ရာႏသီႏဥတုတွမ်ႏ
"ရာႏသီႏဥတုတွမ်ႏ နီလိုꩻသီးအကျင်ꩻတရာꩻ" ယိုခါ ကမ္ဘာႏလောက အခေႏနေႏ သဘာဝဘေꩻအန္တရာယ်ႏယို ထွာလွဉ်စွုမ်ႏနေင်ႏ၊ နီလိုꩻသီးလဲ့ ခံႏဗာႏစွုမ်ႏနေင်ႏ၊ ရာႏသီႏဥတု ခွꩻတမွိုꩻထာꩻ၊ လျားတမွိုꩻထာꩻ၊ ထီဖူꩻဖုံႏ သေ့ꩻလွဉ်၊ ဟံႏသွူ၊ ဟံႏပြင်ꩻ၊ ထီတန်၊ အခိန်ႏတမွေးတောဝ်းလဲ့ ခမ်းလော့၊ ခမ်းတန်တမွိုꩻတမာꩻထာꩻ-စစွဉ်ႏနုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ နီလိုꩻသီးယိုခါ အောဝ်ႏခံႏစာꩻလွေꩻဗာႏ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ လိုꩻတဲ့ ကွပ်စွဉ်ႏသဘာဝအန္တရာယ်ႏတဲင် သီလွဉ်ꩻ အရျာꩻအရေင် အသောင်ꩻအသိန်ꩻနေးစွဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်တဲ့ ကွဲဆုတ်ယုတ်လွဉ်၊ လိုꩻသက်တန်ꩻလဲ့ ဒွေါင်ႏလွဉ်၊ လိုꩻရောႏဂါႏလဲ့ ဒွိုန်လွဉ်နောဝ်ꩻမꩻ ခေတ်ယိုတဗာႏ ထွာစွဉ်ႏဒျာႏ အယွမ်ꩻလက္ခဏာႏလွဉ်းလွဉ်းသွူ၊ ရာႏသီႏဥတုဘေꩻယို မဉ်ႏထွာလွဉ်နောဝ်ꩻ ရဲကမ်းတလꩻတောဝ်း၊ ဖေႏကထွာမွိုန်းတဲ့ ဖေႏနေးအမိန်း တလꩻတောဝ်း၊ မဉ်ႏထွာလွဉ်သွူနောဝ်ꩻ ဖေႏနေးကခွိုင်းသန်မွိုန်း နီနာꩻအတာႏ ချင်းချာဗာႏဒျာႏ နမ်းစွုမ်ႏဖြာꩻ၊ အဆာဖေႏနေးကဆေ့ꩻ ကျံႏစယ်ႏလꩻဗာႏနေးလွုမ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခမ်းရာႏသီႏဥတု ထွိုင်ႏတမဲဉ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻ နီနာꩻသီး ဆို့ꩻရုဲင်ရေꩻတဲ့ ဒုက္ခလွဉ်၊ ဆို့ꩻရုဲင်မဉ်ႏဒုက္ခနောဝ်ꩻ နီလိုꩻသီး စီꩻပွာꩻရေꩻ အဆင်ႏတပြေႏတောဝ်း၊ အဆင်ႏမဉ်ႏတပြေႏတောဝ်းနောဝ်ꩻ အအံႏအအွꩻ၊ အကွဉ်အကꩻကိစ္စဖုံႏယို ယပ်ꩻခုဲင်ႏလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ တနေင်ႏထွူတနေင်ႏ ရာႏသီႏဥတုယို ကွဲဟုဲင်းဟုဲင်းလွဉ်၊ နီပအိုဝ်ႏဒေႏသကိုလဲ့ ကွဲညည ကွဲးလျားလျား၊ ထီဖုံႏတဲ့ ကွဲသေ့ꩻသေ့ꩻ၊ ထီကထန်ႏဒါႏပွိုင်းလဲင်ႏ ခင်ႏလမ်းဖုံႏလဲ့ တထန်ႏတောဝ်းဒွုမ် နုဲင်းပွိုင်းလဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ တဲမ်းလိတ်သားပေႏခါ မဉ်ႏလွေꩻလယ်ႏ မဉ်ႏလော်တခြာကိုနောဝ်ꩻ ထီဗူးတအောဝ်ႏလိုႏတောဝ်း၊ အီလွေꩻခရာႏတဲ့ တလိုႏတောဝ်းသွူ၊ ထီအွိုင်ꩻ ထီဖူꩻပေႏဖုံႏ အောဝ်ႏဗောႏနေက တထွောင်းတောဝ်းတဲ့ တထွောင်း ထီအောဝ်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ယိုခါ မဉ်ႏလွေꩻလယ်ႏတခြာကိုနောဝ်ꩻ ထီဖူꩻထီအွိုင်ꩻဖုံႏယို ကွဲခြောခြော၊ မဉ်ႏလွေꩻလယ်ႏတခြာကိုနောဝ်ꩻ ဖဲဉ်းလွေꩻပါထီဗူးနောဝ်ꩻ တမာႏတောဝ်းသွူ။ ရာႏသီႏဥတု ကကုဲင်လွဉ်နုဲင်းယိုနောဝ်ꩻ ပွိုးတမုဲင်ꩻ- ဗွေႏဘုရာꩻကဟော်ꩻဒါႏ ငေါဝ်းအလꩻ ကွပ်စွဉ်ႏနီလိုꩻသီး အကျင်ꩻကုဲင်၊ ကွပ်စွဉ်ႏကအုပ်ချုပ်ဒါႏ ခမ်းထီသား ကထွာဒါႏခွန်ဖုံႏ တလွောက်ꩻနာႏတောဝ်းခွန်ကျင်ꩻ တရာꩻ(၁၀)ပါꩻတဲင် ရာႏသီႏဥတုယို တမဲဉ်ႏလꩻဒွုမ်၊ ခမ်းမဲဉ်လော့ခိန်ႏမုဲင်ꩻလဲ့ လော့ဒျာႏ၊ ခမ်းတန်တလီꩻသန်-စစွဉ်ႏ သဘာဝဘေꩻတံꩻဖုံႏယို အထွာအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻ(၁၀)ပါꩻအကို သဒ္ဓါႏတရာꩻ(ရတနာႏသွံပါꩻအလောင်း ထာꩻယွုမ်းအံႏမုꩻ)ယို အောဝ်ႏဗာႏ၊ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ယိုတဗာႏအနေႏနောဝ်ꩻ- အီႏယွုမ်းအံႏ အီႏကေႏညိုႏတဲတဲဝါးဝါး အရန်းနုဲင်းနောဝ်ꩻစားနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဆေ့ꩻငါႏသွူ၊ အီႏပင်ꩻအီႏခီႏမျောက်ဖေႏ ဘာႏသာႏ သာႏသနာႏတဲ့ ဆေ့ꩻ၊ ကွဲညည ဗွေႏဗွန်ဗွေႏစင်ꩻ အီႏဟော်ꩻဗာႏတရာꩻတဲ့ ဟော်ꩻတွိုင်ꩻတလꩻတောဝ်း၊ အီႏဟော်ꩻဗာႏတရာꩻ ထူႏဗာႏဒွိုန်းကအခွင်ꩻ၊ တွိုႏဒျာႏ ဘာႏသာႏလင် ကလယ်ႏဒေါ့ꩻဒါႏ စောက်စောက်စဲက်စဲက်ငေါဝ်းဖုံႏနောဝ်ꩻ သမ်းခွင်ꩻ၊ အရာႏတန်ကီလဲ့ ထီႏသံႏဃာႏ မတ်လောက်တောဝ်း၊ ဗွေႏသံႏဃာႏတွမ်ႏ မိစ္ဆာႏဒိဋ္ဌိယို အွဉ်ႏတသွိုန်တောဒျာႏဝင်ꩻ၊ နီဘာႏသာႏ နီသာႏသနာႏ ဖေႏတန်ဖြွို၊ ဖေႏကတဉ်ႏခွေါင် မူဝါဒလဲ့ တအောဝ်ႏတောဝ်း၊ ကွပ်စွဉ်ႏ တာႏဝွန်ႏကအောဝ်ႏသား ပုဂ္ဂိုလ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ နီဘာႏသာႏ နီသာႏသနာႏတန်ႏဖိုꩻယို တသေတောဝ်းတဲင် မာꩻဖွီ မာꩻဖုဲင်ဗော့ꩻထာꩻ၊ ဘာႏသာႏ သာႏသနာႏယို မဲဉ်လုဲင်ႏဒျာႏတွမ်ႏ အရာႏနောဝ်ꩻမꩻ ခေတ်ယိုခါ ကွဲဆုတ်ယုတ်ယုတ်၊ ဒုစရဲက်တဲ့ ကွဲအာအာနောဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်ႏငံႏရေꩻသားယဖြာꩻဖြာꩻ အာႏဏာႏထွိုင်ႏလꩻထွူ အသꩻဓာတ်နောဝ်ꩻ ပွုံႏမဲဉ်ႏမွေးတောဝ်းဒွုမ်၊ ထီႏဖွီထီႏပေႏချာ ဘာႏသာႏ သာႏသနာႏ သံႏဃာႏရဟန်ꩻ၊ မူဝါဒလဲ့ မာႏမာႏမီႏမီႏ၊ လိုꩻအခွင်ꩻအရေꩻ ယူႏတွေꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထွားနုဲင်းတောဒျာႏ ဝင်ꩻခမ်းလင်၊ နီဘာႏသာႏတန်ႏဖိုꩻတွမ်ႏ ဝင်ꩻဘာႏသာႏတန်ႏဖိုꩻ ဗွိုန်နဲ့ ဗွိုန်တောဝ်းနဲ့နောဝ်ꩻ အတသေယူႏတောဝ်းဒွုမ်နောဝ်ꩻသွူ၊ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတောဝ်း တွိုႏနီဘာႏသာႏ သာႏသနာႏယို သမ်းတေက်ꩻနျꩻတောဒျာႏ၊ မဲဉ်ပင်ႏထိုတောဒျာႏ ဝင်ꩻဘာႏသာႏနောဝ်ꩻ တယံတောဝ်းသွူ၊ နုဲင်ႏငံႏရေꩻကွက်ꩻအလꩻ မာꩻဒျာႏရိုꩻလဲ့ နေးတွမ်ႏအနယ်ꩻလင် အောဝ်ႏလိုႏခွုမ်ဆိုးဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻ(၁၀)ပါꩻအကို သညင်ꩻဗာႏခမ်းသားအလောင်း အောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့ပါ၊ ခေတ်ယိုခါ နေးတွမ်ႏစေႏတနာႏမဲဉ်ႏမဲဉ်ႏ ထာꩻသညင်ꩻခမ်းသားအလောင်းနောဝ်ꩻ ဟမ်းပေါင်းဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ မဲဉ်အံႏစေ့ꩻ၊ မဲဉ်အံႏပွစ်တောဒျာႏ ခမ်းသားရွဉ်နောဝ်ꩻ ဟမ်းပေါင်းအာအာ (အစိုႏရဌာႏနဆဲင်ႏရာꩻသား)၊ ခမ်းထီအုပ်ချုပ်ဒါႏခွန်ဖုံႏ (တယ်ႏသမ္မတ ဗꩻလွေꩻအွိုင်ႏအုပ်ရေꩻကဲႏ၊ ပါတွမ်ႏတရာꩻစီႏရင်ႏရေꩻကဏ္ဍသားဖုံႏ)ကွပ်အကျင်ꩻကုဲင် (လွောက်ꩻအဂတိ)တဲင်တွော့ꩻ ကောင်ꩻကင်ႏကို ကလွေꩻချာငါဒါႏ ဂျိုဟ်ႏ၊ နက္ခတ်၊ ဆာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ အတလွေꩻမဲဉ်ႏတောဝ်းဒွုမ်၊ ထွိုင်ႏတလွေꩻမဲဉ်ႏတောဝ်းဒွုမ်တွော့ꩻ ရာႏသီႏဥတုလဲ့ အတမဲဉ်ႏလွဉ်ꩻတောဝ်းဒွုမ်နောဝ်ꩻသွူ။ မဲဉ်လော့ꩻခိန်ႏမုဲင်ꩻလော့ဒျာႏ၊ တလီꩻမဲဉ်မာꩻခိန်ႏမုဲင်ꩻတဲ့ မာꩻဒျာႏသွူ၊ ယိုနောဝ်ꩻ စငါအောဝ်ႏလေႏကွို့ꩻ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻ(၂)ပါꩻလွုမ်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ အလင်ကအောဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ(၈)ပါꩻနောဝ်ꩻ ရိုꩻတောဝ်းဒွုမ်။ ယိုကို မဉ်ႏရိုꩻ ခမ်းလင်သားခွန်မွော့ တကိုꩻကွယ်ႏတောဝ်း ရတနာႏ(၃)ပါꩻမွော့ အခမ်းထီ အောဝ်ႏခြွေဒျာႏအီး? မဉ်ႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻခမ်းခွန်ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ ဝင်ꩻတလွောက်ꩻတောဝ်း အဂတိ၊ ဝင်ꩻရက်ခမ်းသားတဲင် ခမ်းသားအကျိုꩻကအောဝ်ႏရာꩻ၊ ယံရာꩻ ဝင်ꩻဝွေႏဖန်ႏ၊ ဝင်ꩻအောဝ်ႏကျံႏစယ်ႏနောဝ်ꩻမꩻ အခမ်းထီ ခြွေခြာႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻ မဉ်ႏအဲဉ်ထောဝ်းတဲ့ ရာႏသီႏဥတုယို