ခုန်ဗအေး

မွိုးဖါနီပါꩻတောမ်ႏ လွူးဖွါꩻဇာႏတိ

အထူꩻဒေႏသ(၆) စွိုးခွိုꩻပအိုဝ်ႏကေꩻဇူꩻဗွေႏကထွာဒါႏ ဆရာႏတန်ခွန်ဗအေး လွူးဖွါꩻဇာႏတိနဝ်ꩻ- ဝေင်ꩻခူꩻသထုင်ႏတန် နောင်တလာ ခမ်းကောင်ဒိုင်၊ (နောင်ကုလား ရှမ်းရွာ) ကအိုင်ဒါႏ ဖါဗွေႏခုန်ဖိုးမောင်+မွိုးဗွေႏ နင်ꩻမိကျွန်းသီး လွူးဖွါꩻလင်ꩻ ပိုခိုရတနာႏ ကေားဇာႏနေင်ႏ ၁၂၈၆-ဗာႏ၊ ဝါႏခေါင်ႏလာထင်ႏ(ဆန်ꩻ)(၈)နီꩻ၊ ကျာႏသပတေꩻနီꩻသွူ။

သွောန်ထူႏထိုမ်ႏရောမ်ပညာႏအခိင်ႏ

မောင်ဗအေး သက်ထွိုင်ႏလꩻ (၆)နေင်ႏအခိင်ႏတွင်ꩻ လွေꩻသွောန်ပညာႏ ဝေင်ꩻခူꩻသထုင်ႏတန်-တိန်းထောဒိုင် (သင်းထော်) ကျောင်ꩻအုပ်ဆရာႏ ဦးမောင်အေးခင်ႏထျꩻနဝ်ꩻသွူ။ အင်္ဂလိပ်ခေတ်စိုး အောင်ႏပဉ္စမတန်ꩻ၊ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ လွေꩻသွောန်သွုပ်ဖျင်ယင်း စဲက်ကောႏ(ကျိုက္ကော်) ထီအုံႏဗွာ(ရေတွင်းဖြ)ကျောင်ꩻ ဆရာႏတောႏခင်ႏထျꩻ သျင်ႏကျင်ꩻ၊ သဒ္ဒါႏ၊ ဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻနဝ်ꩻ သွောန်သွုပ်ယင်း နောင်တလာ ခမ်းကောင်ဒိုင်(နောင်ကုလားရှမ်းရွာ)ကျောင်ꩻတွိုက် ဗွေႏပညာသာမိခင်ႏထျꩻ သဒ္ဒါႏ၊ သင်္ဂျိုဟ်ႏဖုံႏသွူ။

ပဗ္ဗဇ္ဇမင်္ဂလာႏ ခံႏသျင်ႏသာႏမဏေႏ

ကေားဇာႏနေင်ႏ-၁၂၉၈-ဗာႏ၊ သက်လꩻ (၁၂) အရွယ်ႏယံတွင်ꩻ ဗုဲင်သာႏမဏေႏ ဦးပညာသာမိခင်ႏထျꩻ သွောန်သွုပ်ပညာႏ (၃)နေင်ႏ။

နွို့စဲ့ꩻတောမ်ႏထေင်းထမ်ႏဖေႏဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လိုမ်းဗိဉ်ႏရေꩻ

နွို့ထမ်ႏအင်္ဂလိပ်စဲ့ꩻတပ်

ကေားဇာႏနေင်ႏ ၁၃၀၄-ဗာႏ၊ မောင်ဗအေး သက်လꩻ(၁၈)ခိင်ႏ နွို့အင်္ဂလိပ်စဲ့ꩻတပ် ဝေင်ꩻသထုင်ႏ၊ ဗိုလ်မစ္စနာဝီးလိစ်တပ်ကိုသွူ။

နွို့ဂျပန်စဲ့ꩻတပ် ဗီအုဲင်အေ

နေင်ႏ ၁၃၀၆-ဗာႏ၊ သက်(၂၀)နေင်ႏတွင်ꩻ ဂျပန်နွို့လွောန်မန်းခမ်းတဲင် မောင်ဗအေး နွို့ဂျပန်စဲ့ꩻတပ် ဗိုလ်ဖိန်ယော(ဖင်ယော်)တပ်ကိုနဝ်ꩻသွူ။

နွို့အမေႏရိကန်ႏစဲ့ꩻတပ်

မောင်ဗအေး သက်လꩻ(၂၁)နေင်ႏ နွို့အမေႏရိကန်ႏလေထီးစဲ့ꩻတပ် ကအဝ်ႏဒါႏ ဝေင်ꩻခူꩻစဲက္ကောႏ(ကျိုက်ကော်) ထုံဗောကျောက်သလိတ် အမေႏရိကန်ႏလေထီးစဲ့ꩻတပ်နဝ်ꩻသွူ။

နွို့ဗမာတပ်မတောႏစဲ့ꩻတပ်

မောင်ဗအေး သက်လꩻ(၂၃)နေင်ႏတွင်ꩻ နွို့ဗမာတပ်မတောႏစဲ့ꩻတပ် ကအဝ်ႏဒါႏ ဝေင်ꩻရန်ႏကုင်ႏ၊ ဆိန်းဆျောင်းနန်ꩻတောႏ(ချင်းချောင်းနန်းတော်)တပ်စခန်း အမုဲင်(၁၆) စစ်ရဲ(ယူအဲမ်ဗီ)နဝ်ꩻသွူ။

ထူႏတာႏဝွန်ႏဖေႏ အမျိုꩻသာꩻခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လိုမ်းဗိဉ်ႏရေꩻ (လုံခြုံရေး)

ခရိစ်နေင်ႏ ၁၉၄၇-ဗာႏ၊ အေဗြယ်လာ(၉)နီꩻ အမျိုꩻသာꩻခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ဟော်ꩻတရာꩻ ပိန်းမနား(ပျဉ်းမနား) (၉-၄-၄၇) လူထုတရာꩻပွယ်ꩻနီꩻနဝ်ꩻ "ယဲးဗော်မောင်ဗအေး"ထူႏတာႏဝွန်ႏဖေႏ အမျိုꩻသာꩻခေါင်းဆောင်သီး လိုမ်းဗိဉ်ႏရေꩻနဝ်ꩻသွူ။

ထင်ႏခမ်းကောင် တောမ်ႏ ထေင်းထံႏစွိုးခွိုꩻထာꩻမာꩻ၊ မာꩻပါကျောင်ꩻဆရာႏ

ဖြားဗွာလဖေ ဟဲ့ꩻထင်ႏမောင်ဗအေး ခမ်းကောင်

ခရိတ်နေင်ႏ ၁၉၄၉-ဗာႏကိုတွင်ꩻ ဖြားဗွာသထုင်ႏတန် ဦးလှဖေ (ဘီအေ-ဘီအယ်လ်)ဟဲ့ꩻထင်ႏ မောင်ဗအေးဖြဝ်ꩻခမ်း၊ (ပအိုဝ်ႏဒေႏသခမ်းကောင်)တဲင် နွို့ဝင်ႏငီꩻဖက် ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအွောန်ကတူႏ ခေါင်းဆောင်ဖြားဗွာလှဖေသီး စွုမ်ꩻစွိုꩻတွော့ꩻ တွိုက်ꩻတောႏလန်ႏ ပဒေႏသရာဇ်စနိတ်ကုဲင်နဝ်ꩻ (၃)နေင်ႏလွုမ်းလွုမ်းရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။

