မန်းခမ်းပညာႏရေꩻ
"မန်းခမ်းပညာႏရေꩻ အပြောင်ꩻအလုဲင်ႏ" (၁) အတန်ꩻကျောင်ꩻ(အိန်ကျောင်း)ပညာႏရေꩻကိစ္စနောဝ်ꩻ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏမုꩻ အောဝ်ႏခွုမ်စံႏဆောင်ႏရွက်လွေꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၂) လိတ်ဖြေႏပွယ်ꩻယို ဟဲ့ꩻပြောင်ꩻလုဲင်ႏတေား စဲစ်ဆေꩻရိတ်ခေႏဗက်ꩻထွော့မုꩻသွူ။ (၃) ပညာႏရေꩻ နယ်ꩻဗျူဟာနောဝ်ꩻ ကရီးခါဗျူဟာတွမ်ႏ ယိုခါ မဟာဗျူဟာ အောဝ်ႏသွုံꩻလို့လို့နီမျိုꩻသွူ။ (၄) ကေစီတွမ်ႏ ပထမတန်ꩻ ယိုနီတန်ꩻနောဝ်ꩻ လိတ်ဖြေႏပွယ်ꩻ အွဉ်ႏတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ ဖြေႏဗာႏတောဝ်းလဲ့ သီပီအာစွုမ်ႏနီꩻ မတ်တန်ꩻနောဝ်ꩻ ဒင်ႏသွင်ꩻဗာႏဒျာႏသွူ။ (၅) ကေစီတွမ်ႏ ပထမတန်ꩻ ယိုနီတန်ꩻနောဝ်ꩻ အရန်းအစဲဉ်ႏ အေဘီ အွဉ်ႏတောဝ်းသွူ။ (၆) ပညာႏရေꩻနောဝ်ꩻ စွုမ်ႏနေင်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏဖေႏ ကေစီ၊ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ကေစီတွမ်ႏပထမတန်ꩻ သွဉ်ဖေႏလိတ်အုတ် (ထဲက်ဘုတ်) ပြောင်ꩻတသာဖေႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်အုပ်လီꩻနောဝ်ꩻ သွုံꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ သွုံꩻလွေꩻလဲဉ်း လိတ်အုတ်တသာသွူ။ (၇) နေင်ႏငါ (၂၀၁၈-၂၀၁၉)နောဝ်ꩻ ဒုတိယတန်ꩻ (ကရိတ်တူး)ယို လိတ်အုပ်လီꩻနောဝ်ꩻ သွုံꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ အီႏသွုံꩻလွေꩻဒျာႏ ကအွဉ်ႏထွော့တသာ လိတ်အုတ်(ထဲက်ဘုတ်)သွူ။ (၈) စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏ အီႏပြောင်ꩻလွေꩻဖေႏ လိတ်အုတ်တသာတဲင် သွဉ်ထူႏသွဉ်ဖေႏဒျာႏ တွမ်ႏလိတ်အုတ်တသာနောဝ်ꩻသွူ။ (၉) စနစ်လီꩻနောဝ်ꩻ လစ်ꩻတန်ꩻမာꩻလယို အွဉ်ႏထွော့ခါꩻ အခေႏခံႏပညာႏရေꩻ မူလရန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ယိုမာꩻငါနောဝ်ꩻ တယ်ႏကေစီတန်ꩻ ဗꩻငတ်ꩻတန်ꩻ (ပဉ္စမ)နောဝ်ꩻ ချꩻမတ်အွဉ်ႏထွော့ဒျာႏ အခေႏခံႏပညာႏရေꩻ မူလရန်းသွူ။ (၁၀) ဆဋ္ဌမ(သူတန်ꩻ)မာꩻကီနောဝ်ꩻ ထွာလုဲင်ႏ အထာႏဝရန်း ပညာႏရေꩻသွူ။
(၁၁) ပွယ်ꩻရီလိတ် လိတ်ဖြေႏပွယ်ꩻစနစ်လီꩻ ကဖြေႏဒါႏ တဖြာꩻစီႏယို အွဉ်ႏကုဲင်ထွူတဲင် ပြောင်ꩻလုဲင်ႏတေားလဲဉ်း အီႏဖြေႏနေးဒျာႏအစွိုꩻ (ကရွုပ်)အုပ်စုသွူ။ တစွိုꩻနောဝ်ꩻ လစ်ꩻဖြာꩻသွူ။ (ကွဲတွော့ꩻ အနယ်ꩻယိုနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻစူꩻတောဝ်းတဲင် သွုံꩻထွာတောဝ်းဒွုမ်သွူ။ သွုံꩻယင်းဒျာႏ ဖြေႏတဖြာꩻစီႏ နုဲင်းအလီꩻနောဝ်ꩻတွိုင်ꩻတွိုင်ꩻသွူ။ လိုꩻဒါႏတောဝ်းသား မဲ့ꩻအခိုႏဗော့ꩻထာꩻ၊ တဲမ်းကူꩻစူꩻလွဉ်ꩻဗော့ꩻ လိုꩻကဒါႏသားနောဝ်ꩻတွော့ꩻ အမဉ်ႏတရော့ꩻတောဝ်းနောဝ်ꩻ အတွူထိုꩻထဲင်း ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့ အောဝ်ႏသွူ။ တဲမ်းထဲင်းတောဝ်းဒွုမ်၊ အခရာႏတဲးတဲ့ အောဝ်ႏအာတန်ဒျာႏနေနေသွူ။) (၁၂) ပညာႏရေꩻတသာနောဝ်ꩻ လိုꩻပေႏယို ဒါႏလိတ်တမျိုꩻလွုမ်ꩻတလꩻတောဝ်း၊ လိုꩻပေႏတွိုင်ꩻသီးနမ်းတဲ့ ပါရောဝ်းညီꩻမုꩻအောဝ်ႏဗာႏ၊ စိမ်စွဉ်ႏဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻ၊ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ၊ ကြောင်းစင်ရေꩻစတဲင် အရေꩻဖုံႏယို ထွားစဲစ်ဆေꩻဖေႏလွေꩻ အမတ်ဒျာႏသွူ။ (၁၃) စနစ်အနယ်ꩻတသာယို ကျောင်ꩻသားပေႏ ဒါႏလိတ်တစွိုးလွုမ်ꩻကာႏတောဝ်း၊ အဖဲ့ꩻပေါင်ꩻစွုမ်ႏယို ယံရုဲင်းထင်လွဉ်ဗာႏ၊ ဖေႏကပူꩻပေါင်ꩻ ခွုမ်မာꩻဒါႏလွဉ်နောဝ်ꩻ အီႏသွဉ်ဖေႏသွူ။ (၁၄) တယ်ႏဒုတိယ(ကရိတ်တူး)တန်ꩻ ဗꩻတွိုႏအတန်ꩻတဆီ(ကရိတ်-၁၀)ယို အီႏစေဗာႏ လိတ်ဖြေႏပွယ်ꩻ နီလာတလဲင်ႏသွူ။ ဥပမာႏ- ဇွန်လာ၊ ဇူလိုင်လာ နီလာတာႏ ဖြေႏညီꩻဝင်ꩻ တလဲင်ႏသွူ။ ဖြေႏဗာႏ ဇူလိုင်လာကို လာအီႏလို့ရပ်နောဝ်ꩻသွူ။ (၁၅) တယ်ႏ ဇွန်လာ ဗꩻတွိုႏ အောက်တိုဘာလာယို ကသွဉ်ထွူလဲဉ်းဒါႏ လိတ်သွဉ်ခန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ဝေင်ꩻနယ်ႏပညာႏရေꩻဌာႏန အီႏစဲစ်ဆေꩻလွေꩻဒျာႏသွူ။ (၁၆) တယ်ႏ ဇွန်လာ ဗꩻဒီဇင်ဘာလာ ကသွဉ်ထွူလဲဉ်းဒါႏ လိတ်သွဉ်ခန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ပါꩻမုဲင်ꩻကျောင်ꩻလဲ့ ပါꩻမုဲင်ꩻစဲစ်ဆေꩻဖေႏချာဒျာႏ ကျောင်ꩻပငါပရာꩻ အစီႏအစဲဉ်ႏသွူ။ (၁၇) တယ်ႏဇွန်လာ ဗꩻဖေဖော်ဝါရီလာ ကသွဉ်ထွူလဲဉ်းဒါႏ လိတ်သွဉ်ခန်ꩻဖုံႏ ကားကအောဝ်ႏနောဝ်ꩻ ဒင်ႏကီအတန်ꩻတွက်တာႏ လိတ်ဖြေႏပွယ်ꩻ ငေါဝ်းရီယို ခရဲင်ႏ(ခရိုင်) ပညာႏရေꩻဌာႏန အီႏရီထွားစဲစ်ဆေꩻဒျာႏသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ တယ်ႏနေင်ႏစ ဗꩻနေင်ႏသွတ်ꩻ လိတ်သွဉ်ခန်ꩻအလွောက်ꩻ ကစဲစ်ဆေꩻထွူလဲဉ်းဒါႏ ငေါဝ်းရီဖုံႏ၊ ကစစ်ဆေꩻခါꩻဒါႏ အချက်အလျက်ဖုံႏယို သိမ်ꩻခါꩻဗာႏထွူတဲင် ထွားလွူꩻချာလွဉ်ꩻယင်းမꩻလꩻသွူ။ (အချက်ကီယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ တဲမ်းပြန်ႏထန်ႏ ပညာႏရေꩻဝွန်ႏတန်၊ နေပြည်တော် လိတ်သတင်ꩻကိုသွူ။)[၁]
