မာတိကာသို့ ခုန်သွားရန်

နီလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏနီ

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို

သဲစ်ထွားရွမ်ဖြုဲင်ꩻ (ဆောင်းပါး)မိဉ်ꩻယိုတဲင် လိတ်လုဲင်ꩻယို တွမ်ႏနီသွဉ်းသီးအုံဖဝါင်ꩻ လꩻတောဝ်း၊ လိတ်လုဲင်ꩻလောင်းယို လွူးစပါနီတာႏဝွန်ႏအောဝ်ႏကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိတ်ထွားသားသီး ရယူႏလꩻလွဒျာႏဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ "ထီမီႏထာင်ႏထိုမꩻ ဗိုတရေꩻ" ပီနုဲင်းနောဝ်ꩻနေနေ လိုꩻအမျိုꩻဖေႏကတွူႏထာင်ႏ(တိုꩻတက်)သွောင်းထိုနောဝ်ꩻ လိတ်လုဲင်ꩻယို အထျꩻအရေꩻတန်လဲဉ်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း လိုꩻမျိုꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း လိတ်လုဲင်ꩻမီႏအဲဉ်ထောဝ်း၊ လိတ်လုဲင်ꩻမီႏတွူႏထာင်ႏ(တိုꩻတက်)သွောင်းထိုတောဝ်းနောဝ်ꩻ ခမ်းကိုခမ်းထန်ႏ ဝင်ꩻလိုꩻမျိုꩻလာင်ဆꩻငါ ခံႏဗာႏမဲ့ငါပေႏ၊ ခံႏဗာႏဝါင်ꩻသွင်ꩻဖွီနောဝ်ꩻသွူ။

ကမ္ဘာႏလောင်း လိုꩻမျိုꩻလောင်ႏလာင်ဖုံႏ လိုꩻအုံအောဝ်ႏအဆင်ႏအရန်းတွမ်ႏ အခွုမ်အမာꩻ စီꩻပွါꩻရေꩻကတွူႏထာင်ႏသွောင်းထိုငါႏနောဝ်ꩻလဲ့ မီႏထောင်ထွားသွတ်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ကွပ်ဝွေꩻသီးလိတ်လုဲင်ꩻယို တွူႏထာင်ႏသွောင်းထိုငါႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်လုဲင်ꩻကို ကဖေႏဒါႏထာꩻသူႏသေတွူႏထာင်ႏသွောင်းထိုရေꩻနယ်ꩻပွုံႏစံႏအကျောင်ꩻခရာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ထေထန်ႏခွုမ်မာꩻနွောင်ꩻလွဉ်ꩻ အနမ်းခြုံတဲင် တွူႏထာင်ႏသွောင်းထိုဗာႏ မီႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻလဲ့ တမာႏတောဝ်းနေနေသွူ။ နီသွဉ်းသီးပအိုဝ်ႏယိုလဲ့ လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲမုꩻစတဲင် လိုꩻတမျိုꩻကလိုႏအောဝ်ႏထွိုက်အောဝ်ႏသာင်ꩻဒါႏ လိုꩻမျိုꩻအင်္ဂါႏနောဝ်ꩻ ထာင်ႏထာင်ႏသျာꩻသျာꩻ အအောဝ်ႏနုဲင်းဒျာႏသွူနဲ့ꩻ၊ "လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲမုꩻ အောဝ်ႏနုဲင်းဒျာႏမွော့ တွူႏထာင်ႏသွောင်းထိုတောဝ်းနုဲင်းဝါင်ꩻ ကွပ်ထာꩻမုဲင်ꩻ"မီႏရီနုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိတ်ထွားသားသီး အီႏဒေါ့ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ နုဲင်းခွေသွဉ်းနောဝ်ꩻ "လိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏပညာႏရေꩻယို အွဉ်ႏလွတောဝ်းဝါင်ꩻအရေꩻတဲင် အောဝ်ႏကုဲင်ဆုဲင်ꩻဗာႏ"အီႏဒေါ့ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူနဲ့။ ယူႏစံꩻမွိုင် ကွပ်စွဉ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻ ပညာႏရေꩻ အတိဉ်ႏအခွေါင် တအဲဉ်ထောဝ်းတဲင် တယ်ႏစွဉ်ႏအွိုးကထိုꩻထန်ႏဗာႏခမ်းတန် သထွုံႏ(သုဝဏ္ဏဘူမိ)နောဝ်ꩻကာႏ တွိုႏထမ်ဟန်ႏနီꩻ နိန်ႏပေါင်ꩻညလဲဉ်း တရိန်လွို ရာႏဇာႏဝါင်ႏ သမဲင်ꩻတဖူꩻတလီးလွုမ်း နီသွဉ်းသီးလိတ်လုဲင်ꩻယို တဲတဲဝါးဝါး အောဝ်ႏအွိုးမုဲင်ꩻ ယီးနယ်စံꩻမွိုင်၊ ထွားချာရာႏဇာႏဝါင်ႏတဲင် နီသွဉ်းသီး အောဝ်ႏလိုႏထူႏငါႏလဲဉ်း သံႏဝွေႏဂနောဝ်ꩻသွူ။ လာကိုမို့ꩻလောင်း ထာꩻတခြိန်ကို လိုꩻလွေꩻသော့ꩻလဲဉ်းနုဲင်းဟန်ႏနီꩻ ယိုထွားဝါင်ꩻတဲင် သꩻသွိုꩻအာႏရꩻဗော့ꩻနောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်းဒွိုန်းသွူ၊ နီသွဉ်းသီးလဲ့ နီသွဉ်းသီးလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ လိုꩻအုံအောဝ်ႏ အဆာင်ႏအရန်း ဖေႏကတွူႏထာင်ႏသွောင်းထိုနုဲင်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻ လိတ်ထွားသားတွမ်ႏ နီသွဉ်းသီးယို လွူးလွခန်းဝါင်ꩻ သꩻရက်ခွိုꩻ(ဝံသာနုရက္ခိတ)တဲင် ထေအာႏထောက်ꩻရင်ꩻ အောဝ်ႏလိုႏပါင်ႏဖေႏအာႏလဲဉ်း နီသွဉ်းသီး ခွိုꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ တာႏဝွန်ႏအောဝ်ႏလဲဉ်း နီသွဉ်းသီး ပြိန်လောင်းအောဝ်ႏလိုႏသေနမ်းလဲဉ်းဝါင်ꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခွေသွဉ်းဆန္ဒအနေႏ နီသွဉ်းသီး ကအောဝ်ႏလိုႏထူႏတာႏဝွန်ႏငါႏလဲဉ်း တာႏဝွန်ႏနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး "လိတ်လီꩻစခါ"ဖေႏကထိုꩻမားမွိုန်း တွမ်ႏနီသွဉ်းသီးလိတ်ဟန်ႏနီꩻယို နမ်းသꩻလိုႏပီငါႏလဲဉ်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူဩ။

ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ လိတ်လီꩻစခါခရာႏတဲင် ခွေသွဉ်းသꩻအနေႏ မီႏဒေါ့ꩻနယ်ဗာႏနောဝ်ꩻ လောကခြွိုင်းခြိုꩻ လိုꩻအသုံꩻအဆောင်ႏယို ကလိုႏနုဲင်ႏခန်းလဲ့ အောဝ်ႏလိုႏနုဲင်ႏခန်းတောဝ်း၊ လိုႏသိမ်ꩻဟောဝ်လဲ့ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ မီႏနုဲင်းဆဲင်ꩻယကွဉ်ꩻယ ခြောင်းချင်ႏယဖုံႏနောဝ်ꩻ နုဲင်ႏခန်းစွဉ်ꩻထိုꩻဗာႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူနဲ့ꩻ၊ မီႏနုဲင်ႏခန်းဒျာႏရွဉ်ယ ခံꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ မီႏစွဉ်ꩻနုဲင်ႏခန်းထိုꩻမွိုင် နီယို ပါꩻအီႏရိုꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ ကဉ်းယူႏစံꩻဝါင်ꩻမွိုင်။ မီႏနုဲင်းခွေသွဉ်း တွမ်ႏမဲ့ကထီႏဗာႏ နီသွဉ်းသီးပအိုဝ်ႏ ကနုဲင်ႏခန်းစွဉ်ꩻထိုꩻယိုခါနောဝ်ꩻ အငိုꩻတန်ႏထဲင်း ရွဉ်ခံꩻပွန်းရိန်ပွန်းရျာꩻလဲ့တကာႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ ထာꩻမုဲင်ꩻနဲးကရိုꩻနောဝ်ꩻ "လိတ်လီꩻစခါ"သွူဩ၊ လိတ်လီꩻစခါဖုံႏနောဝ်ꩻ မီႏယူႏပုဂ္ဂိုလ်ႏအနေႏတဲတဲ့ ရိုꩻလွတန်ႏဖိုꩻအဲဉ်ထောဝ်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူနဲ့ꩻ၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ မီႏထွားတွမ်ႏ လိုꩻမျိုꩻရေꩻမဲ့ဖြုံႏနောဝ်ꩻ လိတ်လီꩻစခါယို ထွာစွဉ်ႏနီသွဉ်းသီး လိုꩻမျိုꩻအရွီးအခိုႏ သယ်ꩻခေႏသွိုန်ႏထီတန်နောဝ်ꩻသွူနဲ့။ နီသွဉ်းသီး ပအိုဝ်ႏယို လိုꩻဖြားစခါ ကတဲမ်းသေꩻခါꩻဖေႏဒါႏ ဘာႏသာႏရေꩻ သာႏသနာႏရေꩻ ဗုဒ္ဓဝါင်ႏ ရာႏဇာႏဝါင်ႏ ဝတ္ထုတွယ်ꩻ အာင်ꩻကျမ်ꩻ တရျား၊ ဂါႏထာႏ မန္တာန်ႏဖုံႏစတဲင် လိုꩻမျိုꩻရေꩻ အသုံꩻအဆောင်ႏ လိတ်လုဲင်ꩻဖုံႏယို တဲမ်းတွမ်ႏနီသွဉ်းသီးလိတ် တဲမ်းတွမ်ႏနီသွဉ်းငေါဝ်းငွါတဲင် စွုံႏစွုံႏလာင်ႏလာင်ႏ အအောဝ်ႏဒျာႏသွူ။

