ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း
ထင်ႏလာမဲင်းလောင်း (အိန်းကလေတ်: Moon landing or lunar landing) ကရိုꩻနောဝ်ꩻ အာကာသယာဉ် ထင်ႏကီမို့ꩻလောင်းထာꩻခြေင်အာကာသကို ကလင်ꩻအောဝ်ႏဒင်ႏတွိုႏ လာအလောင်းဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻတဖူꩻစဲဉ်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻပါတောဝ်း (စက်ရုပ်)တဖူꩻစဲဉ်ႏ ခွိုင်ႏကားတဖူꩻစဲဉ်ႏလို့လို့ယို ဟဲ့ꩻ လင်ꩻထေ့လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻသီးကမာꩻခါꩻဝတ္ထု ကတွိုႏလွေꩻရီးရီးသွတ်ꩻ ပထမအစသွတ်ꩻ ကတွိုႏလာအလောင်းနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) လာသဲစ်တိဉ်ဘာ (၁၃) နီꩻ သိုဗီယဲစ်ခမ်းကမာꩻထေဒါႏ လူန ၂ အာကာသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။[၁]
ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ အပိုလို ၁၁အာကာသယာဉ်ယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။[၄] (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ အာကာသယဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ တောမ်ႏ လိုꩻတပါတေဝ်း အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻတဲ တွက်လꩻနေးဒွုမ်သွူ။ ကွယ်ႏတွော့ꩻ တယ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏ ဗꩻထမ် (၂၀၁၃) လာ ဒီသေဉ်ဘာယို အီႏလင်ꩻလာအလောင်း ယွယွဗွီႏဗွီႏနေး တလꩻတောဝ်းဒွိုန်းနောဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]ခမ်းထီ နဲင်ႏငံႏပေါင်ꩻအာဖုံႏ အွဉ်ႏစွထင်ႏ အာကာသယဉ် လာအလောင်း အာမွေးငါႏလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစုယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏကို အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ လူနာ(၂) အာကာသယာဉ် တဲင် နေးအာႏသန်သန်အွဉ်ႏလင်ꩻဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါအလောင်းယို ထွာအရီးစသွတ်ꩻ ယဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုႏ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်းလဲ့ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ရိန်းစျား(၄) အာကာသယဉ်တဲင် နေးအာႏအွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူးနေး လာအလောင်း နုဲင်းသိုဗီယဲစ်သီးနေနေနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ ရုသျားစဲ့ꩻငိမ်ꩻတွိုက်ꩻပွယ်ꩻကာႏလအကို ကဏ္ဍမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻတယောဝ်း ပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻတဲင် ယံကတွိုႏထင်ႏနွောင်ꩻရီးလာအလောင်းယိုလဲ့ ထီႏလꩻနွောင်ꩻ အာႏကာႏသပြဲင်ႏပွယ်ꩻတပွယ်ꩻနေနေနောဝ်ꩻသွူ။
တညတောဝ်းဒွိုန်းအခိန်ႏတွင်ꩻကိုလွုမ်ꩻမိဉ်းတဲ့ ခမ်းနဲင်ႏငံႏအလင်ဖုံႏ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏတဲင် အွဉ်ႏလင်ꩻတလူႏလူး ကရေႏအွဉ်ႏထွော့ခါꩻ လာမဲ့ငါအလောင်း တနားရီႏ မဲင်ႏ (၅၀၀၀) နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကထွာနုဲင်းယိုနောဝ် ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏ သက်တမ်ꩻလို့ထိုꩻတွော့ꩻ ယာဉ်ကမာꩻနွောင်ꩻအာႏ အစွန်ꩻဖုံႏထဲ့ထိုꩻတဲင် လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏတတရျားတောဝ်း တညီႏတောဝ်းခင်ႏလမ်းဖုံႏအကို ယာဉ်ကလေပ်လာဖုံႏယို တတိဉ်ႏမယ်ꩻနွောင်ꩻဒွုမ် တဖူꩻကလပ်အတွိုင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ဂျပန်သီး ယဉ်ကလေပ်လာ ဟီတေဉ် နောဝ်ꩻ လင်ꩻထောင်းလူးလာ (၁၉၉၃) ဗာႏနေင်ႏ လာဧပြီ (၁၀) နီꩻနောဝ်ꩻသွူ။ (၂၀၀၆) ဗာႏနေင်ႏ လာသဲစ်တေဉ်ဘာ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ ဥရောပအာကာသအေစေဉ်သီ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ယဉ်ကလေပ်လာ သမတ်-၁ ယို ထိန်ꩻချုပ်ခါꩻနေးတွော့ꩻ အွဉ်ႏလင်ꩻတလူးဒုတ်ထောင်းလူး လာမဲ့ငါနေနေသွူ။
အိန္ဒိယခမ်း အာႏကာႏသ ထောင်ထွားရေꩻအစွိုꩻအဗူႏ (ISRO- The Indian Space Research Organisation ) ယို (၂၀၀၈) ဗာႏနေင်ႏ လာအောက်တိုဘာ (၁၄) နီꩻနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာႏကာႏသယာဉ်တဲင် ယာဉ်ကလင်ꩻအီလာ (MIP- Moon Impact Probe) ယို ထိန်ꩻချုပ်နေး အွဉ်ႏလင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါလောင်း နောဝ်ꩻသွူ။ (MIP) ယို တဗွိုန်တောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻလာအရီးခါဖုံႏတဲင် ထူꩻချာꩻမှုအနေႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအိန္ဒိယသီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်ကလင်ꩻလာ ဆန်ဒရာ(၁)လောင်း ယာဉ်တဆွိုင်ꩻထန်ႏလွဉ်ထွူ ကလင်ꩻလွေꩻလာအလောင်းတွင်ꩻ နေးတောမ်ႏအောဝ်ႏအညာꩻကထိန်ꩻကရိယာႏဖုံႏတဲင် အာႏရုံႏခံႏစမ်ꩻထောင်ထွားလွေꩻပါနောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ ဆန်ဒရာ (၁) ထျꩻ ထိန်ꩻချုပ်သွုပ်တွယ်အီတာႏ ရေဒီယိုကသွိုပ်ဆွို့ꩻ တွောက်ထိုꩻတဲင် (၂၀၁၁) အကွို့ꩻဆုဲင်ꩻခိန်ႏရပ် မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း (၂၀၁၂) အစောဝ်းခိန်ႏရပ်တွင်ꩻ လင်ꩻထောင်းထဲ့လူး လာမဲ့ငါလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခယ်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ယာဉ်လေပ်လာ ဆန်အဲ (၁) ယို (၂၀၀၉) ဗာႏနေင်ႏ လာမတ် (၁) နီꩻနောဝ်ꩻ ထိန်ꩻချုပ်နေးတဲင် လင်ꩻထောင်းလူးလာမဲ့ငါနောဝ်ꩻသွူ။
အာႏကာႏသယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်းခိန်ႏ အီႏလင်ꩻအီတာႏကသုံꩻဒါႏ ဒုံးကျောင်ႏဘရိတ်နောဝ်ꩻ သုံꩻ (၁၈) ဆွိုင်ꩻလွုမ်ꩻတဲင် မာꩻပါထာꩻမာꩻလာအလောင်း သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻ အာကာသယာဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻ ၊ လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် (၁၂) ဆွိုင်ꩻရပ်ဖုံႏယို (၁၉၆၆) တောမ်ႏ (၁၉၇၆) နေင်ႏအခါႏတွင်ꩻ အမေႏရိကန်ႏ တောမ်ႏ သိုဗီယဲစ်သီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။
သိုဗီယဲစ်သီးယို အရီးစသွတ်ꩻ ပထမအနေႏ အွဉ်ႏလင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻလာအလောင်းတဲင် သုံꩻအီ လူနာ(၉) တောမ်ႏ လူနာ(၁၃) ယာဉ်ဖုံႏအလောင်း ကအွဉ်ႏဆွို့ခါꩻ ကဲဉ်မရာခံႏနွောင်ꩻအကျမ်ꩻစား (ruggedized camera) ဖုံႏတဲင် တွယ်ႏထူႏလꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏတွော့ꩻ ပသာဖေႏချာနွောင်ꩻ ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီးလဲ့ ခံႏတောဝ်းရုသျှားသီးနွောင်ꩻတဲင် လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏအာကာယာဉ် လင်ꩻယွယွသာႏသာႏနွောင်ꩻနုဲင်းနုဲင်း လာလောင်း (၅) လဲင်ႏ တောမ်ႏ လိုꩻကပါ အပိုလိုတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ (၆) လဲင်ႏ ယို လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻကပါ အပိုလိုယာဉ်ဖုံႏ ထွိုင်ႏလင်ꩻနွောင်ꩻထွူလာလောင်းတွော့ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျှားသီးယိုလဲ့ ဆုဲင်ꩻခါနောဝ်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လိုꩻတပါတောဝ်း အာကာသယာဉ် လူနာ(၁၆)၊ လူနာ(၂၀)၊ လူနာ(၂၄) ဖုံႏတဲင် လင်ꩻလာအလောင်းထွူ ထူႏလꩻပါဟမ်ႏကအောဝ်ႏလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻလွဉ်ချာနွောင်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ လူနာ(၁၇)၊ လူနာ(၂၁) အာကာသယာဉ်ဖုံႏနောဝ်ꩻလဲ့ လိုꩻတထုမ်းလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ စာꩻရင်ꩻအကိုယိုတပါတောဝ်းဒွိုန်း အာႏကာႏယာဉ် ကလင်ꩻလာလောင်း တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏအောဝ်ႏဒွိုန်းကတဲင် နုဲင်း လူနာ (၂၃) တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻလဲ့ အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ လင်ꩻတွိုႏနွောင်ꩻလာအလောင်းလဲ့ ဝွေꩻကအီတောလွေꩻပါ သိပ္ပံတခြိုꩻဖုံႏ တမာꩻတောဝ်းထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ အမေႏရိကန်ႏအာႏကာႏသယာဉ် သာဗေယာ(၄) ယိုလဲ့ ခါးလား ကလင်ꩻဒျာႏအရင်ꩻယွယွသာႏသာႏတွင်ꩻ ရေဒီယိုသွုပ်ဆွိုက်မှုဖုံႏ တွောက်ထိုꩻဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။
လိုꩻကတွိုႏလာအလောင်းဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]လိုꩻကထုမ်းလွဉ်ꩻပါ အာကာသယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်း လိုꩻကတွိုႏလွေꩻလာအလောင်းဖုံႏယို အရီးစသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၆၉) လာ ဇူလုဲင် (၂၀) နီꩻ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ အပိုလို ၁၁အာကာသယာဉ်ယို လိုꩻသီးကထုမ်းလွဉ်ꩻအရီးစသွတ်ꩻ ပထမသွတ်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၆၉) တောမ်ႏ (၁၉၇၂) နေင်ႏ အခါႏကာႏလကို လိုꩻကထိုမ်းလွဉ်ꩻပါစား အမေႏရိကန်ႏ သီးကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ အာကာသယဉ် အောဝ်ႏပိဉ် (၆) ဆွိုင်ꩻတဲင် လိုꩻတွိုႏလွေꩻလꩻလာအလောင်း အောဝ်ႏလဲဉ်း (၁၂) ဖြာꩻသွူ။
သိပ္ပံဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏ ကအောဝ်ႏဆꩻချာဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
အာကသယာဉ် ယံကထင်ႏလွေꩻနွောင်ꩻ လာလောင်းအတာႏ ကာႏဖျတ်ဗာႏ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻအတာႏကမာꩻမွေးနွောင်ꩻအနယ်ꩻ ကအောဝ်ႏထွူလဲဉ်းယိုခါနောဝ်ꩻ သုံႏအီ ဒုံးကွင်ႏနယ်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ တလီꩻလုံꩻကကျောင်ႏမို့ꩻလောင်းစား(မိုးပျံဖူဖောင်း) မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း စဲစ်သင်ဖော်ꩻကျောင်ႏ(ဂျက်လေယာဉ်) စတဲင် ယာဉ်ကဝုဲင်းထိုတလီꩻလောင်းဖုံႏယို ကျောင်ꩻဝုဲင်းနွောင်ꩻဟမ်ႏတလီꩻထုအကိုလွုမ်ꩻတွော့ꩻ တဗွိုန်တောဝ်းတောမ်ႏဒုံးကွင်ႏတဲင် ဒုံးကွင်ႏယို ဟမ်ႏတလီꩻထုအထန်ႏဖဲ့ꩻ ဗꩻထမ် ကထိုရိုးဒါႏတလီꩻတအဲဉ်ထောဝ်းရပ်စွဉ်ႏလဲ့ ဖေႏကထင်ႏလွေꩻစွူစွူအတာႏ တရန်ထန်ႏနွောင်ꩻအာႏအတာႏ မာꩻနွောင်ꩻစွူစွူကလွေꩻနှုန်ꩻ မာꩻထိုနွောင်ꩻအမွိုင်နှုန်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သိုဗီယဲစ်သီးယို ခရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၉) ဗာႏနေင်ႏနောဝ်ꩻ ထင်ႏထောင်းဒုတ်လင်ꩻနွောင်ꩻ(ဝင်ဆောင့်)လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။[၅] အီႏသဲင်ꩻချာ ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏအတာႏ အာႏကာႏသယာဉ်ယို ဖေႏကလွစ်ထန်ႏနွောင်ꩻ လာထွို့ꩻငင်ႏအာႏကိုတဲင် ဖေႏကလွစ်အတာႏ ထူႏဗာႏ လွစ်တရန်အာႏတလာလာအမွိုင်နှုန်ꩻ(အလျင်)နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏလာလောင်း ထန်ႏချာ အီႏသဲင်ꩻအာကာသယာဉ်အာႏ သုံꩻဗာႏ ဒုံးကွင်ႏ နောဝ်ꩻသွူ။
