နာႏပသꩻရောႏဂါႏ
"နာႏပသꩻရောႏဂါႏတွမ်ႏ တသီႏနယ်ꩻဖုံႏ"
နာႏပသꩻရောႏဂါႏကရိုꩻယို ခွန်ကုဝေ ကမော့ꩻဗာႏဖို၊ ကထီႏဗာႏဖိုနဝ်ꩻ ပသꩻသဲင်၊ ပသꩻစိုႏ အဝ်ႏ ၂-မျိုꩻသွူ။ ပသꩻသဲင်ကရိုယိုလဲ့ ပသꩻဒီႏ၊ ပသꩻပပ် အဝ်ႏဖျင် ၂-မျိုꩻသွူ၊ ပသꩻဒီႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ဒီႏထန်ႏသွူပေႏပေႏတွော့ꩻ ပသꩻသွူ၊ ကဒီႏဒါႏပေႏပေႏယို မီႏမာꩻကဲင်နဝ်ꩻ အထီစွူအဝ်ႏသွူ၊ ပသꩻပပ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ ကဲန်းအာအာ ပေါႏအွဉ်ကီႏခါႏ၊ ကီႏထျꩻဖုံႏသွူ။ ပသꩻပပ်ꩻကီႏခါႏကိုယို ခွန်ကုဝေ အုံမန်းခမ်းနဝ်ꩻ မော့ꩻဗာႏဖိုသွူ။ အထီအဲန်ထဝ်း၊ အမိဉ်အဲန်ထဝ်း၊ ယာႏနဝ်ꩻ ဖြေင်းတညိုႏသွူတွော့ꩻ ပသꩻဒျာႏရိုꩻရိုꩻသွူ။ ကပသꩻကီႏခါႏနဝ်ꩻ ပေါႏပသꩻထန်ႏသွူတလဲင်ႏလဲင်ႏလဲ့ ကွဲဟွတ်ꩻကွဲးဟဝ်တွော့ꩻ ညညနဝ်ꩻ ဟွတ်ꩻနေးတွိုႏသꩻဒွုမ်တဲင် ပနျာႏဗာႏနေး၊ စိမ်ႏဆာဗာႏနေးစွဉ်ႏသွူ၊ ကွဲဟွတ်ꩻဟွတ်ꩻ ကွဲတနျာႏနျာႏနဝ်ꩻ ဆာစဲင်နေးစွဉ်ႏဒျာႏသွူ။ ပသꩻစိုႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ကီႏခါႏကို လဲ့ꩻဖူꩻခြောင်ကို စူနုံခါႏကိုဖုံႏနဝ်ꩻ ကုဲင်းပေါႏအာသွူ။ ပသꩻစိုႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻကမော့ꩻယို ထီႏဗာႏအာတန်ဒျာႏသွူ။ ပသꩻစိုႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဒီႏထန်ႏသွူနုဲင်းဒွေသွီနဝ်ꩻတွော့ꩻ အိုမ်အမိဉ်သွူ။ ပသꩻစိုႏနုဲင်းယို မီႏပေါႏအာကီႏခါႏကိုနဝ်ꩻ လွေꩻတကက်ဗာႏနေးစွဉ်ႏထာꩻသွူ။ ကမော့ꩻဗာႏဖို ကထီႏဗာႏဖို ဟိုပုံꩻရန်ႏကင်ꩻ၊ ဟိုပုံꩻနောင်တောင်ꩻကျောင်ꩻကို ဗွေႏသျင်ႏဖုံႏမေ့ာꩻနဝ်ꩻ ပေါႏပသꩻစူနုံလဲ့ စူနုံလဲင်ꩻတရားနေးစွဉ်ႏသွူ။ နာႏပသꩻနဝ်ꩻ ကဲန်းအာအာအုံမန်းခမ်း၊ ခမ်းလျားကိုတွော့ꩻ အံႏအာအံႏကုဲင်းငပိဖုံႏမꩻပေါႏလဲ့ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ အုံဖြဝ်ꩻခမ်းလဲ့ အဝ်ႏပေါႏဒျာႏသွူ။ နာႏပသꩻနဝ်ꩻ ပသꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻတယဝ်း ထတိုႏ(ထသေင်၊ ငပိ၊ ထော့ꩻယာႏ)၊ ငံပြာရည်၊ ထိုဖူꩻရင်း၊ ဗေသေင်ဖြုံႏ၊ ဟန်ႏလွူးသေင်-စတဲင် အအွို့ꩻအသေင်ထာꩻအံႏမျိုꩻနဝ်ꩻ တတဲ့ꩻတဝ်း၊ မာႏငါႏသွူ။ နာႏပသꩻစိုႏနဝ်ꩻ ကဲန်းအာအာအသား အဝ်ႏပီလောင်းလွုမ်ꩻတဲင် လိုမ်ꩻလာꩻယိုꩻလဲန်း ပသꩻသဲင်သွူ၊ ပသꩻစိုႏနဝ်ꩻ တွမ်ႏပွေꩻစိုႏကပေါႏ ကဒီႏဒါႏကတူႏလောင်းနဝ်ꩻ ဟံးပေါင်းဗွိုန်ဗွိုန်တဝင်ꩻ၊ သူႏဖေႏ "တက်ထရာစိုင်ကလင်း"တွမ်ႏ နမ်းမန်ꩻမောက်ꩻအွန်နဝ်ꩻ ဟဝ်ဒျာႏသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ နာႏပသꩻနဝ်ꩻ အပသꩻ၊ ပွေꩻဒီႏအိုမ်အမိဉ် ကပေါႏကတူႏလောင်းနဝ်ꩻ ပသꩻတဝ်းသွူ။ ပသꩻသဲင်နဝ်ꩻ သူႏနေးတသီႏအထန်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ တဟဝ်တဝ်း၊ အံႏဗာႏနေးမꩻဟဝ်၊ ခြွူလူးနေးမꩻ ဟဝ်နဝ်ꩻကဲန်းအာအာသွူ။ ဗွေႏစင်ꩻတပါꩻ မော့ꩻနာႏပသꩻသဲင်နဝ်ꩻ ညငါႏ၊ မုဲင်ꩻခါခါလဲ့ တဟဝ်တဝ်းတွော့ꩻ တွိုႏဆုဲင်ꩻ ထွိုင်ႏဟဝ်နဝ်ꩻ ဟဝ်ယင်းဒျာႏ တွမ်ႏတသီႏအင်္ဂလေက်၊ တသီႏအံႏ "အမောက်စီလင်"သွူ။ ပွေꩻလဲ့နဝ်ꩻ၊ နာႏပသꩻလဲ့နဝ်ꩻ မီႏအုံကြောင်းကြောင်း၊ လူးကုဲင်းကုဲင်းထီ၊ ပဆျူႏကုဲင်းကုဲင်းခွမ်ꩻလာꩻဖုံႏ၊ ဟွံခိုႏဒါဖုံႏနဝ်ꩻ ဟံးပေါင်းဟဝ်ယိုꩻသွူ။ ကသုံꩻဒါႏ သပ္ပျာႏယိုလဲ့ သုံꩻတဝ်းသပ္ပျာႏဟွံတွော့ꩻ မီႏသုံꩻဒျာႏသပ္ပျာႏတနျာႏ၊ သပ္ပျာႏကဘော်လိပ်နဝ်ꩻ ဟဝ်ယိုꩻသွူ။ မန်းလိတ်စောင်ႏကို ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ တသီႏနာႏပသꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဝ်အီနာႏပသꩻအမျိုꩻယို အမျိုꩻနဝ်ꩻ တခွယ်ꩻချာꩻတဝ်းတွော့ꩻ တဲမ်းသာမညနေးဗော့ꩻ တသီႏနာႏပသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ရဟဝ်အီနာႏပသꩻအမျိုꩻမုဲင်ꩻလဲ့ ချင်းယူႏစဉ်ꩻစာꩻထွူတွော့ꩻ ချင်းဖောႏ ချင်းသုံꩻဗာႏဒျာႏသွူ။ ခွန်ကုဝေ ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ တသီႏနာႏပသꩻနယ်ꩻဖုံႏယိုနဝ်ꩻလဲ့ ဟဝ်အီအမျိုꩻယို အမျိုꩻနဝ်ꩻ ပေါႏတစဲင်းတဝ်းနဝ်ꩻ တဲမ်းသာညမနုဲင်းနုဲင်းနေးဗော့ꩻ တသီနာႏပသꩻနုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။
"တသီႏနာႏပသꩻဟဝ်အီအနယ်ꩻဖုံႏ"
- ၁။ နာႏပသꩻမီႏပေါႏနဝ်ꩻ မန်းဟဲ့ꩻ "ကြွက်နဖေါင်း" ပအိုဝ်ႏဟဲ့ꩻ "ယာနူကဲစ်"အဒီႏယို အွဉ်ႏသဲင်ထောင်းဖွန်ႏထွူ ဖျောႏရော်ꩻတွမ်ႏ တသာႏသိကျာꩻတွော့ꩻ အွꩻဖေႏနဝ်ꩻဟဝ် အရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ အံႏတလဲင်ႏတတွာမုဲင်ꩻ၊ အံႏဗာႏခွိုင်းမုဲင်ꩻလဲင်ႏနဝ်ꩻ အတတဲမ်းပါတဝ်းတဲင် ချင်းအံႏဒျာႏသွော့ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ၊ ဝင်ꩻကဖေါႏစာဒါႏ တသီႏဖြွီꩻထွို့ꩻ (တသီႏစိမ်ႏ)နဝ်ꩻ ယာနူကဲစ်ပါလွဉ်းလွဉ်းသွူ။
- ၂။ တသီႏနာႏပသꩻဟဝ် ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ မဲသက်ရာႏ (ကျွန်းသီးယို) မူတွမ်ႏနံးမန်ꩻတွော့ꩻ သူႏဖေႏနဝ်ꩻဟဝ်ꩻ အရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ နံးမန်ꩻထမုဲင်ꩻ၊ နံးမန်ꩻဗေဟံႏနဲ့၊ နံးမန်ꩻထေင်နဲ့၊ နံးမန်ꩻဟန်ႏလွူးနဲ့၊ နံးမန်ꩻမောက်ꩻအွန်နဲ့ တပါတဝ်းတဲင် နံးမန်ꩻထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻလဲ့ လꩻဒျာႏ မတ်ဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
- ၃။ တသီႏနာႏပသꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ မီႏပသꩻနမ်းတဗာႏလုမ်းနဝ်ꩻ ဖေါင်းနောက်ꩻ (မြင်းခွါရွက်)ယို ထူႏအာအာခြွူအထီတွော့ꩻ လူးဖေႏနဝ်ꩻ သွံနီꩻငါလဲ့ဟဝ် ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။
- ၄။ တသီႏနာႏပသꩻနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ နာႏပသꩻ(ယားနာ၊ ဝဲနာ) မီႏပေါႏနဝ်ꩻ ထောင်းပဲစ်ꩻပဲစ်ꩻပခေါ်တွော့ꩻ ဖျောႏတွမ်ႏနံးမန်ꩻမောက်ꩻအွန် သူႏဖေႏနဝ်ꩻဟဝ် ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ယိုတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ထီႏစွဉ်ႏလိတ်စောင်ႏ ၂-စောင်ႏကိုသွူ။
- ၅။ တသီႏနာႏပသꩻနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ သေင်ႏလာႏဖေ့ꩻ (သနပ်ခေါက်)ယို မူသူႏနဝ်ꩻ ဟဝ်သွူ၊ သေင်ႏလာႏ ပအိုဝ်ႏကလိုပ်ꩻယိုနဝ်ꩻ မန်းခမ်းသူꩻနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻလွင်ꩻဒျာႏတခြာကို၊ ထွာဒျာႏသေင်ႏတခြာနဝ်ꩻ ခွန်ကုဝေ အဝ်ႏပခုက္ကူခါနဝ်ꩻ အီႏထီႏဗာႏဖိုသွူ။
- ၆။ နာႏပသꩻ (ယားနာ၊ ဝဲနာ) ထိုꩻမားနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ သင်္ဘောꩻမဲဇရီႏ (သင်္ဘောမဲဇလီ)လာႏယို ပသကြောင်းကြောင်း ထောင်းပဲစ်ꩻထွူတွော့ꩻ စေ့ꩻအထီ၊ သင်္ဘောꩻမဲဇရီႏထီကိုယို သော့ꩻတွမ်ႏမောက်ꩻဖါးထီ၊ သော့ꩻတွမ်ႏဒုတ္ထာႏဖွန်ႏတွော့ꩻ ဒွိုႏဗို့ꩻပသာႏတွမ်ႏ မေႏဝုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻတွော့ꩻ သူႏဖေႏနဝ်ꩻ ဟဝ်ရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ ဒုတ္ထားနဝ်ꩻ တသီႏသူႏကိုဖုံႏလဲ့ သုံꩻဒျာႏ၊ အဂ္ဃိယသားလဲ့ သုံꩻဒျာႏ၊ ဝေင်ꩻကို ဘယတသီႏဆဲင်ႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏစာဒျာႏ စွုမ်ႏဆဲင်ႏဆဲင်ႏသွူ။