လိတ်စခါနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ညလဲဉ်းနိန်ႏပေါင်ꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻ ကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ အီႏဒေါ့ꩻဗာႏအမဲဉ်ႏ တယိုꩻတောဝ်းသွူ၊ ထာꩻယကျတောဝ်း ရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် လိတ်စခါနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွာလဲဉ်းထာꩻယတွော့ꩻ လိုꩻတအွဉ်ႏလွတောဝ်းဝါင်ꩻ အရေꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းခွေသွဉ်းကထီႏနောဝ်ꩻ လိုꩻကောကသေနာႏသားလဲ့ အွဉ်ႏအရေꩻထူႏ ထွားလွူးအီခန်းနမ်းသက်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ကလွူးနွောင်ꩻအီသက် ကအံႏဗာႏလွဉ်ꩻအီနောဝ်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏဗော့ꩻဒျာႏ ဂါႏထာႏအာင်ꩻတရျား နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏလွုမ်ꩻသွူ၊ ကအောဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ နုဲင်းဗုဒ္ဓဝါင်ႏ ရာႏဇာႏဝါင်ႏ ဝတ္ထုတွယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ တနိန်ႏတလဲင်ႏ ဝါႏတွင်ꩻလာကို လိုꩻကောထွားသားမီႏအောဝ်ႏလဲ့ သီႏလသားဖုံႏနောဝ်ꩻ အွဉ်ဝါင်ꩻနာႏခန်း (ထွုံꩻစံႏယိုလဲ့ယိုခါ ခြောလဲဉ်း) ကောထွားသား မီႏတအဲဉ်ထောဝ်းလဲ့ လိတ်အုပ်စားယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ ခွဲနိန်ႏခွဲလာ အောဝ်ႏပွေါးဒျာႏ လမ်းဘုရာꩻကျောင်ꩻလောင်း၊ ထွာဒျာႏယူးပွီယူးဆာႏ၊ ကထွိုင်ႏယ ကထွိုင်ႏဖြင်းသဲ့အာလဲင်ႏခါ စဟန်ႏသားနောဝ်ꩻ လွေꩻဌာႏပနာႏထိုꩻ ထမ်းကို၊ ဘုရာꩻကို၊ သိန်ႏမွူးလောင်း၊ အွဉ်ႏခြွဉ်ႏထိုꩻထီ၊ သင်္ဂြိုဟ်ႏထိုꩻမေႏ၊ အောဝ်ႏထိုꩻစွဉ်ႏဒျာႏ အမျိုꩻမျိုꩻနုဲင်းယိုတဲင် နီသွဉ်းသီး လိတ်လီꩻစခါနုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထိုꩻမားသဲင်ꩻလဲဉ်း တနီꩻတစိꩻစိꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး အောဝ်ႏလိုႏယူႏလꩻသေနမ်းလဲဉ်းဝါင်ꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။

တွိုႏနီသွဉ်းသီးယိုခါ ကအီႏထုမ်ႏချာတွမ်ႏရိုꩻမွိုန်း ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲမုꩻ၊ လိုꩻအသွုံꩻအဆောင်ႏဖုံႏယို သမ်းစွဉ်ꩻထိုꩻတောဒျာႏနောဝ်ꩻ မီႏယူႏစဲင်းစဲင်း တွမ်ႏကစွဉ်ꩻထိုꩻ နီသွဉ်းသီးလိုꩻမျိုꩻ ပီပီဝါင်ꩻတဲင် ဆာသꩻငါႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ကစွဉ်ꩻထိုꩻဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲမုꩻ လိုꩻအသွုံꩻအဆောင်ႏ နီပအိုဝ်ႏထာꩻယူႏကုဲင်ယို နီသွဉ်းသီး အောဝ်ႏလိုႏရဲငါႏလဲဉ်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲမုꩻယို လိုꩻမျိုꩻသွီႏသက်၊ လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲမုꩻ မီႏတိုꩻတက်မꩻ လိုꩻမျိုꩻတိဉ်ႏခွေါင်၊ လိတ်လုဲင်ꩻဖေႏကတိဉ်ႏခွေါင်နောဝ်ꩻ လိတ်လီꩻစခါယိုလဲ့ တဖဲ့ꩻတခေါဝ် ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ် (လေးလေးနက်နက်) အောဝ်ႏပါသော့ꩻတဲင် လိတ်စခါ ဖေႏကထိုꩻမားဗာႏမွိုန်းတောဝ်းနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးယို စွုမ်ႏဖြာꩻတာႏဝွန်ႏအောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။

