ပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻ
"ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏအတွက် အွဉ်ႏအထျꩻ မူ(၆)ချက်တွမ်ႏ ပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻ(၆)ချက်" နမော တဿ ဘဂဝတော အရဟတော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဿ "ငေါဝ်းတယ်ႏအွဉ်" ခꩻတနီꩻ- ဗွေႏစန္ဒာဝရ (M.A)(ကျောင်ꩻနောင်တဗင် ဝေင်ꩻနယ်ႏသီႏသဲင်ႏ) ဖျော်လွဉ်၊ တကာႏပညာႏဗုတ် ပင်ꩻထင်ႏဝွေꩻဗွေႏ တောင်ႏကီꩻ၊ ဖြားတန်(စင်ꩻဖါအောင်ႏခမ်းထီ)ဆန္ဒအလꩻ "ထွဉ်ႏဝွေꩻဗွေႏအွဉ်ငါ ပြန်ႏဖေႏပိဋကတ်အကျောင်ꩻ၊ ပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻသေတောဝ်းတဲင် လွဉ်လဝ်းလွဉ်တွိုင်ႏပင်ႏနီဗွေႏ"လောဝ်းနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင်- "ပိဋကတ်တောႏဖုံႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလိုႏပြန်ႏပအိုဝ်ႏညငါႏလဲဉ်း၊ တွိုင်ႏပင်ႏလဲဉ်း၊ ဖေႏလဲဉ်းလို့ဝင်ꩻတာႏဝွန်ႏတဲ့ ကွပ်အစွိုးစွိုး၊ ပွိုးအမျိုꩻမျိုꩻတဲင် အနမ်းအခြုံ လိတ်အုပ်လိတ်စောင်ႏထန်ႏလွဉ် တထီႏတဝ်းဒွိုန်း။ ယိုနဝ်ꩻ မခွိုက်အခေႏအနေႏကဖေႏတဲင် နီဗွေႏထူႏတာႏဝွန်ႏ အွဉ်ငါရုဲင်းရုဲင်းဟုဲင်း၊ ပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻနောဝ်ꩻ မဲ့ꩻခွေသွဉ်းတဲမ်းဖေႏဒျာႏ"ဖေႏအာႏဝွေꩻဗွေႏ၊ အာႏမခံႏခါꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻ၊ ကအာႏမခံႏခါꩻအတွိုင်ꩻ တဲမ်းဖေႏပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻနုဲင်းယိုသွူ။ ပုဂ္ဂိုလ်ႏကအီႏပြန်ႏ ပိဋကတ်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ထုမ်ႏလွိုက်နေးပုဂ္ဂိုလ်ႏသေ ပုဂ္ဂိုလ်ႏဒါႏဖုံႏတဲင် "ဒေါ့ꩻတငွါ သေငါတဆီ၊ သေကီတရျာꩻဖုံႏဒျာႏတွော့ꩻ" ကတဲမ်းပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻယိုနဝ်ꩻ တဲမ်းနယ်အဒွေါင်ႏစား၊ အဖြွောင်ႏစားလွုမ်ꩻ၊ တဲမ်းနယ်"နမူႏနာႏ"နုဲင်းနောဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻတမျိုꩻမျိုꩻယို ပေါႏအွဉ်ႏသꩻမာꩻမွေးသွူနောဝ်ꩻ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏအောဝ်ႏလွဉ်းလွဉ်း၊ အောဝ်ႏလိုႏအနယ်ꩻလွဉ်းလွဉ်း၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ကမော့ꩻတလူႏဗာႏ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ တဲမ်းထန်ႏပငါပရာꩻထွူတဲင် ဒင်ႏနယ်လို့ဝင်ꩻ၊ ထုမ်ႏအနယ်ꩻ ဖြေႏသျင်ꩻနောဝ်ꩻမꩻ အီႏလꩻလွေꩻအနယ်ꩻ တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻ၊ အစိꩻပေါင်ꩻမဉ်ႏအာမဲ့ꩻ ထွာယင်းအနယ်ꩻစွုမ်ႏ၊ အနယ်ꩻစွုမ်ႏကိုနဝ်ꩻ မဲ့ꩻထွားလွိုက်ယင်း အနယ်ꩻဟောဝ်၊ အဝ်ႏအနယ်ꩻဟောဝ်နဝ်ꩻမꩻ အွဉ်ႏအတီႏထူႏသွုံꩻ၊ ထွာအီယင်း တဲမ်းထွုံꩻ ပြန်ႏအီပိဋကတ်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဗွန်-ကောဝိဒ (ဥက္ကဋ္ဌ) ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏစွိုꩻ ဇဝနာရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ ၁၃၇၃-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏလောင်း(၁၂)နီꩻ (၂၇-၇-၂၀၁၁) ၁။ ပါဠိတောႏ- ဧဝံ မေ သုတံ၊ ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ အန္တရာ စ ရာဇဂဟံ အန္တရာ စ နာဠန္ဒံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နော ဟောတိ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ ၂။ သုပ္ပိယောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကော အန္တရာ စ ရာဇဂဟံ အန္တရာ စ နာဠန္ဒံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နော ဟောတိ သဒ္ဓိံ အန္တေဝါသိနာ ဗြဟ္မဒတ္တေန မဏဝေန။ (သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂပါဠိ-၁) ၁။ အဋ္ဌကထာႏ- ဧဝံ-သဒ္ဒေါ (လ)သွာယမိဓ အာကာရနိဒဿနာ ဝဓာရဏေသု အဋ္ဌဗ္ဗော။ မေ-သဒ္ဒေါ တီသု အတ္ထေသု ဒိဿတိ။ သုတန္တိ(လ) ဥပဓာရိတန္တိ ဝါ ဥပဓာရဏန္တိ ဝါတိ အတ္ထော။ ဧကံ သမယန္တိ အနိယမိတပရိဒီပနံ။ ဘဂဝါတိ ဂရု။ အန္တရသဒ္ဒေါ (လ)သွာယမိဓ ဝိဝရေ ဝတ္တတိ။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နော ဟောတီတိ အဒ္ဓါနသင်္ခါတံ မဂ္ဂံ ပဋိပန္နော ဟောတိ၊ "ဒီဃမဂ္ဂ"န္တိ အတ္ထော။ မဟတာ ဘိက္ခုသံဃေန သဒ္ဓိန္တိ မဟတာတိ ဂုဏမဟတ္တေနပိ မဟတာ၊ သင်္ချာမဟတ္တေနပိ မဟတာ။ ဘိက္ခူနံ သံဃော ဘိက္ခုသံဃော၊ တေန ဘိက္ခုသံဃေန၊ သဒ္ဓိန္တိ ဧကတော။ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟီတိ ပဉ္စမတ္တာ ဧတေသန္တိ ပဉ္စမတ္တာနိ။ မတ္တာတိ ပမာဏံ ဝုစ္စတိ။ ဘိက္ခူနံ သတာနိ ဘိက္ခုသတာနိ၊ တေဟိ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ။ ၂။ အဋ္ဌကထာႏ- သုပ္ပိယောပိ ခေါ ပရိဗ္ဗာဇကောတိ သုပ္ပိယာတိ တဿ နာမံ၊ ပိကာရော မဂ္ဂပဋိပန္နသဘာဂတာယ ပုဂ္ဂလသမ္ပိဏ္ဍနတ္ထော။ ခေါကာရော ပဒသန္ဓိကရော ဗျဉ္ဇနသိလိဋ္ဌတာဝသေန ဝုတ္တော။ ပရိဗ္ဗာဇကောတိ သဉ္စယဿ အန္တေဝါသီ ဆန္နပရိဗ္ဗာဇကော၊ ဣဒံ ဝုတ္တံ ဟောတိ "ယဒါ ဘဂဝါ တံ အဒ္ဓါနမဂ္ဂံ ပဋိပန္နော၊ တဒါ သုပ္ပိယောပိ ပရိဗ္ဗာဇကော ပဋိပန္နော အဟောသီ"တိ။ အတီတကာလတ္ထော ဟေတ္ထ ဟောတိသဒ္ဒေါ။ သဒ္ဓိံ အန္တေဝါသိနာ ဗြဟ္မဒတ္တေန မာဏဝေနာတိ ဧတ္ထ အန္တေ ဝသတီတိ အန္တေဝါသီ၊ သမီပစာရော