သဲလ်မွူးနမ်း
| သဲလ်မွူးနမ်း (သတဲမ်သဲလ်) | |
|---|---|
 Transmission electron micrograph of a mesenchymal stem cell displaying typical ultrastructural characteristics | |
| အစဲင်းစဲ့ | |
| Identifiers | |
| လဲတ်တိဉ် | Cellula praecursoria |
| TH | H1.00.01.0.00028, H2.00.01.0.00001 |
| FMA | 63368 |
| Anatomical terminology | |
သဲလ်မွူးနမ်း ကရိုꩻဒါႏ သတဲမ်းသဲလ် (အိန်းကလေတ်: Stem cell) (မန်း: ပင်မဆဲလ်) ယို ထီႏမော့ꩻနွောင်ꩻ သဲလ်အာဖုံႏကအောဝ်ႏဒါႏ သက်အောဝ်ႏသား(သက်ရှိ) ဖုံႏထျꩻနောဝ်ꩻသွူ။ သဲလ်မွူးနမ်း ထူꩻချာꩻချက်နောဝ်ꩻ သဲလ်ကပꩻထန်ႏ(mitosis) ထွာစဲဉ်ႏမိဉ်ႏထွူ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻနွောင်ꩻဖေႏ အင်္ဂါႏအလင်ဖုံႏကလိုႏဒါႏ သဲလ်အမျိုꩻမျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ခရေတ်နေင်ႏ ၁၉၆၀ နေင်ႏဗွေလွိုကာႏလခိန်ႏတွင်ꩻ ကနေဒါခမ်း တိုရွန်တိုတက္ကသိုလ်ႏ ပညာႏသျင်ႏ အဲနက်စ်မက်ကူးလော့ချ် (Ernest McCulloch) တောမ်ႏ ဂျိမ်းစ် ထီးလ် (James Till) သီး ထိုမ်ႏမော့ꩻထွူမꩻ ဆုဲင်ꩻနောဝ်ꩻ သဲလ်မွူးနမ်း ထောင်ထွားလေ့လာချက်ဖုံႏ တိုꩻပွာꩻအာလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ။[၁][၂]
သတ္တဝါႏကအွဉ်ႏနဲဉ်းနေးစားဖုံႏ သဲလ်မွူးနမ်းဖုံႏယို အဓိကခွဲꩻချာꩻနွောင်ꩻ ၂ မျိုꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းမုဲင်ꩻနဲတဲင် သန်ႏထေႏသဲလ်မွူးနမ်း တောမ်ႏ အရွယ်ႏတွိုႏသဲလ်မွူးနမ်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏတန်ဗန်ဖြိုကဒွိုန်း သန်ႏထေႏသားဖုံႏထျꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ သဲလ်မွူးနမ်းယို အင်္ဂါႏအလင်တစားစီႏဖုံႏကလိုႏဒါႏ သဲလ်ဖုံႏအနေႏ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏထိုꩻနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ အရွယ်ႏကတွိုႏလဲဉ်းသားထျꩻ ကအောဝ်ႏဒါႏ သဲလ်မွူးနမ်းဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ ကကုဲင်ထိုꩻဒါႏသဲလ်အလင်ခင်ႏလမ်းဖုံႏအတာႏ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏထွာသော့ꩻတွော့ꩻ ဖျင်ဆင်ဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။
ခေတ်လဲင်ႏခါနောဝ်ꩻတဲ သဲလ်မွူးနမ်းဖုံႏယို လွူးနွောင်ꩻလဲဉ်း ဓါတ်ခွဲꩻခန်ꩻကိုတဲင် အယာႏ မိဉ်ႏမွေးတောဝ်း အဖြွီꩻ စတဲင် ကလိုႏဒါႏ တေတ်သျှူး(tissue အသားမျှင်, အယာႏလီး)အတာႏ ကလိုႏရာꩻ ကဗွိုန်ဒါႏသဲလ်ဖုံႏအနေႏ ပြောင်ꩻလုဲင်ႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻတဲင် မိဉ်ႏတွိုႏဆုဲင်ꩻခါသူꩻနောဝ်ꩻ ကနုဲင်းဒါႏ အယ်လ်ဇိုင်းမားရောႏဂါႏ ( Alzheimer's disease - ရောႏဂါႏယိုနောဝ်ꩻ ကွဲယား ယားကုဲင်လွဉ် မတ်တောင်ꩻဉာဏ်ႏ တောမ်ႏ သꩻဆဲင်ႏရာထာꩻမာꩻဖုံႏ) စတဲင်ရောႏဂါႏဖုံႏယို သုံꩻတောမ်ႏသဲလ်မွူးနမ်းအနယ်ꩻပညာႏတဲင် အီႏလိုမ်ꩻလာꩻကုꩻယာဖေႏအီနွောင်ꩻ ကရိုꩻယို ပညာႏသျင်ႏသီး အောဝ်ႏယွုမ်းအံႏခါꩻနောဝ်ꩻသွူ။[၃]
အာႏကွိုꩻ[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
- ↑ Becker AJ, McCulloch EA, Till JE (1963). "Cytological demonstration of the clonal nature of spleen colonies derived from transplanted mouse marrow cells". Nature 197: 452–4. doi:. PMID 13970094.
- ↑ Siminovitch L, McCulloch EA, Till JE (1963). "The distribution of colony-forming cells among spleen colonies". Journal of Cellular and Comparative Physiology 62: 327–36. doi:. PMID 14086156.
- ↑ Tuch BE (2006). "Stem cells—a clinical update". Australian Family Physician 35 (9): 719–21. PMID 16969445.