မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ
"လိက်တန်၊ လိက်လွောင်ႏဗူႏ၊ လိက်ပအိုႏ"အကျောင်ꩻ "လိက်တန်"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ပွိုးသရဗျဉ္ဇန်သဝ်ꩻဖိုင်ႏ မာꩻလို့ထာမာꩻနဝ်ꩻမꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ"လိက်တန်"၊ ဥပမာႏ- ဗျဉ္ဇန်သဝ်ꩻခန်ꩻ "အက်-အခ်-အဂ်-အဃ်-အင်"စားနဝ်ꩻ၊ သံယောဂခန်ꩻ အျအြအ္လ၊ အွ၊ အှ၊ အျြ၊ အလျ၊ အျွ၊ အျှ-စားနဝ်ꩻဖိုင်ႏ၊ ပွိုးနဝ်ꩻမꩻ ဟဲ့ꩻဗာႏ"လိက်တန်"၊ ကမာꩻလို့ထာꩻမာꩻနဝ်ꩻတဲ့ ထွင်ႏနေးသမုတ်နေးဗာႏ တမွေးတဝ်း၊ နေးထာꩻအဝ်ႏထွူ သုင်ꩻလွေꩻစားဖိုင်ႏဒျာႏ။ စခါ နီကသေ သုင်ꩻတဝ်းနဝ်ꩻ ပွိုးမန်းလေက်အဝ်ႏဒို့ꩻခါꩻ၊ အဝ်ႏယိပ်ꩻခါꩻ၊ နဝ်ꩻမꩻ နီတသေတဝ်း၊ ထင်ႏထီႏဗာႏစုမ်ႏခန်း ဘာသန္တရလေက်အမျိုꩻမျိုꩻခါမꩻ ထာꩻသမုတ်ပညတ်ဖိုင်ႏထိုꩻမား၊ အက္ခရာႏသီးအလောင်း ယထာဘူတဉာဏ်ႏ ပရမတ်ဉာဏ်ႏဖိုင်ႏ ထင်ႏပေါႏခါမꩻ ကွဲးသေ၊ ထင်ႏသေခါ ထီႏပါခန်း အသုတ်ꩻတအဲန်ထဝ်း၊ အစတအဲန်ထဝ်း ပီနုဲင်းဘုရာꩻကသေ သင်္သရာႏအသုတ်ꩻတအဲန်ထဝ်းအတွိုင်ꩻနဝ်ꩻသွူ၊ ပီနုဲင်းဘုရာꩻကသေ စိတ် စေတသိက် ရုပ် နိဗ္ဗာန်ႏနဝ်ꩻအတွိုင်ꩻ စေ့ꩻအထီ ထေအနမ်း ဘာသန္တရ ပညာႏဒါႏသား မန်းတဲ့ မန်းအလွောက်ꩻ၊ ဖြဝ်ꩻတဲ့ ဖြဝ်ꩻအလွောက်ꩻ-စတဲင် လေက်အမျိုꩻမျိုꩻဖိုင်ႏ ပေါႏလောန်။ လေက်အမျိုꩻမျိုꩻ ကပေါႏလောန်အီ အထျꩻထျꩻ ပဌမမနဝ်ꩻ အဝ်ႏအက္ခရာႏဖိုင်ႏကိုထန်ႏလောန်၊ အက္ခရာႏဖိုင်ႏနဝ်ꩻ နီထေလို့ဒါႏ၊ သရသဝ်ꩻ ဗျဉ္ဇန်သဝ်ꩻဖိုင်ႏနဝ်ꩻ နီထေလို့ဖေႏ တဒါႏတဝ်း၊ အတန်အလုဲင်းလောန်ꩻငါႏ၊ ထေအဗဲ့ꩻစေ့ꩻအထီ ပီအထျꩻ မန်ႏသမျ အက္ခရာႏထူႏထေလို့ခါꩻနဝ်ꩻမꩻ နီဟဲ့ꩻဗာႏ"လေက်တန်"။ "လေက်လွောင်ႏဗူႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ လေက်ပအိုႏစခါ (လေက်ပပ်ꩻ)၊ ပင်စုံ၊ ဒုံလီꩻကောင်၊ လွဲဗောင်း၊ ထီသိမ်ႏ၊ တောင်ႏကီꩻ၊ အလံတရာနဝ်ꩻဖုံႏခါမꩻ မဲ့နားဉာဏ်ႏဗွောင် ဒွူႏတွောင်လေပ်ထွား ကူနားသောင်ရင်ꩻ မန်း၊ ဖြဝ်ꩻ၊ မဲင်ꩻ၊ သက္ကတ၊ အိင်္ဂလိသ်ဖုံႏပါ ဟဝ်ရာꩻထူႏသော့ꩻ ကွဲးမော့ꩻလောန်အမူ လေက်လွောင်ႏဗူႏယိုသွူ။ "လေက်ပအိုႏ"အကျောင်ꩻ နီပအိုႏယို မူလကိုကာႏ ငဝ်းငွါဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏ ပနဲအဝ်ႏစုမ်ႏ၊ တပါတဝ်းမျိုꩻနုဲင်း "အုဝ်-မှ-နှ"အစနဝ်ꩻဖုံႏ ပွိုးအဖြိုင်ႏရဲန်ႏအစဲန်ႏအဝ်ႏလွေꩻ ထေသော့ꩻလို့ပါ၊ စခါ၊ ထီသိမ်ႏ၊ အခြဲမ်တရျာꩻ ဟဝ်ရာꩻထူႏသော့ꩻ မော့ꩻလောန်အီဗာႏ လေက်ပအိုႏဘာႏသာႏယိုသွူ။ "မဲန်ႏ-စုမ်ႏ-ထွူ"အကျောင်ꩻ- "မဲန်ႏ"ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထူႏမဲန်ႏသရငဝ်း၊ တဲကြုဲင်ꩻတဝ်းနုဲင်းမန်း၊ ထူႏမဲင်ꩻဗျဉ္ဇန် တဆန်ꩻတဝ်းနုဲင်းမဲင်ꩻ၊ အငဝ်းတမျိုꩻချင်ႏကွာႏဒွုမ်၊ အက္ခရာႏတပါဗာႏတဝ်းရင်ꩻ၊ နဝ်ꩻမꩻ နီရိုꩻအမဲန်ႏ၊ တဲမ်းအီဝင်ꩻငဝ်းလꩻစုမ်ႏ၊ ပျင်ထဲင်းဗာႏဒွုမ် ထွူသွူယိုတလဲင်ႏ ။[၁][၂]