သုန္ဒရီယားတရေႏဘုရာꩻ
"သုန္ဒရီသုတ် (သုန္ဒရီပရိဗိုဇ်မူႏ ယားတရေႏဘုရာꩻ)"
အွိုးခꩻတလဲင်ႏ နီဗွေႏဘုရာꩻအဝ်ႏအုံ သာဝတ္ထိခမ်း၊ ကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏကိုအတွင်ꩻ တိတ္ထိတက္ကတွဉ်ꩻသီးဖုံႏ အုံကွံဗဉ်ႏဗꩻတေ့ꩻ ကွီလို့ဝင်ꩻ အကျံႏဉာဏ်ႏနုဲင်းယို- "ယို ပါꩻစားနဝ်ꩻဖုံႏ- တွိုႏဂေါတမတွမ်ႏ အတပဲ့ꩻသံဃာႏသူꩻနဝ်ꩻ ပါꩻကေႏညိုႏအာ၊ ပါꩻလူႏသားအာ၊ အဝ်ႏနေးစွဉ်ႏအလွိုအလာ၊ တွိုႏနီယိုခါနဝ်ꩻ ပါꩻကေႏညိုႏသား ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ ပါꩻလူႏသား ကွဲဆေ့ꩻဆေ့ꩻ၊ လꩻတဝ်းဒွုမ်လာဘ်၊ အံႏအွꩻပျတ်ထိုꩻလဲဉ်း၊ အီႏမာꩻဗာႏနုဲင်းမုဲင်ꩻယို" တိတ္ထိတက္ကတွဉ်ꩻတဖြာꩻရိုꩻ- "အမ္ဘော ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ မာတုဂါမသုခေ အသတ္တသတ္တာ နာမ နတ္ထိ-ပါꩻစားနဝ်ꩻဖုံႏဟွေး လောကကိုယို လိုꩻခိုဖုံႏနဝ်ꩻ 'ကျွိုက်တဝ်းလိုꩻမူႏ အရသာႏနဝ်ꩻ အဲဉ်ထဝ်း'၊ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပေါႏဒေါင်တွမ်ႏလိုꩻမူႏနဝ်ꩻ 'ဘုရာꩻခန်းတဲ့ယဝ်း တရာꩻလꩻတဝ်း၊ သံဃာႏခန်းတဲ့ယဝ်း တဃာႏလꩻတဝ်း' သီႏလကုဲင်ဗာႏဗာႏ၊ ပေါႏအသီႏလကုဲင်တဲ့ ဝင်ꩻကေႏညိုႏတဝ်း၊ ပေါႏကေႏညိုႏတဝ်း ဝွေꩻသီးတဲ့ ကေႏညိုႏတောနီယိုသနယ်ဟွေး- မွေးတောဝ်းနဲ့" "မွေး- မွေးမွော့နဝ်ꩻ၊ လွိုက်ဗာႏ ပါꩻမုဲင်ꩻမူႏယို၊ ယူႏလွဟုဲင်း" ဝွေꩻသီးတပဲ့ꩻမူႏကို 'သုန္ဒရီ'ကရိုꩻနဝ်ꩻ ယောင်ꩻရေꩻမွေးစွဉ်ႏထာꩻတဲင် ဝွေꩻသီးလွိုက် နင်ꩻမူႏသုန္ဒရီနောဝ်ꩻသွူ။ "ယိုတကာႏမမူႏပေႏ- ယိုခါ နီအံႏမလို့လဲဉ်းထာꩻ၊ နာꩻမဉ်ႏယားလꩻ ဂေါတမတွမ်ႏ အတပဲ့ꩻသံဃာႏသူꩻမꩻ၊ ဝင်ꩻကေႏညိုႏတဝ်း ဝွေꩻသီး၊ ဝင်ꩻကေႏညိုႏတောနီ၊ ဝင်ꩻအီႏလူႏတောနီ၊ နီဂိုဏ်ꩻအတွက်တာႏ နာꩻယားတရေႏ ဘုရာꩻတွမ်ႏသံဃာႏ ဗွုန်ႏနေဟောင်း" "ခွေသွဉ်းယွုမ်းယွုံႏကေႏ နီဗွေႏသီးဟ၊ စွဉ်ꩻဗာႏခန်းသက်တဲ့ယောဝ်း ယားတရေႏဗွုန်ႏဒျာႏ ဗွေႏဩ" အာႏမခံႏလောဝ်းချာစွဉ်ႏဒျာႏ အဆရာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ပေါႏမွူးဟာဟာနဝ်ꩻ ထင်ႏကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏ၊ ပေါႏမွူးရောဝ်ꩻခိုႏနဝ်ꩻသဲင်ꩻ၊ "နာꩻအဝ်ႏမုဲင်ꩻကိုသဲင်ꩻ"၊ "အဝ်ႏဘုရာꩻထျꩻသဲင်ꩻ-မဟာခွေဗေင်ႏဒျာႏသူꩻကို" ဒေါ့ꩻနုဲင်းနဝ်ꩻ ထာꩻယူႏမာႏဘုရာꩻ၊ သံႏသယထွာသံဃာႏနဝ်ꩻ ကွဲအာအာလွဉ်စွဉ်ႏဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏတရောဝ်ꩻစောဝ်းစောဝ်းနောဝ်ꩻ- "တကာႏခွန်တောႏခွန်တန်- နီတပဲ့ꩻမူႏ သုန္ဒရီနဝ်ꩻ ဖျော်သဲင်ꩻတဝ်းဟ အလွိုးပါꩻမာꩻသီထိုꩻလဲဉ်း" "နီဗွေႏသီးထင်း ပါꩻမုဲင်ꩻမာꩻသီ" "နီထင်း ဂေါတမတပဲ့ꩻဖုံႏမာꩻသီ" "ပေါႏနဝ်ꩻတဲ့ နီဗွေႏသီး လွေꩻထိုမ်ႏထွားစံꩻ ကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏထျꩻသူꩻဟုဲင်း" "မွေးသွူ တကာႏ- နီလွေꩻထိုမ်ႏစွဉ်ႏ ယိုခါခါ" ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် နက်ထင်ႏစွဉ်ႏ ကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏသူꩻသွူ။ တိတ္ထိတက္ကတွဉ်ꩻဖုံႏ ရောင်စောဝ်းစဲ့ꩻစွဉ်ႏထာꩻ- "ယိုဟာ မော့ꩻလဲဉ်း၊ မော့ꩻလဲဉ်း၊ သုန္ဒရီသီပြာႏထာꩻ၊ ထာꩻအီႏခြာကို"၊ "နီကထင်းနဝ်ꩻ မွေးလဲဉ်း"၊ သုန္ဒရီနမ်းသီနဝ်ꩻ ဝွေꩻသီးစွဲထန်ႏ အွဉ်ႏဒင်ႏကူႏယလောင်း၊ ထမ်ႏသဲင်ꩻအွိုးဟော်၊ သဲင်ꩻအွဉ်ႏနယ် ပသေနဒီ ခွန်ကောသလနောဝ်ꩻသွူ။ "ရာဇာပိ အနုပပရိက္ခိတွာ-ခွန်တဲ့ တရီချာငါဒွုမ်"တဲင် "ပေါႏနဝ်ꩻတဲ့ နီဗွေႏသီး ထမ်ႏလွေꩻဝေင်ꩻကိုသူꩻဟုဲင်း"၊ တိတ္ထိတက္ကတွဉ်ꩻဖုံႏရိုꩻ- "သီကကိုꩻကွယ်ႏဒါႏ ဘုရာꩻတွမ်ႏသံဃာႏနဝ်ꩻ အမာꩻသီဒါႏလိုꩻ၊ အမာꩻသီထိုꩻနီတပဲ့ꩻမူႏ ယောင်ꩻရေꩻသုန္ဒရီယိုဟွေး၊ ပဲ့စ်မာႏသွူတကာႏတဝ်း မာꩻသီထိုꩻသုန္ဒရီ၊ ထွားယိုလုဲင်း၊ ထွားယိုဟုဲင်း" လယ်ႏဆောႏထာꩻ တထွောင်းထွူတထွောင်း တဖူꩻတလီးထွူတလီး နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ "သာႏကီႏဝင်ႏမျိုꩻ ဘုရာꩻခွိုꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ထာꩻဝင်ꩻသꩻအဲဉ်ထဝ်း၊ ပဲစ်မာႏသုန္ဒရီ၊ သီႏလအဲဉ်ထဝ်း၊ ယွုတ်ညမ်းမွေးစွဉ်ႏထာꩻဖုံႏ၊ ကယ်ꩻစွဉ်ႏဒေါဝ်သားဖုံႏ၊ ကယ်ꩻစွဉ်ႏလိုꩻမွိုက်ဖုံႏ၊ မွိုက်မွေးစွဉ်ႏထာꩻဖုံႏ။ တွိုႏတကာႏခွန်နင်ꩻငါနဝ်ꩻ အုံပီပဲ့ထာꩻ၊ နုဲင်းစွဉ်ႏအကျင်ꩻမျတ်ဖုံႏ၊ နုဲင်းစွဉ်ႏသီႏလ အဝ်ႏပွုံႏဖုံႏ၊ ပဲစ်မာႏ-သုန္ဒရီ-တဲ့၊ ပဲ့စ်မာႏနေးလွုမ်ꩻတကာႏတဝ်း လဲင်ꩻတွိုႏစွဉ်ႏ မာꩻသီထိုꩻဝင်ꩻနဝ်ꩻ ထာꩻသညင်ꩻ အဲဉ်ထဝ်းဟောင်း၊ အမွိုးအဝေး အဖူးမူႏဖုံႏနဝ်ꩻ ဝင်ꩻမဉ်ႏစောကာꩻ ဝင်ꩻမဉ်ႏမာꩻသီ နုဲင်းနဝ်ꩻနဝ်ꩻ၊ ကျွိုက်ဒျာႏဟောင်း" ခွေသွမ်ꩻနာꩻသဲ့ꩻ ငေါဝ်းကဲ့ꩻရဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ တပ်နာႏနေးဒွုမ် လွေꩻမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻကိုတဲ့ ဟွုန်စွဉ်ႏဒျာႏ။ ရဟန်ꩻသီးဖုံႏ ဝင်ꩻသꩻမွေးစွဉ်ႏဝင်ꩻ၊ အွဉ်ႏလွိုးသူႏသေသူႏသာတဝ်း လွေꩻလောဝ်းဗွေႏဘုရာꩻနုဲင်းယို- "ဘုရာꩻမျတ်ဗွေႏဩ- ဝင်ꩻခွန်းရောင်လဲဉ်း နီသွဉ်းသီး၊ ရိုꩻနီသွဉ်းသီး ပဲစ်မာႏသုန္ဒရီ၊ ရိုꩻနီသွဉ်းသီး မာꩻသီပရိဗိုဇ်မူႏ၊ ယူႏနီသွဉ်းသီး သီႏလအဲဉ်ထောဝ်း တွမ်ႏငေါဝ်းခွန်းအကျမ်ꩻစား၊ တွမ်ႏငေါဝ်းခွန်း အဝွေႏစား ခွန်းလျားမွေးစွဉ်ႏ နီသွဉ်းသီး ဗွေႏဩ" "တပဲ့ꩻရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- - ဒေါ့ꩻထာꩻတမွေးတမဲဉ်ႏတဝ်းသားနဝ်ꩻ ထဲ့ဗာႏငါးရုဲင်ꩻ၊ - မာꩻသွူအကုသိုလ်ႏ နီမာꩻဗာႏတဝ်း၊ ကဒေါ့ꩻငေါဝ်းနဝ်ꩻသားတဲ့ ထဲ့ဗာႏငါးရုဲင်ꩻ၊ ဒေါ့ꩻထဲင်းမွုန်းထမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻ ဒေါ့ꩻနဝ်ꩻနီငွါငွါဟုဲင်း" ဗွေႏဘုရာꩻရိုꩻ နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ကမာꩻသီသုန္ဒရီ ဒေါဝ်သားဖုံႏနဝ်ꩻ လꩻအာဆုꩻတဲင် အွꩻဒေါဝ်၊ ထွိုင်ႏမွန်ꩻဒေါဝ်တွော့ꩻ ရွို့ꩻလို့ဝင်ꩻ၊ ဖောႏလို့ဝင်ꩻအပဲစ်၊ ခွန်လိုꩻဆွမ်ꩻ၊ ခွန်ရီ "ပါꩻမုဲင်ꩻထွဉ်ႏမာꩻသီ"၊ "တက္ကတွဉ်ꩻသီး ထွဉ်ႏမာꩻသီ"ဒျာႏအကျောင်ꩻ၊ လိုꩻပေါင်ꩻကထွိုင်ႏသေစဲင်းနဝ်ꩻခါ ငေါဝ်းသွမ်ꩻသဲ့ꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ယေန်ချာထိုꩻယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လင်္ကာႏ- ၁။ ချာငါမယူႏ၊ ဆယ်ꩻကပ်ထူႏ၊ နင်ꩻမူႏ သုန္ဒရီ ။ ၂။ ဆယ်ꩻကပ်ဆရာႏ၊ ကွပ်ပွိုးမာႏ၊ ခံႏဗာႏ ဝင်ꩻမာꩻသီ ။ ၃။ ဆယ်ꩻကပ်ဆရာႏ၊ ယူႏဒါႏဒါႏ၊ ငမ်းငါႏ ဗွန်နဝ်ꩻအီ ။ (သုတ္တန်ႏပိဋကတ်၊ ဥဒါနပါဠိ၊ အဋ္ဌကထာ၊ သုန္ဒရီသုတ်)[၁][၂]