စဲ့ꩻပွယ်ꩻအဖြေႏ
"စဲ့ꩻပွယ်ꩻအဖြေႏ သံႏဝွေႏဂ" ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻတဲင် ခွေသွဉ်းထာꩻသေ၊ ခွေသွဉ်းထာꩻထီႏ၊ ခွေသွဉ်းခံႏထူႏချက်ဖုံႏယို ခွေသွဉ်းတဲမ်းခြုဲင်းနယ်လွေꩻ နုဲင်းငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ ကမ္ဘာႏလောင်းယို နွောင်ꩻဟံႏမုဲင်ꩻ၊ ခမ်းထီမုဲင်ꩻတယဝ်း ကထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻယိုနဝ်ꩻ တခမ်းတွမ်ႏတခမ်း စဲ့ꩻပွယ်ꩻ၊ ခမ်းကိုစဲ့ꩻပွယ်ꩻ အအဲဉ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏယိုနီမျိုꩻသွူ။ တခမ်းတွမ်ႏတခမ်း ကထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ တရိမ်လွဝင်ꩻဟံႏယာႏ၊ တရိမ်လွဝင်ꩻနယ်ႏဧရိယာႏတွော့ꩻ ထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ၊ နွောင်ꩻဟံႏရေꩻ မူဝါႏဒတဗွိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻတွော့ꩻ ထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ၊ ကိုႏကွယ်ႏဘာႏသာႏ တဗွိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻတွော့ꩻ ထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ-စတဲင် အဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻသွူ။ ကထွာဗာႏခမ်းကို စဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻပေႏချင်ꩻချင်ꩻ ထီꩻသင်ꩻတဝ်းလွဝင်ꩻတွော့ꩻ ထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻလွုမ်ꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻတန်ချင်ꩻချင်ꩻနွောင်ꩻဟံႏရေꩻဝါႏဒ တဗွိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻတွော့ꩻ ထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻတန်ထီႏလိုꩻမျိုꩻပေႏယို တဖေႏဗွိုန်တဝ်း လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻ၊ နိတ်စက်မာꩻနွောင်ꩻ လိုꩻမျိုꩻပေႏတွော့ꩻ ထွာဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာသွူ။ ကမ္ဘာႏလောင်းယို နဲင်ႏငန်ႏရေꩻမူဝါႏဒ တဗွိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻတဲင် ကထွာလွဉ်ဗာႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻတန်နဝ်ꩻ နီလဲင်ႏနီခြွိုက်လဲဉ်းသွူ။ တခမ်းတွမ်ႏတခမ်း တရိုꩻတဝ်း၊ ခမ်းကိုသားချင်ꩻချင်ꩻ တရိုꩻတဝ်း၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ နွောင်ꩻဟံႏရေꩻမူဝါႏဒ၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏလိုꩻမျိုꩻ တမျိုꩻတွမ်ႏတမျိုꩻ နိတ်စက်အံႏနွောင်ꩻလွဝင်ꩻတွော့ꩻ ကထွာလွဉ်ဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻပေႏနဝ်ꩻ အာတန်သွူ။ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအနွောင်ꩻအသွုမ်ꩻယို နေးတွမ်ႏတွိုက်ꩻပွယ်ꩻ မာꩻအဆွုံꩻအဖျတ်လဲ့အဝ်ႏ၊ နေးတွမ်ႏသံႏတမန်ႏနယ်ꩻတွော့ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻထွူထိုꩻဗာႏလဲ့အဝ်ႏ၊ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအွဉ်ငါသား လိုꩻတန်ချင်ꩻချင်ꩻ ဒေါ့ꩻရီဖြေႏလွဝင်ꩻတွော့ꩻ စဲ့ꩻပွယ်ꩻထွူထိုꩻဗာႏလဲ့အဝ်ႏ၊ စဲ့ꩻပွယ်ꩻကထွူထိုꩻဗာႏနဝ်ꩻ အနယ်ꩻအဝ်ႏအမျိုꩻမျိုꩻနုဲင်းယိုသွူ။ စဲ့ꩻပွယ်ꩻဖေႏကထွူညိမ်ꩻထိုꩻအနယ်ꩻ အမျိုꩻမျိုꩻအကို သံႏတမန်ႏနယ်ꩻတွမ်ႏအွဉ်ငါသား လိုꩻတန်ချင်ꩻချင်ꩻ ဒေါ့ꩻရီဖြေႏသျင်ꩻလွဝင်ꩻနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏအနယ်ꩻဟဝ်သွူ။ စဲ့ꩻပွယ်ꩻဖေႏကထွူညိမ်ꩻယို နေးတွမ်ႏလိုꩻအာႏ၊ နေးတွမ်ႏစူခွုမ်လက်နက်အာႏတွော့ꩻ ဖြေႏသျင်ꩻတွမ်ႏတွိုက်ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ နီဖဲ့ꩻနီခဝ် သွုမ်ꩻတေင်မုအာငါႏတဲင် အနယ်ꩻတယံတဝ်း၊ အနယ်ꩻတမဲဉ်ႏတဝ်းရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ နေးတွမ်ႏ လိုꩻအာႏ၊ စူခွုမ်လက်နက်အာႏတွော့ꩻ ကဖြေႏသျင်ꩻဒါႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ ဝေါဟာရအနေႏ အနွောင်ꩻအသွုမ်ꩻ အဖြေႏအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ အမဲဉ်ႏတဗာႏနဝ်ꩻ မဉ်ꩻဒျာႏအနွောင်ꩻအသွုမ်ꩻလွုမ်ꩻ၊ တဲးတဲးတဲ့ အသွုမ်ꩻဒျာႏလွဉ်းလွဉ်းသွူ။ ကွာႏလေႏကြွို့ꩻသွုမ်ꩻဆေ့ꩻသွုမ်ꩻအာနုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻပွယ်ꩻမန်ႏသမျနဝ်ꩻ နီဖဲ့ꩻနီခဝ်လိုꩻသွုမ်ꩻ၊ စူခွုမ်လက်နက်သွုမ်ꩻ၊ တရိပ်သွုမ်ꩻ၊ အဝ်ႏအသွုမ်ꩻသွူ ကူစွိုးကူမျိုꩻလဲ့ ကွဲးအနာနဝ်ꩻ တဖဲ့ꩻသွုမ်ꩻတဖဲ့ꩻနွောင်ꩻ၊ မွေးတဝ်းလဲ့ တစွိုꩻသွုမ်ꩻ၊ တစွိုꩻနွောင်ꩻဖန်ဟဲ့ꩻသမုတ်ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဖန်ဟဲ့ꩻသမုတ် အနွောင်ꩻအသွုမ်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ဝေါဟာရအလꩻ အနွောင်ꩻဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ အသွုမ်ꩻဖဲ့ꩻတကေႏနပ်တဝ်း၊ နေးတွမ်ႏအနယ်ꩻတမျိုꩻမျိုꩻ အဝ်ႏကျံႏချာ၊ အဝ်ႏနိတ်စက်ချာ အနွောင်ꩻသားတဲင် အနွောင်ꩻသားနဝ်ꩻ အဝ်ႏခံႏဗာႏယွဲးယွဲး၊ အဝ်ႏသွုမ်ꩻချာယွဲးယွဲးယင်းဒျာႏသွူ။ ဥပမာႏ- အင်္ဂလိပ်တွမ်ႏမန်းစဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻအာႏစူခွုမ်လက်နက်အာႏ တထွꩻတဝ်းအင်္ဂလိပ်တဲင် ခံႏဗာႏအသွုမ်ꩻရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ နေးတွမ်ႏပျောက်ကျားနယ်ꩻတွိုက်ꩻစွော့ꩻစွော့ꩻ ခꩻစွော့ꩻစွော့ꩻအေန်းကလေတ်စဲ့ꩻတဲင် အေန်းကလေတ်စဲ့ꩻ အဝ်ႏသီꩻယွဲးယွဲးဗာႏဒျာႏထာꩻသွူ။ ဥပမာႏ ထဲင်းတမျိုꩻ အမေရိကန်ႏ ကနွို့တွိုက်ꩻဒါႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအဖဂန်နစ္စတန်ခမ်း၊ အီရတ်ခမ်း စဲ့ꩻပွယ်ꩻသွုမ်ꩻသားနဝ်ꩻ နုဲင်ႏယွဲးယွဲးဗုံး၊ ခꩻသီယွဲး အမေႏရိကန်ႏစဲ့ꩻတဲင် အမေရိကန်ႏစဲ့ꩻနဝ်ꩻ လꩻမဉ်ꩻအနွောင်ꩻလဲ့ အဝ်ႏသီယွဲးဗာႏထာꩻ စွုမ်ႏနီꩻစွုမ်ႏလာတဲင် လာပေါင်ꩻနေင်ႏပေါင်ꩻ ကထွိုင်ႏအာနဝ်ꩻ အမေရိကန်ႏစဲ့ꩻခံႏဗာႏ အသီနဝ်ꩻ အရေင်တန်ꩻ၊ အသောင်ႏတန်ꩻယင်းဒျာႏသွူ။ ယိုခါနဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ သံႏဝွေႏဂလꩻတဲင် အီႏနွို့တွိုက်ꩻဗာႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ ဝင်ꩻခမ်းနဝ်ꩻ အလွိုးတယွိုꩻတဝ်းဒွုမ်၊ အလွိုးတတွိုက်ꩻတဝ်းဒွုမ်သွူ။ နီမန်းခမ်းနဝ်ꩻ အေန်ႏကလေတ်ကဖေႏ (လွတ်လပ်ရေꩻ) လွစ်တခြင်ရေꩻယို ၁၉၄၈-ဗာႏ၊ ဇန်နဝါရီလာ (၄)နီꩻတဲင် လꩻလဲဉ်းနေင်ႏပေါင်ꩻ သူဆီလွို နွုတ်ꩻဆီဗော့ꩻရိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ မန်းအစိုႏရစဲ့ꩻတွမ်ႏ လိုꩻမျိုꩻပေႏစဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏတွိုက်ꩻအဝ်ႏခꩻယွဲးယွဲး၊ အဝ်ႏခꩻသေႏသေႏဗာႏဒျာႏလွဝင်ꩻတဲင် မန်းအစိုႏရယို အုပ်ချုတ်ခမ်းထီလဲ့ တအုပ်ချုတ်ဗာႏဟဝ်ဟဝ်တဝ်းတွော့ꩻ ရေႏတွိုင်ꩻမာꩻတွိုင်ꩻ တလꩻတဝ်း၊ ခမ်းထီလွိုင်ႏကွုန်ꩻသာႏယာႏရေꩻယို ရေႏတွိုင်ꩻမာꩻတွိုင်ꩻ တလꩻတဝ်းသွူတကာႏတဝ်း ကမာꩻဒါႏ ထိန်းထွောင်းထိန်းထွောင်းယိုလဲ့ မာꩻဖဲ့ꩻငါ ဖဲ့ꩻချာနဝ်ꩻ အꩻယားအဝ်ႏပေါႏလွောန်ꩻနဝ်ꩻမꩻ လွစ်တခြင်ရေꩻ သက်တန်ꩻနွုတ်ꩻဆီဗော့ꩻစွဉ်ႏလဲ့ တွမ်ႏတလꩻတဝ်း လွစ်တခြင်ရေꩻနဝ်ꩻ ဗွိုန်ဒျာႏဝင်ꩻ ဗꩻတွိုႏယိုခါ၊ နီမန်းယို အဝ်ႏခြေားအဝ်ႏကေန်ꩻဒျာႏစွူစွူသွူ။ မန်းခမ်း ကခြေားကကေန်ꩻဗာႏနဝ်ꩻ ခမ်းကိုစဲ့ꩻပွယ်ꩻခြေင်ခြေင်လွုမ်ꩻတမွေးတဝ်း၊ နေင်ႏပေါင်ꩻငတ်ꩻဆီလွို ကအုပ်ချုတ်ဒါႏ အာႏဏာႏဗွေႏ စဲ့ꩻအစိုႏရနီစွိုꩻ နီသွုပ်ယိုလဲ့ ထွာကေန်ꩻခြေားအီတရာꩻခံႏနေနေသွူ။ တွိုႏယိုခါမꩻ မန်းအစိုႏရလဲ့ သေနာႏခန်းနမ်းပေႏပေႏတဲင် ကျံႏတဲႏထောင်ႏလွေꩻ ဒီမိုကရေသီခမ်းထီလဲ့ ကွပ်ဒီမိုကရေသီ တစဲစ်တဝ်း၊ အတုအယောင်ႏဒျာႏနဝ်ꩻမꩻ ယိုခါနဝ်ꩻ မဲဉ်ဖျင်ဥပဒေႏသားတွမ်ႏ မဲဉ်ဖျင်တဝ်းဥပဒေႏသားနဝ်ꩻ အဝ်ႏထေင်အဝ်ႏညင်ꩻ အဝ်ႏဝွေႏဖန်ႏလွဝင်ꩻသွူ။ မန်းအစိုႏရတွမ်ႏ လိုꩻမျိုꩻပေႏဖုံႏလဲ့ ဖေႏကမာꩻနွောင်ꩻ တခမ်းလွုမ်း ညိမ်ꩻချံꩻရေꩻနဝ်ꩻ နီဖဲ့ꩻနီခဝ် အဝ်ႏကျိုꩻစာꩻတွင်ꩻသွူ။ တခမ်းလွုမ်း ညိမ်ꩻချံꩻရေꩻကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ ယိုꩻတဲးတယိုꩻတဝ်းသွူ။ ယိုꩻတဝ်းလဲ့ တခမ်းလွုမ်းညိမ်ꩻချံꩻရေꩻယိုနဝ်ꩻ မာꩻလꩻလꩻမꩻ၊ ပေါႏတမာꩻလꩻလꩻတဝ်း တခမ်းလွုမ်းညိမ်ꩻချံꩻရေꩻနဝ်ꩻ နီမန်းခမ်းယို ခြေားထာꩻ၊ ကေန်ꩻထာꩻခိꩻတဝ်း၊ ပေါႏအဝ်ႏတွိုက်ꩻစွူစွူစတဲ့ꩻနဝ်ꩻ ခွေလဲ့တနွောင်ꩻတဝ်းနာꩻ၊ နာꩻလဲ့ တနွောင်ꩻတဝ်းခွေတဲင် ကွယ်အနာနဝ်ꩻ ခြေားညီꩻအံႏမညီꩻ၊ သီညီꩻနဲဉ်ꩻညီꩻယင်းဒျာႏလွဝင်ꩻသွူ။ အကျောင်ꩻခရာႏနုဲင်းယို၊ အဓိပ္ပါယ်ႏသဖော်ꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ မန်းခမ်းကို လိုꩻမျိုꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏဖုံႏ မီႏတသေနာႏတဝ်းဒွိုန်း၊ သဖော်ꩻမီႏတဗွောင်တဝ်းဒွိုန်း၊ မီႏအဝ်ႏမဲဉ်တွိုက်ꩻစွူစွူဒွိုန်းကစဲ့ꩻလဲ့ ခြေားထဲင်းဟုဲင်း၊ ကေန်ꩻထဲင်းဟုဲင်း၊ သီပျင်ႏသီဖျင်ꩻထဲင်းဟုဲင်း၊ ခြေားကေန်ꩻသွတ်ꩻသွတ်ꩻစွဉ်ႏ ကမ္ဘာႏယိုတဖြုံႏဟုဲင်း ခွေမဲဉ်ရိုꩻစွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ စဲ့ꩻပွယ်ꩻကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ တနယ်ꩻ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာႏနတရာꩻကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ အနွောင်ꩻအမျတ် တအဲဉ်ထဝ်း၊ အဝ်ႏအသွုမ်ꩻလွုမ်ꩻလွဉ်းလွဉ်းတဲင် လိုꩻချင်ꩻချင်ꩻ ဖေႏကထွာပုဲင်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻတွော့ꩻ ဒေါ့ꩻရီဟဝ်ဟဝ်၊ တွိုင်ႏပင်ႏရော့ꩻရော့ꩻလွဝင်ꩻ၊ နိက်စက်အံႏနွောင်ꩻပုဲင်ႏလွဝင်ꩻ၊ ဖေႏကထွာပုဲင်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻ၊ ထီꩻထီꩻသင်ꩻသင်ꩻ ရက်ရက်ပဲင်ꩻပဲင်ꩻ အုံညီꩻလွေꩻလွဝင်ꩻ၊ ထိန်ꩻလꩻလꩻ ထိန်ꩻနွောင်ꩻနွောင်ꩻ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာႏနတရာꩻ ပငါပရာꩻနဝ်ꩻ အဟဝ်သွတ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻအကျောင်ꩻခရာႏ တဲမ်းခြုဲင်းနယ်ဗာႏ တခွိုင်းယိုသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏစဲ့ꩻပွယ်ꩻနဝ်ꩻ သံႏဝွေႏဂလꩻ သꩻဝꩻခန်းသွော့ဝင်ꩻအကျောင်ꩻ-[၁][၂]