သန္တိကာဝစရော သိဿောတိ အတ္ထော။ ဗြဟ္မဒတ္တောတိ တဿ နာမံ၊ မာဏဝေါတိ သတ္တောတိ စောရောပိ တရုဏောပိ ဝုစ္စတိ(လ) တရုဏော "မာဏဝေါ"တိ ဝုတ္တော၊ ဣဓာပိ အယမေဝတ္ထော။ (သီလက္ခန္ဓဝဂ္ဂဋ္ဌကထာ) ၁။ ပါဠိတော်အနက်- ဘန္တေ(ကဿပ)-အရှင်မဟာကဿပ၊ ဣဒံသုတ္တံ-ဤဗြဟ္မဇာလသုတ်ကို၊ မေ(မယာ)-တပည့်တော်သည်၊ (ဘဂဝတော-မြတ်စွာဘုရား၏၊ သမ္မုခါ-မျက်မှောက်တော်မှ)၊ ဧဝံ(ဧကေန အာကာရေန)-တစ်ခုသောအခြင်းအရာအားဖြင့်၊ သုတံ(ဥပလက္ခိတံ)-မှန်လိုက်ရ၏။ ဧကံ-တစ်ပါးသော၊ သမယံ-အခါ၌၊ ဘဂဝါ-မြတ်စွာဘုရားသည်၊ ရာဇဂဟံ(ရာဇဂဟဿ)-ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၏၊ အန္တရာစ-အကြား၌လည်းကောင်း၊ နာဠန္ဒံ(နာဠန္ဒာယ)-နာဠန္ဒာမြို့၏၊ အန္တရာစ-အကြား၌လည်းကောင်း၊ မဟတာ-ဂုဏ်အားဖြင့်မြတ်သော၊ ဝါ-အရေအတွက်အားဖြင့်များသော၊ ဘိက္ခုသံဃေန-ရဟန်းအပေါင်းနှင့်၊ သဒ္ဓိံ-တကွ၊ ပဉ္စမတ္တေဟိ-ငါးခုသင်္ချာ အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော၊ ဘိက္ခုသတေဟိ-ရဟန်းအရာတို့နှင့် (သဒ္ဒတ္ထ)၊ ပဉ္စမတ္တေဟိဘိက္ခုသတေဟိ-ရဟန်းငါးရာတို့နှင့်(အဓိပ္ပါယတ္ထ)၊ သဒ္ဓိံ-တကွ၊ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နော-အဓွန့်ရှည်သောခရးကိုသွားတော်မူသည်၊ ဟောတိ-ဖြစ်ပြီ။ ၂။ ပါဠိတော်အနက်- သုပ္ပိယော-သုပ္ပိယအမည်ရှိသော၊ ပရိဗ္ဗာဇကောပိ-ပရိဗိုဇ်သည်လည်း၊ ရာဇဂဟံ(ရာဇဂဟဿ)-ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၏၊ အန္တရာစ-အကြား၌လည်းကောင်း၊ နာဠန္ဒံ(နာဠန္ဒာယ)-နာဠန္ဒာမြို့၏၊ အန္တရာစ-အကြား၌လည်းကောင်း၊ အန္တေဝါသိနာ-တပည့်ဖြစ်သော၊ ဗြဟ္မဒတ္တေန-ဗြဟ္မဒတ္တအမည်ရှိသော၊ မာဏဝေန-လုလင်နှင့်၊ သဒ္ဓိံ-တကွ၊ အဒ္ဓါနမဂ္ဂပဋိပန္နော-အဓွန့်ရှည်သောခရးကိုသွားသည်၊ ဟောတိ-ဖြစ်ပြီ။ (ပါဠိတော်နိဿယသစ်၊ နေရင်းမူ) ၁။ ပါဠိတော အနက်သက်သက် (မြန်မာပြန်)- အရှင်မဟာကဿပ ဤဗြဟ္မဇာလသုတ်ကို တပည့်တော်သည် မြတ်စွာဘုရား၏ မျက်မှောက်တော်မှ တစ်ခုသောအခြင်းအရာအားဖြင့် မှတ်လိုက်ရ၏။ တစ်ပါးသောအခါ၌ မြတ်စွာဘုရားသည် ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၏အကြား၌လည်းကောင်း၊ နာဠန္ဒာမြို့၏အကြား၌လည်းကောင်း ဂုဏ်အားဖြင့်မြင့်မြတ်သော၊ ဝါ-အရေအတွက်အားဖြင့် များသော ရဟန်းအပေါင်းနှင့်တကွ ငါးခုသင်္ချာ အတိုင်းအရှည်ရှိကုန်သော ရဟန်းအရာတို့နှင့် (သဒ္ဒတ္ထ)၊ ရဟန်းငါးရာတို့နှင့် (အဓိပ္ပါယတ္ထ)တကွ အဓွန့်ရှည်သောခရီးကို သွားတော်မူသည် ဖြစ်ပြီ။ ၂။ ပါဠိတော် အနက်သက်သက်(မြန်မာပြန်)- သုပ္ပိယအမည်ရှိသော ပရိဗိုဇ်သည်လည်း ရာဇဂြိုဟ်ပြည်၏ အကြား၌လည်းကောင်း၊ နာဠန္ဒာမြို့၏ အကြား၌လည်းကောင်း