လိတ်စခါ ဖေႏကထိုꩻမားဗာႏမွိုန်းတဲင် ခွေသွဉ်းဆန္ဒမီႏဒါင်ႏပျꩻ တဲမ်းနယ်ဗာႏနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးယို အောဝ်ႏလိုႏလွောင်ႏဗူႏ(ဖွဲ့စည်းလဲဉ်း "လိတ်စခါ စုရွမ်ရေꩻအစွိုꩻ"နောဝ်ꩻသွူ၊ အစွိုꩻဗဟိုရ်ႏအထျꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွူတောင်ႏကီꩻတဲင် နီသွဉ်းသီး ကအောဝ်ႏအုံဒါႏ ဝိန်ꩻနယ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏလွဉ်ꩻပါ အစွိုꩻခွယ်ꩻ တဝိန်ꩻနယ်ႏတထွောင်းတရိုꩻတောဝ်း၊ နီထွောင်းတရိုꩻတောဝ်း လိုꩻအုံဆေ့ꩻအာ၊ ဝိန်ꩻနယ်ႏအဲဉ်ႏလုဲင်းအလွောက်ꩻ လွောင်ႏဗူႏခါꩻထွူတဲတဲဝါးဝါးတဲင် ဝိန်ꩻနယ်ႏကိုကအောဝ်ႏဒါႏ လိတ်လီꩻစခါဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွဉ်ႏပသာလွဉ်သွော့ ဝိန်ꩻနယ်ႏအစွိုꩻခွယ်ꩻချꩻ၊ အစွိုꩻခွယ်ꩻသား မီႏတတ်နွိုင်ႏနောဝ်ꩻ လယ်ႏနေးပိဉ်ဒုံ မီႏထုမ်ႏစောႏတနာႏနွောင်ꩻပိဉ်ရပ်နောဝ်ꩻ ယိန်းဟောဝ်နောဝ်ꩻသွူ။ အစွိုꩻခွယ်ꩻသားယို ဝါင်ꩻမီႏပသာလွဉ်တရိုꩻတောဝ်း၊ မီႏလꩻလွဉ်တရိုꩻတောဝ်း "လိတ်မျိုꩻမုဲင်ꩻ""လꩻပါꩻမုဲင်ꩻထျꩻ" "ဒုံမုဲင်ꩻ""နိန်ႏလာမွူးနီꩻမုဲင်ꩻ"၊ "လိတ်မုဲင်ဆေ့ꩻအာ"စတဲင်လိတ်ပပ်မတ်တန်ꩻယို မာꩻဆွုမ်ႏဗာႏသေႏချောင်းသေႏချာႏ နီစောင်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ တဖွူꩻနောဝ်ꩻ တွမ်ႏလိတ်ပပ် ပသာလွေꩻထေ့သွော့ ဗဟိုရ်ႏအစွိုꩻတန်ထျꩻ၊ တဖွူꩻနောဝ်ꩻ လက္ခံႏသိမ်ꩻဟောဝ်ခါꩻသွော့ နီအစွိုꩻခွယ်ꩻမတ်တန်ꩻကိုနောဝ်ꩻသွူ။

ဗဟိုရ်ႏအစွိုꩻတန်သားလဲ့ အစွိုꩻခွယ်ꩻမုဲင်ꩻ ပသာလိတ်မုဲင်ꩻ ဆေ့ꩻအာ-စတဲင် နုဲင်းအစွိုꩻခွယ်ꩻသား တာႏဝွန်ႏအတွိုင်ꩻ မာꩻခါꩻဗာႏဟောဝ်ဟောဝ်နောဝ်ꩻသွူ၊ ဗဟိုရ်ႏအစွိုꩻတန်နောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးပိဋကတ်တွိုက်လဲ့ မွေးမွေး၊ လိတ်စခါ စုရွမ်ရေꩻခင်ႏလမ်းလဲ့ မွေးမွေးတဲင် ပုဂ္ဂိုလ်ႏကဝါႏသနာႏဒါႏ လိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ မီႏမဲဉ်ထူႏထွားလလဲ့ ထူႏထွားနွောင်ꩻဒျာႏ၊ ကထူႏထွားလလိတ်အုပ်နုဲင်းယိုလဲ့ ကထွာဗဟိုရ်ႏအစွိုꩻတန်တာႏဝွန်ႏခံႏသားနောဝ်ꩻ မာꩻဗာႏတွမ်ႏမတ်တန်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ဗဟိုရ်ႏအစွိုꩻတန် တာႏဝွန်ႏခံႏသားနောဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻအတွက်၊ ဘာႏသာႏအတွက် အကျိုꩻကရအောဝ်ႏဒါႏ လိတ်အုပ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွားဖျာင်ဟောဝ်ထွူတဲင် တွမ်ႏအမျာꩻလက္ခံႏ ကအောဝ်ႏသွုံꩻလိတ်မူအတွိုင်ꩻ တွယ်ႏနျꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ဖေႏကတွိုႏထေ့ချာနီသွဉ်းသီး ပအိုဝ်ႏလောင်းနောဝ်ꩻ ခွုမ်မာꩻဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ မီႏမာꩻနွောင်ꩻနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး လိတ်စခါလဲ့ တထိုꩻမားဗာႏတောဝ်းသွူတကာႏတောဝ်း နီသွဉ်းသီးလိတ်လုဲင်ꩻယို နုဲင်းမွူးနုဲင်းလာ အီႏလေပြင်ႏဗာႏဝါင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏထီႏတမွာမွာစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။

လိတ်စခါခရာႏထွူသွူတဲင် မီႏဒေါ့ꩻဗာႏလိတ်ဟန်ႏနီꩻအကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ မီႏအွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻ လိတ်မွူးခရာႏနောဝ်ꩻ ပီထိုꩻဒျာႏဟန်ႏအို တသာႏတပါတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ လိတ်မွူးနောဝ်ꩻ ထီႏတောဝ်းအနမ်းအထန်ႏဖဲ့ꩻလဲ့ အောဝ်ႏခိုးလျားတေ့ꩻထာꩻအကို နုဲင်းမေႏဖေနောဝ်ꩻ ညငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ လိတ်ဟန်ႏနီꩻအကျောင်ꩻယိုနောဝ်ꩻ လိတ်မွူးခရာႏလဲ့ အောဝ်ႏပါသော့ꩻ ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ မီႏဒေါ့ꩻလိတ်မွူးခရာႏနောဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့မာႏ ပုဂ္ဂိုလ်ႏပိဉ်ဖြာꩻ အလွောင်ႏအဗူႏပဉ်စွိုꩻမားမေကာင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အမဲဉ်ႏတရာꩻယိုနောဝ်ꩻ လိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ ကျွိုက်ဒျာႏယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် အွဉ်ႏတရုဲင်ကလောင်နာ အီႏတဲမ်းနယ်ပါ တခီႏတခေါဝ်နောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်မွူးခရာႏ ပလ္လင်ႏခံႏအနေႏ မီႏဒေါ့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻ လိတ်ကရိုꩻယို လိုꩻတမျိုꩻအတွက် အထိန်ꩻအမတ် (သင်္ကေတ)ထာꩻမတ်တောင်ꩻ ဖေႏကထွာအီတဲင် လိုꩻတမျိုꩻသဖော်ꩻပီ ပညတ်ဖန်ဆင်ꩻခါꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ပညတ်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ လိုꩻဒါႏတောဝ်းကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ယိုကိုနောဝ်ꩻ လိုႏသတိꩻခါꩻဝါင်ꩻနောဝ်ꩻ ခါးလားလိတ်ကအောဝ်ႏ လိုꩻမီꩻစိုးပွိုင်းလဲင်ႏခါနောဝ်ꩻ ထာꩻခြိုꩻအသွုံꩻအဆောင်ႏ ဖေႏကတောင်ꩻနွောင်ꩻအီတဲင် တဲမ်းမတ်နေးတွမ်ႏအရွုတ်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ သမဲင်ꩻဦꩻတန်ꩻကို အောဝ်ႏထီႏဗာႏဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ အောဝ်ႏလိုꩻမီꩻဘဝ ကွဲသွောင်းထိုထိုလွဉ်၊ ထာꩻသေကွဲးအောဝ်ႏအောဝ်ႏလွဉ်တဲင် အထိန်ꩻအမတ် ထာꩻမတ်တောင်ꩻ ကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ထွာလွဉ်ဗာႏ လိတ်နုဲင်းဟန်ႏနီꩻယို မီႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ လိတ်ထွားသားသဖော်ꩻအီႏအောဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ?။ ကမ္ဘာႏလောင်းဟန်ႏနီꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ လိုꩻမျိုꩻပငါပရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသီးလိုꩻမျိုꩻအထိန်ꩻအမတ် တောင်ꩻ(သင်္ကေတ)နောဝ်ꩻ သဖော်ꩻပီ အောဝ်ႏပညတ်ခါꩻဒျာႏဝါင်ꩻ ဖြာꩻမျိုꩻမျိုꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ လိတ်ထွားသားဗွေႏသီး အောဝ်ႏသေလွဒျာႏဝါင်ꩻအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ သဖော်ꩻဗွိုန်ပီကပညတ် ဖန်ဆင်ꩻခါꩻ၊ အမျာꩻကလက္ခံႏလဲဉ်းလိတ်ယို တွမ်ႏဥပဒေႏအောဝ်ႏထွားတီ သွဉ်သင်လွေꩻတဲင် ဝွေꩻသီးလိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဗာႏတမျိုꩻလွုမ်ꩻ အောဝ်ႏတသွောင်းထိုပြင်ႏထာင်ႏလွဝါင်ꩻ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထွားဗော့ꩻဝွေꩻသီးအုံအောဝ်ႏ အဆင်ႏအရန်းတွမ်ႏ အခွုမ်အမာꩻ စီꩻပွါꩻရေꩻနောဝ်ꩻ သေဒျာႏနောဝ်ꩻသွူနဲ့။

နီသွဉ်းသီးယိုလဲ့ နီသွဉ်းသီးငေါဝ်းငွါ အဟဲ့ꩻအဟောင် အသွုံꩻအဆောင်ႏဖုံႏ ယံဖေႏကမတ်တောင်ꩻနွောင်ꩻအီတဲင် နီသွဉ်းသီးလိတ်ယို နီသွဉ်းသီးပညာႏဗွေႏဖုံႏ အောဝ်ႏဖန်ဆင်ꩻပညတ်ခါꩻဖေႏနုဲင်းနုဲင်းဒျာႏ ထင်ႏထင်ႏသျာꩻသျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ နီသွဉ်းသီး လိတ်ယိုနောဝ်ꩻ ခမ်းဗွေႏခွန်ဖုံႏ နေးတွမ်ႏဥပဒေႏ ကအီႏထွားတီလွဉ်ꩻ တအဲဉ်ထောဝ်းတဲင် လိုႏစူꩻတောဝ်းဝါင်ꩻလိုꩻ၊ "ခွေမꩻ-ခွေ"ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဖေႏဝါင်ꩻကသေ အလူႏတကာႏကျောင်ꩻမိဉ်ꩻ ထင်ႏနယ်ဒျာႏဝင်ꩻမဏ္ဍပ်၊ ထွဉ်ႏလိုꩻဒါႏ ထေလွအစွန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီးလိတ်ဟန်ႏနီꩻယိုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဗာႏနီသွံမျိုꩻနုဲင်းယိုခါနောဝ်ꩻသွူ။

အောဝ်ႏနီသွံမျိုꩻ ဖေႏကထွာတမျိုꩻငါတဲင် တွိုင်ႏပါင်ႏစီꩻဝွေꩻ ဒေါ့ꩻရီဝါင်ꩻလဲ့ အလဲင်ႏလဲင်ႏလဲဉ်းဒျာႏ၊ ကွယ်ႏတွော့ꩻ အစီꩻဝွေꩻကို သဖော်ꩻပီကဆွုံꩻဖျတ်ခါနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏတအီသဲင်ꩻပါတောဝ်း၊ ဝါင်ꩻတထေထန်ႏလွတောဝ်း အနမ်းအခြုံတဲင် တွိုင်ႏပါင်ႏစီꩻဝွေꩻဒေါ့ꩻရီကီဝါင်ꩻလဲ့ ထီႏတောဝ်းအနမ်း ပီဒျာႏထီထောက်ꩻသော့ꩻသုဲင်ꩻကိုကို အနမ်းလꩻခါင်ꩻယို တပေါႏလွဉ်တောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွိုင်ႏထွာနုဲင်းယိုခါ ပုဂ္ဂိုလ်ႏခွေမꩻခွေဖုံႏနောဝ်ꩻ ထူႏအခွါင်ꩻဟောဝ် အောဝ်ႏတနဲဉ်သော့ꩻတိတ်ꩻတိတ်ꩻနောဝ်ꩻမꩻ ဆရာႏအာလိုꩻဆာသီ ပီနုဲင်းနောဝ်ꩻ ကောသွဉ်သားလဲ့ ယူႏသူႏသေဒွုမ် အောဝ်ႏကွာင်ကယ်တဗူႏတဗန်ႏဗာႏထာꩻအခါႏကိုနောဝ်ꩻ ညငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်လိတ်အောဝ်ႏအာမျိုꩻတဲင် လိုꩻထွာလွဉ်ဗာႏ နီသွံခေါဝ်နောဝ်ꩻ ဓမ္မတာႏဒျာႏရာင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ စစနောဝ်ꩻ တဖြာꩻဝါင်ꩻနီတစွိုꩻနီစွိုꩻ တဒုံနီဒုံနုဲင်းနောဝ်ꩻလွုမ်ꩻ စထာꩻအီႏစျꩻ မေႏဗꩻလမ်းခေါင်ႏ ကွဲးညည တွိုႏလွဉ်ဗာႏ လိုꩻမျိုꩻအဓိကရုဏ်း ဘာႏသာႏရေꩻ သာႏသနာႏရေꩻ ထွာလွဉ်ဗာႏ ပျဿနာႏ ယွုံးယွုံးယင်းယာင်းယင်းနုဲင်းဟန်ႏနီꩻယိုနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏလိတ်(မွူး)အကျိုꩻသွုပ်ဖုံႏဒျာႏသွူနဲ့ꩻ။ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ လိတ်အောဝ်ႏဗာႏနီသွံစားနောဝ်ꩻ လိုꩻမျိုꩻကံႏကျမ္မာႏ ကုဲင်တန်သွူတကာႏတောဝ်း လိုꩻတမျိုꩻကအီႏသွောင်းထိုတိုꩻတက်ရေꩻအတွက် ထွာစွဉ်ႏထာꩻရဲး ထာꩻကမ်းတန်နောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻဖေႏကထွာတဖူႏချာင်ႏ၊ သွီႏသꩻဖေႏကပီဝါင်ꩻနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻအာႏရဲင်ꩻ မီႏဖျာင်မꩻ အီႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီးယို သွီႏသꩻဗွိုန် နမ်းလွောင်ႏလွောင်ႏဗူႏဗူႏ ဖေႏကအောဝ်ႏနောတ်ꩻ အထျꩻကထွာဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻယို ဖေႏကတိုꩻတက်သွောင်းထိုနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး လိုႏယူႏငါႏလဲဉ်း တာႏဝွန်ႏစွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်လုဲင်ꩻဖေႏကတိုꩻတက် သွောင်းထိုနောဝ်ꩻလဲ့ လိတ်(မွူး) ဖေႏကအောဝ်ႏကုဲင်ငါ တမျိုꩻငါမꩻ အီႏထွာတဲင် အွဉ်ႏလာင်ꩻခန်းဝါင်ꩻမာႏန၊ အမျာꩻသွုံꩻအတွိုင်ꩻ လွောင်ႏလွောင်ႏဗူႏဗူႏ အောဝ်ႏလိုႏသွုံꩻနုဲင်းနုဲင်းလဲဉ်းဝါင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻယိုကိုနောဝ်ꩻ မဲဉ်တောင်ꩻပြန်ႏငါႏ ပညာႏဗွေႏသီး တစိꩻငါသွူ၊ ခါးလားပညာႏဗွေႏသီး ကဝွေႏဖန်ႏကျံႏစယ်ႏလွဝါင်ꩻလိတ်မွူးနောဝ်ꩻ ထေသွော့လိတ်ပျုသွော့ကျမ်ꩻလိုꩻမျိုꩻကအီႏသွောင်းထို တိုꩻတက်ရေꩻ ကဖေႏဒါႏထာꩻသေ ဗဟုသုတလိတ်အုပ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ဟောဝ်ငါႏသွူဩ။ လိတ်(မွူး) ဖေႏကအောဝ်ႏကုဲင် တမျိုꩻငါနောတ်ꩻ ခွေသွဉ်းဆန္ဒအနေႏ မီႏဒါင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနောဝ်ꩻ လိတ်ဖေႏကထွာတမျိုꩻငါနောဝ်ꩻ (ပုံနှိပ်တိုက်)လိတ်နျꩻစက်ယို အရေꩻတန်လဲဉ်း ဝါင်ꩻသွူဩ၊ ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီးလိတ်နျꩻစက်နောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး အမျာꩻကလက္ခံႏလဲဉ်းလိတ်မူအတွိုင်ꩻ စွို့ꩻစွို့ꩻလိုႏတွယ်ႏဖေႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအဖြာꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း မီႏလွဉ်ထွဉ်ႏတွယ်ႏလိတ်နောဝ်ꩻ အမျာꩻသွုံꩻမူအတွိုင်ꩻ ဖျာင်ဆွုမ်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏထွူမꩻ အောဝ်ႏလိုႏတွယ်ႏနျꩻတွမ်ႏ ထွတ်ထေနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဉ်းသီးပအိုဝ်ႏနောဝ်ꩻ ကအီႏဖဖတ်လွူꩻထွားပအိုဝ်ႏလဲ့ တဲးတဲဝါးဝါး တလွဉ်ꩻအဲဉ်ထောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ လွိုတလꩻတောဝ်း ကထွားလွူꩻဗာႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏဗော့ꩻဒျာႏ တသီႏအကျိုꩻဟော်ꩻ လိတ်နိန်းလွမ် လိတ်ဖစ်ပါင်ꩻစတဲင် လိတ်ပေႏစားနုဲင်းယိုလွုမ်ꩻသွူ၊ ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ တသီႏအကျိုꩻဟော်ꩻ လိတ်နိန်းလွမ် လိတ်ဖစ်ပင်ꩻ စတဲင်လိတ်ပေႏစားနုဲင်းယိုလဲ့ အမျာꩻကသွဉ်ထူႏလိတ်မူအတွိုင်ꩻ စွို့ꩻစွို့ꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ လိုႏတွယ်ႏနျꩻဖေႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ နောဝ်ꩻသွူတကာႏတောဝ်း ပေါႏလွိုတဲင်အမျာꩻသွုံꩻမူအတွိုင်ꩻ မီႏမွေးတောဝ်း တွယ်ႏနျꩻတွမ်ႏလိတ်မူလောင်ႏလာင်လိတ် အမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏခြာ လိုႏဖေႏတွိုႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ မီႏမာꩻနုဲင်းယိုမꩻ နီသွဉ်းသီး ကကော့ꩻမောင်ꩻဒါႏ လိတ်ဖေႏကထွာတမူနောတ်ꩻ အီႏထွာနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ လိတ်မီႏအောဝ်ႏတမူမꩻ လိုꩻအီႏအောဝ်ႏနွောင်ꩻတဗူႏကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ လိတ်ထွားသားနီသွဉ်းသီး အောဝ်ႏလိုႏယူႏလꩻဝါင်ꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ "ထီမီႏထာင်ႏထိုမꩻ ဗိုတရေꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻဖေႏကတိဉ်ႏခွေါင်သွောင်းထိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ နေးတွမ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻမီႏပါင်ႏနောဝ်ꩻမꩻ အီႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ"။ ခမ်းဗွေႏခွန်ဖုံႏလဲ့ ခမ်းရာင်ꩻသားကအောဝ်ႏ လိုႏထိန်ꩻသိမ်ꩻထွားတီဒါႏ လိတ်လုဲင်ꩻယဉ်ႏငဲးမုꩻ လိုꩻအသွုံꩻအဆောင်ႏဖုံႏယို တွမ်ႏဥပေဒေႏအွဉ်ႏစွꩻခွင်ꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ပွိုးနောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီး လိုꩻအုံအောဝ်ႏ အဆင်ႏအရန်းတွမ်ႏ အယူႏအတွေꩻ သꩻဓာတ်ထာꩻသေ ဖေႏကထွꩻလွောက်ꩻလွဉ်ꩻခေတ်နောဝ်ꩻ ခေတ်အလွောက်ꩻ ကဖေႏဒါႏ ထာꩻသေဗဟုသုတနုဲင်းမဂ္ဂဇင်းလိတ်အုပ်ယို ဒဲဉ်သီႏလက်ေဆာင်ႏလိတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ စွုမ်ႏနိန်ႏနိန်ႏ အောဝ်ႏလိုႏထန်ႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ နုဲင်းခွေသွဉ်းကေသဗာႏနောဝ်ꩻ လိတ်အုပ် မဂ္ဂဇင်းယို ဖေႏကထန်ႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻ ကျောင်ꩻသားဖုံႏ ထူႏတာႏဝွန်ႏဗာႏယပ်ꩻယပ်ꩻခုဲင်ႏခုဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ နိန်ႏဆုဲင်ꩻဆုဲင်ꩻဖုံႏ ကျောင်ꩻသားမီႏတဖူႏတာႏဝွန်ႏနွောင်ꩻနွောင်ꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ ကထွာပညာႏဗွေႏသီး လိုႏထူႏတာႏဝွန်ႏတောဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ၊ မီႏလွောင်ႏဗူႏ(ဖွဲ့စည်း)ခါꩻနေးအစွိုꩻ နောဝ်ꩻ ယိန်းဟောဝ်ဟောဝ်နောဝ်ꩻသွူ၊ နုဲင်းမုဲင်ꩻနုဲင်း တနိန်ႏတလဲင်ႏ ဖေႏကထန်ႏနွောင်ꩻမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးတခွိုꩻလွုမ်း အောဝ်ႏလိုႏထူႏတာႏဝွန်ႏလွဒျာႏဝါင်ꩻ ကရိုꩻနောဝ်ꩻ နိသွဉ်းသီး လိုႏအွဉ်လွဝါင်ꩻသတိꩻ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ နီလိုꩻမျိုꩻတွမ်ႏနီလိတ်လုဲင်ꩻ ဖေႏကသွောင်းထို တိုꩻတက်ရေꩻအတွက် ယံထူႏတာႏဝွန်ႏဆောင်ႏရွက်လွဝါင်ꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻဖြာꩻအကျောင်ꩻ ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ် (လေးလေးနက်နက်) မေတ္တာႏရပ်ခံႏလွေꩻဗာႏသွူဩ။[]

  1. ခွန်အောင်ႏကျောႏခမ်း၊ တက္ကသိုလ်များမန္တလေး၊ 1985