ဆရာႏခုန်ဗအေး နမ်းမော့ꩻခံႏစာꩻချက်

ပထမတောႏလန်ႏရေꩻကာႏလ ထွိုင်ႏရုဲင်ꩻတသွိုးတွင်ꩻ ဖြားဗွာလှဖေ(ဘီအေ-ဘီအယ်လ်)တောမ်ႏကျောင်ꩻဆရာႏ ခွန်ဗအေး လွေꩻလဲႏထောင်ထွေ လေ့လာခမ်းကောင်ပအိုဝ်ႏဒေႏသ တဒုံထွူတဒုံ၊ နဝ်ꩻတွင်ꩻ ထီႏပအိုဝ်ႏခမ်းကောင် လိုꩻတောꩻသီး ပညာႏရေꩻ၊ အုံအဝ်ႏရေꩻ ထဲ့ဖွိုႏနောက်ကျလဲန်းဆုဲင်ꩻငါႏဝင်ꩻယို၊ စိင်ႏမော့ꩻထီႏတလူႏဗာႏတဲင် ကျောင်ꩻဆရာႏဖြားတန်ခုန်ဗအေး သꩻရာႏကို ခံႏစာꩻဗာႏနုဲင်းယို- "နီပအိုဝ်ႏယိုဟွေး မဲ့ꩻခေတ်မီတဝ်း၊ မဲ့ꩻထွꩻတဝ်းဝင်ꩻ၊ မဲ့ꩻသုမ်ꩻပါꩻဟွေး၊ မဲ့ꩻယပ်ꩻခုဲင်ႏ (ဒုက္ခ)လွောန်ဟွေး၊ ပဒေႏသရာဇ်စိုးယိုမတဲ့ ယပ်ꩻခုဲင်ႏ(ဒုက္ခ)လဲန်းတကားယို၊ ခွေမိန်ႏတကဲႏငင်ႏတဝ်း မဲ့ꩻအီႏယပ်ꩻခုဲင်ႏ(ဒုက္ခ) အီႏခေ့ꩻကရိတ်ꩻထဲင်းထဲင်းရင်ꩻ၊ ခွေစွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻ ပအိုဝ်ႏမဲ့နား ဗွောင်ငါမိန်ႏထွူ လခလာတာႏခွိုင်းယိုကားနဝ်ꩻ ခွေတရိုꩻတဝ်း၊ ကွီတဝ်း၊ ရင်းကားဒျာႏ ဒေႏသခံႏသီးဒုံသားကဖေႏ၊ အံႏဗာႏဒဲန်တနျာႏ တသာႏတရီးခန်းတယဝ်း အွောန်ႏသꩻစေႏတနာႏ မေတ္တာႏဟဝ်ဟဝ် ခွေအီႏခံႏယပ်ꩻနမ်း၊ ခွေအီႏဗွောင်ဖေႏ ပညာႏမဲ့နား သꩻရေႏရွယ်ႏချက် အဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻဗွေႏ၊ ခွေသွောန်းသꩻရင်ꩻ စေႏတနာႏယို ဒေါ့ꩻနယ်တဝ်းဒွိုန်း ပါꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ၊ စဒေါ့ꩻနယ် နီဗွေႏယိုလွုမ်ꩻ"စစွောန်ႏငဝ်းဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

ကျောင်ꩻဆရာႏဘဝ ဖြားတန်ခုန်ဗအေး

ကျောင်ꩻဆရာႏဖြားတန်ခုန်ဗအေး တောမ်ႏပအိုဝ်ႏအမျိုꩻသာꩻခေါင်းဆောင် ဖြားဗွာလဖေ ပထမတောႏလန်ႏရေꩻကာႏလ တွိုက်ꩻထန်ႏပဒေႏသရာဇ် သိုမ်နေင်ႏထွူတဲင် နမ်းမော့ꩻခွဲးကျုင်ႏအလꩻ စွိုးခွိုꩻသွီႏ၊ ဇာႏတိမာန်ႏ၊ မုန်ထွိုင်ႏလွောန်တဲင် ပညာႏရေꩻမဲ့နား ဗွောင်လေလင်းတဝ်းငါႏ၊ ပီႏနုဲင်းခမ်းအွုမ်ႏထမ်းကို၊ ခေ့ꩻကရိတ်ꩻငါႏ ခမ်းကောင်ဒေႏသပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏယို ပညာႏရေꩻမေႏခြဲးရောင်ႏ ယံကလေတောင်ႏလွောန်နဝ်ꩻ ဆရာႏဖြားတန်ခုန်ဗအေးနမ်းကာယယို ခံႏဆွော့ꩻမာꩻဖေႏ လူထုပညာႏရေꩻကျောင်ꩻဆရာႏနဝ်ꩻသွူ။