- ၇။ တသီႏနာႏပသꩻ (ယားနာ၊ ဝဲနာ) တသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ တခေါ့ꩻဖေ့ꩻဘို ထောင်းပဲစ်ꩻသွူတွော့ꩻ စေ့ꩻအထီ သူႏဖေႏနဝ်ꩻလဲ့ ဟဝ်ဒျာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၈။ တသီႏနာႏပသꩻ (ယားနာ၊ ဝဲနာ) ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ တခေါ့ꩻမွူးစီႏတွမ်ႏ မေက်ꩻဖါးထီရော်ꩻတဝင်ꩻတွော့ꩻ သူႏဖေႏနဝ်ꩻလဲ့ ဟဝ်နေနေသွူ၊ တခေါ့ꩻရာႏစီႏမွေးတဝ်း၊ တခေါ့ꩻမွူးစီႏဒျာႏသွူ။
- ၉။ တသီႏနာႏပသꩻ လူးနေးထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ထီတဗုံꩻကို သော့ꩻသော်တာအံႏ (ဆိုဒါဆိုင်ကာဗွန်နိတ်) တစောအံႏဟံႏအိုတွော့ꩻ လူးဖေႏနဝ်ꩻ နာႏပသꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း စမ်းရော့ထန်ႏလဲ့ ဟဝ်အီနွောင်ꩻသွူ။
- ၁၀။ တသီႏနာႏပသꩻ (ယားနာ၊ ဝဲနာ)နယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ခဲန်ႏဒွီႏပေႏ (မက်ဖစ်ပွမ်း) ယာႏခဉ်ႏဟားသျိုး၊ ပရုပ်လုံꩻ(၂)လုံꩻယို ထောင်းဖွန်ႏညီꩻတဝင်ꩻတွော့ꩻ ဖျောႏတွမ်ႏနံးမန်ꩻမောက်ꩻအွန် သူႏဖေႏနဝ်ꩻ နာႏပသꩻဟဝ်သွူ၊ မက်ဖစ်ပွမ်းရာႏနဝ်ꩻ ငိုးမိဉ်ပသာႏသာႏနေးဗာႏသွူ။ ပရုတ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ ပရုတ်အံႏမွေးတဝ်း၊ ပရုပ်လုံꩻဝင်ꩻကအဝ်ႏသော့ꩻရောꩻ်ဒါႏ ခွမ်ꩻလာꩻခြာနဝ်ꩻသွူ။
- ၁၁။ တသီႏနာႏပသꩻ (ယားနာ၊ ဝဲနာ)နယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ တမာႏလာႏသဲင်ယို ထောင်းဖွန်ႏဖွန်ႏသွူတွော့ꩻ ဖျောႏတွမ်ႏနံးမန်ꩻထေင်စဲစ်စဲစ်တွော့ꩻ သူႏဖေႏနဝ်ꩻ နာႏပသꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ပွေꩻရောႏဂါႏဖုံႏလဲ့ ဟဝ်အီသွူ၊ တမာႏလာႏတသဉ်၊ အသဲင်ယို ခြွူလူးနေးနဝ်ꩻလဲ့ နာႏပသꩻဟဝ်ဒျာႏနေနေသွူ။
- ၁၂။ နာႏပသꩻအိုမ်အမဉ်သား (နာႏပသꩻစုစိ)ကပေါႏဒါႏ ကီႏခါႏကို၊ စူနုံလောင်းဖုံႏနဝ်ꩻ ဝါႏမဲဗောင်ဗေင်ႏဖါး၊ သအေႏဖါး၊ ကန်ꩻဖွန်ႏ ယိုသွံမျိုꩻနဝ်ꩻ ဖျောႏတွမ်ႏနံးမန်ꩻမောက်ꩻအွန်ꩻတွော့ꩻ သူႏဖေႏနဝ်ꩻ ဟဝ်ဒျာႏသွူ၊ ခွန်ကုဝေ ဖောႏဗာႏဖိုလဲန်း ဟဝ်မွေးဒျာႏသွူ။
