ပအိုႏအက္ခရာႏ

"ပအိုႏအက္ခရာႏလိတ်မွူးတသာစောင်ႏ"

နိဒါန်း

အတ္ထော အက္ခရသညာတော။ သဗ္ဗဝစနာနမတ္ထော အက္ခရေဟိ သညာယတေ။ အတ္ထော-အခရာႏယို၊ အက္ခရသညာတော-သေနာႏအီဗာႏဒျာႏ တွမ်ႏအက္ခရာႏဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ သဗ္ဗဝစနာနံ-ခွုင်းကားတဲင် ပါဠိဘာႏသာႏ သဒ္ဒါႏငဝ်းငွါသီး၊ အတ္ထော-အခရာႏယို၊ (တနဲꩻ) သꩻ စေတသိက် ရုပ် နိဗ္ဗာန်ႏကရိုꩻဒါႏ အခရာႏယို၊ သညာယတေ-သေနာႏအီဗာႏဒျာႏ၊ အက္ခရေဟိ=အက္ခရေဟေဝ- တွမ်ႏအက္ခရာႏဖုံႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ (တနဲꩻ) သဗ္ဗဝစနာနံ-ခွုင်းကားတဲင် တရတပါꩻ တရျာꩻတစွိုး လိုꩻမျိုꩻဘာႏသာႏသီး၊ အတ္ထော- လိုꩻနမ်း လူꩻနမ်း ထွီႏနမ်း ထော့ꩻနမ်း ထီဟံႏတခြာကောင်ဆောင်ႏ-စတဲင် ထာꩻရာꩻဝတ္ထုလို့စင် သꩻ စေတသိက် ရုပ် နိဗ္ဗာန်ႏ အကျောင်ꩻအကျိုꩻကရိုꩻဒါႏ အခရာႏယို၊ သညာယတေ-သေနာႏအီဗာႏဒျာႏ၊ အက္ခရေဟေဝ=အက္ခရေဟိဟေဝ- တွမ်ႏနမ်းအမုဲင်သင်္ကေတ အက္ခရာႏဖုံႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ-ကရိုꩻဒါႏ ကစ္စီးသုတ်စဲဉ်ႏအလꩻ အခရာႏယို သေနာႏတောင်ꩻအီဗာႏဒျာႏ တွမ်ႏအက္ခရာႏဖုံႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ-သာမညအနေႏ မိန်းခါꩻဖေႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

အခရာႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ပါဠိဘာႏသာႏ ပါဠိအခရာႏ၊ မန်းဘာႏသာႏ မန်းငဝ်းအခရာႏ-စတဲင် လိုꩻမျိုꩻတရတပါꩻ တရျာꩻတစွိုးသီးဖုံႏ ကအဝ်ႏဒေါ့ꩻဒါႏသဒ္ဒါႏငဝ်းသီး အခရာႏယို သေနာႏတောင်ꩻအီဗာႏဒျာႏ တွမ်ႏလိုꩻမျိုꩻပငါပရာꩻသီး အမုဲင်သင်္ကေတအက္ခရာႏဖုံႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻသွူ-ဝုတ္တိကထွိုင်ႏဗွောင်သုတ်နဝ်ꩻနဝ်ꩻ-သဗ္ဗဝစနာနမတ္ထော အက္ခရေဟိ သညာယတေ-ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ မဉ်ႏထူႏအဓိပ္ပါယ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ရငါႏတမာႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ကအီႏတောင်ꩻကအီႏသေအီ ပါဠိဘာႏသာႏသီးအခရာႏနဝ်ꩻ "အက္ခရာပါဒယော ဧကစတ္တာလီသံ"ကရိုꩻဒါႏသုတ်နဝ်ꩻ "အက္ခရာႏနဝ်ꩻ တဲႏစအ ဗꩻလွေꩻနိဂ္ဂဟိတ်အသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏ(၄၁)ဖြုံႏ"ကစ္စီးဆရာႏမထေရ်ႏမျတ် မိန်းသေꩻခါꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

တွမ်ႏအက္ခရာႏလစ်ꩻဆီပုဲင်ဖြုံႏယိုတဲင် မဉ်ႏတဲမ်းမုဲင်အီ ပါဠိဘာႏသာႏ သဒ္ဒါႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ တလို့နွောင်ꩻတဝ်း၊ ပြဲ့ꩻစုံႏလိုမ်းကိုမ်ႏဒျာႏနဝ်ꩻမꩻ လွိုလစ်ꩻဆီပုဲင်ယို အက္ခရာႏလွိုဖုံႏနဝ်ꩻ လိုႏတဝ်းဒွုမ်သွူ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပုဒ်စစ်ဆရာႏတောႏ မိန်းသေꩻခါꩻနုဲင်းယို"ပိဋကတ္တယမ္ပိ ပတွာ နက္ခရန္တိ နခီယန္တီတိ အက္ခရာ"၊ အက္ခရာႏလစ်ꩻဆီပုဲင်ဖြုံႏဖုံႏနဝ်ꩻ မန်းဘာႏသာႏအကို ကွပ်တပြဲ့ꩻစုံႏတဝ်းဒွိုန်းနဝ်ꩻမꩻ မန်းလိတ်မွူးတန်ကိုနဝ်ꩻ ထဲမ်သော့ꩻထဲင်းယင်း "အဲ-ဪ-အို--့-း"ကရိုꩻဒါႏ အက္ခရာႏငတ်ꩻဖြုံႏတွော့ꩻ မန်းအက္ခရာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလစ်ꩻဆီသူဖြုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မန်းဘာႏသာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏသုတ် "အအာဒယော ဆတာလီသံဝဏ္ဏာ"နုဲင်းယိုသွူ၊ အက္ခရာႏလစ်ꩻဆီသူဖြုံႏနဝ်ꩻ(လဲ့) ဘာႏသာႏလောင်ႏလင်ကိုနဝ်ꩻ အီႏဗွေပြဲ့ꩻနွောင်ꩻတမွေးတဝ်းဒွိုန်း၊ မဉ်ႏအဝ်ႏလိုႏထဲမ်လဲ့ ထဲမ်ထဲင်းဗာႏဒျာႏရင်ꩻ၊ မဉ်ႏအဝ်ႏဗဲ့ꩻလဲ့ ဗဲ့ꩻဗာႏယင်းဒျာႏရင်ꩻနဝ်ꩻမꩻ ပအိုႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ အက္ခရာႏခေါ်ခေါ်တအဲဉ်ထဝ်း၊ ထူႏဗော့ꩻမန်းအက္ခရာႏနဝ်ꩻလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တထွင်ႏခေါ်တဝ်းဒွုမ်တဲင် ကသုံꩻလွဉ်နဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻညငါႏလဲဉ်းနဝ်ꩻသွူ။

အဝ်ႏသုံꩻလွဉ်ကီနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ကွပ်တထွင်ႏခေါ်တဝ်း အက္ခရာႏအထူꩻတဲင် တတွိုႏခြောင်ꩻတဝ်းတွော့ꩻ အဝ်ႏကွင်ကီးကွင်ကယ်လွဒျာႏသွူ၊ ဖြဝ်ꩻခမ်းအခဝ်နဝ် လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအဝ်ႏကွတ်ꩻသိန်ꩻအကို ပအိုႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏပါသော့ꩻ သွံသိန်ꩻသွစ်ꩻသောင်ꩻတင် ရိုꩻဗာႏ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻအဝ်ႏအာ လိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻနဝ်ꩻသွူ၊ ပအိုႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ မွိုးဖါထုံꩻစံႏအတွိုင်ꩻ အစဲဉ်ႏအဆက်အနေႏ အဝ်ႏကိုꩻကွယ်ႏလွဒျာႏ ရတနာႏသွံပါꩻ၊ ထွာဒျာႏနွို့ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏလိုꩻမျိုꩻတန်သွူ။ ကွဲႏတွော့ꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ၊ သာႏသနာႏရေꩻ၊ ပညာႏရေꩻ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻ-စတဲင် လောကီꩻလောကုတ္တရာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထဲ့ဖွိုႏလဲဉ်းဆုဲင်ꩻလဲဉ်းဒျာႏ လိုꩻမျိုꩻလောင်ႏလင်အာတန်၊ ကထွာဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အလင်တမွေးတဝ်း (အဝ်ႏလိုႏစဉ်ꩻစာꩻ မဉ်ႏရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ ရတမာႏတဝ်း) ခေတ်ယိုခါ ကမ္ဘာႏအလောင်း လိုꩻမျိုꩻရေꩻ၊ ဘာႏသာႏရေꩻ၊ သာႏသနာႏရေꩻ၊ ပညာႏရေꩻ၊ စီꩻပွာꩻရေꩻ-စတဲင် လောကီလောကုတ္တရာႏဖုံႏ ခမ်းထီနဲင်ႏငံႏလိုꩻမျိုꩻ ကထင်ႏထိုလဲဉ်းဒါႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ အခင်ႏမွဉ်အွဉ်ႏအက္ခရာႏထွူမꩻ စီꩻပွာꩻတိုꩻတက်ထင်ႏထို၊ ဗꩻလꩻအရန်းထိုကရိုꩻနဝ်ꩻ ရငါႏလိုꩻတွိုင်ꩻစွုမ်ႏဖြာꩻ ဝွန်ႏခံႏဗာႏဒျာႏ၊ လွိုးရပါꩻမုဲင်ꩻလဲ့ တနွိုင်တလꩻတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။

လိတ်လုဲင်ꩻအက္ခရာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းသားထီသား လိုꩻသီးဖုံႏ ထာꩻထီႏလုဲင်းအီ၊ ဗိုန်ပီနုဲင်း ဒိဗ္ဗစက္ခု အဆီꩻအရဲးအဲဉ်ထဝ်း ထီႏနွောင်ꩻစွဉ်ႏ၊ ထွာမဲ့ဟဝ်နုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ ဗိုန်ပီနုဲင်း ခမ်းသားထီသားသီး တမွန်ႏတဲ့မွေးမွေး၊ ထွားစံꩻဗော့ꩻ ခေတ်ကအဝ်ႏထွိုင်ႏဒါႏ အင်္ဂလိပ်နဝ်ꩻဟုဲင်း၊ အင်္ဂလိပ်အက္ခရာႏနဝ်ꩻ ဖေႏနေးကတဲမ်းမုဲင်နွောင်ꩻအီ ကမ္ဘာႏလောင်းလိုꩻမျိုꩻသီး ဘာႏသာႏငဝ်းငွါအခရာႏနဝ်ꩻ ကွပ်အင်္ဂလိပ်ပညာႏသျင်ႏသီး ထွင်ႏနွောင်ꩻတဲင် ထွာစွဉ်ႏဒျာႏ အက္ခရာႏကမ္ဘာႏသုံꩻ၊ လိုꩻတွိုင်ꩻမဉ်ဒါႏလွမွေးစွဉ်ႏ၊ ကွပ်အင်္ဂလိပ်အက္ခရာႏတဲင် ကမ္ဘာႏမဲ့လေလင်းစွဉ်ႏတဲင် မာꩻထွန်ꩻကာꩻနွောင်ꩻအီစွဉ်ႏ လောကဓာတ်ပညာႏနဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ယိုခါ ခမ်းပေါင်ꩻဗူႏမန်းနဲင်ႏငံႏအကို မန်းအက္ခရာႏ မန်းလိတ်နဝ်ꩻ ဖေႏကလိုႏထဲင်းမွုန်း ကွပ်မန်းပညာႏသျင်ႏသီးထွင်ႏတဲင် မန်းလိုꩻမျိုꩻသီးနဝ်ꩻ ဘာႏသာႏရေꩻ၊ သာႏသနာႏရေꩻ၊ ပညာႏရေꩻ၊ စီꩻပွါꩻရေꩻ၊ နဲင်ႏငံႏရေꩻစတဲင် လောကီလောကုတ္တရာႏဖုံႏနဝ်ꩻ ထင်ႏထိုမွေးစွဉ်ႏနဝ်ꩻမꩻ ကေꩻဇူꩻအာမွေးငါႏနဝ်ꩻသွူ။

ဘုရာꩻဟော်ꩻ ပါဠိတောႏ ပိဋကတ်သွံဖုံႏ၊ အဋ္ဌကထာႏ၊ ဋီႏကာႏ၊ ဇာတ်ဝတ္ထု-စတဲင် လောကုတ္တရာႏဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻ ကျမ်ꩻဂန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ယိုခါခေတ်ကာႏလပေါႏ လောကဓာတ်ပညာႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ ပွိုင်းလဲင်ႏခါ အထွာအကုဲင်၊ ယိုခါအထွာအကုဲင် ဇာတ်ကွက်ꩻ၊ ဇာတ်ခြောင်ꩻဝတ္ထုဆန်ꩻ မဂ္ဂသဉ်း၊ လိတ်လွီးလယ်ႏ(သတင်ႏစာႏ)၊ ရာႏဇဝင်ႏ၊ ပေႏတင်ႏ၊ ယတြာႏ-စတဲင် လောကီဖဲ့ꩻဆဲင်ႏရာꩻကျမ်ꩻဂန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ မန်းအက္ခရာႏ အဝ်ႏဗွေအဝ်ႏစွုမ်ႏတွော့ꩻ တဲမ်းနွောင်ꩻ၊ တောင်ꩻခါꩻနွောင်ꩻလွနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ မန်းလိုꩻမျိုꩻကိုနဝ်ꩻ လိုꩻလမ်းပညာႏသျင်ႏ၊ ရဟန်ꩻပညာႏသျင်ႏဖုံႏ လွိုင်ႏအာမွေးစွဉ်ႏ၊ တဲမ်းနွောင်ꩻစွဉ်ႏဒျာႏ ဝွေꩻသီးဝတ္ထုရာႏဇင်ႏအမျိုꩻမျိုꩻ၊ လိုꩻမျိုꩻလင်သီး ဝတ္ထုရာႏဇဝင်ႏအစားစားဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ မန်းလိုꩻမျိုꩻသီး ထာꩻထီႏကလုဲင်း၊ ထာꩻသေနာႏကအဝ်ႏဗာႏနဝ်ꩻ အလင်မွေးတဝ်း အက္ခရာႏအဗွေအစွုမ်ႏအဝ်ႏ-မဉ်ႏရိုနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ လွိုးရတမာႏနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။

တွိုႏနီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ထာꩻသေနာႏ လောကီလောကုတ္တရာႏ ကဆေ့ꩻဗာႏငါႏနဝ်ꩻ ကွပ်လိတ်အက္ခရာႏ အဗွေအစွုမ်ႏတအဲဉ်ထဝ်း-မဉ်ႏရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻလဲ့ တမာႏနွောင်ꩻတဝ်း၊ ပညာႏသျင်ႏသား အီႏဝွန်ႏခံႏလွဗာႏဒျာႏရင်ꩻ တသစ်တဝ်းသွူ၊ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ အစဲဉ်ႏအဆက် ထွာလွဒျာႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏတဲင် ရပ်တွိုင်ꩻဒုံတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏကိုႏကွယ်ႏလူႏတန်ꩻလွသေႏသေႏဒျာႏ ဘုရာꩻစေႏတီႏ၊ ကျောင်ꩻကန်ႏ၊ စရွပ်ဖုံႏ၊ ဆောက်တယ်ႏသေႏသေႏဒျာႏ ဥပုသ်သီႏလ၊ မဉ်ႏလꩻတမူꩻလဲ့ လူႏဒါႏတပယ်ꩻ၊ ကေားဗုဲင်ꩻသျင်ႏစင်ꩻသားတဲ့အာဒျာႏ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ကံကျင်ꩻလွဉ်ꩻလွကွို့ꩻဒျာႏ မွိုးဖါဆရာႏသမာꩻ အစဲဉ်ႏဆက်သီးအခွုမ်အမာꩻ အယူႏဝါႏဒထုံꩻစံႏအတွိုင်ꩻလွုမ်ꩻဒျာႏသွူ။ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏသီး အယူႏဝါႏဒနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏအလောင်းယို ထွာယုတ္တိသဘာဝအအဝ်ႏသွတ်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻကေားယွုမ်းသားဖုံႏ ဆေ့ꩻမွေးငါႏသွူ၊ မွေးဒျာႏရင်ꩻ၊ အဝ်ႏထွာသွူဗုဒ္ဓဘာႏသာႏလဲ့ ဗွေႏဗွန်ယင်ဟန်ႏတွမ်ႏ (မော်)ကရိုꩻဒါႏ ကေားဟော်ꩻလိတ်သားဖုံႏနဝ်ꩻ "ငါးရုဲင်ꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏခေါ်ခေါ်တမွေးတဝ်း၊ လိုꩻခမ်းကိုယိုခါ ခံႏဗာႏခွန်ဘေꩻခွန်တံႏတဲင် ဝင်ꩻကတဒွေါ့ꩻအစူ၊ ကတဒွေါ့ꩻအခင်ႏ-စတဲင်နဝ်ꩻစားဒျာႏ"ဟော်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ယင်ဟန်ႏသားနဝ်ꩻ "လိုꩻယိုမဉ်ႏသီထွူ ထွာချာယင်းဒျာႏလိုꩻ၊ ထွီႏမဉ်ႏသီထွူ ထွာချာယင်းဒျာႏထွီႏ"စတဲင် ထာꩻယူႏအဝ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻ၊ အဝ်ႏထွာသွူဗုဒ္ဓဘာႏသာႏလဲ့ ထွာထိုꩻတေားဒါႏ နိယတမိစ္ဆာဒိဋ္ဌိနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ (ကွပ်)တသေတဝ်း ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏအယူႏဝါႏဒ အမဲဉ်ႏသဘာဝတရာꩻနဝ်ꩻမꩻ ထွာကီဗုဒ္ဓဘာႏသာႏလဲ့ "ကံကျင်ꩻလွဉ်ꩻလွကွို့ꩻဒျာႏ မွိုးဖါဆရာႏသမာꩻ အစဲဉ်ႏဆက်သီးအခွုမ်အမာꩻ အယူႏဝါႏဒထုံꩻစံႏအတွိုင်ꩻလွုမ်"ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