တပည့်ဖြစ်သော ဗြဟ္မဒတ်အမည်ရှိသော လုလင်နှင့်တကွ အဓွန့်ရှည်သောခရားကို သွားသည် ဖြစ်ပြီ။ ၁။ ပါဠိတော် မြန်မာပြန်- အကျွန်ုပ်သည် ဤသို့ ကြားနာခဲ့ရပါသည်- အခါတစ်ပါး၌ မြတ်စွာဘုရားသည် များစွာသော ငါးရာခန့်မျှသော ရဟန်းသံဃာနှင့်အတူ ရာဇဂြိုဟ်(ပြည်)နှင့် နာဠန္ဒာ(မြို့)အကြား၌ ခရီးရှည် ကြွတော်မူ၏။ ၂။ သုပ္ပိယ ပရိဗိုဇ်သည်လည်း တပည့်ဖြစ်သော ဗြဟ္မဒတ်လုလင်နှင့်တကွ ရာဇဂြိုဟ်(ပြည်)နှင့် နာဠန္ဒာ(မြို့)အကြား၌ ပင် ခရီးရှည် သွား၏။ ၁။ ပါဠိတောႏ ပြန်ႏပအိုဝ်ႏ- ခွေသွဉ်း ဟွိုန်ဖိုနုဲင်းယို- ခꩻတလဲင်ႏ ဗွေႏဘုရာꩻနဝ်ꩻ တွမ်ႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏ အပါꩻငတ်ꩻရျာꩻ ကျွꩻသွိုတဖူꩻညာꩻ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏ(ခမ်း)တွမ်ႏ နာဠန္ဒာ(ဝေင်ꩻ)အခါႏကို နောဝ်ꩻသွူ။ (၄၁-ငွါ) ၂။ ပါဠိတောႏပြန်ႏပအိုဝ်ႏ- သုပ္ပိယပရိဗိုဇ်တဲ့ တွမ်ႏအတပဲ့ꩻ ခိုဗင်ႏယွဲး ဗျဟ္မဒတ်နောဝ်ꩻ လွေꩻသွိုလို့ဝင်ꩻ တဖူꩻညာꩻ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏ(ခမ်း)တွမ်ႏ နာဠန္ဒာ(ဝေင်ꩻ)အခါႏကိုနောဝ်ꩻနေနေသွူ။ ၃။ (တနယ်ꩻ) ပါဠိတောႏ ပြန်ႏပအိုဝ်ႏ- ဩဗွေႏ- ကဿပဗွေႏဩ- ခွေသွဉ်းနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဖိုတောင်ꩻဗာႏ ဒါႏအုမ်ခါꩻ နုဲင်းငါယိုအတွိုင်ꩻသွူ ဗွေႏဩ။ အွိုးခꩻတလဲင်ႏ နီဗွေႏဘုရာꩻနောဝ်ꩻ ကျွꩻသွိုတွမ်ႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏတောႏမျတ် နပ်အပါꩻပေါင်ꩻငတ်ꩻရျာꩻ ကျွꩻလွေꩻတဖူꩻညာꩻ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏ(ခမ်း)တွမ်ႏ နာဠန္ဒာ(ဝေင်ꩻ)အခါႏလယ်ႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။ (၆၉-ငွါ) ၄။ (တနယ်ꩻ)ပါဠိတောႏ ပြန်ႏပအိုဝ်ႏ- ဩဗွေႏ ကဿပဗွေႏဩ- ခွေသွဉ်းအာနန္တာႏနောဝ်ꩻ ဟွိုန်ဖိုတောင်ꩻဗာႏ ဒါႏအုမ်သေꩻခါꩻ ဗွေႏဘုရာꩻထျꩻ နုဲင်းကအီႏလောဝ်း ငါယိုအတွိုင်ꩻသွူဗွေႏဩ။ အွိုးခꩻတလဲင်ႏ ဘွုန်ꩻတောႏသူပါꩻ ကဗွေခါꩻဒါႏ ဆရာႏနီဗွေႏဘုရာꩻနောဝ်ꩻ ကျွꩻလွေꩻသွိုတွမ်ႏ ရဟန်ꩻသံႏဃာႏတောႏမျတ် နပ်အပါꩻပေါင်ꩻငတ်ꩻရျာꩻ လွေꩻတဖူꩻညာꩻ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏ(ခမ်း)တွမ်ႏ နာဠန္ဒာ(ဝေင်ꩻ)အခါႏလယ်ႏကိုနောဝ်ꩻသွူ။ (၉၁-ငွါ) ပြန်ႏနယ်ꩻ(၃)နယ်ꩻအကို (၁)နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ ၄၁-ငွါ၊ (ဆေ့ တဲပ် အဲဉ်ႏ မဲဉ်ႏ) (၃)နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ ၆၉-ငွါ (ဒွေါင်ႏတဝ်း ဆွာꩻတဝ်း) (၄) နောဝ်ꩻ အောဝ်ႏ ၉၁-ငွါ (အနယ်ꩻလုဲင်းဆွာꩻအာ) ကပြန်ႏပိဋကတ်ပါဠိတောႏယိုနောဝ်ꩻ ပြန်ႏဗာႏဒျာႏတွမ်ႏ (၁)နယ်ꩻ၊ အနယ်ꩻ "ဆေ့' တဲပ်' အဲဉ်ႏ'မဲဉ်ႏ"နောဝ်ꩻသွူ။ ဆေ့-ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ငေါဝ်းအပင်အလာႏပါတောဝ်း၊ (ဆေ့-အခါႏတအိုတောဝ်း)၊ တဲပ်-ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ငေါဝ်းလွို ငေါဝ်းပျင်ႏပါတောဝ်း၊ အဲဉ်ႏ-ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထူႏသွုံꩻငေါဝ်းအဆေ့ꩻသွတ်ꩻ၊ အအဲဉ်ႏသွတ်ꩻလွုမ်ꩻ၊ မဲဉ်ႏ-ကရိုꩻနောဝ်ꩻ မဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻဒျာႏ ပါဠိတောႏအဓိပ္ပွါယ်ႏအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ "ပိဋကတ်မြန်မာပြန်"နောဝ်ꩻတဲ့ ထူႏသွုံꩻအနယ်ꩻ(၁) "ဆေ့' တဲပ်' အဲဉ်ႏ' မဲဉ်ႏ"ယိုသွူ။ အွဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻပါဠိ၊ ကထူႏထန်ႏအနက်ခြေင်ခြေင်နောဝ်ꩻတဲ့ ထွာလဲဉ်းပြန်ႏမန်းနေနေသွူ၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဖေႏအနက်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ "ပါဠိတငွါ-ပြန်ႏမန်း ဖေႏအနက်တငွါ"ထွာနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင်(စူꩻဗာႏသဒ္ဒါႏနယ်ꩻတဲင်) တွမ်ႏမန်းငေါဝ်း အလွေꩻအသဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ပေါႏတလောႏတောဝ်း၊ အထိတ်ထွောက်၊ ချော်ꩻပြေတောဝ်း၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ဖေႏအနက်တဲ့ သဒ္ဒါႏစီꩻကန်ꩻအတွိုင်ꩻ ငေါဝ်းအလွေꩻအသဲင်ꩻ တမျိုꩻခေါ်ဒျာႏ။ ကထွိုင်ႏပြန်ႏမန်းတဲ့ မန်းငေါဝ်းအလွေꩻအသဲင်ꩻအတွိုင်ꩻ ယံကချော်ꩻပြေ၊ ယံကသေနာႏစဲင်း၊ အဓိပ္ပါယ်ႏယံကထန်ႏ ပြန်ႏဗာႏဒျာႏတနယ်ꩻခေါ်ခေါ်၊ ကွဲႏတွော့ꩻ အဓိပ္ပါယ်ႏနောဝ်ꩻ မဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻဗာႏ ပါဠိတောႏအဓိပ္ပါယ်ႏ အတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ကပြန်ႏပအိုဝ်ႏယိုတဲ့ ပအိုဝ်ႏငေါဝ်းအလွေꩻအသဲင်ꩻအတွိုင်ꩻ ယံကချော်ꩻပြေ၊ ယံကသေနာႏစဲင်း၊ အဓိပ္ပါယ်ႏယံကထန်ႏ ပြန်ႏ"ဆေ့' တဲပ်' အဲဉ်ႏ' မဲဉ်ႏ"ဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထေနယ် ပါဠိတောႏ (၂)ဝါကျကိုယိုနောဝ်ꩻ- ၁။ အဒ္ဓါနမဂ္ဂ- အဓွန့်ရှည်သောခရီး ၂။ ပရိဗ္ဗာဇက - ပရိဗိုဇ် ၃။ မာဏဝ-လုလင် အမုဲင်(၁) "အဒ္ဓါန-အဓွန့်"နောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဝေါဟာရ အဲဉ်ထောဝ်းဒွိုန်းတဲင် "အဒ္ဓါ-အဓွန့်-ညဒွါ"၊ ကထွင်ႏဗာႏ"ညဒွါ"နောဝ်ꩻ ထွားအဘိဓာန်ႏ ဂါႏထာႏ(၁၁၀၀) "ကာလေ ဒီဃဉ္ဇသေ'ဒ္ဓါန"၊ အဒ္ဓါန-သဒ္ဒါႏနောဝ်ꩻ အဟော်ꩻ "ကာလေ-အချိန်ႏခါႏတွမ်ႏ ဒီဃဉ္ဇသေ-တဖူꩻညာꩻ"နီမျိုꩻတဲင် "ည-နောဝ်ꩻ ကာလေ-ချိန်ႏခါႏ၊ ဒွါ-နောဝ်ꩻ ဒီဃဉ္ဇသေ-တဖူꩻညာꩻ"၊ "ညဒွါ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ "ညာꩻမွေးမုဲင်းစွဉ်ႏထာꩻ"၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ "ဒွါ"တငွါနောဝ်ꩻ မဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻဖျင် အဘိဓာန်ႏဂါႏထာႏ (၁၉၃) "အဒ္ဓါနံ ဒီဃမဉ္ဇသံ ဒီဃံ-အလွန်ရှည်သော၊ အဉ္ဇသံ-ခရီးသည်၊ အဒ္ဓါနံ-အဒ္ဓါနမည်၏။ အဒ္ဓါန-နောဝ်ꩻ မဉ်ႏဟော်ꩻကာလ-တဲ့ "ည" အဒ္ဓါန-နောဝ်ꩻ မဉ်ႏဟော်ꩻဒီဃမဉ္ဖသ-တဲ့ "ဒွါ" ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "အဒ္ဓါ-ညဒွါ"ကထွင်ႏတသာ ဝေါဟာရယိုတငွါနောဝ်ꩻ မဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻစွဉ်ႏ အဘိဓာန်ႏ(၂)ဂါႏထာႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမုဲင်(၂) "ပရိဗ္ဗာဇက-ပရိဗိုဇ်"နောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏအဘိဓာန်ႏတဲ့ ပြန်ႏဗော့ꩻ "ပရိဗိုဇ်"နောဝ်ꩻနေနေ၊ "ပရိဗိုဇ်"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာ သေနာႏတောဝ်းအဓိပ္ပါယ်ႏ၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ မဉ်ႏသျင်ꩻပျꩻဗာႏ အအဲဉ်ႏသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ "ပရိ-လိုꩻလမ်းကိစ္စ အွဉ်ႏချꩻပယ်ႏညာꩻ၊ ဝဇတိ-လွေꩻအုံဒျာႏကျောင်ꩻပေႏကို၊ ဣတိ-ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ၊ ပရိဗ္ဗာဇကော-ဟဲ့ꩻ"ပရိဗိုဇ်"နောဝ်ꩻသွူ။ ဝိဂ္ဂဟ(ဝိဂျိုဟ်ႏ)ယိုအလꩻ ဆဲင်ႏလို့ ရသေ့ꩻ' ရဟန်ꩻ' ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻသား၊ ကွဲႏတွော့ꩻ ဝွေꩻသီး (ပရိဗိုဖ်)ဖုံႏနဝ်ꩻ စူꩻတောဝ်းဘုရာꩻဝါႏဒတဲင် သာႏသနာႏပ-ရသေ့ꩻတမျိုꩻအနေႏလွုမ်ꩻသွူ၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ "ရသေ့ꩻ-ပရိဗိုဇ်"မဉ်ႏဟဲ့ꩻတွယ်ꩻတွမ်ႏ "ရသေ့ꩻ"နောဝ်ꩻ "လိုꩻအစားမုဲင်ꩻ"ကရိုꩻနောဝ်ꩻ စွုမ်ႏဖြာꩻရံꩻလꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အမုဲင်(၃) "မာဏဝ-လုလင်"နောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏအဘိဓာန်ႏ ပြန်ႏ"ခိုဗင်ႏ"နောဝ်ꩻသွူ၊ ခိုဗင်ႏတဲ့ "ခိုဗင်ႏပေႏ၊ ခိုဗင်ႏယွဲး၊ ခိုဗင်ႏတန်"အောဝ်ႏသွံစားတဲင် "မာဏဝ-လုလင်"နောဝ်ꩻ ထွာအစားမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ "အာသောဠသာ ဘဝေ ဗာလော၊ တတော တု တရုဏော ဘဝေ"သက်(၁၆)နေင်ႏမာꩻလနောဝ်ꩻ ဗာလ(လိုꩻပေႏ)၊ တဲႏသက်(၁၇)နေင်ႏ ဗꩻလွေꩻ(၂၀)နောဝ်ꩻ "တရုဏ" အဘိဓာန်ႏ(၂၅၃)ကိုနောဝ်ꩻ "တရုဏော