ဖြောင်းဖြေꩻတငါ
ဖြောင်းဖြေꩻတငါရောႏဂါႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ဖြောင်းဒီႏဆာ၊ ဖြောင်းဒီႏပꩻ၊ ဖြေꩻဆာ၊ ဖြေꩻပꩻ၊ ပြွူဆာပြွူယော့ꩻ၊ ပြွူအိုမ်အမိဉ်-စတဲင်နုဲင်းနဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ဖြောင်းဖြေꩻတငါ ရောႏဂါႏနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ရောႏဂါႏတန်တန်တမွေးတဝ်း၊ တထွာအီတဝ်း အသက်အန္တရာယ်ႏလဲ့ မီႏမော့ꩻမီႏထွာလွဉ်သွူနဝ်ꩻ အံႏထာꩻလꩻတဝ်း၊ အံႏထာꩻအရသာႏလျား အရသာႏဟတ်ꩻ ဒဲန်တစ်ꩻ ဟန်ႏအိုတစ်ꩻ လꩻတဝ်းတဲင် ယူႏပက်ဒျာႏနေနေသွူ။ ဖြောင်းဖြေꩻကဆာ ကပꩻဗာႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ ပြွူကဆာ ကယော့ꩻဗာႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ တငါကဆာ ကအဲင်ႏဗာႏလဲ့နဝ်ꩻ အကျောင်ꩻခရာႏနဝ်ꩻ ဓာတ်ချုက်ဓာတ်ဆွော့ꩻ အလျားတအွိုကန်ထင်ႏတွော့ꩻ ဆာဗာႏ၊ ပꩻဗာႏ၊ ယော့ꩻဗာႏကဲန်းအာအာသွူ။ ဓာတ်ကချုက် ကဆွော့ꩻဗာႏယိုလဲ့ ကွပ်အံႏအာငါႏ ဓာတ်ကချုက်အီဒါႏ ထာꩻအံႏမျိုꩻ၊ အံႏအာငါႏ ဗွူအဲန်ကပါဒါႏ တခိုးထာꩻအံႏမျိုꩻ၊ အွꩻဆေ့ꩻငါႏထီတွော့ꩻ ချုက်ဗာႏဆွော့ꩻဗာႏနဝ်ꩻ ကဲန်းအာအာသွူ။ အလျားတအွို ကထင်ႏကကန်အီဒါႏ မောက်ꩻအွန်ထီ၊ မောက်ꩻအွန်ယာႏ၊ ရေခဲချောင်း၊ ရေခဲ့ထီဖုံႏယို မီႏအံႏမီႏအွꩻနဝ်ꩻလဲ့ ဖြောင်းဒီႏဖုံႏ၊ ဖြေꩻဖုံႏ ကုဲင်းဆာကုဲင်းပꩻဒါႏနေနေသွူ။
နဝ်ꩻလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း ထာꩻခွꩻလာ အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း မီႏလူးအာ လူးခွꩻငါႏထီ၊ လူးဟာငါႏထီဖုံႏနဝ်ꩻ အခွꩻပတ်အထန်ႏ၊ ဆွဉ်ႏဖူꩻတသိုꩻဖူꩻ ပစ်ꩻထိုꩻတဲင် အလျားတအွိုနမ်းကို ကန်ထန်ႏဆန်ထန်ႏ ဖြောင်းဖြေꩻဖဲ့ꩻတွော့ꩻ ဖြောင်းဖြေꩻဆာ၊ ဖြောင်းဖြေꩻပꩻဒါႏနေနေသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ လိုꩻကကုဲင်းမော့ꩻဒါႏ ဖြေꩻဆာဖြေꩻပꩻရောႏဂါႏနဝ်ꩻ ထီလဲ့ လိုႏလူးဟာ လူးခွꩻငါႏတဝ်း၊ ဟို့ꩻလဲ့ လိုႏအွဉ်ႏချုက်တဝ်းသွူ။ ပြွူကဆာ ကယော့ꩻ ကအိုမ်ဗာႏအမိဉ်ယိုလဲ့ အလျားတအွို