လေက်ပအိုႏယိုခါ
"လေက်ပအိုႏယိုခါ အခေႏအနေႏ" ပအိုႏလိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ လိုꩻဖြာꩻပေါင်ꩻ တအာငါႏတဝ်းလဲ့ သမ်းအဝ်ႏစွစ်ꩻစဲစ်ꩻမꩻ ဖြဝ်ꩻခမ်း၊ စောက်ꩻတနျာႏခမ်း၊ စောက်ꩻဗွာခမ်း၊ မဲင်ꩻခမ်း၊ တွိုင်ႏပဂိုꩻကိုဖုံႏနဝ်ꩻ ပအိုႏလိုꩻမျိုꩻ အဝ်ႏသော့ꩻလို့သွူ၊ လေက်ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ လိတ်ခမ်းကောင်၊ လိတ်ခမ်းဒေါမ် အဝ်ႏနီမျိုꩻသွူ၊ မဉ်ႏထောက်မဉ်ႏထွား လိတ်အဝ်ႏနီမျိုꩻယိုနဝ်ꩻ ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻယို လွောင်ႏဗူႏညီႏညွတ်ငါႏတဝ်း ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဗွေႏဗွန်သုနန္ဒ ကျောင်ꩻထီသိမ်ႏ ကတဲမ်းထွင်ႏသေꩻခါꩻဒါႏ လိတ်မွူးပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ စွုမ်ႏငါႏတဝ်း၊ မဲန်ႏငါႏတဝ်း၊ သဘာဝယုတ္တိအဝ်ႏငါႏတဝ်းတဲင် ကထဲမ်ကဖျင်တဲ့ အလဲင်ႏလဲင်ႏအခြွိုက်ခြွိုက်လဲန်းသွူ။ ဖျင်သွူထဲမ်သွူ အလဲင်ႏလဲင်ႏအခြွိုက်ခြွိုက်လဲ့ တစွုမ်ႏတဝ်းဒွိုန်း၊ တမဲန်ႏလို့တဝ်းဒွိုန်းတဲင် ခွေဒေါ့ꩻနယ်တစွိုး၊ နာꩻဒင်ႏနယ်တမျိုꩻတွော့ꩻ တာႏဝွန်ႏကအဝ်ႏဒါႏ ဥက္ကဋ္ဌဆရာႏတောႏ ဗွေႏဗိုန်ကောဝိဒ ဝေင်ꩻသီႏသဲင်ႏနဝ်ꩻ မွောန်းဖျင်-ဖျင်ငတ်ꩻလဲင်ႏဗွေသွူ။ ဗွေႏဗွန်ကောဝိဒ ကမွောန်းဖျင်ဒါႏ ငတ်ꩻလဲင်ႏဗွေ လိတ်မွူးမူနဝ်ꩻ နေင်ႏ ၁၃၇၂-ဗာႏ၊ ဒဲန်စေတ်ꩻဆန်ꩻ(၇)ဟာ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ကျောင်ꩻမြို့ဦးကို ကမာꩻလွေꩻဒါႏ ပအိုႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏ ၆-လာခေါပ် အစီꩻဝွေꩻကိုနဝ်ꩻ အွဉ်ႏလွေꩻလဲန်းအတီႏလဲ့ တွိုႏဆုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ပုဂ္ဂိုလ်ႏယင်ဟန်ႏ တဲမ်းတူႏတေ့ꩻလိတ်ဖြေ့ꩻလီ ကန်ႏကွက်လွေꩻတဲင် ဗꩻတွိုႏယိုခါ လိတ်ဖျင်တသာနဝ်ꩻ သွောန်လွေꩻဗာႏတဝ်းဒွိုန်းသွူ။ လိတ်မွူးခါမ်းကောင်နဝ်ꩻ ကောပ်အခေႏအနေႏ အဝ်ႏနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ ခမ်းကောင်သားချင်ꩻချင်ꩻလဲ့ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ လိတ်မွူးနဝ်ꩻ သဘော်ꩻတဗိုန်တဝ်းလွဝင်ꩻ ရိုꩻဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ သဘော်ꩻဗိုန်တဝ်းလဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ႏပေႏ ကကန်ႏကွက်သားယင်ဟန်ႏနဝ်ꩻ တသေနာႏတဝ်း၊ သဘော်ꩻတဗွောင်တဝ်း လိတ်မွူးခရာႏတဲင် ကန်ႏကွက်ဒျာႏ သေနာႏဟွုန်သတင်ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ၊ အဓိကအရေꩻသွတ်ꩻနဝ်ꩻ အဝ်ႏပုဂ္ဂိုလ်ႏတန်၊ ပုဂ္ဂိုလ်ႏအာႏဏာႏအဝ်ႏ တပါꩻနီဖြာꩻလွုမ်ꩻရိုꩻနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ကောပ်ပုဂ္ဂိုလ်ႏတပါꩻနီဖြာꩻတဲင် နီပအိုဝ်ႏ လိတ်လုဲင်ꩻယို အထီအသွီႏဗွေတဝ်း၊ လိုႏဖျင်လိုႏထဲမ် အဝ်ႏနေဒွိုန်းလဲ့ ထဲမ်ဖျင်ဗာႏတဝ်းသွူ။ ယိုခါနဝ်ꩻ ပအိုႏလိတ်လုဲင်ꩻစွစ်ꩻလီတာႏ ဗဟိုႏသံႏဃာႏအစွိုꩻ ဥက္ကဋ္ဌဗွေႏဆရာႏတောႏ ဗွေႏဗိုန်သီႏသဲင်ႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ ပအိုႏလိတ်လုဲင်ꩻတောမ်ႏယေန်ႏကေႏမုꩻလိုꩻလမ်းအစွိုꩻ(ဗဟိုႏ) ဥက္ကဋ္ဌ ခွန်ဝင်းကိုလဲ့နဝ်ꩻ မွောန်းဖျင်ခွင်ꩻအာႏဏာႏ တအဲန်ထဝ်းတဲင် အဝ်ႏအုံဗော့ꩻဒျာႏနုဲင်းနဝ်ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ လေက်ပအိုဝ်ႏနဝ်ꩻ ကောပ်အခေႏအနေႏ အဝ်ႏနုဲင်းယိုတဲင် နေင်ႏ ၁၃၇၅-ဗာႏ၊ နေင်ႏထျꩻ ဒဲန်ရုတ်ꩻလာရပ်နဝ်ꩻ (မွူးနီꩻစွယ်ꩻပါတဝ်း) လိတ်ပအိုဝ်ႏနီမူယို ဖေႏကထွာတမူချင်ႏနဝ်ꩻ ခမ်းဒေါမ်သား ပုဂ္ဂိုလ်ႏ(၉)ဖြာꩻ တဲမ်းစူမုဲင်တွော့ꩻ ဖေႏထင်ႏလိတ်နုဲင်းဆꩻငါသူꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ခမ်းဒေါမ်သား ကဖေႏထင်ႏလိတ်ယို ဥက္ကဋ္ဌဆရာႏတောႏ ဗွေႏဗွန်သီႏသဲင်ႏနဝ်ꩻ သံႏဃာႏနမ်းတင်အနေႏ တမွေးတဝ်း၊ နမ်းတပါꩻသဘော်ꩻအနေႏ တဲမ်းဖေႏချာလိတ် နုဲင်းငါသူꩻအတွိုင်ꩻသွူ။ ထွိုင်ႏထီႏဗာႏ ဗွေႏဗိုန်သီႏသဲင်ႏလိတ်နဝ်ꩻ ခမ်းဒေါမ်သားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ႏ(၁၁)ဖြာꩻ တဲမ်းစူမုဲင်တဲင် ဖေႏကပ်ထင်ႏချာ ဥက္ကဋ္ဌဗွေႏဆရာႏတောႏ ဗွေႏဗိုန်သီႏသဲင်ႏလိတ်တစောင်ႏ၊ လိတ်ကျောႏညာႏ ပအိုႏတစွိုးခွိုꩻလိုမ်းတာႏတစောင်ႏသွူ။ နေးတောမ်ႏမွူးနီꩻစွယ်ꩻ (၁၂-၅-၂၀၁၃)တဲင် ခမ်းဒေါမ်သား ကတဲမ်းထင်ႏချာ လိတ်နီစောင်ႏနဝ်ꩻ ကေားထူႏတာႏဝွန်ႏ သွုပ်ချာဖေႏ တအဲန်ထဝ်းတဲင် အဝ်ႏယေန်ဒျာႏ တွိုႏဟန်ႏနီꩻသွူ။ ယိုနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ လေက်ပအိုႏအခေႏအနေႏသွူ၊ ခမ်းဒေါမ်သားလိတ် အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနီစောင်ႏနဝ်ꩻ ဟမ်းပေါင်းဆွာꩻတဲင် နီသွောန်းသီး "မွူးလာရောင်ႏ လိတ်စောင်ႏ"အမုဲင်(၄)ကိုယိုနဝ်ꩻ တွဲႏနျꩻသော့ꩻပါနွောင်ꩻတဝ်းသွူ။[၁][၂]