လိတ်လီꩻစခါတွမ်ႏသမဲင်ꩻလာႏ

လိတ်လီꩻစခါတွမ်ႏ လိတ်တသာယိုခါ

တခြိုꩻလီꩻ တခြိုꩻစခါ ရွုပ်ဝတ္ထုသီးမျိုꩻနောဝ်ꩻ အစားကလိုႏနုဲင်ႏထိုꩻ၊ ဝန်ꩻထိုꩻ၊ အွဉ်ႏကုဲင်ချာဗာႏ အမျိုꩻလဲ့အောဝ်ႏ၊ တခြိုꩻလီꩻစခါ အနေင်ႏပေါင်ꩻ ကယိန်းညည သက်တန်ꩻယိန်းဆွာꩻဆွာꩻ၊ အငိုꩻတန်ꩻဖိုꩻ ယိန်းအောဝ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻတဲ့ အောဝ်ႏသွူ။ ဥပမာႏပွုံႏစံႏ- ပျꩻနယ်ဗာႏ ဗုဒ္ဓခေတ် ဟော်ꩻတရာꩻဦꩻဌာႏန ဓမ္မစက္ကျာႏစေႏတီႏ၊ ဇေႏတဝွန်ႏကျောင်ꩻတောႏ၊ ဗုဒ္ဓကူꩻပရိနိဗ္ဗာန်ႏဌာႏန၊ ဗုဒ္ဓမျတ်စွယ်ႏတောႏ၊ သထွုံႏခေတ်၊ ပုဂံႏခေတ် ဗုဒ္ဓရွုပ်ထုတောႏလိတ်လုံး (ကျောက်စာ)၊ လိတ်ပီႏလာႏ (ပေစာ)၊ လိတ်ပပ် (ပုရိပိုက်)၊ နီလိုꩻသီးခြွိုင်းခြိုꩻပစ္စေꩻ ဖွိုင်ꩻဝန်ႏနꩻဗင်-စတဲင်နုဲင်းယို ထွာလိုꩻမျိုꩻတမျိုꩻ ယေန်ႏငဲးရေꩻ အသက်သွီႏဖြွီꩻ၊ ခမ်းထီအာႏရဲင်ꩻအသွိုန်ႏ၊ မွိုးဖြားဖါဖြားသီး အမွီႏဟောဝ်တဲင် ငမ်းထိုꩻမားဟုဲင်လုဲင်လီလာတဲင်တွော့ꩻ ဖူးဝေးဖြောဝ်ꩻမဲင်ꩻ(မွန်)သီး အွဉ်ႏတန်ႏဖိုꩻ၊ အွဉ်ႏသိမ်ꩻဟောဝ်သော့ꩻ ထွားလိတ်တွိုက် (စာကြည့်တိုက်)ကို၊ နဲင်ႏငံႏတောႏအစိုႏရ ခမ်ႏလို့ရွဉ် အသိန်ꩻသန်းပေါင်ꩻတဲင် သိမ်ꩻဟောဝ်အွဉ်ႏသော့ꩻ "ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်"ကိုသွူ။ တခြိုꩻဝတ္ထုပေါႏဆုဲင်ꩻ အတသာသီးမျိုꩻ အကျိုꩻစီꩻပွာꩻဖေႏထဲင်းဟောဝ်ထဲင်း တခြိုꩻလီꩻမျိုꩻလဲ့အောဝ်ႏ၊ ဥပမာႏ ခေတ်ယိုခါ ကာꩻဟဲင်းလဲစ်၊ ဒဲင်နာ၊ တိုယိုတာ၊ နစ်ဆး-စစွဉ်ႏကာꩻပေါႏဆုဲင်ꩻဖုံႏဘို ဒင်ႏကွန်ႏဒင်ႏလိုꩻ ထာꩻမာꩻလꩻတွင်ႏယိုꩻတဲင် ဂျစ်ကာꩻဒတ်ဆန်းသီးခွိုꩻနောဝ်ꩻ နီလိုꩻသီးသွုံꩻဆေ့ꩻထိုꩻစွဉ်ႏသွူ။ မဲ့ꩻကေꩻဇူꩻမွေးတောဝ်း၊ ခေတ်ကာႏလသီးမျိုꩻ အောဝ်ႏစွူစွူတောဝ်း၊ အပြောင်ꩻလုဲင်ႏဒါႏ သဘော်ꩻနုဲင်းနောဝ်ꩻဒျာႏသွူ။