မာꩻထွာနေနေတဲင် အလျားတအွို ဖေႏကစုပုဲင်ႏပြွူကိုနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏဟို့ꩻလွေꩻဟဝ်နေနေသွူ။ မီႏလူးထီနဝ်ꩻ လိုႏထောက်ꩻအွဉ်တဝ်း ကတူႏလင်ꩻ၊ ထောက်ꩻအွဉ်ခင်ႏတွော့ꩻ ထောက်ꩻကီထင်ႏလဲင်ႏစိꩻစိꩻ မာꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ မွူးဟာခိုႏ အီႏဗေင်ႏထာꩻနဝ်ꩻ မာꩻစဝ်ႏအွဉ်ခင်ႏယာꩻ၊ ထွူမꩻ ခင်ႏခိုႏ၊ ခင်ႏမဲ့၊ ခင်ႏလောင်ꩻဖုံႏ၊ ကီႏလေင်း၊ အဝ်ႏလထောက်ꩻကီထင်ႏ လဲင်ႏစိꩻစိꩻတွော့ꩻ ပေါႏတွိုႏသွူ ကီႏလေင်းလဲ့ ထောက်ꩻဖေႏ အကောက်ꩻတဆီလွိုလွိုငါနဝ်ꩻ အလျားလင်ꩻရောႏဂါႏကင်ꩻ အုံထာꩻဟဝ်သွူ။
ကဖြားမဲ့ မွူးရဝ်ꩻခိုႏယိုလဲ့ တွမ်ႏပွစ်အွဉ်ပုဲင်ႏတငါ၊ ဖြားအွဉ်ဒျာႏမဲ့ငါ၊ ဖြားထွူမဲ့ꩻမꩻ ကွဲးပွစ်တငါနဝ်ꩻ ပြွူယော့ꩻ ပြွူဆာဒါႏတဝ်း၊ ပြွူးသွုမ်းပြွူဒွိုင်ဒါႏတဝ်း၊ တငါဆာတငါအဲင်ႏကြွို့ꩻတဝ်း၊ တငါခွေါင် မဲ့နန်ꩻတမို့သွူ။ ဖြောင်းဖြေꩻတငါ ဖေႏကဆာယွဲးပုဲင်ႏထာꩻနဝ်ꩻ ရဲးကာႏကွယ်ႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏနုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻသွူ။ အဝ်ႏအွဉ်ႏသတိဒျာႏ၊ အဝ်ႏရဲးကာႏကွယ်ႏဒျာႏလဲ့ မီႏထွာမီႏမော့ꩻနဝ်ꩻ အနယ်ꩻနုဲင်းဆလဖုံႏယိုအတွိုင်ꩻ ကျံႏလိုမ်ꩻလာꩻချာဗာႏသွူ။
ဖြောင်းဖြေꩻတငါ ဆာယော့ꩻပꩻ တသီႏနယ်ꩻဖုံႏ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
- ၁။ ဖြောင်းဆာ ဖြောင်းကိုအလျားပေါက် ထာꩻဒီႏပေါႏနဝ်ꩻ ဗေခြောင်လာႏယို ထောင်းသော့ꩻဆိုမ်ႏကြောင်းကြောင်းတွော့ꩻ စေ့ꩻအထီ ကလꩻဒါႏဗေခြောင်လာႏ သတ္တုထီယို မီႏအိုမ်ဖေႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ (တဝ်းလဲ့) ဗေခြောင်ခူꩻယို စဲးဟံးညညထီတွော့ꩻ အိုမ်ဖေႏဗေင်ခြောင်ခူꩻစဲးထီနဝ်ꩻလဲ့နဝ်ꩻ ဟဝ်သက်သာႏမွိုင်ဒျာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၂။ ထဲင်းတနယ်ꩻ မန်းကဟဲ့ꩻဒါႏ "အလျှာကွဲနာ"ဖြေꩻဆာဖြေꩻပꩻနဝ်ꩻ ခြွူဒွန်းလာႏတွော့ꩻ သော့ꩻတွမ်ႏတသာႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻ အွꩻဖေႏနဝ်ꩻလဲ့ ဟဝ်ဒျာႏနေနေရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ အွꩻဗာႏအဆေ့ꩻအအာ တနီꩻခွိုင်းမုဲင်ꩻလဲင်ႏနဝ်ꩻ တဲမ်းပါတဝ်းတဲင် ချင်းအွꩻဒျာႏသွူ။ အမာႏအလွဉ်ꩻတဲး အလွိုးတအဲန်ထဝ်းသွူ။
- ၃။ ပြွူဆာ ပြွူသွုမ်း ပြွူယော့ꩻ ဖြောင်းဆာ ဖြောင်းနွုမ်ꩻကုဲင်ဖုံႏနဝ်ꩻ ကံꩻကောႏဖေ့ꩻယို ခြွူသိုမ်ထီတထီတွော့ꩻ အိုမ်လာꩻအိုမ်လာꩻဖေႏနဝ်ꩻ တညတဝ်း ဟတ်ချာဒျာႏသွူ။
- ၄။ ဖြေꩻနဝ်ꩻ အရောင်ႏဗွာတွော့ꩻ အအောက်ꩻယုဲင် မီႏအဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့နဝ်ꩻ အံႏထာꩻအရသာႏပေါႏတဝ်း၊ ဖြောင်းကုဲင် ဒဲန်အံႏကုဲင်ဒါႏသွူ။ မီႏထွာလွဉ်နုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ခုံꩻဆျာႏမိဉ်ယို စေ့ꩻအထီတွော့ꩻ ကွယ်သော့ꩻရော်ꩻတွမ်ႏ သိန္ဓော်ꩻဆေ့ꩻဆေ့ꩻ မီႏအွꩻဖေႏ တနီꩻ ၂-၃လဲင်ႏနဝ်ꩻ ဟဝ်နွောင်ꩻဒျာႏသွူ။ သိန္ဓော်ꩻနဝ်ꩻ တရိတ်ကေႏ၊ ဆာႏကေႏ၊ ကထောင်ꩻခြောင်အီသွူ။
- ၅။ လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဗီတာမင်စီဓာတ် အာႏပေႏတဲင် ပြွူတွမ်ႏတငါ တအဝ်ႏစပ်ꩻတိဉ်ႏတဝ်းတဝင်ꩻတွော့ꩻ ခွေါင်းပသောင်းပသာႏငါလဲ့ ပြွူကုဲင်းသွီႏဒါႏသွူ။ ပြွူကသွီႏခွိုꩻဒါႏလိုꩻနဝ်ꩻ တခေါ့ꩻလာႏ၊ တခေါ့ꩻဖေ့ꩻယို တစွိုးစွိုးတရိုꩻတဝ်း၊ ရော်ꩻတဝင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ခြွူဟံးညညတွော့ꩻ အိုမ်ဖေႏခွိုꩻခွိုꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်ဒျာႏသွူ။
- ၆။ ပြွူယော့ꩻ ပြွူဒွိုင် ပြွူအိုမ်အမိဉ်ဟဝ် တသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ ရွဉ်ယာႏစဲစ်စဲစ်ယို မူဒင်ႏလုံးပျာꩻလောင်းတွော့ꩻ သူႏဖေႏသွော့ တနီꩻ (၃)လဲင်ႏနေား၊ ၂-၃နီꩻငါ မဲ့ꩻဟဝ်ဒျာႏသွူ။ အဝ်ႏလိုႏရွဉ်ယာႏစဲစ်စဲစ်သွူ။ တောင်ꩻဖုံႏ ဗောႏဖုံႏပါလꩻတဝ်းသွူ။
- ၇။ တငါဆာ တငါရျူ တငါသေ့ꩻ ပြွူယော့ꩻအိုမ်အမိဉ်ဖုံႏနဝ်ꩻ မာꩻဖွန်ႏသင်္ဘောꩻလာႏသဲင်တွော့ꩻ ပွစ်ဖေႏသွော့ အဆေ့ꩻသွတ်ꩻ တနီꩻ ၂-လဲင်ႏနေား၊ အိုမ်ဖေႏခွိုꩻခွိုꩻနေးလဲ့ လꩻဒျာႏသွူ။
