေ့ꩻပေႏမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ပါသော့ꩻဒျာႏ အုဲင်သော့တားရားမျိုꩻစဲဉ်ႏကိုသွူ။ ဝွေꩻသီးနမ်းပွုံႏနမ်းပွိုင်နဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏတဗွိုန်ပီတဝ်းနုဲင်း သေ့ꩻပေႏအလောင်ႏလင်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏခွဲꩻခေါ်ခေါ်ဗာႏနေး မျိုꩻစဲဉ်ႏတဗာႏအနေႏနဝ်ꩻသွူ။ ဖီးအွာသီး ပေါင်ꩻကွိုက်ꩻဆွိုက်ဆံꩻရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏ၊ အုံအဝ်ႏရေꩻပွုံႏစံႏဖုံႏနဝ်ꩻ တပီတဝ်းနုဲင်း တမူမျိုꩻဖုံႏ၊ ထွိုင်းမျိုꩻဖုံႏ၊ မဲလေင်းဖုံႏသွူ။ ဖီးအွားယိုနဝ်ꩻ ကုဲင်းထီႏမော့ꩻဗာႏအာဒျာႏ အာဖရိကတွိုက်၊ အာသျတွိုက်၊ အမေႏရိကတွိုက် တွမ်ႏ ဩသတေးလျတွိုက်ကိုဖုံႏသွူ။  ခင်ႏလမ်းနေႏရာႏအရပ်မုဲင်ꩻခန်းတယဝ်း ရာႏသီႏဥတုခမ်းမိဉ်ႏလျားနဝ်ꩻ ဖီးအွာသီး အုံအဝ်ႏသော့ꩻနွောင်ꩻဒျာႏတဲင် အဝ်ႏအုံအဝ်ႏလွေꩻလွဒျာႏ ကောင်လောင်းဖုံႏ၊ သုဲင်ꩻကန္တာရကိုဖုံႏ စတဲင်ခင်ႏလမ်းဒေႏသအမျိုꩻမျိုꩻကိုဖုံႏသွူ။ မိဉ်ႏထောင်ထွားချာနုဲင် လုံးရုပ်ကအဝ်ႏကုဲင်သေꩻခါꩻပွုံႏနဝ်ꩻ ဖီးအွာသီးကအဝ်ႏစလွဉ်ခိန်ႏနဝ်ꩻ ညမွေးမုဲင်းလဲဉ်းထာꩻ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

ဖီးအွာသီး လုံ့လဝိရိယဖုံႏနဝ်ꩻ ထွားနုဲင်းခရာႏဟဝ်မွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးနဝ်ꩻ နမ်းကြိုခန္ဓာႏပေႏမွေးငါႏရိုꩻကီလဲ့ အုံႏအဝ်ႏသော့ꩻတာႏ ကတယ်ႏဒါႏ ဖြုံႏဒီႏဖုံႏနဝ်ꩻ တန်ထိုတဲးဝါးမွေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ဝွေꩻသီးကတဲႏဒါႏ ဖြုံႏဒီႏဖြုံႏယထွောင်းထွောင်းနဝ်ꩻ အဖွိုႏအထိုအဝ်ႏစွဉ်ႏဒျာႏ ပေ ၂၀ လွိုသွူ။ ဖြုံႏဒီႏကိုခါႏကအုံသော့ꩻဒါႏ ဖီးအွာဖုံႏအဆေ့ꩻအအာနဝ်ꩻ  အဝ်ႏနေးအဗာႏပေါင်ꩻ အသိန်ꩻပိဉ်ဆီဆီနေးနဝ်ꩻသွူ။ ဖီးအွားသီးနဝ်ꩻ အမျိုꩻပေါင်ꩻအဝ်ႏ ၁၂၀၀ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻဖုံႏအကိုယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ အုံအဝ်ႏဒျာႏ သေင်ႏမွူးဖြား သေင်ႏဗိုးကိုဖုံႏသွူ။ ယမျိုꩻမျိုꩻတဲ့ အုံကပ်ꩻဒျာႏ သေင်ႏမွူးတသိဉ်အဖေ့ꩻဖုံႏသွူ။ ကွဲတွော့ꩻ ဖီးအွာသီးနဝ်ꩻ အုံခန်းမုဲင်ꩻကိုကိုခန်းတယဝ်း မာꩻနေးအလမ်းတွမ်ႏဟံႏတွော့ꩻ အုံအဝ်ႏနေးဒျာႏဟံႏအကိုဖဲ့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဖီးအွာယမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ မာꩻနေးအလမ်းဟံႏကိုတဲင်တွော့ꩻ အလမ်းကိုနဝ်ꩻ ဖောက်တဲတဲဝါးဝါးနေး လမ်းမီ(ဗေင်ႏသော့ꩻတာႏအခန်ꩻ)ဖုံႏ၊ အွဉ်ႏသိမ်ꩻသော့ꩻအီ အအံႏအအွꩻခန်ꩻဖုံႏ၊ အပိုအပေႏခန်ꩻဖုံႏ နဝ်ꩻထွူတကာႏတဝ်း ဖောက်ꩻပါထဲင်းက လွေꩻသော့ꩻတာႏ တဖူꩻဖုံႏ၊ တလီꩻနွို့ထန်ႏသော့ꩻတာႏ တဖူꩻဖုံႏ၊ ထီတဖူꩻဖုံႏ စတဲင် ဖောက်ꩻနေး တဖူꩻပေႏတဖူꩻတန် အစွိုးအစွိုးအဒဝ်ႏဒဝ်ႏဖုံႏတဲင်တွော့ꩻ အုံအဝ်ႏသော့ꩻတဲတဲဝါးဝါးနေးနဝ်ꩻသွူ။