တမဲဉ်ႏတောဝ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ထဲင်းတစွိုးနောဝ်ꩻ နီလိုꩻသီးအကျင်ꩻကုဲင်တဲင် ရာႏသီႏဥတုယို တမဲဉ်ႏတောဝ်းနေနေသွူ၊ လိုꩻဖုံႏကွဲညည လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ အာႏတလာတဲင် ထီႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏတဲ့ အောဝ်ႏပဲစ်မာႏ၊ ထီႏမွိုးဖါ၊ ထီႏဆရာႏ၊ ထီႏလိုꩻဖြားလိုꩻတန်တဲ့ တမတ်လောက်တောဝ်း၊ ဒါႏခေတ်ပညာႏရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲင် ထီႏဖွီထီႏပေႏချာသားတဲ့အောဝ်ႏ၊ ကွပ်စွဉ်ႏထာꩻသေတရာꩻဆေ့ꩻတွော့ꩻ ပဲစ်မာႏသားတဲ့ အောဝ်ႏသွူ။ တဏှာႏရာႏဂ ကွဲအာအာ၊ ပွိုင်းလဲင်ႏ တဟွိုန်ဖိုတောဝ်းသတင်ꩻဖုံႏ၊ ဟွိုန်စွုမ်ႏငါႏသွူ၊ ကထွာအဖါ ပဲစ်မာႏချာအပိုမူႏ-စစွဉ်ႏ အဓမ္မရာဂသတင်ꩻယို အောဝ်ႏဟွိုန်လွေꩻနေးတွမ်ႏ စွုမ်ႏလာလာနောဝ်ꩻသွူ။ ဘာႏသာႏတရာꩻထာꩻသေ ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ မာႏနတရာꩻ ကွဲတန်တန်၊ ထီႏဖွီထီႏပေႏ ရဟန်ꩻ၊ သျင်ႏ၊ မွိုးသီႏလဗွာ၊ သူႏတောႏကောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻတန်ႏဖိုꩻနောဝ်ꩻ ကွဲးညည အွဉ်ႏထွော့ဒျာႏတွမ်ႏ ရွဉ်ခံꩻအာႏဏာႏ၊ နမ်းကျင်ꩻသီႏလနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏပယ်ႏညာꩻထိုꩻတဲင် လိုꩻယို ကွဲညည ကွဲသေန်ႏသေန်ႏ တိရစ္ဆာန်ႏ၊ ကွဲသေန်ႏသေန်ႏ ဖီပလူꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻအကျင်ꩻတရာꩻ မဉ်ႏယုတ်လွဉ်တဲ့ ရာႏသီႏဥတုတမဲဉ်ႏတောဝ်းဒွုမ်သွူ၊ တနယ်ꩻ(၅)ပါꩻသီႏလ တအောဝ်ႏဗွို့ꩻတောဝ်းဒွုမ် နမ်းလောင်းတဲင် ကထိန်ꩻတီဒါႏ လောကလူꩻဟောဝ်၊ လူꩻဒါႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွားလွိုနောဝ်ꩻမꩻ ရာႏသီႏဥတု ထန်ႏတဗန်ႏတဗဉ်ႏထာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နီလိုꩻသီး အလွီးယို လူꩻဟော်ဖုံႏ တနွုမ်ꩻနွောင်ꩻတောဝ်း၊ အနွုမ်ꩻကုဲင်ငါႏသွူ၊ သီႏလမဉ်ႏတအဲဉ်ထောဝ်းနောဝ်ꩻ ယိန်းနွုမ်ꩻကုဲင်ကုဲင်တဲင် လူꩻဟောဝ်လူꩻဒါႏဖုံႏ သျောင်ႏညာꩻလွဝင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ တနယ်ꩻ မဉ်ႏဒေါ့ꩻဗာႏနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏလိုꩻဖုံႏ သီႏလတရာꩻကုဲင်တဲင်တွော့ꩻ လူꩻဖုံႏတဲ့ သီႏလကုဲင်လွဉ်၊ သီႏလထွိုင်ႏကုဲင် ပငါပရာꩻတွော့ꩻ နက္ခတ်ဖုံႏ ဂျိုဟ်ႏဖုံႏ တမဲဉ်ႏလွတောဝ်းဒွုမ်၊ တလီꩻအလွေꩻအသဲင်ꩻဖုံႏတဲ့ တမဲဉ်ႏတောဝ်းဒွုမ်၊ ကောင်ꩻကင်ႏ(ကောင်းကင်)လောင်းကို ကအောဝ်ႏဒါႏ လူꩻဗိမာန်ႏဖုံႏယိုလဲ့ တလီꩻမာꩻသန်တဲင် လူꩻဖုံႏတကျွိုက်တောဝ်းသွူ။ ထွိုင်ႏတကျွိုက်တောဝ်းတဲင်တွော့ꩻ ခမ်းအီႏလော့ရဲဆီꩻ၊ မဉ်ဖေႏလော့တောဝ်း၊ မဉ်ႏဖေႏလော့တဲ့ လော့တမွိုꩻတမာꩻထာꩻ၊ မဲဉ်လော့ခိန်ႏမုဲင်ꩻလော့ဒျာႏ၊ ကွပ်စွဉ်ႏလိုꩻသီႏလကုဲင်၊ အကျင်ꩻကုဲင်၊ တွမ်ႏလိုꩻကအောဝ်ႏဗော့ꩻဒါႏလူꩻဖုံႏတဲ့ အကျင်ꩻကုဲင်လွဉ်တဲင် ရာႏသီႏဥတုယို ကူꩻလီꩻဖေါက်ပြန်ႏ တမဲဉ်ႏလွဉ်တောဝ်းဒွုမ်နောဝ်ꩻသွူ။ ယိုနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏကအုပ်ချုပ်ဒါႏ ခမ်းထီသား ကထွာဒါႏခွန်ဖုံႏနောဝ်ꩻ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻကုဲင်၊ ခမ်းသားဖုံႏတဲ့ အကျင်ꩻကုဲင်၊ သီႏလကုဲင်၊ အကျင်ꩻဖုံႏ ကွဲဆုတ်ယုတ်လွဉ်တဲင် ယိုခါ နီကမ္ဘာႏလောက အောဝ်ႏခွဲးကျုံႏတသေႏသေႏဗာႏ သဘာဝဘေꩻတံႏ အန္တရာယ်ႏ၊ အောဝ်ႏခံႏစာꩻဗာႏ စွုမ်ႏနေင်ႏနေင်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏဒေါ့ꩻနေးတွမ်ႏ သိပ္ပံနယ်ꩻထာꩻထီႏနောဝ်ꩻ ကွပ်စွဉ်ႏနီလိုꩻသီး ဖဲ့အာသေင်ႏ၊ သွုံꩻအာဓာတ်ဆီဖုံႏ၊ ဒီဇယ်ဖုံႏ၊ ဓာတ်လွီးဖုံႏ၊ ထာꩻအီႏထာꩻစျꩻအာလွဉ်၊ လိုꩻအဖြာꩻပေါင်ꩻအာလွဉ်တဲင် ရာႏသီႏဥတုတမဲဉ်ႏတောဝ်း အရိုꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻမꩻ ခွေသီနီနာꩻ မဉ်ႏမဲဉ်ထိန်ꩻသိမ်ꩻ သဘာဝအသောင်အရင်ꩻ၊ ဖေႏနေးရာႏသီႏဥတု ကမဲဉ်ႏချာနောဝ်ꩻ ဆို့ꩻချာလေႏကွို့ꩻသေင်ႏလွုမ်ꩻလဲ့ တထွူထွာတောဝ်း၊ အဓိကအထျꩻအထောင်ꩻနောဝ်ꩻ နီနမ်းကျင်ꩻတရာꩻ ဖေႏကယံလွဉ် အောဝ်ႏလိုႏတယ်ႏဆို့ꩻငါႏ၊ ခမ်းထီကအုပ်ချုပ်ဒါႏ ခွန်ဖုံႏတဲ့ အောဝ်ႏလိုႏလွောက်ꩻနာႏငါႏ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻ၊ နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏ စေႏတနာႏ အနစ်နာႏ တန်တန်အာအာ အောဝ်ႏလိုႏအုပ်ချုပ်ဖေႏငါႏ ခမ်းထီ၊ အောဝ်ႏလိုႏထိန်ꩻတီဖေႏငါႏခမ်းသား၊ ခွန်ကျင်ꩻတရာꩻ၊ ခမ်းသားသီးအကျင်ꩻတရာꩻ မဉ်ႏဟောဝ်လွဉ်နောဝ်ꩻ ရာႏသီႏဥတုယို မဲဉ်ႏလွဉ်ဗာႏဒျာႏအကျောင်ꩻ တဲမ်းဖြုဲင်ꩻနယ်ဗာႏ တခွိုင်းယိုသွူ။[၁][၂]