အမဲဉ်ႏတဗာႏနဝ်ꩻ"မွိုးဖါယိုꩻယာႏ ဆရာႏသမာꩻသီး အခွုမ်အမာꩻ အယူႏဝါႏဒထုံꩻစံႏနဝ်ꩻ ဘုရာꩻရဟန္တာႏတမွေးတဝ်းတဲင် အကျိုꩻအဝ်ႏတအဝ်ႏတဝ်း၊ မွေးမဲဉ်ႏနဲ့ မွေးမဲဉ်ႏတဝ်းနဲ့-ကရိုꩻနဝ်ꩻ ယူႏကျမ်ႏဝွေႏဖန်ႏ ဉာဏ်ႏအဝ်ႏဗာႏမꩻသွူ။ အကျိုꩻမဉ်ႏအဝ်ႏ၊ မဉ်ႏမွေးမဲဉ်ႏဒျာႏလဲ့ ကျိုꩻစာꩻလွိုထဲင်းဗာႏ၊ အကျိုꩻမဉ်ႏအဲဉ်ထဝ်း၊ မဉ်ႏတမွေးမဲဉ်ႏတဝ်းလဲ့ ပယ်ႏထိုꩻဗာႏသွူ၊ (တနဲꩻ) ပြောင်ꩻလုဲင်ႏဖေႏဗာႏခေတ်နဝ်ꩻသွူ"။ မွေးငါႏ၊ ပေါႏလွိုတဲင် သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရာꩻသီးအယူႏဝါႏဒ ထာꩻယူႏဝါႏဒထုံႏစံႏကရီးခါနဝ်ꩻ အဟဝ်တဲ့အဝ်ႏဒျာႏ၊ အကုဲင်လဲ့အဝ်ႏဒျာႏ၊ ဖုဲင်းထိုꩻ ထာꩻယူႏဝါႏဒထုံꩻစံႏကုဲင် ပွိုင်းလဲင်ႏခါ၊ ထူႏလုဲင်ႏဒျာႏ အယူႏဝါႏဒထုံꩻစံႏဟဝ်ထွူတဲင် ဖေႏအာႏဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ကသေနာႏ အယူႏဝါႏဒထုံႏစံႏပွိုင်းလဲင်ႏ ဉာဏ်ႏအမွေးမဲဉ်ႏနဝ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒျာႏကျမ်ꩻဂန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻအလောင်း၊ ကျမ်ꩻဂန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻလဲ့ အဝ်ႏဒင်ႏဒျာႏ အက္ခရာႏဗွေစွုမ်ႏကအဝ်ႏဒါႏ ဘာႏသာႏလိုꩻမျိုꩻသီးအလောင်းနဝ်ꩻသွူ။

ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ နီပအိုႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ အက္ခရာႏခေါ်ခေါ်အဲဉ်ထဝ်း၊ ထူႏသုံꩻလွဉ်ဗော့ꩻ မန်းအက္ခရာႏလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ နေင်ႏပေါင်ꩻတရျာꩻလွိုနဝ်ꩻကာႏတဲင် ကွပ်အက္ခရာႏတဗွေစွုမ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻမꩻ နီပအိုႏလိုꩻမျိုꩻသီး ကျမ်ꩻဂန်ႏအမျိုꩻမျိုꩻတအဲဉ်ထဝ်း၊ ကွပ်အဲဉ်ထဝ်းတဲင် နီပအိုႏလိုꩻမျိုꩻအကို လိုꩻလမ်းပညာႏသျင်ႏ၊ လိုꩻကျောင်ꩻပညာႏသျင်ႏ ကအီႏပေါႏလွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻ ယပ်ꩻခုဲင်ႏမွေးစွဉ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻသေနာႏ ထာꩻသေတရာꩻ ဆေ့ꩻလွမွေးစွဉ်ႏဝင်ꩻတန်ကရို၊ နီပအိုႏလိုꩻမျိုꩻသီး အထွာအကုဲင် ဝတ္ထုရာႏဇဝင်ႏ လိတ်လာႏလိတ်ရဲဉ်ႏပွိုင်းလဲင်ႏဖုံႏယို ပအိုႏဘာႏသာႏကို တဲမ်းခါꩻတွမ်ႏအက္ခရာႏသေႏသေႏချာႏချာႏ အဗာႏ၊ အနေင်ႏသက္ကရာဇ်-စတဲင် ကအွဉ်ႏကုဲင်သေꩻခါꩻဒါႏ လိတ်အုပ်လိတ်ပပ်ဖုံႏ၊ ရဟန်ꩻသျင်ႏလိုꩻ ကခွဲးဖိုကထီႏဖိုဒါႏ အထွာအကုဲင်ရီးဆုဲင်ꩻသားဖုံႏ ကဆေ့ꩻခြေားဗာႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ပညာႏသျင်ႏသီး အဝ်ႏသေဒျာႏအတွိုင်ꩻသွူ။ ဗွန်နုဲင်း အဝ်ႏဘုရာꩻဟော်ꩻပိဋကတ်သွံဖုံႏ ပါဠိတောႏ မန်းကပြန်ႏထန်ႏချာဒါႏပါဠိအနက် ဘုရာꩻငဝ်းစားနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ပအိုႏဘာႏသာႏတအဲဉ်ထဝ်း၊ အဋ္ဌကထာႏဋီကာႏနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻခရာႏလဲင်ꩻတလိုႏဒွုမ်၊ ဗလာနတ္ထိထဲင်းတန်သွူ၊ ဇာတ်ဝတ္ထုအကိုနဝ်ꩻ မဉ်ႏစပ်နေးဒျာႏ ကာရန်လစ်ꩻဖြုံႏတပွိုက်' ငတ်ꩻဖြုံႏတပွိုက်-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻမꩻ ဖတ်နွောင်ꩻ၊ ဝတ္ထုခြောင်ꩻစားနဝ်ꩻတဲးတဲ့ အဝ်ႏတစူးတစိꩻပေႏ၊ တလဲင်ꩻတဝ်း၊ ထွူႏထွူႏတွုမ်တွုမ်တဲ့ တမွေးတဝ်း၊ ထွာလဲႏကွို့ꩻ အတခိုႏစားပေႏလွုမ်ꩻ၊ အကဲဉ်အနမ်းတအဲဉ်ထဝ်း၊ မဉ်ႏတဲမ်းနေး လိတ်ပွိုက်ရိုꩻရိုꩻလဲ့ ကွပ်လိတ်ဖြုံႏအက္ခရာႏတစွုမ်ႏတဝ်းတဲင် တတဲမ်းနွောင်ꩻတဝ်း။

မဉ်ႏတဲမ်းခန်းစွဉ်ႏလဲ့ တောႏတောႏဟော်ꩻတလꩻတဝ်း၊ ထာꩻသေဉာဏ်ႏအွဉ်ႏလွေꩻရီးထွူမꩻ ဟော်ꩻလꩻနွောင်ꩻ၊ စဉ်ꩻစာꩻအိဓိပ္ပါယ်ႏမဉ်ႏဖြောင်မꩻ ဟော်ꩻလꩻနွောင်ꩻ၊ လိုꩻတွိုင်ꩻလဲ့ ဟော်ꩻတဒါႏနွောင်ꩻတဝ်းဒွိုန်းနဝ်ꩻသွူ။ ယင်ဟန်ႏသားဖုံႏကတဲမ်းနဝ်ꩻ ကွပ်အက္ခရာႏတအဝ်ႏခေါ်ခေါ်တဝ်းတဲင် အက္ခရာႏတွိုင်ꩻကိုနဝ်ꩻ တဲမ်းသော့ꩻပါဟထိုးဖုံႏ၊ ယင်ဟန်ႏသားဖုံႏနဝ်ꩻ တဲမ်းသော့ꩻပါတဝ်း၊ အတဲမ်းတဗွန်တဝ်းလို့ဝင်ꩻ တမျိုꩻချင်ႏတွော့ꩻ ကထွာထိုꩻဖြာꩻစွိုးဖြာꩻမျိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ တပေါႏထူꩻတဝ်း၊ အဓိပ္ပါယ်ႏမဉ်ႏဗွောင်လဲဉ်းမꩻ ဟော်ꩻကွေႏကွေႏ၊ အက္ခရာႏတွိုင်ꩻ ကတဲမ်းသော့ꩻပါဟထိုးနုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ ထွာꩻထဲင်းဒျာႏ ပညာႏသျင်ႏသီးထာꩻတယွို့အီလွုမ်ꩻ၊ မဉ်ႏရိုꩻတယ်ꩻ သင်္ကေတတဲ့ မွေးတယ်ꩻယင်း၊ ရိုꩻခန်းစွဉ်ႏတဲ့ ကွပ်တထူꩻတဝ်းနဝ်ꩻမꩻ အကျိုꩻတအဲဉ်ထဝ်း၊ အီႏအွဉ်ႏသေꩻခါꩻကဒွိုန်း သင်္ကေတမျိုꩻသွူ။ မဉ်ႏအွဉ်ႏလဲ့ တဘာႏသာႏကိုလွုမ်ꩻနဝ်ꩻ သမ်းအီႏထွာထိုꩻ သင်္ကေတနီသွံမျိုꩻတဲင် ကအီႏသွဉ် ကအီႏတောင်ꩻဗာႏနဝ်ꩻ မဲ့ꩻအီႏသျုတ်၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ခင်ႏလမ်းတွိုင်ꩻနဝ်ꩻ အာႏကွိုꩻငါႏမွုန်းတဝ်း ဟထိုးအက္ခရာႏလွုမ်ꩻတွော့ꩻ မဉ်ႏတဲႏထွင်ႏခါꩻနေးဒျာႏ သင်္ကေတစွိုးတမျိုꩻနဝ်ꩻ ကွပ်အီႏထဲ့မဲဉ်ႏအကျိုꩻအီႏအဝ်ႏနဝ်ꩻမꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ ပဌမကျောင်ꩻတန်ဆရာႏတောႏ ဦးနရိန္ဒတွမ်ႏ ကံဦးကျောင်ꩻဆရာႏတောႏ ဦးမေဓိယ ဗွေႏမျတ်နီပါꩻသီး တဲက်တွန်ꩻတမာချက်အလꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻဆꩻထင်ꩻ ညာꩻလစ်ꩻမဲင်ႏရပ်ဌာန ထီသိမ်ႏဝိဟာရကျောင်ꩻတောႏအကို ဗွန်ထိုထေရ ဦးသုနန္ဒခွေဗွေႏယို- ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏဗုဒ္ဓဘာႏသာႏတဲင် ဖေႏနေးကလိန်ႏမာႏ ဖေႏနေးကကျင်ႏဒါႏလဲပ်မွိုင်မွိုင် ပါဠိအက္ခရာႏ၊ မန်းအက္ခရာႏ၊ ပအိုဝ်ႏအက္ခရာႏဖုံႏတွော့ꩻ အွဉ်တံꩻဖေႏသုတ် "အက္ခရာပါဒယော အဋ္ဌစတ္တာလီသီ"ထွူတဲင် "တဲႏစအ-ဗꩻလွေꩻစွဉ်ႏ လာဆန်ꩻတသာ လာတခဝ်ပမာႏ အက္ခရာႏသင်္ကေတ"အက္ခရာႏလစ်ꩻဆီသွစ်ꩻဖြုံႏယို ဖေႏနေးကထွာအီသွော့ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻသီး အစီꩻအပွါꩻ စီꩻပွါꩻအီအကျောင်ꩻတရာꩻ အက္ခရာႏသင်္ကေတနေား-သꩻအာသီသ အွဉ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် တဲႏထွင်ႏခါꩻဗာႏအကျောင်ꩻ- (ပုံ) ဦးသုနန္ဒ ထီသိမ်ကျောင်ꩻ ၁၃၀၉-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻဆန်ꩻ (၁၅)နီꩻ တဲမ်းထွူဖြီꩻစီꩻနဝ်ꩻသွူ။ (ဝွန်ႏခံႏချက်- တဲမ်းမန်းနေးဒျာႏတဲင် ယိုနဝ်ꩻ တဲမ်းသော့ꩻဝီခီကိုသား ပြန်ႏပအိုဝ်ႏဖေႏချာ လွောက်ꩻရာꩻအကျောင်ꩻ)။