ကံစွဉ်ꩻ

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို
Ipomoea aquatica
ခွဲꩻချာꩻအစွိုးအခွိုꩻ မွဉ်းဖျင်
လောက: Plantae|ထာꩻမွူး|Plantae
Clade: Angiosperms|အကဝ်ႏကဝ်ႏဒါႏ ထာꩻမွူး|Angiosperms
Clade: Eudicots
Clade: ဂြိုဟ်သိမ်ဖုံႏ
ခွိုꩻရဲဉ်ႏ: Solanales
ခွိုꩻအထျꩻ: Convolvulaceae
ခွိုꩻဇာတ်: မိပိုးမီနီယား
ခွိုꩻဗူႏ: အစ်ပမီရာ|အစ်ပမီရာ|အစ်ပမီရာ
ခွိုꩻခြွီ:
I. aquatica
ဒွိမိဉ်ꩻ
Ipomoea aquatica
-->
ကံစွဉ်ꩻမွူးတောမ်ႏ ကံစွဉ်ꩻကဝ်ႏ

ကံစွဉ်ꩻ (အိန်းကလေတ်: Ipomoea aquatica) နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ထာꩻလျားဒေႏသ ထီတကွို့ꩻ ကောင်သဲင်တကွို့ꩻကို ကဒွေါ့ꩻနွောင်ꩻဒါႏ ထာꩻမွူးတမျိုꩻဒျာႏသွူ။ ဟန်ႏသဉ်ဟန်ႏလာႏအနေႏ အဝ်ႏဆို့ꩻရုဲင်လွ့ဝင်သွူ။ ဝွေꩻကဒေါ့ꩻစဒါႏ မူလအစ ဇာႏတိခင်ႏလမ်းနဝ်ꩻတဲ့ တသေစဲင်းတဝ်းဒွိုန်းသွူ။ "ကံစွဉ်ꩻ"နဝ်ꩻ ထီကို မွေးတဝ်းလဲ့ ဟံႏစိုႏခြာနဝ်ꩻ ဒွေါ့ꩻထန်ႏတလာနွောင်ꩻ၊ အပင်အမွူး ဖွိုးထိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏ (၇-၁၀ ပေႏခါႏ) မွေးတဝ်းလဲ့ ဆွာꩻထဲင်းဒါႏ၊ အပင်ကိုနဝ်ꩻ တအိုတဲင် အယွိုꩻပေါ်နွောင်ꩻ ထီခိုႏလောင်းသွူ။ ကံစွဉ်လာႏနဝ်ꩻ ဗိုန်နုဲင်း ပြာႏရာႏကတူႏပုင်ႏ အဒွေါင်ႏအဆွာꩻ (၂-၆ လက်မ)ရပ်၊ ပေႏဆွာꩻ အနာစျူလုဲင်းသွူ။ အကဝ်ႏနဝ်ꩻ ပေႏတန်အဝ်ႏ (၁-၂ လက်မ)ရပ်၊ ကဲဉ်းအာ အရောင်ႏဗွာ တောမ်ႏ ထာႏဝနဝ်ꩻ ခုံႏရာႏဆွာꩻရောင်ႏပုင်ႏအဝ်ႏသွူ။ တဒွော့ꩻတကွို့ꩻသွူ အပင်တဲင် ဆို့ꩻဆွို့သော့ꩻလွေꩻ ဟံႏကိုလဲ့ အရွီးထန်ႏလွဉ် အဝ်ႏမွန်ဗန်နွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ မွေးတဝ်းလဲ့ ထူႏနေးအခြွီခူꩻလဲ့ ထူႏသုင်ꩻဆို့ꩻရုဲင်နွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ [၂][၃][၄]

ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻတောမ်ႏ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

ကံစွဉ်ꩻမွူး အစော့ႏအလာႏ အပင်တောမ်ႏအရွီးပုင်ႏ

ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယို ဗီတာမဉ်အေ၊ ဗီတာမင်ဘီ၊ ဗီတာမင်စီ၊ ပရိုတင်းဓာတ်၊ ကယ်စီကယ်၊ ဖော့စ်ဖရပ်စ်၊ ကာရိုတင်း-စတဲင် အာဟာႏရဓာတ်ဖုံႏ ပါသော့ꩻအာတဲင်တွော့ꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻအတာႏ အကျိုꩻတရာꩻဖုံႏ ထွာနွောင်ꩻအီဒျာႏ ဟန်ႏသဉ်ဟန်ႏလာႏတမျိုꩻနေနေသွူ။ ကလꩻနွောင်ꩻအီဒါႏ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻအတာႏ အကျိုꩻတရာꩻဖုံႏနဝ်ꩻ- *၁။ မဲ့ဗေင်ႏအွီႏသွူ။ မဲ့ဗေင်ႏအွီႏတဝ်းသားဖုံႏတွမ်ႏ မဲ့ယံဖေႏကေဗေင်ႏစွဉ်ႏတလဲင်ႏချင်ꩻသားအတာႏ ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယို လမ်းကိုအတာႏ သဘာႏဝတသီႏအနေႏ သွုံꩻအီဒျာႏသွူ။ မဉ်ႏအံႏနေး သွုံꩻနေးဒျာႏသွူ။ မဉ်ႏအံႏကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယိုနဝ်ꩻ မဲ့ဗေင်ႏအွီႏအီသွူ။ မဲ့ဗေင်ႏအွီႏတွော့ꩻ ဗေင်ႏညဗေင်ႏလေထာꩻ၊ မဲဉ်ဗေင်ႏလေတသေႏသေႏထာꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ တမွေးတဝ်းသွူ။ ဖေႏဗွေဒျာႏ ထာꩻဗေင်ႏအထီအသွီႏနဝ်ꩻမꩻ မဲ့မဉ်ႏသေ မဉ်ႏထွိုင်ႏနဝ်ꩻ အုံထာꩻစွုန်းနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