ကျောင်ꩻဆရာႏဖြားတန်ခုန်ဗအေး ဗွောင်စလွေꩻဖေႏလူထုပညာႏရေꩻ သွောန်လိတ်ကျောင်ꩻဒုံဖုံႏ

ကျောင်ꩻဆရာႏဖြားတန်ခုန်ဗအေး ဗွောင်စလွေꩻဖေႏလူထုပညာႏရေꩻ သွောန်လိတ်ကျောင်ꩻဒုံဖုံႏနဝ်ꩻ ဆလယိုသွူ-

အရီးသုတ်ꩻ ကဗွောင်စဖေႏ လူထုပညာႏရေꩻကျောင်ꩻနဝ်ꩻ ဝေင်ꩻခူꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ဒုံဆောင်ႏငွုံး။
ဒုတိယခင်ႏကာ ဝေင်ꩻခူꩻသီႏသဲင်ႏ၊ ဒုံလုံးဒါ မာꩻတနေင်ႏ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ)ဟဲ့ꩻသော့ꩻ "ဆရာႏမျိုးလွင်"၊ နောင်တလာꩻ ခမ်းကောင်ဒုံ (နောင်ကုလားရှမ်းရွာ)ယိုခါ နောင်ဗွောန် သီႏသဲင်ႏ။
ပဆျာႏကြိုႏ မာꩻတနေင်ႏ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ) ဟဲ့ꩻသော့ꩻ "ဆရာႏမူႏ နင်ꩻအေးနု"၊ နောင်တလာꩻ ခမ်းကောင်ဒုံ၊ (နောင်ကုလားရှမ်းရွာ)၊ ယိုခါ ဒုံနာမွောန်ꩻ ပဆျာႏကြိုႏ။ ဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ "ဆရာႏဖိုးထူး(ဟဲ့ꩻ)ဆရာႏဖြားခုန်ဝိဇ္ဇာႏ" သထုင်ႏစဲက္ကောႏ၊ ညောင်ႏကုင်ꩻဒုံ၊ ယိုခါ တောင်ႏကီꩻ (သထုံကျိုက္ကော်၊ ညောင်ကုံးရွာ)။
ဝေင်ꩻခူꩻဟိုပုံꩻ၊ မုဲင်းကောင်ခြောင်ႏ၊ ဒုံပင်လဲမ်ꩻ၊ မာꩻတနေင်ႏ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ)ဟဲ့ꩻသော့ꩻ "ဆရာႏခုန်ထွန်းတေင်း(သိန်း)"ဘီလိန်းဝေင်ꩻခူꩻ၊ ခဲးမောက်ဒုံ"။
ဒုံကောင် မာꩻတနေင်ႏ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ)ဟဲ့ꩻသော့ꩻ "နင်ꩻလကျီ-မမျတေင်း(သိန်း)" နောင်တလာꩻ ခမ်းကောင်ဒုံ၊ (နောင်ကုလား ရှမ်းရွာ)။
ဒုံပင်ႏတခွါꩻ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ) "မအမာတိန်"၊ နောင်တလာꩻ ခမ်းကောင်ဒုံ၊ (နောင်ကုလား ရှမ်းရွာ)။
ဒုံဗန်းစောက်၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ)ဟဲ့ꩻသော့ꩻ "မလယိန်"၊ နောင်တလာꩻ ခမ်းကောင်ဒုံ။
ဒုံထမ်းအဲ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ) "ဆရာႏခုန်ထွန်းမြစ်"၊ နောင်တလာꩻဒုံတန်၊ (နောင်ကုလားရွာကြီး)။
နောင်ဟွိုꩻ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ) "နင်ꩻမျယီ"(နောင်တလာꩻ)။
ဒုံတိုက်သောက် (တုတ်သောက်)၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ) "မခိန်တိန့်(မခင်တင့်)"(နောင်တလာꩻ)။
ဒုံတလျꩻနွိုး မာꩻတနေင်ႏ၊ နမ်းခြောင်ꩻတင် (ကိုယ်ႏစာꩻ) "ဆရာႏမူႏနင်ꩻတန့်ညုတ်(သန့်ညွန့်)။
ဒုံယိုက်ꩻပေႏ၊ "ဆရာႏမူႏနင်ꩻတန့်ညုတ်(သန့်ညွန့်)။
ဒုံပင်ခဲတ်၊ "ဆရာႏမောင်စိုး"(နောင်တလာꩻ)။
ဒုံခိုခြဲး၊ "ဆရာႏနင်ꩻမယီ(နောင်တလာꩻ)။
ဝေင်ꩻခူꩻသီႏသဲင်ႏ၊ ဒုံထမ်းယမ်ꩻ၊ ဆရာႏတန်ခွန်ဗအေး မာꩻထွူ အစိုႏရသိမ်ꩻထိုꩻတဲင် ထွာအစိုႏရကျောင်ꩻ။
ဒုံနာခုဲင်း၊ "မောင်အောင်စေင်"(စိန်)(နောင်တလာꩻ)။
ဒုံပင်အွဉ်း၊ "မောင်အောင်စေင်"(စိန်)"။
ဝေင်ꩻခူꩻမွိုင်ꩻပွောန်၊ ဒုံချို့ꩻခံꩻ "ဆရာႏမူႏနင်ꩻမျဝိန်း"(နောင်တလာꩻ)။
ဝေင်ꩻခူꩻဟိုပုံꩻ၊ ဒုံစောက္ကဆျာႏ "ဆရာႏမူႏနင်ꩻညုတ်(ညွန့်)"။
ဒုံထီဆွေႏ "နင်ꩻလတိန်"(နောင်တလာꩻ)။
ဒုံနောင်စုံ ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေး နမ်းရင်ꩻ။
ဒုံကောင်တယင်၊ ဆရာႏတန်တိန်မောင်၊ စဲက္ကောႏ ဒေါက်ယတ်ဒုံ၊ (ကျိုက္ကော၊ ဒေါက်ရပ်ရွာ)။
ဒုံချို့ꩻခံꩻ၊ ဆရာႏတန်ခွန် ဗအေးမာꩻဆုဲင်ꩻယင်း၊ အသက်လꩻ(၄၁)နေင်ႏ သဲင်ꩻအုံချာဒုံကောင်၊ နေးထူႏမာꩻမူႏနဝ်ꩻသွူ။

