စွုမ်ႏဖြာꩻရက်ဗာႏ
"စွုမ်ႏဖြာꩻရက်ဗာႏ စွိုးခွိုꩻတာႏ" သတ္တောကာသ-သꩻကအောဝ်ႏဒါႏ သတ္တဝါႏလို့လို့စင်စင်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဝံသာနုရက္ခိတ-အသꩻဓာတ်သေရက်ခွိုန်ꩻချာ အခွိုꩻအနွယ်ႏဖုံႏ အောဝ်ႏလွဒျာႏ ပငါပရာꩻ၊ လိုꩻတဲ့နောဝ်ꩻ၊ ထာꩻသောင်ꩻထာꩻသားတဲ့နောဝ်ꩻ အခွိုꩻတွမ်ႏအနွယ်ႏ ဖေႏကထိုꩻမားဗာႏပုဲင်ႏယို နွောင်ꩻရာꩻအာႏ ထိန်ꩻထွားချာလွဒျာႏ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းတန်သား၊ လိုꩻမျိုꩻတန်သားဖုံႏနောဝ်ꩻ အသꩻဓာတ်ရက်ခွိုန်ꩻချာ အစွိုးခွိုꩻအလိုꩻမျိုꩻ တလာသန်ငါႏ မရေႏမရာႏ၊ ကွပ်သꩻဓာတ် ရက်စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻ တလာငါႏမꩻ အလိုꩻမျိုꩻတန်လွဉ်၊ အလိုꩻမျိုꩻ ဖေႏကတန်လဲ့ တဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻထွားဟောဝ်ချာ စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻ၊ တဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻစွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻ ဖေႏကထွာလွဉ် ဝွေꩻသီးစွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻ ကျံႏအံႏမျောႏ၊ ကျံႏထွို့ꩻငင်ႏစွီႏသော့ꩻ ဝွေꩻသီးစွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻကိုနောဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းပေႏသား၊ လိုꩻမျိုꩻပေႏသားဖုံႏနောဝ်ꩻ ပွိုးစွဉ်ႏအသꩻဓာတ်ရက်ခွိုန်ꩻချာ စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻအာႏပေႏငါႏတဲင် တထိန်ꩻထွားရဲပ်ချာကိုဖေႏတောဝ်း အစွိုးခွိုꩻအလိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ ထွာလွဉ်ဗာႏ လိုꩻမျိုꩻပေႏဘဝ ကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻသွူ။ ထွားဗော့ꩻ ဝါးကုက္ကူꩻသူꩻ အပွီငါတဲ့ လွꩻမာꩻ၊ အခိန်ႏမဉ်ႏဒီႏလဲ့ ဒီႏငီꩻဗော့ꩻဝင်ꩻပွီကိုတဲင် ဝင်ꩻမဉ်ႏခိုꩻပꩻဖေႏပါလဲ့ အပေႏအောဝ်ႏ၊ ဝင်ꩻမဉ်ႏတခို့ꩻပါတောဝ်းလဲ့ အပေႏသီ၊ ကွပ်နုဲင်းနောဝ်ꩻမꩻ ဝါးကုက္ကူꩻခွိုꩻနောဝ်ꩻ တအာဒါႏတောဝ်းထာꩻ နုဲင်းဝါးလင်နောဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းထဝေါဝ်ꩻလဲ့ ဗွိုန်နောဝ်ꩻနေနေ၊ ပေါႏဝွေꩻသီးဒီႏထွူလဲ့ အထွားချာတောဝ်း၊ အွဉ်ႏလွင်ꩻအွဉ်ႏပြာႏကုဲင်ဗော့ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထဝေါဝ်ꩻပေႏနောဝ်ꩻ ထွာလို့ဗာႏ ထရော်ဆာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ထဝေါဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အခွိုꩻနွယ်ႏ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻထိုꩻလို့လဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏထောင်ထွားချာဗာႏ နီခွိုꩻပအိုဝ်ႏပွိုင်းလဲင်ႏယိုလဲ့ အဗွိုန်ပီဒျာႏနုဲင်း ထာꩻသောင်ꩻထာꩻသားကီနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻနေနေ၊ ပွိုင်းလဲင်ႏခါ တယ်ႏထောင်ႏဒုံဆောင်ႏ၊ ကျောင်ꩻကန်ႏ၊ တရွောပ်၊ ခူဝေင်ꩻ၊ ခမ်းထီဖုံႏလဲ့ ကွပ်စွဉ်ႏတရက်ချာတောဝ်း အစွိုးခွိုꩻ အလိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ လိုꩻမျိုꩻပါ၊ ဒုံဆောင်ႏပါ၊ ခမ်းထီပါ ထွာထိုꩻလို့စွဉ်ႏ ပါꩻထာꩻကွေႏကွေႏနောဝ်ꩻသွူ။ သမဲင်ꩻအလꩻ ကတယ်ႏထောင်ႏဝေင်ꩻကေင်ꩻမုဲင်ႏ၊ ဝေင်ꩻသထွုံႏ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ သမ်းထွာထိုꩻလို့လဲဉ်း ဝင်ꩻခင်ႏလမ်း၊ ထီသေင်ႏရွီး၊ တဖျူႏမွူး၊ ပါမုဲင်ꩻနုဲင်ꩻ၊ တထာဖြေင်း စတဲင်ပအိုဝ်ႏဒုံ အောဝ်ႏထီမဲ့ဆꩻလယိုခါမဉ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏထွာလို့လဲဉ်း ဝင်ꩻထာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တပေါႏညဒွုမ်ခိန်ႏခါႏ တနွိုင်ရေး၊ ကန်ႏတန်၊ ညိုးမွူး-စတဲင် ပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏယိုလဲ့ အီႏထွာထိုꩻလို့ဒျာႏရင်ꩻရင်ꩻဝင်ꩻထာꩻ၊ ပေါႏတောင်ႏကီꩻတရပ်စပ်ဖဲ့ꩻနောဝ်၊ ဖဲ့ꩻကွဉ်ႏ၊ ဖဲ့ꩻထင်ꩻဖုံႏနုဲင်းယိုခါ ဝင်ꩻနေးတွမ်ႏရွဉ်အာႏ၊ ဝင်ꩻဝါးထိုꩻလဲဉ်း နီပအိုဝ်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထီႏဒျာႏ ပငါပရာꩻ မွေးတောဝ်းနဲ့။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ နီခွိုꩻပအိုဝ်ႏဖုံႏဟွေး- စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ သီအီႏရက်ချာမွေးမွေး စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻနဲ့၊ ရက်ချာတောဝ်းနဲ့၊ ဒျꩻဗော့ꩻတံႏဆိတ် ရက်စွိုးခွိုꩻတွော့ꩻ ပိုႏစူအုံထွားဗော့ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻနဲ့၊ မဉ်ႏမွေးတောဝ်း ဝီစူဒဲင်ခင်ႏ ထွိုင်ႏထိန်းထံႏဝင်ꩻ စွိုးခွိုꩻထာꩻမာꩻ ပငါပရာꩻနဲ့-ကရိုꩻနောဝ်ꩻ----။ ကွုတ်ထွာသော့ꩻ လိုꩻမျိုꩻ၊ ဘာႏသာႏမုဲင်ꩻတယောဝ်း လိုꩻမျိုꩻ၊ ဘာႏသာႏနောဝ်ꩻအလောင်း ပွုံႏတာႏအောဝ်ႏဒင်ႏထွူလဲက်း နီပြေင်လောင်းကရိုꩻနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ အောဝ်ႏသေဒျာႏဝင်ꩻ မွေးတောဝ်းနဲ့၊ အောဝ်ႏသေဒျာႏလဲ့ ဖော့ဖင်ꩻစွူစွူဗော့ꩻထာꩻငမ်း၊ ကွိုꩻဖင်းစွူစွူဗော့ꩻပါꩻ၊ သာႏရာꩻဗဲ့ꩻနမ်း ပငါပရာꩻနဲ့၊ ကဉ်းယူႏစံꩻဝင်ꩻလုဲင်း၊ အွိုးဟွေး သွီႏရွူႏရုဲင်း ခွိုꩻပအိုဝ်ႏသီးဖုံႏဟွေး- အရိယာႏသူႏတောႏကောင်ꩻ ဘုရာꩻလောင်ꩻယို့ အဟိတ်တိရစ္ဆာန်ႏပေႏလွုမ်ꩻမဉ်ႏတဲ့ ဝင်ꩻယို့ခွိုꩻနွယ်ႏအတွက် စွဉ်ꩻသွီႏသက် ဝင်ꩻရက်ချာတကားမုဲင်ꩻ၊ နီထွာလိုꩻ အငိုꩻတွာယို့ငါတဲ့ တန်ႏတောဝ်းနဲ့၊ ကွုတ်ထွာပအိုဝ်ႏ သꩻရက်ချာ ပအိုဝ်ႏအလောင်း အောဝ်ႏတောဝ်းရင်ꩻနဲ့ကရိုꩻနောဝ်ꩻ---။ မြန်မာခမ်းထီတန်အကို နီပအိုဝ်ႏခွိုꩻနွယ်ႏ နွို့အုံသော့ꩻရီးရီးလဲဉ်းသွူဝင်ꩻ၊ ဘုရာꩻတကာႏ ထွာဗာႏရီးရီးလဲဉ်းဝင်ꩻ၊ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏသော့ꩻလဲဉ်း မုဲင်(၇)ကို၊ အာလွိုထဲင်း မဲင်ꩻ၊ ခင်၊ ချင်ꩻ၊ စောက်ꩻတနျာႏလဲ့ ပွိုးတမုဲင်ꩻ မဲ့ငါပေႏဗာႏငါႏဟောင်း။ အောဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻပေႏ ကထွာလွဉ်ဗာႏလိုꩻမျိုꩻတန်ယို သꩻဓာတ်ရက်စွိုးခွိုꩻ လိုꩻမျိုꩻတရုဲင်ထင်မꩻ လွောင်ႏဗူႏမꩻ တသွီႏချင်ႏတယာႏချင်ႏမꩻ လိုꩻမျိုꩻတန်လွဉ်နွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻတန် ကထွာလွဉ်ဗာႏလိုꩻမျိုꩻပေႏ နုဲင်းနီပအိုဝ်ႏယိုနောဝ်ꩻ ကဉ်းအာထွာဒျာႏ လိုꩻဖီးထူꩻမꩻ၊ လိုꩻသိုႏလိုꩻဖျင်ꩻ၊ လိုꩻလွင်ꩻလိုꩻပျင်ႏအာမꩻ၊ ရက်တောဝ်းခွိုꩻ၊ ထီႏပေႏခွိုꩻ၊ ထင်းတန်ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻမꩻ၊ သွီႏပꩻယာႏလီ၊ သꩻရက်ခွိုꩻပဲစ်ꩻခြီထိုꩻမားလို့ထိုꩻမꩻ၊ လွောင်ႏဗူႏတောဝ်း၊ သွီႏခေါဝ်းဆေ့ꩻ၊ ကျံႏတကုဲင်တေ့ꩻ၊ ထာꩻသေဉာဏ်ႏဆေ့ꩻမꩻ ငမ်းပါꩻ၊ ထိုꩻပါꩻ၊ ကွုတ်ပါꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻယို လိုꩻအာလိုꩻသိုႏ လိုꩻဖက်ꩻဒွိုႏတန်ဖုံႏဒျာႏမꩻ အခေတ်မုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏထဲ့ဆုဲင်ꩻဗော့ꩻဝင်ꩻနုဲင်းယိုသွူ။ ယိုမာꩻငါ နီခွိုꩻပအိုဝ်ႏသီးဖုံႏ အောဝ်ႏလိုꩻသိုႏဖေႏကထွာချာလိုꩻဆꩻ၊ ကတူႏကအောဝ်ႏပꩻ၊ ယာႏစျꩻကအောဝ်ႏပဲစ်ꩻ သွီႏကအောဝ်ႏဆဲစ်ꩻလီ၊ ခွိုꩻနွယ်ႏကအောဝ်ႏခြီပျင်ႏထာꩻဖုံႏယို စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ ထုမ်ႏခန်းအနယ်ꩻစွို့ꩻမဲဉ်ႏ၊ ကွီးတနွောင်းရောင်ခန်းဝင်ꩻ စွိုးခွိုꩻမဏ္ဍိုင်တွော့ꩻ ထာꩻထီႏအဲဉ်ႏ၊ ထာꩻယူႏအဲဉ်ႏ၊ ဉာဏ်ႏရော်ꩻမဲဉ်ႏစားဖုံႏယို နေးတွမ်ႏသꩻရက်ခွိုꩻပငါပရာꩻတွော့ꩻ တွိုက်ꩻခြူထန်ႏလꩻလꩻခန်းသွော့ဝင်ꩻ၊ နောဝ်ꩻမꩻ နီယို ခံချာနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ မဉ်ႏရက်မွေးမွေးဒျာႏ စွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻလဲ့ အနာႏဂတ်ကို နီခွိုꩻအရောင်ႏ အီႏလတောင်ႏနွောင်ꩻ ဟံႏတန်လောင်းကီ၊ ပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻ မဉ်ႏရက်တဖွောင်းဗော့ꩻ အလောင်းကီ၊ မဉ်ႏတရက်ချာတွိုႏတွိုႏတောဝ်း သွိုန်ႏထီကိုနောဝ်ꩻ အနာႏဂတ်ကို နီပအိုဝ်ႏယို အီႏခြီထိုꩻဗာႏ သေႏချာႏဒျာႏရင်ꩻရင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ မဉ်ႏရက်ချာမွေးမွေးစွိုးခွိုꩻလဲ့- (၁) စာအံႏထိုꩻမွိုန်းတောဝ်း နီပအိုဝ်ႏဟံႏနယ်ႏ (၂) လမ်း (၃) လမ်းခင် (၄) ပိုလီꩻဖုံႏ ဖေႏကကွုတ်တသဉ်မွိုန်းတောဝ်း ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻ ဘာႏသာႏ (၅) လိုꩻကအွဉ်စာ ပအိုဝ်ႏဟံႏယာႏနောဝ်ꩻ ဒင်ႏမွိုန်းတောဝ်း အရာႏ၊ ဖေႏမွိုန်းတောဝ်း အာႏဏာႏ (မဉ်ႏအောဝ်ႏထွူလိုႏဖျꩻ) (၆) ပအိုဝ်ႏချင်ꩻချင်ꩻ ဖေႏအာႏလူႏလုဲင်ႏသွော့ဝင်ꩻ၊ အံႏတေက်ꩻ၊ အံႏနျꩻ၊ အံႏဆျာႏမွိုန်းတောဝ်းဝင်ꩻ (၇) လွူးသွော့ဝင်ꩻ တသွီႏချင်ႏ၊ တယာႏချင်ႏ၊ တသွိုန်ႏချင်ႏ၊ တသꩻချင်ႏ (၈) ထွားလွိုမွိုန်းတောဝ်းဝင်ꩻ၊ အွဉ်ထန်ႏခေါ်မွိုန်း အဖုံႏ၊ ပေါႏပအိုဝ်ႏထျꩻအောဝ်ႏနေကနောဝ်ꩻ ဖြေꩻစာဖေႏအာႏထေ့မွိုန်းဝင်ꩻလင်ထျꩻ၊ ဖေႏအာႏချာဒျာႏသွော့ နီပအိုဝ်ႏထျꩻ (၉) ထင်းဖွီ ထီႏပေႏချာမွိုန်းတောဝ်း နီစွိုးခွိုꩻလိုꩻမျိုꩻ၊ အံႏသွမ်ꩻသဲ့ꩻ မာꩻဗော့ꩻလဲ့ꩻချာမွိုန်းတောဝ်း နီလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏစတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻ။ အဆင်ႏပေါင်ꩻ နုဲင်းကီယို(၉)ဆင်ႏနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏစွုမ်ႏပါꩻ/ဖြာꩻ မဉ်ႏလွောက်ꩻနာႏ ချင်းခေႏလွေꩻဖေႏမွေးမန်ႏငါနောဝ်ꩻ ဟံႏတန်လောင်းယို နီပအိုဝ်ႏအရောင်ႏ အီႏလေတောင်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻထံလွေꩻဗာႏရင်ꩻရင်ꩻ၊ မဉ်ႏတနေးထူႏလွဉ်ꩻတောဝ်း၊ မဉ်ႏအောဝ်ႏစာအံႏ၊ စာထန်ႏနေက နီပအိုဝ်ႏဟံႏ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏထျꩻလဲ့ ပါꩻနောဝ်ꩻတဖြာꩻ ဆုဲင်ꩻချာကွုတ်သော့ꩻထဲင်းမွိုန်းဒွုမ် ပအိုဝ်ႏဟံႏနယ်ႏကို၊ ခွိုꩻနွယ်ႏကိုနော။ နီပအိုဝ်ႏခွိုꩻနွယ်ႏဖုံႏ အောဝ်ႏခန်းစွဉ်ႏ အခေါဝ်မုဲင်ꩻ၊ ခမ်းမုဲင်ꩻ၊ ထီမုဲင်ꩻ၊ ဒေႏသမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း သꩻဓာတ်ရက်ချာပအိုဝ်ႏယို လွူးတရုဲင်ရုဲင်ထင်ထင်ဗဲင်းသွော့ဝင်ꩻ၊ "ခွေမဉ်ႏကွုတ်တသဉ် ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏ၊ ခွေမဉ်ႏဖြေꩻဖေႏအာႏ ဝင်ꩻလင်ဆဲင်ႏနောဝ်ꩻ ခွေယို လိုꩻမေးကဲင်ႏနုဲင်းထွီႏ၊ ခွေယို လိုꩻသွီႏထီပြာ၊ ခွေမဉ်ႏအုံတငါဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻခြာလဲ့ ဆုဲင်ꩻချာ ခွေခွိုꩻနွယ်ႏစွိုး အီႏသွတ်ꩻသွူမွော့ဟွေး"ယူႏလꩻသွော့ဝင်ꩻနမ်း၊ ချင်းခန်းဝင်ꩻကြို၊ ခွေယိုလိုꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ။ နီခွိုꩻပအိုဝ်ႏဖုံႏဟွေး- ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်၊ ခွေသွဉ်းမဉ်တောင်ꩻပြန်ႏမွေးမုဲင်းငါႏ "စွုမ်ႏပါꩻပါꩻ၊ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻ၊ ရက်ချာမွေးမွေးသွော့ ပအိုဝ်ႏပငါပရာꩻလုဲင်းဩ၊ စာအံႏထဲင်းမွိုန်းဒွုမ် ပအိုဝ်ႏဟံႏ၊ ပအိုဝ်ႏလမ်း၊ ပအိုဝ်ႏလမ်းခင်လုဲင်းဩ၊ ပိုလီꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဖေႏကွုတ်တသဉ်ထဲင်းမွိုန်းဒွုမ် ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏဖုံႏလုဲင်းဩ၊ ပအိုဝ်ႏချင်ꩻချင်ꩻ ဖေႏအာႏလူႏလုဲင်ႏသွော့ဝင်ꩻလုဲင်းဩ"နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ယင်းတစွိုးနောဝ်ꩻ "ပေါႏစွိုးခွိုꩻအရေꩻ မဉ်ႏတွိုႏလွဉ်သွူနောဝ်ꩻ မဉ်မဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ၊ မဉ်မာႏမာႏ အုံထွိုင်းတနွောင်းဖေႏအာႏဒျာႏသွော့ နီစွိုးခွိုꩻဖဲ့ꩻ၊ ဗဲ့ꩻမွိုန်းနမ်း၊ ဖင်းမွိုန်းပါꩻ၊ ဝီစူဒဲင်ခင်ႏ တရွူထွိုင်ႏတနွောင်းနွောင်းဖေႏသွော့ စွိုးခွိုꩻဖဲ့ꩻအကျောင်ꩻ----။ တွမ်ႏမေတ္တာႏတဲင်-[၁][၂]