လိတ်လီꩻစခါ

ပအိုဝ်ႏလိတ်စခါ(ကျောက်စာ) သက်တန်ꩻလꩻ (၄၀၀) (၅၀၀)လိတ်လုံးနောဝ်ꩻ တဲမ်းလိတ်သား ထောင်ထွေလေ့လာဗာႏသမျ မော့ꩻတောဝ်းဒွိုန်းသွူ။ သုတေသီပုဂ္ဂိုလ်ႏလောင်ႏလင် မော့ꩻတဲ့ဟွိုန်တောဝ်း၊ ရန်ႏကွုန်ႏ "ကမ္ဘာအေး ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်"ကိုတွမ်ႏ "ပြည်မြို့ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်"ကိုနောဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုံး (ကျောက်စာ)အောဝ်ႏရိုꩻနဝ်ꩻ သက်တန်ꩻညကားမုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ သေတောဝ်းသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လုံး၊ လိတ်ပီႏလာႏ (ပေစာ)၊ သက်တန်ꩻည(၄၀၀)(၅၀၀)အောဝ်ႏကုဲင်တောဝ်းနောဝ်ꩻ အလင်မွေးတောဝ်း၊ နီပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏခါ တယ်ႏစစွဉ်ႏ ခွန်မင်ꩻရာႏဇာႏ တွမ်ႏရဟန်ꩻသံႏဃာႏသီး တယ်ႏဘုရာꩻစေႏတီႏ၊ ကျောင်ꩻကန်ႏတဲ့ တဲမ်းခါꩻလိတ်လုံႏ အထွုံꩻဓလေ့ꩻ အဲန်ထောဝ်းသွူ။ တဲမ်းခါꩻမဉ်ႏအောဝ်ႏညာꩻညာꩻ တထွောင်းလဲ့ အွဉ်ႏကြွို့ꩻကြꩻ၊ ကွပ်စွဉ်ႏထိန်ꩻသိမ်ꩻတဝ်း၊ အွဉ်ႏတောဝ်းတန်ႏဖိုꩻတဲင် ထိုꩻမားဟုဲင်လုဲင် တစက်ꩻတစုဲင်ထိုꩻလို့ဗာႏနောဝ်ꩻသွူ။

လိတ်စခါ ခမ်းကောင်တွမ်ႏ လိတ်အခြဲမ်တရျာꩻ

နေင်ႏ ၁၃၁၃-ဗာႏ၊ ပဂိုꩻတွိုင်ꩻ ကျောက်တံခါးဝေင်ꩻနယ်ႏ ဗွေႏဗွန်ကြိုးဝိုင်း ဦးသောဘန (ကြိုးဝိုင်းဆရာတော်) ထင်ႏထူႏလိတ်မူခမ်းကောင် တောင်ႏကီꩻ၊ ပထမကျောင်ꩻတန်မွဉ်ခြဲင်၊ ဗွေႏဗွန်ဦးပဏ္ဍိတနောင်ကာꩻထျꩻ ရိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ လိတ်မူတွယ်ꩻနောဝ်ꩻ စွုမ်ႏတောဝ်းတဲင် ထင်ႏတွိုႏ နေင်ႏ ၁၃၁၄-ဗာႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထူႏယင်း လိတ်မွူးတွယ်ꩻ ပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ ဂွိုဏ်ꩻအုပ်ဆရာႏတောႏတန် ဗွေႏဗွန်ဖြားဦး(-----) ဖျင်ထဲမ် မွဉ်းလွုမ်းချော်ꩻထွူတဲင် ဝွေꩻသီးဖန်တသာလုဲင်ႏ အခြဲမ်တရျာꩻလိတ်မူ (အလံတရာသင်ပုန်းကြီး)နောဝ်ꩻသွူ။ ခါးလားနောဝ်ꩻ အခြဲမ်တရျာꩻသားစွိုꩻ ကတွယ်ႏနျꩻထန်ႏ လိတ်အုပ်ပအိုဝ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ လိတ်ယာႏလဲ့ ထူႏခမ်းကောင်၊ လိတ်လဲ့ ထူႏခမ်းကောင် လိတ်မူစခါတွော့ꩻ အောဝ်ႏတဟို့ꩻချင်ႏ တဲမ်းနျꩻထန်ႏလိတ်အုပ်ကရိုꩻနောဝ်ꩻ ထောင်ထွေလေ့လာ သေထွꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။

မွိုင်ꩻပျိုꩻ၊ စခြွီဗွေႏဆရာႏတောႏသီး လိတ်ကျမ်ꩻဂန်ႏဖုံႏ

နေင်ႏ ၁၃၂၅/၂၆-ဗာႏရပ် အခြဲမ်တရျာꩻသား ဥပါသကာႏစွိုꩻတွမ်ႏ ဇာတ်သားစွိုꩻ နွို့ထွို့ꩻဗူႏရေꩻ ကထင်ႏပျꩻဒါႏ ဇာတ်ခမ်းကောင်၊ ထင်ႏတွိုႏ ပဆျာႏကြိုႏလုံးဒါတွင်ꩻ လူႏခံႏလꩻလင်ꩻ မွိုင်ꩻပျိုꩻဗွေႏဆရာႏတောႏ ဦးကဝိသာရတဲမ်း လိတ်ကျမ်ꩻဝေဿန္တရာႏဇာတ်၊ သီႏဓာတ်တောႏထွက်ခန်ꩻ၊ လိတ်လုဲင်ꩻခံꩻထာ၊ လိတ်ပေႏလာႏပအိုဝ်ႏ ကျောင်ꩻပဆျာႏကြိုႏကို အာတန်သွူႏ ဝေင်ꩻနယ်ႏဟိုပုံꩻ အွိုးပွိုင်းလဲင်ႏစခါ စခြွီဆရာႏတောႏ ကတဲမ်းထွူဒါႏ လိတ်ကျမ်ꩻဂန်ႏဖုံႏနဝ်ꩻလဲ့ ဝွေꩻသီး ဥပါသကာႏစွိုꩻ လူႏခံႏလꩻလင်ꩻ ပနဲအာတန်နေနေသွူ။ သထွုံႏဒေႏသ မော့ꩻနောဝ်ꩻ အခြဲမ်တရျာꩻဆရာႏတောႏ ဦးစန္ဒနစူထောက် ကထွာဒါႏ ဦးဇဝန (ထီအုံႏလုံး)ကတွယ်ႏနျꩻ (ရွှေထုံ နာဂရာ ပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၃၂၁-ခုနှစ်) "ပအိုဝ်ႏရာႏဇဝင်ႏ"လိတ်စောင်ႏကိုနောဝ်ꩻ စခြွီဆရာႏတောႏတဲမ်း ငေါဝ်းဆုတောင်ꩻ၊ ငေါဝ်းကပ်သွမ်ꩻတောႏ၊ ငေါဝ်းတောင်ꩻပြန်ႏတရာꩻ၊ ငေါဝ်းဖစ်ပင်ꩻသီႏလသား၊ စစွဉ်ႏလိတ်ယာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ စခြွီဗွေႏဆရာႏတောႏစူခြောင်ꩻ လိတ်မူဖုံႏဒျာႏတဲင် လင်ꩻနျꩻသထွုံႏ ပုံနှိပ်တိုက်နုဲင်းနောဝ်ꩻဒျာႏသွူ။

