အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ

အိန်းကလေတ်
အငဝ်းထန်ႏ	/ˈɪŋɡlɪʃ/
လိုꩻခွိုꩻ	အိန်းကလေတ်လိုꩻမျိုꩻ ; en:Anglo-Saxons (သမဲင်ꩻအလꩻ)
ဒေႏသခံႏဒေါ့ꩻသွုံꩻသားဖုံႏ	သန်း 360–400 (2006); သုင်ꩻဒုတိယဘာႏသာႏအနေႏ: သန်း 750 ;; သုင်ꩻခမ်းလင်ဘာႏသာႏအနေႏ: သန်း 600–700
ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနားဟွိုန်ꩻ	အဉ်ဒို-ဥရောပ ဂျာမန်နိစ် ဂျာမန်နိစ်တွို့ꩻ ဂျာမန်ထင်ꩻ Anglo-Frisian Anglic အိန်းကလေတ်; ; ; ; ; ;
ပွုံႏစံႏအစဝ်းဖဲ့ꩻဖုံႏ	en:Old English en:Middle English en:Early Modern English ; ;
လိတ်အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနိစ်	လဲတ်တဉ် (အိန်းကလေတ်အက္ခရာႏ); en:Anglo Saxon runes (သမဲင်ꩻအလꩻ); အိန်းကလေတ်ဗရေး, en:Unified English Braille;
Signed forms	en:Manually coded English; (စနိစ်စွုမ်ႏ)
တရာꩻဝင်ႏအခေႏနေႏ
သွုံꩻအွဉ်ႏထွာရွုမ်ꩻသွုံꩻအနေႏ	၅၉ ခမ်း; ၂၇ ခမ်း၊ ပဲင်ႏတဝ်းအာႏဏာႏအစွိုꩻအဗူႏဖုံႏ; အစွိုꩻအဗူႏပေါင်ꩻစွုမ်ႏ ယူအဲဉ်၊ UN; ဥရောပသမဂ္ဂ; en:Commonwealth of Nations; ဥရောပကောင်သီ; ICC; IMF; အိုလန်ပစ်ကောႏမတီႏ IOC; ISO; နေတိုး(NATO); en:WTO; NAFTA; OAS; OECD; OIC; en:OPEC; en:GUAM Organization for Democracy and Economic Development; PIF; en:UKUSA Agreement; အာသီယံ; အာသီယံစီꩻပွာꩻရေꩻကောႏမတီႏ; SAARC; en:Caribbean Community; en:Organization of Turkic States; Türksoy; ECO; ;
လိုꩻဆေ့ꩻစွိုꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါအနေႏ; အွဉ်ႏသေအသိအမတ်	ကမ္ဘာႏသုင်ꩻ, အထူꩻအနေႏ ကရဉ်းလဲဉ်း; မလေးသျား; သီရိလင်ႏကာႏ; ဗာရေင်း; အလင်အစွိုးစွိုးဖုံႏ[အဝ်ႏလိုႏအာႏကွိုꩻ];
ဘာႏသာႏငဝ်းငွါကိုဒ်ဖုံႏ
en:ISO 639-1	en
en:ISO 639-2	eng
en:ISO 639-3	eng
en:Glottolog	stan1293
Linguasphere	52-ABA
	ကမ္ဘာႏလောင်း ဒေါ့ꩻသွုံꩻအာဒါႏ အိန်းကလေတ်ငဝ်းငွါ ခမ်းထီဖုံႏနဝ်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ဖေႏ အရောင်ႏသွမ်ႏဖြား၊ အရောင်ႏသွမ်ႏဆားနဝ်ꩻ ထွာလိတ်အိန်းကလေတ် အရေꩻတန်ဒါႏ ခမ်းထီဖုံႏဒျာႏသွူ။
	ရောမ်ဖြုဲင်ꩻယိုအကို IPA အငဝ်းထန်ႏအမုဲင်ဖုံႏ ပါနဝ်ꩻသွူ။ စွဲးကမ်းမုꩻအစဲစ်အမဲဉ်ႏ မိဉ်ႏပါတဝ်းနဝ်ꩻ ယူနီကိုဒ်လိတ်ဖြုံႏခြောင်ꩻ ? ဖုံႏကို၊ အဝ်ႏထီႏနွောင်ꩻလꩻဒျာႏ အကွက်ꩻလစ်ꩻစဲင်ႏတွမ်ႏ အမုဲင်အလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။ IPA အမုဲင်မိတ်ဆက်ဖုံႏယို ထွားသွော့ en:Help:IPA ကိုလုဲင်း။

အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ (အိန်းကလေတ်: English Language) နဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းယိုခါ ထွာလိုꩻဒေါ့ꩻသွုံꩻအအာသွတ်ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါဒျာႏသွူ။ စိုးဟန်ႏနီꩻ ကမ္ဘာႏလောင်း ကအဝ်ႏဒါႏလိုꩻဖုံႏ ကဲဉ်းအာနဝ်ꩻ ထူႏသုင်ꩻအီတောမ်ႏ အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါတဲင် အဝ်ႏဒေါ့ꩻရီသွုပ်သမ်ႏလွဝင်ꩻသွူ။ အိန်းကလေတ် ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ ဂျာမန်နစ်တွို့ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါသွူ။ ဂျာမန်နစ်တွို့ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻ နုဲင်းဒျာႏ ဒတ်၊ ဂျာမန်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ ခွိုꩻနွယ်ႏနေနေတဲင် အိဉ်ဒို-ဥရောပ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါခွိုꩻနွယ်ႏဖုံႏဒျာႏသွူ။ လိတ်အိန်းကလေတ် အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻနဝ်ꩻ ကမ္ဘာႏလောင်းယို ထွာထူႏသွုံꩻအီဗာႏ ဒုတိယရွုမ်ꩻသွုံꩻဘာႏသာႏငဝ်းငွါ ကဲဉ်းအာသွူ။ လိတ်အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနစ်နဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ လဲက်တဉ်ဘာႏသာႏ(လိတ်ရောမ) အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻစနစ်ဒျာႏသွူ။

အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဂျာမနီခမ်းထီခဝ်တွို့ꩻလိုꩻမျိုꩻဖုံႏကို အေဒီ ၄၅၀ ရပ်ခိန်ႏ တွိုႏလွေꩻ ဗိတေင်ခမ်းထီထျꩻ ကထွာဒါႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါတဗာႏဒျာႏသွူ။ ဂျာမန်နစ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ အန်ဂလို-ဆက်ဆို ကဟဲ့ꩻဒါႏ အဉ်ႏကလေက်ဘာႏသာႏစခါတဗာႏဒျာႏတဲင် ဂျာမနီလိုꩻမျိုꩻဖုံႏ အဝ်ႏဒေါ့ꩻသုင်ꩻအာဒါႏ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါ တဗာႏဒျာႏသွူ။ ခေတ်တသာ အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏငဝ်းငွါနဝ်ꩻတဲ့ ကမ္ဘာႏလောင်း ခမ်းထီပေါင်ꩻစွုမ်ႏ အဝ်ႏထူႏသုင်ꩻဒေါ့ꩻဖြဝ်ႏလွဒျာႏသွူ။ လိုꩻဖြာꩻခြွဉ်း (၃၇၅)သန်းရပ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏထူႏသုင်ꩻဒေါ့ꩻအီထွူ၊ လိုꩻ(၁)သန်းရပ်နဝ်ꩻ အဝ်ႏလွူꩻထွားရောင်သွူတကာႏတဝ်း အိန်းကလေတ်ဘာႏသာႏနဝ်ꩻ အဝ်ႏဒို့ꩻတခြို့လွဉ်နွောင်ꩻ ဘာႏသာႏငဝ်းငွါအလင်ဖုံႏနဝ်ꩻသွူ။

တဲမ်းသွုံꩻလိတ်ဖြုံႏ ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻ

လိတ်အိန်းကလေက် အတဲမ်းအဖြုဲင်ꩻပုင်ႏနယ်ꩻယဟန်ႏနဝ်ꩻ ဒေႏသခမ်းအလွောက်ꩻ ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻသွူ။ Uk တောမ်ႏ အမေႏရိကကို လိတ်ဖြုံႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ ပေါင်ꩻလိတ်ဖြုံႏဖုံႏ ဗိုန်ပီတဝ်းဝင်ꩻ ကွာႏလို့ဝင်ꩻအဝ်ႏသွူ။ ဥပမာႏ- အင်္ဂလန် ကတဲမ်းဒါႏ "Colour"နဝ်ꩻ အမေႏရိကကို တဲမ်းဒျာႏ "Color"တဲင် တဲမ်းပေါင်ꩻလိတ်ဖြုံႏ ဗိုန်တဝ်းဝင်ꩻသွူ။ (ခမ်းအဖုံႏလင်တဲ့ နုဲင်းနဝ်ꩻနေနေသွူ။)

ဇယားလ့ယိုနဝ်ꩻ ထွာဒျာႏ စိုးယိုခါ နီသွောန်းသီး ကအဝ်ႏထူႏသုင်ꩻလွေꩻဒါႏ စိုးယိုခါ အိန်းကလေက်ဘာႏသာႏ အက္ခရာႏအမုဲင်ဖိုင်ႏဒျာႏသွူ။

အိန်းကလေက် အက္ခရာႏရဲဉ်ႏ(အက္ခရာႏတန်)

A	B	C	D	E	F
G	H	I	J	K	L
M	N	O	P	Q	R
S	T	U	V	W	X
		Y	Z

အိန်းကလေက် အက္ခရာႏရဲဉ်ႏ(အက္ခရာႏပေႏ)

a	b	c	d	e	f
g	h	i	j	k	l
m	n	o	p	q	r
s	t	u	v	w	x
		y	z

အာႏကွိုꩻ

↑ Oxford Learner's Dictionary 2015, Entry: English – Pronunciation.
↑ ^၂.၀ ^၂.၁ Crystal 2006, pp. 424–426.
↑ Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "အိန်းကလေတ်"။ Glottolog။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။

[FOOTNOTEOxford_Learner's_Dictionary2015Entry:_[httpwwwoxfordlearnersdictionariescomuspronunciationenglishenglish_1_English_–_Pronunciation]-1] Oxford Learner's Dictionary 2015, Entry: English – Pronunciation.

[FOOTNOTECrystal2006424–426-2] ၂.၀ ^၂.၁ Crystal 2006, pp. 424–426.

[Glottolog-3] Nordhoff၊ Sebastian; Hammarström၊ Harald; Forkel၊ Robert; Haspelmath၊ Martin, eds. (2013)။ "အိန်းကလေတ်"။ Glottolog။ Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology။

[၁]

[၂]

[၃]