ဖေႏကသေထဲင်းအသွုပ်- ကအောဝ်ႏအွဉ်ႏထွော့လဲဉ်း၊ ကအောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏလဲဉ်း တွမ်ႏပညာႏရေꩻစီႏမံႏကိန်ꩻ ငတ်ꩻနေင်ႏတာႏနောဝ်ꩻ နုဲင်းငါယိုဖုံႏသွူ။ ၂၀၁၆-၂၀၁၇ သွဉ်ပညာႏနေင်ႏ ကေစီ(သူငယ်တန်ꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏထွာကေစီ) ထေထန်ႏဖေႏ လိတ်အုတ်တသာ (သင်ခန်းစာအသစ် ပြဌာန်းပေးသည်)သွူ။ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ သွဉ်ပညာႏနေင်ႏ ပထမတန်ꩻ (Grade-1) လိတ်ပျဌာန်းတသာ၊ ၂၀၁၈-၂၀၁၉ သွဉ်ပညာႏနေင်ႏ ဒုတိယတန်ꩻ တွမ်ႏပဉ္စမတန်ꩻ (Grade-2)လိတ်တသာပဌာန်းသွိုဝင်ꩻ။ ၂၀၁၉-၂၀၂၀-သွဉ်ပညာႏနေင်ႏ တတိယတန်ꩻတွမ်ႏ ဆဋ္ဌမတန်ꩻ လိတ်တသာ (သွိုဝင်ꩻ)၊ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ သွဉ်ပညာႏနေင်ႏ စတုတ္ထတန်ꩻတွမ်ႏ သတ္တမတန်ꩻ လိတ်တသာ(သွိုဝင်ꩻ)။ လိတ်ပျဌာန်ꩻအုတ် အလီꩻနောဝ်ꩻ သွုံꩻဒွုမ်တဲင် အီႏသွုံꩻလွေꩻဒျာႏ တွမ်ႏကပျꩻဌာန်ꩻတသာဒါႏ လိတ်အုတ်နောဝ်ꩻသွူ။ မန်းခမ်းပညာႏရေꩻ စီႏမံႏကိန်ꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏလွေꩻငတ်ꩻနေင်ႏသွူ။ ငတ်ꩻနေင်ႏမဉ်ႏထွူနောဝ်ꩻ အစီႏအစဲဉ်ႏတဲ့ အောဝ်ႏဒျာႏလဲ့ သေထွꩻတောဝ်းသွူ။
မန်းခမ်းပညာႏရေꩻ အပြောင်ꩻအလုဲင်ႏယိုနောဝ်ꩻ နီပအိုဝ်ႏသီးတဲ့ အောဝ်ႏလိုႏသေထွꩻငါႏလို့ဝင်ꩻနေနေသွူ။ အာအာတသေထွꩻတောဝ်းလဲ့ ဆေ့ꩻဆေ့ꩻမဉ်ႏအောဝ်ႏသေထွꩻဖနောဝ်ꩻ ထဲ့ဆုဲင်ꩻငါႏတောဝ်းဝင်ꩻသွူ။ လိုꩻထွꩻခေတ်သီးနောဝ်ꩻတဲ့ ဟွိုန်ထွꩻသေထွꩻသတင်ꩻ၊ လိုꩻဝေင်ꩻယင်ဟန်ႏနောဝ်ꩻတဲ့ အောဝ်ႏသေထွꩻရိုꩻလဲ့ မဲ့ꩻလိုꩻတဒါႏတောဝ်းလိတ်သားဖုံႏ သေထွꩻတောဝ်းဟောင်း ယူႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် တဲမ်းနယ်ဗာႏဒျာႏသွူ။ နီပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏလိတ်လဲ့ သွဉ်သော့ꩻအတန်ꩻကျောင်ꩻတွက်တာႏ သေႏချောင်းသေႏချာႏ လိုႏတဲမ်းထွို့ꩻဖေႏလဲဉ်း အတန်ꩻစွုမ်ႏနေနေသွူ။ ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းလင်နောဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻတောဝ်းဒွုမ်၊ နီမန်းခမ်းကိုယိုလဲ့ လွောက်ꩻတွမ်ႏခေတ်ထီထွတ်ꩻတဲင် အောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏလဲဉ်းဒျာႏ ယင်ဟန်ႏသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ကအောဝ်ႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏဒါႏ ဆေ့ꩻဆေ့ꩻအာအာယို ဟောဝ်သေထွꩻလွဉ်ꩻနေနေသွူ။ နီပအိုဝ်ႏအတာႏနောဝ်ꩻလဲ့ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏခရာႏ တအောဝ်ႏတောဝ်းသွူ။ နီပအိုဝ်ႏနောဝ်ꩻ တွမ်ႏရိုꩻပုဲင်ႏ အီႏပြောင်ꩻလုဲင်ႏ အီႏသွဉ်အီတာႏငါတဲ့ တအောဝ်ႏစွုမ်ႏတောဝ်းဒွိုန်း၊ ကအီႏသွဉ်ဖေႏဒါႏ လိတ်ပအိုဝ်ႏကျောင်ꩻဆရာႏတဲ့ တအောဝ်ႏငါႏတောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် အောဝ်ႏလိုႏစဉ်ꩻစာꩻငါႏလဲဉ်းဝင်ꩻဖုံႏသွူ။[၂][၃]