ပအိုဝ်ႏပိဋကတ်ပေႏလာႏ ဝင်ꩻလွဉ်ထူႏနွိုင်ႏ

နေင်ႏ ၁၃၅၀-ဗာႏ၊ ဒဲန်ရုတ်ꩻလာတွင်ꩻ တဲမ်းလိတ်သားခွေသွဉ်း တွမ်ႏသွꩻဖက်တပါꩻ ဒေသန္တရဗဟုသုတအနေႏ လွေꩻလယ်ႏသထွုံႏ အခြဲမ်တရျာꩻ၊ ဘာႏအံ၊ သာမညကောင်၊ ဒုံနောင်အတုတ်ꩻ ပအိုဝ်ႏဒုံဖုံႏတဲင် လွေꩻဟွိုန်ထွꩻပါ သတင်ꩻနုဲင်းငါယိုသွူ။ မန်းခမ်း ပါဠိတက္ကသိုလ်ႏ တယ်ႏထောင်ႏစကာႏလတွင်ꩻ ဝွန်ႏတန်ချုပ်ဦးနု အစိုႏရလက်ထက်တွင်ꩻ ၁၃၁၂-ဗာႏကို ပအိုဝ်ႏပိဋက် လိတ်ပီႏလာႏ ကအောဝ်ႏဒါႏ ဝေင်ꩻသထွုံႏ ရေကျော်ကျောင်ꩻ ဆရာႏတောႏ ဦးဝိသုဒ္ဓ (ပအိုဝ်ႏ)လက်ထက်တွင်ꩻ ဟိတကာရီကျောင်ꩻ ဗွေႏဗွန်ရခဲင်ႏတွမ်ႏ ဗွေႏဗွန်မဲင်ꩻတပါꩻ ဝိဇ္ဇာဘာဂီကျောင်ꩻ ဦးသီရိ(စောက်ꩻ)ပါတွမ်ႏ ပြည်သူ့ရဲစခန်းမှူး ဦးကျော်ခင်သီးစွိုꩻ တွမ်ႏဂျစ်ကာꩻ လွဉ်ကွီခေ့ꩻထူႏနွိုင်ႏထိုꩻ ပိဋကတ်ပအိုဝ်ႏလိတ်ပေႏလာႏ စခါနောဝ်ꩻသွူ။ ဝေင်ꩻဟိုပုံꩻဆꩻကွဉ်ႏ ဗွေႏဗွန်ဖြား နမ်းပါခီꩻ သိမ်ႏလိတ်ကမ္ပယ်ႏမတ်တန်ꩻနောဝ်ꩻ တဲမ်းခါꩻတောင်ꩻယာႏလောင်း၊ ပအိုဝ်ႏတွမ်ႏမန်း တဲမ်းခါꩻနီဘာႏသာႏ၊ အဒွုန်အောဝ်ႏ (၅-စူမွူးရပ်)၊ အဖွိုႏအထို အောဝ်ႏတထွိုင်ႏလိုꩻ စခါမူ၊ သက်တန်ꩻအောဝ်ႏ နေင်ႏ (၉၀)လွိုရပ်ယိုတဲ့ အခြဲမ်တရျာꩻသား ဥပါသကာႏစွိုꩻ လူႏခံႏလꩻထိုꩻ ၁၃၄၁-ဗာႏကိုသွူ။ မဉ်ႏထိုမ်ႏထောင်ချာခင်ႏခြောင်ꩻ ယံသေစဲင်းတဲင် တဲမ်းဒင်ႏပျꩻဗာႏစွုမ်ႏစွုမ်ႏနုဲင်းယိုသွူ။

ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻတွမ်ႏ ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ

ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏစွိုꩻအွဉ်ငါ တမာကျိုꩻစာꩻဖေႏတဲင် တယ်ႏစနေင်ႏ ၁၃၄၀-ဗာႏ၊ ဗꩻတွိုႏလွဉ် ၁၃၅၈-ဗာႏ ဟန်ႏသနီꩻ မာꩻဗာႏလဲန်း ဗဟိုႏသွဉ်တန်ꩻ (၁၈)နေင်ႏ၊ လိတ်တသာ ကအောဝ်ႏသွဉ်ဟန်ႏသနီꩻယိုတဲ့ ဗွောင်ဖေႏနီပအိုဝ်ႏမဲ့နား၊ ထွာထွို့ꩻဗူႏရေꩻ၊ တဖြာꩻတွမ်ႏတဖြာꩻ၊ တရပ်တွမ်ႏတရပ်၊ တနယ်ႏတွမ်ႏတနယ်ႏ သွီႏထီꩻရက်ပဲင်ꩻလွဝင်ꩻ၊ သꩻဗော့ꩻမွိုတ်လွဝင်ꩻ၊ သွဉ်ဗာႏတဲင်တွော့ꩻ အါကျိုꩻခြွေခြာႏ လꩻအာငါႏသွူ။ ပအိုဝ်ႏလိတ်လီꩻစခါနောဝ်ꩻလဲ့ ထွာနီပအိုဝ်ႏ အသက်သွီႏဖြွီꩻတဲင် လိုႏထိုမ်ႏစုရွမ် ဖောႏထန်ႏငါႏသွူ၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "ထိုမ်ႏစုရွမ်လိတ်လီꩻစခါအစွိုꩻ"(ရှေးဟောင်းပအိုဝ်းစာပေ စုဆောင်းရေးအဖွဲ့)ယိုတဲ့ အဝ်ႏလိုႏတယ်ႏထောင်ႏ လွောင်ႏဗူႏလွေꩻဖေႏပါနောဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၅၆-ဗာႏ၊ ဗဟိုႏသံဃာႏစွိုꩻ လူႏခံႏလꩻရွဉ် နဝမနေင်ႏခွပ် စာႏရင်ꩻသျင်ꩻတန်ꩻစောင်ႏကိုပါ- ၁။ ကျောင်ꩻနင်းပုဂ္ဂိုလ်ႏလူႏ- ၂။ ဝေင်ꩻနယ်ႏကျောင်ꩻပေါင်ꩻလူႏ- ၃။ စာလိတ်အုပ်ငိုꩻလꩻရွဉ်- ၄။ ၁၃၅၅-ဗာႏ၊ ရွဉ်လီꩻစူကွို့ꩻအဝ်ႏကုဲင်- စုခြွဉ်းလꩻရွဉ် (၁၅၈၀၁၃ဝိ/ဗီႏ) တဆီငတ်ꩻသိန်ႏသွစ်ꩻသောင်ႏတစွဲးသွံဆီသွူ။ နေင်ႏ ၁၃၅၆-ဗာႏ၊ ဒသမနေင်ႏခွပ် ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ လꩻရွဉ်စုခြွဉ်း (၁၃၂၁၇၈၆/ဗီႏ) တဆီသွံသိန်ႏနီသောင်ႏတရင်နွတ်ꩻစွဲပုဲင်သွစ်ꩻဆီသူဗီႏ၊ နေင်ႏ(၁၀)ကို လꩻရွဉ်စုခြွဉ်းကားမုဲင်ꩻ၊ သွုံꩻရွဉ်စုခြွဉ်းကားမုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ ထောင်ချာစာႏရင်ꩻ ပေါင်ꩻချာဝင်ꩻမꩻ သေသွူ။ တနေင်ႏတာႏ ဗဟိုႏရွဉ်တောင်ႏတာႏ သိန်ꩻ(၁၀)လွိုယို မဉ်ႏဖြယ်သွုံꩻဖ ခွယ်ꩻခေါ်ဖေႏ လိတ်စခါတာႏ ယဟန်ႏနောဝ်ꩻ လိတ်စခါ ထိုꩻမားဟုဲင်လုဲင်ဗာႏတဝ်း၊ လိတ်စခါ မဲ့ငါပေႏဗာႏတဝ်း၊ အွဉ်ႏနယ်ဒင်ႏပျꩻနယ်နွောင်ꩻ လိုꩻမျိုꩻလင် ခမ်းရင်ꩻသားနဝ်ꩻသွူ။ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအပါꩻမုဲင်ꩻတရိုꩻတောဝ်း မဉ်ႏစုရွမ် တဲမ်းပျုစုဗာႏ ပအိုဝ်ႏ အဘိဓာန်ႏ၊ ပအိုဝ်ႏ ပေါရာဏကထာႏ၊ ပအိုဝ်ႏသဒ္ဒါႏ၊ ပအိုဝ်ႏရာႏဇဝင်ႏ၊ ပိဋကတ်ပြန်ႏပအိုဝ်ႏ-စားယိုနောဝ်ꩻ ထွာအီငါႏ ထာꩻမာꩻအစွဲအကမ်း၊ တန်ꩻဖိုꩻအကျိုꩻအာငါႏနောဝ်ꩻသွူ။