  • ၂။ ဟို့ꩻပနဲဉ်ႏ (ဟို့ꩻလွေꩻပွုံႏမဲဉ်ႏ) ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻတွမ်ႏ ခုံꩻဆျာႏရာႏယို အယာႏခဉ်ႏနဝ်ꩻ ဗွုန်ခန်းစွဉ်ႏဝင်ꩻလဲ့ ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻကိုကပါဒါႏ ပရိုတင်းဓာတ်နဝ်ꩻ ပါအာကယ်ꩻက ခုံꩻဆျာႏရာႏ ၄-ပွန်း၊ ကယ်လ်စီယမ်နဝ်ꩻ (၁၂)ပွန်း၊ ကာရိုတင်းဓာတ်တဲ့ ပါအာကယ်ꩻနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻထွူတကာႏတဝ်း ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယို အယွို့ဓာတ်(အမျှင်)ပါသော့ꩻအာနဝ်ꩻမꩻ အဆာႏအုံခင်ႏလမ်း (အစာအိမ်)ဖြေ့တဖူꩻဟဝ်အီတဲင် ဟို့ꩻဓာတ်လွေꩻမဲဉ်ႏအီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻသွူတကာႏတဝ်း ရဲးဖေႏပါက ကင်ဆာရောႏဂါႏ၊ နှလုံးရောႏဂါႏနဝ်ꩻသွူ။
  • ၃။ ထိန်ꩻဖေႏသွီႏတိုꩻ သွီႏထင်ႏဖုံႏသွူ။ မဉ်ႏအံႏဖေႏ ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယို သွီႏဖြွီꩻကို ကအဝ်ႏဒါႏ အဗဲ့ꩻဖုံႏ ကင်ꩻညာꩻထိုꩻတဲင် သွီႏတိုꩻ သွီႏထင်ႏဖုံႏ ယွမ်ꩻလင်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
  • ၄။ လိုꩻယော့ꩻဖုံႏလဲ့ ဖြဲမ်ႏနွောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏကြူးအံႏ ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻနဝ်ꩻ အယော့ꩻဖြဲမ်ႏအီထွူတကာႏတဝ်း သꩻအင်တချဖုံႏ၊ အခွꩻဟွံ ဆော့ထာꩻ၊ တဟေထာꩻဖုံႏယို သက်သာႏအီနဝ်ꩻသွူ။
  • ၅။ အစွူႏဖုံႏ ပြေႏအီနဝ်ꩻသွူ။ အစွူႏဖုံႏ အစားမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ယံဖေႏကပြေႏနဝ်ꩻ ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယို တသီႏအနေႏ သွုံꩻအီဒျာႏသွူ။ အံႏမာႏတွော့ꩻ ဆော့ထာꩻဖုံႏ၊ သꩻတကုဲင်ဖုံႏ-စတဲင် ဝွေႏဒနာႏဖုံႏယို သက်သာႏထိုꩻမားအီနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻသွူတကာႏတဝ်း ကံစွဉ်ꩻစော့ꩻယို အင်တီအောက်ဆီးနှင့် ပါအာတဲင်တွော့ꩻ ရဲဖေႏကင်ဆာရောႏဂါႏဖုံႏ၊ ကတူႏဆာ၊ ကတူႏအဲင်ႏ၊ တငါဆာဖုံႏ၊ ဟို့ꩻသားဖုံႏ ထိုꩻမားအီနဝ်ꩻသွူ။[၅]

အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

  1. Gupta, A.K. (2013). "Ipomoea aquatica". IUCN Red List of Threatened Species 2013. IUCN. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T168908A1252058.en. 
  2. Growing kangkong in watercuriousgardener.com
  3. Kangkungking.com။ Kangkungking.com။ ၂၀ နိုဝင်ဘာလ ၂၀၁၂ ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ ၁၃ ဇန်နဝါရီလ၂၀၁၄ ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  4. ကန်စွန်းရွက်စိုက်ပျိုးနည်း (၅ နိုဝင်ဘာလ ၂၀၁၄)။ 10 June 2020 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 10 June 2020 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
  5. နင်ꩻဆားချော်ꩻ၊ မောင်းမွူးခံꩻ အမုဲင်(၂၉)