ခမ်းထီရေꩻ
ခမ်းထီရေꩻ (အိန်းကလေတ်: Politics) နဝ်ꩻ အဝ်ႏဂရိငဝ်းငွါ- Πολιτικά ၊ အငဝ်းထန်ႏ - politiká (ပေါ်လဲတ်တစ်ခါ) ၊ အဓိပ္ပာယ်ႏ - "ဝေင်ꩻဖုံႏ အရေꩻ" ပေါ်ႏထန်ႏလင်ꩻလွဉ်ဒါႏ ငဝ်းငွါတမျိုꩻဒျာႏသွူ။ အစွိုꩻအဗူႏဖုံႏအကို ခွုမ်မာꩻ ဆုင်ꩻဖျတ်ချက်ဖုံႏ၊ နုဲင်းကဖန်းဖြယ်ဒါႏဝင်ꩻ အရွီးခိုႏရဲင်ꩻအာႏ မွေးတဝ်းလဲ့ အရာႏဂုဏ်ႏဖုံႏယို ကဆွိုက်ကပွိုင်းဝွို့ဒါႏ တဖြာꩻတစွိုꩻစီႏ အာႏဏာႏဆွိုက်စပ်ပုင်ႏဖုံႏ ခွုမ်မာꩻချက်ဒျာႏသွူ။ ကလွူꩻထွားဒါႏ ခမ်းထီရေꩻတောမ်ႏ အစိုႏရသီးနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လိုꩻမုꩻသိပ္ပံဘာႏသာႏဖြယ်တဗာႏ ခမ်းထီရေꩻသိပ္ပံဒျာႏသွူ။
ကထောင်လွူꩻထွားစဲင်းမွေး ခမ်းထီရေꩻသားဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဂရိဒဿနပညာႏသျင်ႏသား လွူꩻအွဉ်စရီးဒျာႏသွူ။ ခမ်းထီရေꩻယို ဆုင်ꩻဖျတ်အီဒျာႏတောမ်ႏ လိုꩻအစွိုꩻအဗူႏ တဖူꩻစဲဉ်ႏဒျာႏသွူ။ ငဝ်းအသုင်ꩻယိုနဝ်ꩻ ယေဘူယအနေႏ နုဲင်းဒျာႏ ခမ်းထီအစိုႏရသီး ထာꩻမာꩻတန်ဖုံႏတကာႏတဝ်း လိုꩻဖုံႏအချင်ꩻချင်ꩻ ဆွိုက်စပ်မုꩻ၊ ခြွဉ်းဖြွမ်းဗူႏမုꩻ၊ သွဉ်ထူႏပညာႏတောမ်ႏ ပွိုင်းဝွို့ဒါႏ ဘာႏသာႏရေꩻ လိုꩻမုꩻအသောင်အရင်ꩻ ခရာႏဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏနွို့ပါရဝ်းနေနေသွူ။ ခွုမ်မာꩻဆောင်ႏရွက်ဒါႏ ခမ်းထီတဖြုံႏဖြုံႏ အကျိုꩻစီꩻပွာꩻ လွိုင်ႏကွုန်ꩻထင်ႏထိုတာႏ၊ ညဆွာꩻတဉ်ႏခွောင်တာႏတောမ်ႏ ခွꩻငိမ်ꩻသာႏယာႏတာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻအွဉ်ႏထွော့ ခမ်းထီရေꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းထီရေꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏငါႏ သွုန်တွောင်းတရျားတွာ ထာꩻထီႏထာꩻယူႏ သꩻသဖော်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏသော့ꩻသွူ။ လွꩻထီႏ၊ ရက်ပဲင်ꩻ၊ အစွိုꩻအဗူႏစွယ်ꩻ၊ ပါတီစွယ်ꩻ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏစွယ်ꩻဖုံႏ အဝ်ႏလိုႏကင်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအဝ်ႏတဝ်းတဲင် အဝ်ႏလိုႏခွုမ်မာꩻပျတ်မွေးဒျာႏ ခမ်းထီအကျိုꩻဟဝ် ခမ်းသားအကျိုꩻယံဖုံႏသွူ။ ခမ်းထီရေꩻနဝ်ꩻ အအဲဉ်ႏအနေႏ ဟဝ်မတ်တောင်ꩻခါꩻ
- ၁။ စွိုးခွိုꩻခမ်းထီရေꩻ
- ၂။ ပါတီခမ်းထီရေꩻ ကရိုꩻဒါႏ ယိုနီစွိုးနဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻဖြာꩻဖြာꩻ ခမ်းထီရေꩻထာꩻထီႏယို ဒေါ့ꩻဟော်ꩻဖြေ့ꩻလီ ခမ်းသားခြာ၊ တောမ်ႏ ခမ်းထီရေꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ အလင်ယို အုံကိုမ်ခြိꩻထူႏမုꩻ၊ ထေဥပဒေႏ တောမ်ႏ မာꩻသျုက်တရေင်ဒါႏ တောမ်ႏခေးပြဲင်ႏဖက်တဖဲ့ꩻသားဖုံႏ ကစဒါႏ အကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏယို ထူႏသုင်ꩻအီ အာႏရဲင်ꩻဖုံႏ ကပါဒါႏ အနယ်ꩻဖုံႏလဲ့ အဝ်ႏထူႏသုင်ꩻခါꩻခမ်းထီရေꩻကို နေနေသွူ။ [၁][၂][၃][၄][၅] ခေတ်ယိုတဗာႏစိုး ခမ်းထီဖုံႏအကို လိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ အီႏဖော်ႏထန်ႏနယ် အွောန်ႏနယ်အီ ဝွေꩻသီးထာꩻထီႏ ထာꩻယူႏဖုံႏတာႏ ကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ တယ်ႏထောင်ႏထူႏသုင်ꩻအီတောမ်ႏ ခမ်းထီရေꩻပါတီဖုံႏသွူ။ ပါတီအစွိုꩻနွို့ဖုံႏနဝ်ꩻ အီႏစွဲးကမ်း ဥပဒေႏ တောမ်ႏ အွဉ်ငါသား အပြောင်ꩻအလုဲင်ႏဖုံႏယို သꩻဖော်ꩻတူႏလွ ကိစ္စခရာႏသꩻဖော်ꩻတူႏညီႏချက်ဖုံႏ အခေႏနေႏတဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပွယ်ꩻလွိုက်ရွေꩻနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ တဗိုန်ပီတဝ်းဒါႏ ပါတီအစွိုꩻတန်ဖုံႏအခါႏ ခေးပြဲင်းဝင်ꩻဒျာႏသွူ။
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ Hammarlund 1985, p. 8.
- ↑ Brady 2017, p. 47.
- ↑ Hawkesworth & Kogan 2013, p. 299.
- ↑ Taylor 2012, p. 130.
- ↑ Blanton & Kegley 2016, p. 199.