မဉ်ႏလꩻလွဉ် လိတ်စခါ၊ လိတ်လုံး၊ လိတ်ပီႏလာႏနောဝ်ꩻ လိတ်လီꩻတွမ်ႏ လိတ်တသာ အသွုံꩻအနွုံꩻ ကွာႏပွိုင်းဝင်ꩻတကားမုဲင်ꩻ၊ တွမ်ႏပအိုဝ်ႏငေါဝ်း ဝေါဟာရစခါ သေထွꩻစုရွမ်လꩻသွူ။ (ရန်ႏကွုန်ႏ တက္ကသိုလ်ႏ ပါမောက္ခ ဦးအေးမောင်ကတဲမ်းဒါႏ "ပုဂံကျောက်စာလက်ရွေးစင်စာအုပ်")ကိုနောဝ်ꩻ ဗဟုသုတယံကထွာတဲင် ဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏနုဲင်းဆꩻလယိုသွူ။ ပုဂံခေတ် ရှေးဟောင်းမြန်မာစာလုံးပေါင်းမှ ယ္ခုခေတ်စာလုံးပေါင်း အသွင်ပြောင်းလာပုံ- ပုဂံခေတ်ပုံစံ ယ္ခုခေတ်ပုံစံ

• (၁) ကျောန် - ကျွန်
• (၂) လောမ် - လုံး
• (၃) သိယ် - သေ
• (၄) လှောက် - လွှတ်
• (၅) လော - လူ
• (၆) က္လောင်း - ကျောင်း
• (၇) ဖ္လစ် - ဖြစ် - စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။

ပအိုဝ်ႏလိတ်လီꩻစခါ မွိုင်ꩻပျိုꩻ၊ နောင်ဟဲင်း၊ သီႏသဲင်ႏ၊ စခြွီဆရာႏတောႏခေတ်တွမ်ႏ ခေတ်တသာယိုခါ ကွာႏပွိုင်းဝင်ꩻ တကားမုဲင်ꩻ မဉ်ႏထေထန်ႏ အပွုံႏစံႏနောဝ်ꩻ- လိတ်လီꩻစခါ လိတ်တသာယိုခါလဲင်ႏ-

• (၁) သိင်တဝ်းအဝ်ပင်္အျံနေဒိုန်းက - သဲင်တဝ်းအဝ်ႏပအျပ်နေဒွိုန်းက
• (၂) င်္ဆျံပေိ့ခါမဲ့ - ဆိမ်ꩻပေ့ꩻခါꩻမဲ့
• (၃) ဖြောင်းဆွဉ်းတင်္ကျံ - ဖြောင်းဆွဉ်ႏတကိမ်ꩻ
• (၄) ကျိပ်ရွဉ်လအာ - ကေပ်ꩻရွဉ်လꩻအာ
• (၅) တစွပ်နီစွပ် စွပ်စဝ်တွံထီ - တစွုပ်နီစွုပ်၊ စွုပ်ꩻစဝ်ႏတွမ်ႏထီ
• (၆) သွံနိန် - သွံနေင်ႏ
• (၇) ကိပ်ရွဉ်နီရိန် - ကေပ်ꩻရွဉ်နီရေင်
• (၈) ခွံလာဖြိန်း - ခွမ်ꩻလာꩻဖြေင်း-စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။

