နမ်းခြောင်ꩻစဲ့ꩻပွယ်ꩻ
နမ်းခြောင်ꩻစဲ့ꩻပွယ်ꩻ (အိန်းကလေတ်: proxy war) "ပရောက်သီဝွါး" နဝ်ꩻ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ ခမ်းထီတန် တဝ်းတဲ့ အစွိုꩻတန် တစွိုꩻစွိုꩻ (မွေးတဝ်းတဲ့) ခမ်းတခမ်း တဝ်းတဲ့ အစွိုꩻတစွိုꩻနဝ်ꩻ နမ်းချာတပါသော့ꩻတဝ်း အသျုက်တရေင်ကို အဝ်ႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ကစွဲးကမ်းဖေႏဒါႏ အစွဲးကမ်းအကူႏညီႏ ခမ်းလင် တဝ်းတဲ့ အစွိုꩻလင် နီဗာႏအခါႏဒျာႏတဲင် ထွာဒျာႏ ခွုမ်စူခွုမ်အသျုက်တရေင် ဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။[၁] ခမ်းထီအရန်းနေး တမွေးတဝ်း ကနွို့ပါဒါႏ အသျုက်တရေင်ကိုသားနဝ်ꩻ အွောန်ႏထွော့ထွာ နမ်းခြောင်ꩻသား (proxy) အနေႏသွူ။ နမ်းခြောင်ꩻသားဖုံႏယို နမ်းခြောင်ꩻဖေႏ ကဆွာႏတမာဖေႏသား မွေးတဝ်းတဲ့ တပါသော့ꩻတင်ႏသျာꩻတဝ်း အသျုက်တရေင်ကို ခမ်းတန်ယဟန်ႏ အစွိုꩻယဟန်ႏသီး အစွဲးအကမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နမ်းခြောင်ꩻစဲ့ꩻပွယ်ꩻ အသျုက်တရေင် ဖေႏကထွာဗာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏအထန်ႏဖဲ့ꩻ ကေားကစွဲးကမ်းတမာသား တောမ်ႏ ကအီႏနွို့ပါဒါႏသား အခါႏ အတာႏဆွာꩻ မဟာႏမိတ် သွုပ်သမ်ႏရေꩻ အဝ်ႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။[၂] သွုပ်သမ်ႏရေꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအနေႏ စဲ့ꩻပွယ်ꩻအသျုက်တရေင် ကထွာဒါႏအရပ်ကို ခမ်း တဝ်းတဲ့ အစွိုꩻနဝ်ꩻတာႏ အတာႏဆွာꩻ ဖေႏကတဉ်ႏခွေါင်တာႏ အဝ်ႏစွဲးကမ်းကူႏညီႏလွေꩻဖေႏ ရွဉ်တောင်ꩻ၊ စဲ့ꩻသွဉ်တန်ꩻ၊ စူခွုမ် တဝ်းတဲ့ ပွုံႏစံႏအလင် စတဲင်ဖုံႏ နုဲင်းနဝ်ꩻဒျာႏသွူ။[၂]
မိဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏတဲ့ နမ်းခြောင်ꩻစဲ့ꩻပွယ်ꩻယို ထွာဒျာႏ ခမ်းတန် အစွိုꩻတန်သီးနဝ်ꩻ ထွာသွူ ဝွေꩻသီးအကျိုꩻ ကလꩻအီတာႏ အဝ်ႏအသောင် တမာစွဲးကမ်းဖေႏ ခမ်းပေႏအစွိုꩻပေႏသီး ဒျာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းတန် အစွိုꩻတန်သီးနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးရပ်ခင်ႏလမ်းကို အသျုက်တရေင်စဲ့ꩻပွယ်ꩻဖုံႏတဲ့ လွစ်ထွာတဲင် သွုမ်ꩻတေင်ꩻမုꩻအမျိုꩻမျိုꩻဆေ့ꩻ၊ ကောပ်စွဲးကမ်းဖေႏ အကူႏညီႏတဲင် မိဉ်ꩻတဲ့အွီႏ၊ မိဉ်ႏအဝ်ႏလိုႏ စာအံႏပါစူခွုမ် ဖေႏဗဲင်ႏဖဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ စမ်ꩻသော့ꩻနွောင်ꩻပါ စူခွုမ်တသာအထီအသွီႏ၊ သေဗာႏပါ ပါꩻစူခွုမ်အထီအသွီႏ စတဲင်ဖုံႏတဲင် မိဉ်ꩻတဲ့အွီႏ ခမ်းတဲ့လွစ်ကုဲင် အရင်ꩻခံႏအရွီႏခိုႏတဲ့ လွစ်သွုမ်ꩻ စီꩻပွာꩻရေꩻတဲ့ ယံအီ စတဲင် အကျိုꩻစီꩻပွာꩻဖုံႏ လꩻအီနဝ်ꩻသွူ။ အွိုး အသျုက်တရေင်ကထွာဒါႏ ခင်ႏလမ်းသားနဝ်ꩻ ခမ်းတဲ့ကုဲင် မိဉ်ꩻတဲ့ကုဲင် အခေႏခံႏအရွီးခိုႏတဲ့ပြုဲင် စီꩻပွာꩻတဲ့ထဲ့ဖွိုႏ စတဲင်ဖုံႏ ထွာလွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻသွူ။
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ Osmańczyk၊ Jan Edmund (2002)။ Encyclopedia of the United Nations and International Agreements။ Abingdon: Routledge Books။ p. 1869။ ISBN 978-0415939201။
- ↑ ၂.၀ ၂.၁ Hughes၊ Geraint (2014)။ My Enemy's Enemy: Proxy Warfare in International Politics။ Brighton: Sussex Academic Press။ pp. 5, 12–13။ ISBN 978-1845196271။