- ၈။ ပြွူယော့ꩻ အိုမ်အမိဉ်တသီႏနယ်ꩻ ထဲင်းတနယ်ꩻနဝ်ꩻ မန်းဟဲ့ꩻ "ကြက်နဖေါင်း"၊ ဖြဝ်ꩻဟဲ့ꩻ "ယာနုကဲစ်"ဒီႏယို တွမ်ႏစမုံမျိုꩻ(၅)ပါꩻ ငိုးကျွမ်ꩻရော်ꩻတဝင်ꩻ ဗွိုင်းခင်ပသီႏကိုတဲင် ပေါႏထွာချာသွူသွာႏလဲ့ ခြွုတ်ဖွန်ႏတွော့ꩻ သူႏအွဉ်ႏပြောက်ဖေႏနဝ်ꩻလဲ့ ဟဝ်ဒျာႏနေနေသွူ။ ယာနုကဲစ်နဝ်ꩻ သွယ်ꩻဗွိုဗွို ငိုးကျွမ်ꩻအွဉ် ယာနုကဲစ်ကျွမ်ꩻသွူမꩻ သော့ꩻစမုံ ၅-ပါꩻနဝ်ꩻ ဟဝ်သွူ။ မွေးတဝ်းနဝ်ꩻ စမုံမျိုꩻ ၅-ပါꩻ ထွာထိုꩻဒါႏဖါႏသွူ။
- ၉။ အလျားကန် အလျားဆောင်ႏတွော့ꩻ ဖြောင်းစောက်တရိုꩻတဝ်း၊ ဖြေꩻသောင်တရိုꩻတဝ်း အလျားဖောက်တဲင် အလျားဒီႏဖုံႏ ပေါႏလွဉ်ဒါႏ၊ ဖြေꩻဆာ ဖြေꩻပꩻလွဉ်ဒါႏသွူ။ မီထွာလွဉ်နုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ဖက်ꩻဒွိုႏလာႏ အငင်းဖဲ့ꩻ ကဒီႏထန်ႏဒါႏ နုဲင်းမောက်ꩻကောက်ꩻလာႏဒီႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏသွူ။ ဖက်ꩻဒွိုႏလာႏ အငင်းဖဲ့ꩻအရာႏယို ထွူႏထွူတွော့ꩻ တွမ်ႏတသာႏသိကျာꩻ အယာႏခဉ်ႏတွာ ခြွုတ်ရော်ꩻဝင်ꩻထွူတဲင် အံႏဖေႏသွော့ တနီꩻ ၂-လဲင်ႏ၊ အံႏတလဲင်ႏ အဆေ့ꩻအအာနဝ်ꩻ တစေားနေင်းထီနွိုးသွူ။
- ၁၀။ တငါရျူ၊ သွီႏထန်ႏတငါထျꩻ၊ တငါထျꩻ ယော့ꩻအိုမ်အမိဉ်၊ ပြွူယော့ꩻ ပြွူသွုမ်း-စတဲင် ပြွူရောႏဂါႏဖုံႏနဝ်ꩻ မောက်ꩻမူးတနျာႏ (ကွမ်းသီးကြက်စေး)တွမ်ႏ တစေꩻအယာႏခိဉ်ႏတွာယို ဖို့ꩻမေႏ ဖေႏကထွာသွာႏ၊ ပေါႏမေႏခိုးလျု့ ထွာသွူသွာႏလဲ့ ခြဲစ်ꩻချာအွဉ်ႏဖေ့ထွူမေႏတွော့ꩻ ထောင်းဖွန်ႏဖွန်ႏ၊ ယိန်းဖွန်ႏယိန်းနုယိန်းဟဝ်၊ ကလꩻဒါႏ တသီႏဖွန်ႏယို သော့ꩻခါꩻသွော့ပလဲင်ꩻ၊ ပေါႏထွာတငါရောႏဂါႏ (ပြွူးရောႏဂါႏ)နုဲင်းယိုတဲ့ သူႏဖေႏ အိုမ်ဖေႏသွော့၊ သူႏဗာႏ ၂-၃လဲင်ႏလွုမ်ꩻ ဟဝ်ဒျာႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
တစေꩻနဝ်ꩻ တစေꩻကလာꩻမွေးတဝ်း၊ တစေꩻမန်းစဲစ်စဲစ်ဒျာႏ၊ ပရတသီႏဆဲင်ႏကိုနဝ်ꩻ ဝင်ꩻအဝ်ႏစာဒျာႏသွူ။
- ၁၁။ ယိုနဝ်ꩻ အီႏတဲမ်းနယ်ပါ တသီႏတငါခွေါင်နယ်ꩻ တနယ်ꩻသွူ။ ကလိုႏအပ်ဒါႏ တခြိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တစေꩻ အယာႏခိဉ်ႏ ၁ဝိ၊ လုံးဆျာႏအယာႏခိဉ်ႏ ၁ဝိ၊ အေင်သဲင်အယာႏခိဉ်ႏ ၅ိ၊ တသီႏယို ထောင်းဖွန်ႏသွူ ပိဉ်မျိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ ကွယ်ရော်ꩻဗာႏတဝင်ꩻသွူ။ ထွူနဝ်ꩻ သော့ꩻခါꩻပလဲင်ꩻကိုတဲင် သုံꩻလွေꩻလꩻလဲန်းသွူ။