ဆရာႏတန်ခွန်ဗအေး ကဟဲ့ꩻထင်ႏဒါႏခမ်းကောင် ကျောင်ꩻဆရာႏခမ်းဒေါမ် သထုင်ႏဖဲ့ꩻ မိန်ႏခြွောန်းဗူႏလို့ဝင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏအဖြာꩻပေါင်ꩻ (၅၀)လွိုရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။

ဗွောင်ပါသိုမ်ဘာႏသာႏ

လိက်သွောန်ကျောင်ꩻ ပဆျာႏကြိုႏ၊ ထွောန်ႏမာꩻနွိုင်ႏဗာႏမွေးတဝ်း ဆရာႏခုန်ဗအေး စေႏတနာႏစဲတ်စဲတ်ဒျာႏ၊ ကအဝ်ႏအုံ ပဆျာႏကြိုႏ မာꩻကျောင်ꩻဆရာႏတွင်ꩻ ဗွောင်ပါတောမ်ႏသိုမ်ဘာႏသာႏ လိက်သွောန်ကျောင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ (သွောန်လိက် အင်္ဂလိပ်+မန်း+ပအိုဝ်ႏ)။ နမ်းကိုႏတဲင်ဗွောင်ရီးရီးဖေႏ ပဆျာႏကြိုႏရပ်နဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလတွင်ꩻနဝ်ꩻ လူထုပညာႏရေꩻကျောင်ꩻဆရာႏ လခꩻတာႏ တလာလရွောန်(၅၀)တဝ်းလဲ့ (၇၀)ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။

ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻခေါင်းဆောင် ဖန်ဖေႏပညာမင်ꩻတန်(မင်းကြီးဘွဲ့)

ခမ်းကောင်ပအိုဝ်ႏဒေႏသကို မူႏခိုပအိုဝ်ႏ ပညာႏရေꩻမဲ့နား ယံကဗွောင်နဝ်ꩻ ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေး နေးတောမ်ႏစွိုးခွိုꩻသꩻဓာတ် ဇာႏတိသွီႏ ဇာႏတိမာန်ႏအာႏတဲင်-

၁။ စေႏတနာႏ
၂။ ခံႏဆွော့ꩻအနိတ်နာႏ
၃။ ဝါႏသနာႏယို အွောန်ႏထွာအထျꩻ သောင်ႏသာကျိုꩻစာꩻ ဆောင်ႏရွက်မာꩻဖေႏတွော့ꩻ ကထွာဒါႏပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻလိုꩻတန်ခေါင်းဆောင် ဖြားဗွာလဖေ ဟွုန်ဟဝ်သꩻရေꩻငါႏ၊ ထူႏဂုင်ႏစွုမ်ႏသွိုꩻငါႏနဝ်ꩻမꩻ သမုတ်ဟဲ့ꩻဖန်ဖေႏ ပညာႏမင်ꩻတန်ဗွဲ့(ပညာမင်းကြီးဘွဲ့)နဝ်ꩻသွူ။

သွောန်တဲ့သွောန် တွိုက်ꩻတဲ့တွိုက်ꩻဒါႏ ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေး

လူထုပညာႏရေꩻ အဝ်ႏသွောန်ဖေႏလိုꩻပေႏ ပဆျာႏကြိုႏကာႏလတွင်ꩻ ထင်ႏကျောင်ꩻသွောန်လိက်ယင်နေနေ၊ ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေး အီပါဆဲင်ပါတောမ်ႏတနတ် နုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ဟွုန်ထွꩻဗာႏသွူ။ ပထမတောႏလန်ႏရေꩻကာႏလ တောႏလန်ႏပဒေႏသရာဇ်စနိတ်တဲင် ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေးနဝ်ꩻ သွောန်တဲ့သွောန် တွိုက်ꩻတဲ့တွိုက်ꩻဒါႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏရုဲင်းသတ္တိစိုန်ꩻအဝ်ႏရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခရိတ် ၁၉၅၈-ဗာႏ၊ မေလာ(၅)နီꩻ (ဗိုလ်ချုန်ဇုံ)သီးစွုမ်ႏစွိုꩻ "လက်နက်နှင့်ဒီမိုကရေစီလဲလှယ်ရေး အလင်းဝင်"ချꩻစူခွုမ်လက်နက် တောင်ႏကီꩻ၊ ရုဲင်းဖက် (ရဲဘော်)လိုꩻအာႏရဲင်ꩻ (၁၅၀၀)အကို ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေးတဲ့ ပါရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏဟန်ႏနီꩻ ကောႏဇာႏသက္ကရာဇ် ၁၃၆၀-ဗွေ၊ ခရိတ်နေင်ႏ ၁၉၉၈-ဗာႏယို ပအိုဝ်ႏဒေႏသကေꩻဇူꩻဗွႏကထွာဒါႏ ဆရာႏတန်ခုန်ဗအေးသူꩻ သက်လꩻလဲန်း (၇၅)နေင်ႏကို တောမ်ႏအမာမူႏ သျင်ꩻမွိုးငွုန်ႏ အဝ်ႏအုံဝေင်ꩻဟိုပုံꩻ၊ ဝွန်ႏထန်ꩻရပ်ကွက်၊ ဘုရာꩻမွေးတောႏဆꩻနဝ် ဆေꩻထျꩻတွို့ꩻနဝ်ꩻသွူ။ ကျောင်ꩻဆရာႏတန်ခုန်ဗအေးသူꩻနဝ်ꩻ ထွာပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻတန် အွောန်ကတူႏ(ခေါင်းဆောင်) ဖြားဗွာခုန်လဖေလိုꩻ မာꩻငီꩻသွꩻဖက်တဲ့မွေးမွေး၊ (တနဲꩻ) ထွာပအိုဝ်ႏ ပထမတောႏလန်ႏရေꩻ (စစ်မှုထမ်းဟောင်း)တဲ့ မွေးမွေး။ (တနဲꩻ) ထွာပဒေႏသရာဇ် ခေတ်ကာႏလတွင်ꩻ ပအိုဝ်ႏဒေႏသခမ်းကောင်ကို အရီးသွတ်ꩻ ဗွောင်လေဖေႏ လူထုပညာႏရေꩻမဲ့နား၊ ပညာႏမင်ꩻတန် (ပညာမင်းကြီး)ပုဂ္ဂိုလ်ႏထူꩻတဖြာꩻတန်သွူ။ မင်္ဂလာႏ(၃၈)ပါꩻအကို ကတညုတမင်္ဂလာႏ၊ ဝွေꩻမာꩻဗာႏဖို ကေꩻဇူꩻယို မိန်ႏသေနဝ်ꩻ ထွာမင်္ဂလာႏဟဝ်မျတ် တပါꩻရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။

ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ လူႏလꩻချာဆရာႏဂုင်ႏကေꩻဇူꩻအနေႏ အာစရိယပူႏဇောႏပွဲꩻ၊ ဂုင်ႏပျုပွဲꩻ၊ (ချီးမြင့်ထောက်ပံ့ပွဲꩻ)တမျိုꩻမျိုꩻယို မိဉ်ႏမာꩻဗာႏနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဂုဏ်ႏထင်ႏအီငါႏ၊ သေအွောန်ႏတန်ႏဖိုꩻ ပညာႏရေꩻအကျောင်ꩻ၊ သေလို့ဝင်ꩻကေꩻဇူꩻတရꩻတဲင် ဖြော်ဆပ်ထူႏဂုင်ႏခွုန်ꩻချာသဖော်ꩻအဓိပ္ပါယ်ႏ ထန်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ခြွောန်းဗူႏတဲမ်းသား-ခုန်သမာႏဓိ တဲမ်းကူꩻထန်ႏ- ခွန်တရာꩻ ရောမ်တောမ်တောင်ꩻခါꩻ ပအိုႏလိုꩻယံ-လိုꩻတန်တဲးဝါးသီး ကတဲမ်းသေꩻရီး "လိက်လွီးသန်"လိက်စောင်ႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ လိက်စောင်ႏထန်ႏနေင်ႏ- ဗုဒ္ဓနေင်ႏ ၂၅၄၈-ဗာႏ၊ ကေားဇာႏနေင်ႏ ၁၃၆၆-ဗာႏ၊ ခြိတ်နေင်ႏ ၂၀၀၅-ဗာႏ၊ တဲမ်းကူꩻသား ပအိုဝ်ႏလိက်မူပေါင်ꩻစွုမ်ႏခြွောန်းဗူႏရာꩻ "ဖိစ်ဗိုက်လိက်မဲ့ငါလောင်း" တဲမ်းကူꩻချာသမ်း- ထူႏဖြယ်ထဲင်းယင်း- "ခွန်သဲတ်ထီႏစွဲꩻ"ပအိုဝ်ႏနေင်ႏ ၁၇၁၃-ဗာႏ၊ လာ-၁၀၊ လာလင်ꩻ-၅နီꩻ၊ သီအာဒီ။

အာႏကွိုꩻ