- ၁၃။ နာႏပသꩻစုစိလဲ့နဝ်ꩻ၊ ပွေꩻအိုမ်အမိဉ်စားကပေါႏဒါႏ ကတူႏလောင်းနဝ်ꩻ တသီႏအင်္ဂလေက် "တက်ထရာစိုင်ကလင်း"ယို ဖျောႏတွမ်ႏနံးမန်ꩻမောက်ꩻအွန်၊ ကွယ်လꩻလꩻတွော့ꩻ သူႏဖေႏနဝ်ꩻ ဟဝ်ငါႏသွူ။ တသီႏယိုနဝ်ꩻ ထာꩻကဲင်အိုမ်အမိဉ်မျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ဟဝ်လို့ဒျာႏသွူ။
- ၁၄။ နာႏပသꩻသဲင် ကပေါႏဒါႏနမ်းတဗာႏလုမ်းနဝ်ꩻ အဒီႏတတန်တဝ်းလဲ့ ပသꩻယူႏပက်ငါႏ၊ လိုမ်ꩻလာꩻယပ်ꩻငါႏသွူ၊ နာႏပသꩻအမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ တသီႏအင်္ဂလေက် "အမောက်စီလင်"ယို အံႏဖေႏတနီꩻသိုမ်လဲင်ႏ၊ တလဲင်ႏတဖြုံႏနဝ်ꩻ ဟဝ်ဒျာႏသွူ။ အမောက်စီလင်နဝ်ꩻ ၂၅၀ ဂရမ်အဝ်ႏ၊ ၅၀၀-ဂရမ်အဝ်ႏတဲင် လိုꩻတန်နဝ်ꩻ အံႏဗာႏ ၅၀၀-ဂရမ်စားနဝ်ꩻသွူ။
- ၁၅။ တသီႏနာႏပသꩻနယ်ꩻ ဖေါႏနေးထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ဆေꩻဒန်ꩻ-၁ိ၊ ဒုတ္ထား-၁ိ၊ ဝါႏလာႏသတ္တုထီ-၅ိ၊ ခုံꩻဟဲ့ꩻသဲင်-၁ိ၊ ယို၄-မျိုꩻအကို လွိုဝါႏလာႏထီနဝ်ꩻ ထောင်းဖွန်ႏညီꩻတဝင်ꩻတွော့ꩻ ချင်းသော့ꩻတွမ်ႏနံးမေန် (ရေနံချေး)တဲင် တွမ်ႏမေႏဝုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻ ဒွိုႏညီꩻသွော့တဝင်ꩻနေား၊ ထွူနဝ်ꩻ သူႏဖေႏသွော့ နာႏပသꩻနဝ်ꩻနေား၊ နာႏပသꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ပွေꩻဖုံႏ၊ ဝဲဖုံႏ ဟဝ်အီသွူ။
- ၁၆။ တသီႏနာႏပသꩻနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ မန်းကဟဲ့ꩻဒါႏ "မရိုး"အလာႏယို ထူႏအာအာ အွဉ်ႏသဲင်ထွူတွော့ꩻ ငိုးကျွမ်ꩻမာꩻဖွန်ႏ၊ ကလꩻဒါႏ မရိုးလာႏဖွန်ႏယို တွမ်ႏနံးမေန်စဲစ်စဲစ် ကွယ်ရော်ꩻတဝင်ꩻထွူတဲင် တွမ်ႏဆျာဆွဉ်ႏ သူႏဖေႏနာႏပသꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်ငါႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ နာႏပသꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း မန်းကဟဲ့ꩻဒါႏ "ဝဲ၊ နှင်းခူ"ရောႏဂါႏဖုံႏနဝ်ꩻလဲ့ ဟဝ်အီနွောင်ꩻပါသွူ။
မန်းကဟဲ့ꩻဒါႏ မရိုးယိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏအမိဉ်ꩻ အဲန်ထဝ်းတဲင် တဲမ်းမန်းနယ်နေးဗာႏသွူ။ မရိုးနဝ်ꩻ သေင်ႏတယ်ꩻလဲ့ တမွေးတဝ်း၊ တအီႏတယ်ꩻလဲ့ တမွေးတဝ်း၊ အမွူးနဝ်ꩻ ထိုလဲန်းကလိုꩻနမ်း၊ အလာႏဗွာ၊ အစီႏအဝ်ႏသွူ၊ မရိုးယိုနဝ်ꩻ တသီႏကိုနွို့အာငါႏတဲင် အဝ်ႏလိုႏဆို့ꩻခါꩻဒျာႏလံးထျꩻသွူ၊ ဆို့ꩻအပင်လဲ့ မွန်ဒျာႏသွူ၊ တသီႏနယ်ꩻလိတ်အုတ်ကိုယိုနဝ်ꩻ မရိုးပါအာတန်သွူ။[၁][၂]