ဟော်ꩻလိတ်အကျိုꩻ
"ဟော်ꩻလိတ်အကျိုꩻတရာꩻ ငမ်းတဝ်းထာꩻ၊ ထာꩻသေအာလုဲင်း ခုမ်မာꩻရုဲင်း" လာယိုတဗာႏ ပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ နန်းတုတ်ကျေးရွာအုပ်စု၊ နမ့်ဖါမူဒုံကို ကထွာလွေꩻဒါႏ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏယဲꩻတပ်စွိုꩻသီး ဖြားဒုံသိး လွဉ်ကွီစဲစ်ဆေꩻထွားလမ်းကိုတဲင် လမ်းဗွေႏတဖြာꩻအနေႏ ထွားသောက်လွေꩻရီး ယဲꩻတောမ်ႏဖြားဒုံသီး အနမ်းလောင်းနဝ်ꩻ ခမ်းသားတဖြာꩻ မာꩻဗာႏတာႏဝွန်ႏဒျာႏရင်ꩻသွူ၊ ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏလိတ်အုပ်ကိုလဲ့ အဝ်ႏတဲမ်းထေထန်ႏခါꩻနယ် စဲင်းစဲင်းစဲ့စဲ့နဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻမꩻ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ အထွာအကုဲင်ယိုတဗာႏနဝ်ꩻ ကထွာပအိုဝ်ႏခမ်းသားသီး အလင်လင်ဒျာႏဖုံႏ၊ ဒေႏသလင်ဖုံႏအတာႏ ထွာအီငါႏ ထွားသွဉ်ထူႏအီသွဉ်ခဏ်ꩻ၊ ထွားထူႏအီပညာႏနဝ်ꩻသွူ။ နုဲင်းကလဲဉ်းခိုႏချာ အဝ်ႏဟွုန်ဗာႏအာ၊ အဝ်ႏဟွုန်ဗာႏခွိုꩻခွိုꩻ တောမ်ႏပဲစ်မုတစွိုးစွိုးတဲင် အခိန်ႏတရွေꩻတဝ်း ယဲꩻတပ်စွိုꩻသီးဖုံႏနဝ်ꩻ လွဉ်နွို့သောက်ထွားစွော့ꩻစွော့ꩻဒါႏ ပအိုဝ်ႏဒုံ ပအိုဝ်ႏရပ် ပအိုဝ်ႏလမ်းကိုဖုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ ကဲဉ်းအာပအိုဝ်ႏခမ်းသားနဝ်ꩻ သေနာႏတဝ်းဥပဒေႏ အာႏပေႏချက်ယိုအဝ်ႏတဲင် ယဲꩻဖုံႏနဝ်ꩻ ထူႏတောမ်ႏသေနာႏတဝ်း ဥပဒေႏအာႏပေႏချက်ယိုတွော့ꩻ လွဉ်ယမ်းအီ ပအိုဝ်ႏဒုံ၊ လွဉ်ဆောမ်ꩻအီ ပအိုဝ်ႏခမ်းသားနဝ်ꩻသွူ၊ ပအိုဝ်ႏခမ်းသားသီး ကဲဉ်းအာအာတဲ့ ထွာထိုꩻလို့ဗာႏစွဉ်ႏ အပဲစ်သား၊ လဲဉ်းသော့ꩻဗာႏထောင်ႏကိုသားဖုံႏတဲ့ တဆေ့ꩻတဝ်းဒုမ်နဝ်ꩻသွူ။ နေင်ႏကလဲဉ်းကိုဖုံႏ နုဲင်းဒါႏပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ ထီယွန်ꩻဒုံကိုနဝ်ꩻလဲ့ မွူးရဝ်ꩻခိုႏစဝ်း ငတ်ꩻနားရီႏခိန်ႏယို ယဲꩻတပ်စွိုꩻလွဉ်နွို့စဲစ်ဆေꩻလွေꩻတဲ့နဝ်ꩻ၊ သီႏသဲင်ႏဝေင်ꩻနယ်ႏ ပဆျာႏကြိုႏဒုံကို ယဲꩻတပ်စွိုꩻဖုံႏ ကလွဉ်နွို့စဲစ်ဆေꩻဒါႏဖုံႏတဲ့နဝ်ꩻ၊ တောင်ႏကီꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ အွိုင်ႏဖက်ꩻကိုမ်ႏ၊ ဒုံဖက်ꩻကိုမ်ႏကို ယဲꩻတပ်စွိုꩻဖုံႏ ကလွဉ်စဲစ်ဆေꩻဒါႏတဲ့နဝ်ꩻ တောမ်ႏယင်းနယ်ႏအလင်လင်ဖုံႏတဲ့ အဝ်ႏနေနေ ယဲꩻလွဉ်ထွားစဲစ်ဆေꩻလွေꩻထွူ ခံႏဆောမ်ႏလွေꩻဗာႏကဲဉ်းအာအာနဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကရီးခါနဝ်ꩻ ထောင်ထွားခရာႏ၊ ဟော်ꩻထွားခရာႏ လိတ်စောင်ႏလိတ်သေသင်ꩻ မီဒီယာအမျိုꩻမျိုꩻဖုံႏယို တအဲဉ်ထဝ်းတဲင် သေထွꩻဗာႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ၊ ကွဲတွော့ꩻ ခေတ်ယိုခါနဝ်ꩻ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ပညာႏအမျိုꩻမုဲင်ꩻ၊ အစွိုးမုဲင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ထောင်ထွားခရာႏ၊ ဟော်ꩻထွားခရာႏ လိတ်သေသင်ꩻတောမ်ႏ မီဒီယာဖုံႏယို အဝ်ႏစုမ်ႏလဲဉ်းနဝ်ꩻမꩻ အဝ်ႏလိုႏဟော်ꩻထွားကုဲင်းကုဲင်းငါႏဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ။ လာယို ပင်လောင်ꩻဝေင်ꩻနယ်ႏ၊ နန်းတုတ်ကျေးရွာအုပ်စု၊ နမ့်ဖါမူဒုံကို ကောပ်လꩻခါꩻသတင်ꩻတဲင် ယဲꩻတပ်စွိုꩻနဝ်ꩻ ကွီထူႏလွေꩻနေးတရာꩻရုမ်ꩻ ဆောမ်ꩻခွင်ꩻ(ဖမ်းဝရမ်း)ထွူ ဇူလိုင်လာ ၁၆-နီꩻ မွူးဟာခိုႏ ၁၀-နားရီႏခိန်ႏနဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻပါတောမ်ႏနမ့်ဖါမူဖြားဒုံတဲင် နွို့စဲစ်ဆေꩻလွေꩻ နမ့်ဖါမူဒုံကို လမ်းတလမ်း နင်ႏမတူးမာသီးလမ်းနဝ်ꩻသွူ။ နင်ႏမတူးမာနဝ်ꩻ လိုꩻမူႏဟော်ꩻလိတ်သားတဖြာꩻနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻမတဲင် ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏအခရာႏဖုံႏယို အဝ်ႏဟော်ꩻလွူꩻဗာႏဖို လိတ်သေသင်ꩻကိုဖုံႏ၊ လိတ်စောင်ႏကိုဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ ကောပ်စွဉ်ႏဟော်ꩻလွူꩻလိတ်စောင်ႏ၊ ထွားကုဲင်လိတ်သေသင်ꩻတွော့ꩻ လိတ်စောင်ႏကို ကဖေႏဒါႏထာꩻသေ၊ လိတ်သေသင်ꩻယိုကဖေႏဒါႏ ဥပဒေႏအချက်အလျက်ဖုံႏယိုတဲင် ထာꩻငမ်းဝင်ꩻ သꩻငမ်းဝင်ꩻ အဝ်ႏတဝ်းအီထွူ အမဲန်ႏအမဲန်ႏတွိုင်ꩻ မာꩻလွေꩻဗွုန်ႏနဝ်ꩻသွူ၊ ယဲꩻတပ်စွိုꩻတောမ်ႏဖြားဒုံသီး လွဉ်ကွီစဲစ်ဆေꩻလမ်းတဲင် ဝွေꩻမူႏထွားကွီစဲစ်ဆေꩻလွေꩻရီး ယဲꩻတောမ်ႏဖြားဒုံသီး အနမ်းလောင်းနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏယိုတဲင် ခမ်းသားသီးတဲ့ သေထွိုက်သေသင်ꩻငါႏတဲင် အဝ်ႏလိုႏဟော်ꩻလွူꩻငါႏဝင်ꩻနဝ်ꩻသွူ၊ နဝ်ꩻမꩻ ယဲꩻတပ်စွိုꩻသီး မိဉ်းဖျော်လွဉ် စဲစ်ဆေꩻလမ်းကို ဒုံကိုခိန်ႏနဝ်ꩻ အနယ်ꩻမဲန်ႏမဲန်ႏ တရာꩻမဲန်ႏမဲန်ႏ ငမ်းတဝ်း အီႏကျုံႏတလူႏလွေꩻဗွုန်ႏနဝ်ꩻသွူ။ မိဉ်းသေနာႏထွာသွူ ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏနဝ်ꩻ ယဲꩻသီးသူꩻကရိုꩻလဲ့ ခမ်းသားသီးအလောင်းယို မိဉ်မာꩻတွိုင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ မာꩻတွိုင်ꩻတလꩻတဝ်း၊ မိဉ်ဆောမ်တွိုင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ ဆောမ်ꩻတွိုင်ꩻတလꩻတဝ်း၊ ဝင်ꩻလမ်းကိုယို မိဉ်နွို့စဲစ်ဆေꩻတွိုင်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ နွို့စဲစ်ဆေꩻတွိုင်ꩻတလꩻတဝ်း၊ လမ်းကိုတခြိုꩻဖုံႏယို မိဉ်ထူႏလွေꩻတွိုင်ꩻတမုဲင်ꩻလဲ့ ထူႏလွေꩻတွိုင်ꩻတလꩻတဝ်း-စတဲင်ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ အီႏသေနာႏထွꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ၊ မိဉ်းသေနာႏထွꩻသွူနဝ်ꩻ ဒေါ့ꩻကဝ်းရီးယဲꩻဖုံႏလꩻ၊ ဖျင်ဆင်ရီးလꩻထွူ အမဲန်ႏတဗာႏ အမျိုꩻတခံႏဗာႏတဝ်းဖုံႏယိုလဲ့ ခံႏဗာႏတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ ယဲꩻသီးမိဉ်းဖျော်လွဉ်သွူ ရပ်ကို ဒုံကို လမ်းထျꩻ ယဲꩻမိဉ်းအီႏလွဉ်ဆောမ်ꩻ၊ ယဲꩻသီးမိဉ်းအီႏလွဉ်စဲစ်ဆေꩻ၊ ယဲꩻသီးမိဉ်းအီႏလွဉ်သောက်ထွားသွူထာꩻ ရီးသွတ်ꩻ ယဲꩻခါးလားကထင်ႏလမ်းကိုနဝ်ꩻ ကထွာလမ်းဗွေႏယို ဖေႏနွို့သွူး၊ ဖေႏထင်ႏသွူးစွဉ်ႏတဝ်း ယဲꩻသီး(တဝ်းလဲ့)ဆဲင်ႏရာꩻဝွေꩻသီးအစွိုꩻ လမ်းကိုနဝ်ꩻသွူ၊ လမ်းဗွေႏ (တဝ်းလဲ့)ဟဲ့ꩻနေးလမ်းသောင်သား အကူႏညီႏ(အွဉ်ႏထွာသက်သေႏ)ယို ထွားစဲစ်ဆေꩻရီး ယဲꩻတောမ်ႏဆဲင်ႏရာꩻဝွေꩻသီးအစွိုꩻထွူ မိဉ်းကြောင်းစင်ဒျာႏမꩻ ကွဲးဖေႏခွင်ꩻ ထင်ႏလမ်းကိုနဝ်ꩻသွူ၊ ထွားစဲစ်ဆေꩻရီးဗာႏယဲꩻသီး ထာꩻမာꩻယိုနဝ်ꩻ ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏကိုအဝ်ႏပါတဲင် ယဲꩻသီးတဲ့ သေနာႏမာꩻခွင်ꩻဖေႏဒျာႏသွူ။ ကလွဉ်ဆောမ်ꩻဒါႏလိုꩻယို လွဉ်ဆောမ်ႏတောမ်ႏအမုမုဲင်ꩻ၊ တရာꩻရုမ်ꩻကထေဒါႏ ဆောမ်ꩻခွင်ꩻ (ဖမ်းဝရမ်း)ယို ပါနဲ့ ပါတဝ်းနဲ့၊ ယဲꩻဖုံႏနဝ်ꩻ မိဉ်ꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ တာႏဝွန်ႏအရာႏအဝ်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ ဝေင်ꩻနယ်ႏမုဲင်ꩻယဲꩻစုမ်ꩻစွိုꩻဖုံႏ၊ အီႏဟဲ့ꩻလွေꩻနီအွိုးမုဲင်ꩻကို-စတဲင်ယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ရီချာခွင်ꩻအဝ်ႏဒျာႏသွူ၊ ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏကိုလဲ့ အဝ်ႏထေထန်ႏခါꩻတဲင် ယဲꩻသီးတဲ့ လွောက်ꩻနာႏဗာႏ၊ မာꩻခွင်ꩻဖေႏဗာႏဒျာႏသွူ။ အချက်နုဲင်းယိုစားဖုံႏနဝ်ꩻ ခမ်းသားတဖြာꩻအနေႏ၊ ဒုံသားတဖြာꩻအနေႏ မိဉ်းသေခါꩻနဝ်ꩻ နမ်းတာႏ ရပ်တာႏ ဝင်ꩻတာႏ အကျိုꩻအီငါႏနဝ်ꩻသွူ၊ မိဉ်းသေခါꩻအချက်နုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ ရီရွောင်ရီးယဲꩻသီး မိဉ်းထွူ တဲမ်းမုဲင်ꩻခါꩻသေႏသေႏချာႏချာႏလွေꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းဝွို့တောမ်ႏ ယဲꩻသီးမိဉ်းလွဉ်ကွီစဲစ်ဆေꩻ၊ လွဉ်ဆောမ်ꩻနဝ်ꩻ မာꩻပုံႏမာꩻနယ်ꩻဖုံႏယို ယဲꩻစူခုမ်ဥပဒေႏကိုတဲ့ အဝ်ႏတဲမ်းထေထန်ႏခါꩻထွူ ယဲꩻသီးတဲ့ တောမ်ႏသေနာႏမုဗွေဗွေ အဝ်ႏခံႏထူႏလွေꩻဒျာႏလဲ့ ကထွာဒါႏ ဖြားဒုံနဝ်ꩻ လမ်းသားကစဲစ်ဆေꩻရီး ယဲꩻတောမ်ႏဖြားဒုံနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ မာꩻထဲ့ဒုံဂုဏ်ႏသိက္ခာႏ ရိုꩻနုဲင်းနဝ်ꩻတဲင် ထွဉ်ႏသော့ꩻလွေꩻရွဉ်ပုံႏ ငတ်ꩻသောင်ႏဗီႏနဝ်ꩻလဲ့ သေထွꩻဗာႏနဝ်ꩻသွူ။ ဒုံသား ရပ်သား ကမာꩻမွေး ကမာꩻရုဲင်း ဖေႏကအဝ်ႏလွဉ်အာအာနဝ်ꩻ ဖြားဒုံအနေႏ အီႏထူႏဂုဏ်ႏမာꩻလွေꩻနဲ့၊ ဒုံသားရပ်သား ကမာꩻမွေး ကမာꩻရုဲင်း ဖေႏကဆေ့ꩻသဲင်ꩻထိုꩻနဝ်ꩻ ဖြားဒုံအနေႏ လောက်ꩻအင်းလွေꩻနဲ့။[၁][၂]