စ(လ) မာဏဝေါ-တရုဏတွမ်ႏ မာဏဝ"နောဝ်ꩻ ဗွန်ဗွန်လို့ဝင်ꩻရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် "မာဏဝ"နောဝ်ꩻ ထွာ"ခိုဗင်ႏယွဲး"ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုနောဝ်ꩻ ထေနယ်ကွို့ꩻ(၂)ဝါကျပေႏလွုမ်ꩻမဉ်ႏတဲ့ မော့ꩻဗာႏလဲဉ်း "ဝေါဟာရ-အယပ်ꩻအခုဲင်ႏ"နုဲင်းယို၊ မဉ်ႏထွာ တအုပ်လွုမ်းထဲင်းနောဝ်ꩻ အီႏမော့ꩻဗာႏဝေါဟာရ အယပ်ꩻအခုဲင်ႏတကားမုဲင်ꩻ၊ နီပအိုဝ်ႏဝေါဟာရ လိုႏတကားမုဲင်ꩻကရိုꩻနောဝ်ꩻ ရံꩻလꩻထွူစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏပြန်ႏပအိုဝ်ႏဝေါဟာရနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏငေါဝ်း မဉ်ႏအောဝ်ႏထွူနောဝ်ꩻ ယိန်းဟဝ်၊ ပြန်ႏသွော့ငေါဝ်းနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ၊ နီငေါဝ်းအဲဉ်ထောဝ်းတဲင် မဉ်ႏထွင်ႏတသာဗာႏတဲ့ အထီထွူႏထွူႏဖေႏကထွာ၊ ငေါဝ်းငွါအဓိပ္ပါယ်ႏအောဝ်ႏအောဝ်ႏ ဖေႏကမွေးနောဝ်ꩻ ထုမ်ႏထွားရီးရီးသွော့ ပါဠိအဘိဓာန်ႏ၊ ထွားပါသွော့ အဋ္ဌကထာႏ ကဗွောင်အဓိပ္ပါယ်ႏ၊ ထုမ်ႏနုဲင်းသွော့ "အဒ္ဓါန-ညဒွါ"ကထွင်ႏတသာချာနောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ၊ မဉ်ႏထွင်ႏတသာသာဖျင် ဝေါဟာရနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏအဘိဓာန်ႏတဲ့ ယိန်းစွုမ်ႏစွုမ်ႏပါစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ "ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏအတွက် အွဉ်ႏအထျꩻ မူ(၆)ချက်" ၁။ ဖေႏကမဲဉ်ႏတနꩻသော့ꩻဗာႏ ပါဠိတောႏအဓိပ္ပါယ်ႏအအတွိုင်ꩻ။ ၂။ အတတ်နွိုင်ႏသွတ်ꩻ၊ အဗော့ꩻသွတ်ꩻ ဖေႏကထွာဗာႏ ပအိုဝ်ႏငေါဝ်း အလွေꩻအသဲင်ꩻအတွိုင်ꩻ။ ၃။ ထူႏအနယ်ꩻပြန်ႏ "ဆေ့' တဲပ်' အဲဉ်ႏ' မဲဉ်ႏ"နောဝ်ꩻထွူတဲင် အဓိပ္ပါယ်ႏတဲ့ ဖေႏကစဲင်းစဲ့ဗာႏ။ ၄။ ဖေႏကထွာဒျာႏ ဘာႏသာႏရေꩻ ငေါဝ်းဝေါဟာရတဲင် ငေါဝ်းငွါအနေႏ ဖေႏကထွူႏတွုမ်ဗာႏ။ ၅။ ဝေါဟာရမဉ်ႏအဲဉ်ထောဝ်းတဲ့ ထွင်ႏတသာထွူတဲင် လိတ်မဲ့ငါယို အမော့လသူꩻနောဝ်ꩻ တဲမ်းတွယ်ꩻနယ်သွော့ "ပါဠိ' မန်း' ပအိုဝ်ႏ"၊ ဉပမာႏ-၁။ "အဒ္ဓါန၊ အဓွန့်၊ ညဒွါ"နုဲင်းနောဝ်ꩻ။ ၆။ ထူႏသွုံꩻဒျာႏသွော့ "ငေါဝ်းသေနာႏယိုꩻသွတ်ꩻ၊ အဗော့ꩻသွတ်ꩻ အမျာꩻသွုံꩻ"ငေါဝ်းဝေါဟာရမျိုꩻနောဝ်ꩻ။ "ပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻ (၆)ချက်" ၁။ ထွားရီးရီးသွော့ ပါဠိတောႏ တဝါကျငါ။ ၂။ ဝါကျနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အဋ္ဌကထာႏဗွောင်နုဲင်းမုဲင်ꩻ ထွားသေႏသေႏချာႏချာႏသွော့။ ၃။ ဝါကျနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဆရာႏတောႏတန်သီး ဖေႏအနက်နုဲင်းမုဲင်ꩻ ဟော်ꩻစံꩻပါသွော့ အနက်ခြေင်ခြေင်။ ၄။ ဝါကျနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻပြန်ႏမန်း(ဘာႏသာႏ)နုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ထူႏသွုံꩻအချွုတ်၊ ထူႏသွုပ်နုဲင်းမုဲင်ꩻ ထွားစဲင်းစဲင်းသွော့။ ၅။ ဝါကျနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ အီႏပြန်ႏပအိုဝ်ႏဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ ထွား"ပါဠိ၊ အဋ္ဌကထာႏ၊ အနက်၊ ပြန်ႏမန်း"ဖုံႏနောဝ်ꩻထွူမꩻ ပြန်ႏပအိုဝ်ႏသွော့။ ၆။ ပြန်ႏသွော့အနယ်ꩻ (၁) "ဆေ့' တဲပ်' အဲဉ်ႏ' မဲဉ်ႏ"နောဝ်ꩻအတွိုင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ "ငေါဝ်းရဲပ်" ယိုခါနောဝ်ꩻ စပြန်ႏစ ပိဋကတ်ဖုံႏတဲင် "ခွုမ်သီအီမူ"ဖေႏကသူႏသေ "ပြန်ႏဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ"ဖေႏနေးကသူႏသေတဲင် ထေဖေႏမူ(ပ)ချက်၊ တဲမ်းပြန်ႏပွုံႏပြန်ႏနယ်ꩻ(၆)ချက်တွမ်ႏ "နမူႏနာႏ"တဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ ဟောဝ်ရာꩻ၊ သင်ꩻရာꩻ၊ အဆင်ႏပြေႏရာꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻတဲ့ ထေထဲင်းထွင်ႏထဲင်းသွော့၊ အရေꩻတန်ဒျာႏ ထာꩻမာꩻအဆင်ႏပြေႏအီ၊ ထာꩻမာꩻထွာအီနောဝ်ꩻသွူ။ ပိဋကတ်တောႏယိုနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏဗွေႏဘုရာꩻ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတောႏ ဟော်ꩻဖေါႏလွဉ်တဲင် နီတသေဖြွဉ်တောဝ်း၊ နီဉာဏ်ႏတထွꩻတောဝ်းကိုတဲ့ အောဝ်ႏပါ၊ တွိုႏနောဝ်ꩻခါ ထွားသွော့ အဋ္ဌကထာႏ၊ ဋီကာႏ၊ ဂဏ္ဌိ-ပညာႏသျိသီး ကထွင်ႏ၊ ပညာႏသျင်ႏသီး ကထေနောဝ်ꩻ မဲ့ꩻသေယွယွ၊ မဲ့ꩻသဘော်ꩻဗွောင်လွဉ်ယွယွဒျာႏ။ 'ပြန်ႏပိဋကတ်ယိုနောဝ်ꩻ တွမ်ႏကဒေါ့ꩻရီဗာႏ ဘုရာꩻရဟန္တာႏသီး ဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻ၊ တွမ်ႏကနာႏဗာႏတရာꩻ ဘုရာꩻငါနောဝ်ꩻ ဗွန်ပီလို့ဝင်ꩻတဲင် ကပြန်ႏသားနောဝ်ꩻ ကုသိုလ်ႏလꩻရီးအာ၊ လိုꩻဆချာနောဝ်ꩻ ကုသိုလ်ႏလꩻရုမ်း၊ တစွိုးခွိုꩻလုမ်း အကျိုꩻဆꩻငါႏ'ယူႏဒျာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် "သꩻဓာတ်တလာလာ"စွုမ်ႏနီꩻစွုမ်ႏဟာ ပြန်ႏလွေꩻသွော့ထွာထွာ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻမꩻ ယိုတလဲင်ႏနောဝ်ꩻ အီႏအောင်ႏမျင်ႏလꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဗွန်ကောဝိဒ (ဥက္ကဋ္ဌ) ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏအစွိုꩻ ဇဝနရာမလိတ်သွဉ်တွိုက် ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏ ၁၃၇၃-ဗာႏ၊ ဝါႏဆိုႏလောင်း (၁၂)နီꩻ (၂၇-၇-၂၀၁၁)