၁၃၄၄-ဗာႏ၊ ဒဲဉ်စေတ်ꩻလောင်း၊ အတွဲꩻ(၂၀) အမုဲင်(၅) ဓမ္မဗျူဟာ မန်းခမ်းထိုမ်ႏစုရွမ် လိတ်လီꩻစခါ မာꩻပွုံႏမာꩻနယ်ꩻ (လုပ်ထုံးလုပ်နည်း) ယံသေထွꩻရိုမ်း ဗဟုသုတ ယံကလꩻတဲင် ဒင်ႏပျꩻနယ်ဗာႏ။(တဲမ်းသော့ꩻပါတဝ်းဒွုမ်) နေင်ႏ ၁၃၅၈-ဗာႏ၊ ဒဲန်သီႏလာဆန်ꩻ ဆေꩻတန်ဖဲ့ꩻတွို့ꩻထင်ꩻ ပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻအစွိုꩻရွုမ်ꩻချုပ် (ပ အ မ ဖ)နောဝ်ꩻ ဗွောင်လွေꩻဖေႏလဲန်း၊ ပအိုဝ်ႏထွုံꩻစခါ ယေန်ႏငဲးရေꩻပျꩻတွိုက် (ရှေးဟောင်းပအိုဝ်းယဉ်ကျေးမှုပြတိုက်)တဲင် မင်္ဂလာႏအောဝ်ႏ၊ သꩻရေꩻဟွိုန်ဟောဝ်ငါႏ၊ အောတ်ႏရပ်ခံႏ ကျိုႏဆွုမ်ႏဒျာႏ ဖူးဝေးပရိသတ်သီး လိတ်ပပ်၊ လိတ်ပေႏလာႏစခါ တွမ်ႏပအိုဝ်ႏယေန်ႏငဲမုꩻ ခြွိုင်းခြိုꩻစခါဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။

တဲမ်းလိတ်သား ဟွိုန်ထွꩻဗာႏ ကျောင်ꩻယဟန်ႏဟန်ႏနဝ်ꩻ ဗွေႏဗွန်ဖြား ဗွေႏဗွန်တန် စခေါင်ႏစခါ ကအွဉ်ႏကုဲင်ခါꩻဒါႏ လိတ်ပပ်၊ လိတ်ပေႏလာႏဖုံႏနောဝ်ꩻ လိုꩻဆုဲင်ꩻဝုဲင်ꩻယို တသေထွꩻတောဝ်း အခရာႏတဲင် အွဉ်ႏတောဝ်းအရေꩻ၊ ထိန်ꩻသိမ်ꩻတောဝ်းꩻ တစက်ꩻတစုဲင် ဟုဲင်လုဲင်သဲ့ဖြင်းထိုꩻခြေင်လို့ဒျာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻလဲ့ အောဝ်ႏဟွိုန်ထီႏထွꩻဗာႏ၊ လမ်းယဟန်ႏတဲ့ မွိုးဖြားဖါဖြားစိုး ကအွဉ်ႏကုဲင်သေꩻခါꩻဒါႏ လိတ်ပပ်၊ လိတ်ပေႏလာႏ၊ လိုꩻဖြားစခါအမွီႏဟောဝ် အခြွိုင်ႏအခြိုꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻသိမ်ꩻမုꩻအောဝ်ႏတောဝ်း၊ တစက်ꩻတစုဲင် သဲ့ကုဲင်ဖြင်းထိုꩻလို့ဒျာႏသွူ။ ခါးလားကအွဉ်ႏရုံး အွဉ်လို့ဝင်ꩻလွဉ်ဖေႏ၊ ခါးလားကလဲ့ꩻမေႏ လွဉ်လူႏသွော့ဝင်ꩻ "ပအိုဝ်ႏလိတ်လုဲင်ꩻတွမ်ႏ ယေန်ႏငဲရေꩻအစွိုꩻရွုမ်ꩻ"အွိုးဆေꩻတန်ဆꩻတွို့ꩻထင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻယိုအကျောင်ꩻ နေးတွမ်ႏမေတ္တာႏစေႏတနာႏသꩻဗွာ သꩻရက်ခွိုꩻအာအာတဲင် တမာနိုꩻဆောႏ အွဉ်ႏဟွိုန်ထေ့ဗာႏ ဖူးဝေးစွိုးခွိုꩻသီးနုဲင်းယိုသွူ။