သက်မီႏမဲဉ်ထို

အဝ်ႏ ဝီခီပီးဒီးယား ကို
(အဝ်ႏ သက်မီႏမဲဥ်ထို ယီးနယ်ချာခါꩻဒျာႏသွူ)

"သက်မီႏမဲဉ်ထို စိုးမီႏမဲဉ်ဆွာꩻနဝ်ꩻ" လိုꩻသီးကသီကမားဗာႏထာꩻနဝ်ꩻ ခိန်ႏခါႏကာႏလ လိုꩻသီးသဘာဝ အသက်တန်ꩻလို့တွော့ꩻ သီမားနဝ်ꩻ ဆေ့ꩻလွုမ်ꩻ၊ ရောႏဂါႏဝွေႏဒနာႏ တစွိုးစွိုးတမျိုꩻမျိုꩻ နိတ်စက်တွော့ꩻ သီမားနဝ်ꩻ ကဲဉ်းအာအာသွူ။ ရောႏဂါႏဝွေႏဒနာႏ ကထွာလွဉ်ဗာႏနဝ်ꩻ အဘိဓမ္မာႏနယ်ꩻအလꩻ ကံႏ၊ သꩻ၊ ဥတု၊ အာဟာရ အကျောင်ꩻတရာꩻအဝ်ႏယို (၄)ပါꩻသွူ။

အကျောင်ꩻတရာꩻ (၄)ပါꩻ ကမာꩻထွာဒါႏ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏယို မီႏတဲမ်းလုဲင်းခြုဲင်းဆွာꩻဗာႏထဲင်းနဝ်ꩻ- ကံႏ။ ကံႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ပါဠိငဝ်းကုဲင်ဒျာႏ၊ ပါဠိငဝ်းစဲစ်စဲစ်နဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻ"ကမ္မ"သွူ။ ကမ္မကရိုꩻဒါႏ ပါဠိငဝ်းယို သဒ္ဒါႏနယ်ꩻအလꩻ မီႏချာႏထန်ႏဗာႏ ပအိုႏဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻထာꩻမာꩻသွူ။ ကံႏ(ထာꩻမာꩻ)ကရိုꩻယိုနဝ်ꩻ အတိတ်ကံႏ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏကံႏ အဝ်ႏဖျင်(၂)မျိုꩻသွူ။ ဘဝယိုခါ တမွေးတဝ်း ဘဝရီးခါ ကမာꩻသေꩻခါꩻဗာႏဒါႏ ကံႏ(ထာꩻမာꩻ)နဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻအတိတ်ကံႏ၊ ဘဝကရီးခါတမွေးတဝ်း ဘဝယိုခါ ကမာꩻဗာႏဒါႏကံႏ(ထာꩻမာꩻ)နဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻပစ္စုပ္ပန်ႏကံႏသွူ။ အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏ ကံႏ(၂)မျိုꩻအကို ကမာꩻထွာဒါႏ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏနဝ်ꩻ အတိတ်ကံႏကဲဉ်းအာအာ၊ ပစ္စုပ္ပန်ႏကံႏနဝ်ꩻ ကဲဉ်းဆေ့ꩻဆေ့ꩻလွုမ်ꩻသွူ။ ဘဝရီးခါ ကမာꩻဗာႏဖိုဒါႏ အကုသိုလ်ႏကံႏ အကျိုꩻဖေႏခိန်ႏတဲင်တွော့ꩻ (တနယ်ꩻ) ဘဝကရီးခါ ကမာꩻဗာႏဖိုဒါႏ ကုသိုလ်ႏကံႏ အကျိုꩻဖေႏခိန်ႏလို့တဲင်တွော့ꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏထွာ ကသီဗာႏထာꩻနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏ ကံႏမာꩻထွာတွော့ꩻ သီသွူ။

  • သꩻ- လိုꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ အကျောင်ꩻမာꩻထွာ တွမ်ႏစီꩻပွါꩻရေꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ၊ လိုꩻမုရေꩻ-စတဲင် အရေꩻတမျိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ သꩻတရေင် သꩻနန်းခီခိုးလျားဗာႏထာꩻတဲင် အံႏအွီႏတဝ်း၊ ဗေင်ႏအွီႏတဝ်း၊ ကွဲးညညနဝ်ꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ ထွာလွဉ်တစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻတွော့ꩻ ကသီဗာႏထာꩻနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏသꩻမာꩻထွာတွော့ꩻ သီသွူ။
  • ဥတု။ ။ ဥတုကရိုꩻနဝ်ꩻ အခွꩻ (သီတဥတု)၊ အလျား (ဥဏှဥတု) အဝ်ႏ(၂)မျိုꩻသွူ။

လိုꩻသီးခန္ဓာႏနမ်းယိုနဝ်ꩻ ကလိုႏအဝ်ႏဒါႏအခွꩻ၊ အလျားဥတု ယို(၂)မျိုꩻ မီႏညီႏမီႏမျမꩻ ခြွိုင်ႏသန်ꩻဟဝ်သွူ။ အခွꩻ (သီတဥတု) မီႏအာလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ထွာဒါႏဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ၊ အလျား( ဥတုဥဏှဥတု)မီႏအာလွဉ်ꩻငါႏလဲ့ ထွာဒါႏဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏသွူ။ နမ်းကိုဥတု ကတညီႏတဝ်း ကအာပဉ်မျိုꩻ ကလွဉ်ꩻချိုꩻပဉ်စားဒါႏထာꩻယိုနဝ်ꩻ ကွပ်ပွိုးစွဉ်ႏ နီကအံႏကအွꩻဒါႏ အာဟာရယို မာꩻထွာလဲ့ အဝ်ႏ၊ ရာႏသီႏဥတု (သဘာဝဥတု) အထန်ႏမာꩻထွာလဲ့အဝ်ႏ အဝ်ႏဖျင်(၂)မျိုꩻသွူ။ ယိုနီမျိုꩻအကို အမျိုꩻမုဲင်ꩻမာထွာတယဝ်း ရိုꩻဗာႏဥတုမာꩻထွာလွဉ်းလွဉ်းသွူ။ အဝ်ႏခွꩻသွူ လွေꩻလူးထီမာႏတွော့ꩻ ထွာမာꩻဆာသီအီနဝ်ꩻလဲ့ ရိုꩻဗာႏ ဥတုမာꩻထွာ သီနေနေသွူ။ အဝ်ႏလျားလျားအဝ်ႏရွိုးရွိုး လွေꩻလူးထီမာႏတွော့ꩻ ထွာထာꩻဆာသီအီနဝ်ꩻလဲ့ ရိုꩻဗာႏဥတုမာꩻထွာ သီနေနေသွူ။ ဒွေါင်ႏဒွေါင်ႏနဝ်ꩻ အခွꩻအလျား ဥတုမာꩻထွာတွော့ꩻ ထွာဝွေႏဒျာႏနာႏရောႏဂါႏ ကသီနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏ ဥတုမာꩻထွာ သီသွူ။

  • အာဟာႏရ။ ။ နီကအံႏကအွꩻဒါႏ ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻအာဟာႏရလွဉ်းလွဉ်းသွူ။ ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻ တစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻယို တဲ့ꩻတဝ်းနီသွီႏ၊ တဲ့ꩻတဝ်းနီတလီꩻတွော့ꩻ နီမီႏအံႏ နီမီႏအွꩻနဝ်ꩻ ထွာဒါႏဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ သီအီလွဉ်ꩻဒါႏသွူ။ အဝ်ႏတဲ့ꩻဒျာႏ နီသွီတလီꩻလဲ့ မီႏအံႏအာလွဉ်ꩻငါႏ မီႏအံႏခွိုꩻလွဉ်ꩻငါႏနဝ်ꩻ ဓာတ်မေႏ (ပါစကတေဇော)ခြွုတ်နွောင်ꩻတဝ်းတဲင် ထွာဒါႏဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏနေနေသွူ။

ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻ ယဟန်ႏယို မီႏအံႏအွꩻအာလွဉ်ꩻငါႏနဝ်ꩻ မာꩻကုဲင်မာꩻချို့ꩻယွင်ꩻဒါႏ နီလိုꩻသီး နမ်းကိုအခြွိုင်းတမျိုꩻမျိုꩻတဲင် ထွာအီ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏနေနေသွူ။ ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻ ယဟန်ႏနဝ်ꩻ တဲ့ꩻတဝ်းတဝင်ꩻတဲင် နီမီႏလွေꩻအံႏရောꩻ၊ အံႏလွိုလွဝင်ꩻနဝ်ꩻလဲ့ ထွာအီဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏနေနေသွူ။ ဒွေါင်ႏဒွေါင်ႏနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တွမ်ႏ ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻတွော့ꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဒါႏထွာ ကအသီအီနဝ်ꩻ ရိုꩻဗာႏ အာဟာႏရမာꩻထွာတွော့ꩻ သီသွူ။

ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ ကထွာအီအကျောင်ꩻတရာꩻ (၄)ပါꩻ ကံႏ၊ သꩻ၊ ဥတု၊ အာဟာရယိုအကို ကွပ်အာဟာရတွော့ꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ ထွာအီနဝ်ꩻ အာလွိုဝင်ꩻသွူ။ ကွပ်အာဟာႏရနဝ်ꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏ ထွာအီအာလွိုဝင်ꩻနဝ်ꩻမꩻ ထာꩻအံႏထာꩻအွꩻယို အဝ်ႏလိုႏသေနာႏ အရသာႏ၊ အဝ်ႏလိုႏသေနာႏ အကျိုꩻဟောꩻသွူ။

  • (က) မီႏအဝ်ႏသေအတဲ့ꩻတဝ်းနီနဝ်ꩻ တွမ်ႏအံႏမွော့။
  • (ခ) တဲ့ꩻစွဉ်ႏလဲ့ အံႏအာလွဉ်ꩻငါႏမွော့၊ အံႏခွိုꩻလွဉ်ꩻငါႏမွော့။
  • (ဂ) တတဲ့ꩻတဝ်းတဝင်ꩻ အာဟာႏရမျိုꩻယို တွမ်ႏအံႏအွꩻညီꩻမွော့တဝင်ꩻ။

လိုꩻသီးယိုနဝ်ꩻ အုံနောင်အာဟာႏရတဲင် အံႏတဝ်းအာဟာႏရ တလꩻတဝ်းလဲ့ မီႏအံႏဒါႏဒါႏ၊ မီႏသေအခန်ꩻတွိုင်ꩻမꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏကင်ꩻ သက်ထိုစိုးဆွာꩻသွူ။[၁]

အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]

  1. ခွန်ကုဝေ-မုဲင်းကောင်၊ ခမ်းသားငဝ်း အမုဲင်--၃၊ အစဲဉ်ႏ-၁၆