သုံꩻနယ်ꩻနဝ်ꩻ မွူးဟာခိုႏ ပေါႏအီႏဗေင်ႏထာꩻလဲ့ တွမ်ႏတသီႏတငါပွစ် တမျိုꩻမျိုꩻ ပွစ်ကြောင်းအွဉ်ဗာႏ တငါသွူ။ ထွူနဝ်ꩻ တွမ်ႏတသီႏဖွန်ႏ သူႏပြုတ်ꩻဖေႏဗာႏပြွူ တငါဖုံႏသွူ။ သူႏထွူနဝ်ꩻ အိုမ်ခါꩻဗာႏဒွိုန်း ၁၅-မိနေစ်၊ မိနေစ် (၂၀)ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ ပေါႏသူႏသွူတသီႏယိုနဝ်ꩻ မဲ့ꩻယုဲင်ꩻထီဖုံႏထန်ႏလွဉ်၊ ယုဲင်ꩻထီမီႏထန်ႏလွဉ်လဲ့ ယွယွလာꩻတဲင် အိုမ်ခါꩻဗော့ꩻဒွိုန်း ၁၅-မိနေစ်ရပ်နဝ်ꩻသွူ။ အိုမ်ခါꩻသွူ (၁၅)မိနေစ်ရပ်နဝ်ꩻမꩻ ကွဲလာꩻထိုꩻဗာႏသွူ။ မီႏလာꩻထန်ႏသွူနဝ်ꩻ တွမ်ႏထီဖြောက်ဖြူကြောင်းချာတွော့ꩻ ဗေင်ႏဗာႏထာꩻသွူ။ အိုမ်ထွူတသီႏယိုနဝ်ꩻ အဟာယို အံႏပုဲင်ႏဒွုမ်ထာꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတွော့ꩻ ဗေင်ႏထံလွေꩻဗာႏသွူ။ မီႏမာꩻလွေꩻဖေႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ တငါဆာယွဲတဝ်း၊ ပြွူဆာပြွူယော့ꩻကြွို့ꩻတဝ်း၊ တငါတိဉ်ႏ၊ တငါခွေါင်ဟဝ်ငါႏရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။
- ၁၂။ ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ ရွမ်ဖြုဲင်ꩻအစကိုအတွိုင်ꩻ ဖြောင်းကဆာဗာႏ၊ ပြွူကဆာဗာႏ၊ တငါကဆာခွိုꩻ၊ တငါကတခွေါင်တဝ်းနဝ်ꩻ အလျားတအွို၊ အသေင်ဓာတ်တအွို အဝ်ႏဟို့ꩻကိုသွီႏကို ကန်ထန်ႏဆောင်ႏထန်ႏမꩻ ထွာဗာႏကဲန်းအာအာတဲင် အလျားတအွို ဖေႏကဆေ့ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏချုက်တဝ်းဟို့ꩻ၊ အဝ်ႏလိုႏအွဉ်ႏသေႏသေႏ တသီႏဟို့ꩻပနဲန်ႏတမျိုꩻမျိုꩻသွူ။
မီႏလူးထီလဲ့ အဝ်ႏလိုႏထောက်ꩻအွဉ်ဒျာႏခင်ႏထွူမꩻ ထောက်ꩻကီကီထင်ႏလဲင်ႏစိꩻစိꩻသွူ။ မွူးရဝ်ꩻခိုႏ ဗေင်ႏထွိုင်ႏနဝ်ꩻလဲ့ ဖြားထွူမဲ့မꩻ အဝ်ႏလိုႏပွစ်တငါသွူ။[၁]
အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
- ↑ ခွန်ကုဝေ-မုဲင်းကောင်၊ ခမ်းသားငဝ်း အမုဲင်-၆၊ အစဲဉ်ႏ-၆၀