ပေါႏသဲင်ꩻချာဟမ်ႏ မိဉ်ႏနွို့ချာ ဟမ်ႏတလီထု ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကလင်ꩻနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း ဖေꩻကင်ꩻကင်ꩻအတာႏ ယာဉ်ကနွို့လွဉ်ဟမ်ႏတလီထုအကို ဟမ်ႏထွို့ꩻငင်ႏအာႏအကို ဖေႏကစုပ်ꩻယွမ်ꩻထိုꩻအရုဲင်ꩻစွန်ꩻအာႏ(အရွေ့စွမ်းအင်) တောမ်ႏ ယာဉ်အမွိုင်ဖေႏကယွ အမွိုင်ဖေႏကယွမ်ꩻလင်ꩻအတာႏ သုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻကနွို့အီတလီꩻထု အနယ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
ခမ်းထီရေꩻ နဲင်ႏငံႏရေꩻဆဲင်ႏရာꩻ အကျောင်ꩻခရာႏဆချာဖဲ့ꩻဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]ရေတ်နေင်ႏ (၁၉၅၇) နေင်ႏနောဝ်ꩻ သိုဗီယဲစ်ရုသျားသီး အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ပထမသွတ်ꩻဂျိုဟ်ႏတု လိုꩻသီးသမဲင်ꩻအတာႏ အရီးစသွတ်ꩻဂြိုဟ်ႏတု စပွတ်နစ် (၁) (Sputnik 1, the first artificial Earth satellite) တဲင် အာႏကာႏသအကို ပြဲင်ႏပွယ်ꩻ စလွဉ်ခန်းနောဝ်ꩻသွူ။ ခေတ်ကာႏလနောဝ်ꩻခါနောဝ်ꩻ ခမ်ႏဖာႏလောင်းယို အရင်ꩻဗွေႏဝါႏဒ ၊ ဒီမိုကရေသီဝါႏဒ ကထူႏကျင်ꩻသုံꩻခါꩻဒါႏခမ်းထီဖုံႏ တောမ်ႏ ခမ်းထီကထူႏခါꩻ ကွန်မျုနစ်ဝါႏဒ ဖုံႏ အောဝ်ႏပြဲင်ႏလို့ဝါင်ꩻအခိန်ႏတွင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။
အစောဝ်းသွတ်ꩻ လိုꩻတပါတောဝ်း သိုဗီယဲစ်သီး ကလွေꩻလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၅၆-၁၉၆၆)
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
တွိုႏ (၁၉၉၁) ဗာႏနေင်ႏ သိုဗီယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ထွိုင်ႏကုဲင် ပြုဲင်လီထိုꩻထွူမꩻ သိုဗီယဲစ်သီး ဖေႏကတွိုႏလာအလောင်း ကကျိုꩻစာꩻကကျံႏစယ်ႏ ကထေအာႏမာꩻဒါႏ သမဲင်ꩻအမဲဉ်ႏဖုံႏယို ဗွောင်ဖွင်ꩻ အွဉ်ႏနယ်ထေ့ ခမ်းသားအမျာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားတောမ်ႏ အမေႏရိကန်ႏတဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻတဲင် အမေႏရိကန်ႏသီးယို ပေါ်ꩻအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏအာႏကာႏသယာဉ်လဲ့ ကေႏငြာႏထေထန်ႏဖေႏပါထွူသတင်ꩻ တဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ရုသျားသီးနောဝ်ꩻတဲ တကေႏငြာႏရီးတောဝ်း တထေပြန်ႏရီးဒွိုန်းသတင်ꩻ လꩻဟဲ့ꩻဖန်ဒွိုန်းတဖူꩻစဲဉ်ႏမိဉ်ꩻဖုံႏတွော့ꩻ မိဉ်ႏတွိုႏလꩻလဲဉ်း အောင်အောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ တွိုႏလဲဉ်း ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏတဖူꩻကလေပ်ဗဲဉ်(ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်း)သူꩻမꩻ ကွဲဖန်အမိဉ်ꩻ လူနာ တဖူꩻစဲဉ်ႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။
သိုဗီယဲစ် ကလွေꩻလာအလောင်း တအောင်ႏမျင်ႏတောဝ်းဖုံႏ ထာꩻမာꩻကထဲ့ꩻသွုမ်ꩻဖုံႏယို ကွပ်မဲဉ်အွဉ်ႏသေတောဝ်း မဲဉ်ဖေႏသေတောဝ်းလိုꩻအမျာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ ကခꩻထင်ႏ ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏ ဒုံးကွင်ႏတဗာႏယို ခꩻလꩻတွိုႏဒွိုန်းလာထျꩻ စအောဝ်ႏဟမ်ႏတဖူꩻဗဲဉ်အလောင်းတွင်ꩻ မိဉ်ႏချို့ꩻယွင်ꩻ မိဉ်ႏကုဲင်ထိုꩻယို ယံဖေႏကအွဉ်ႏဒို့ꩻဗိဉ်ႏနွောင်ꩻ မူလအင်းရေႏချက်အတာႏတဲင် ဟဲ့ꩻဖန်ဗော့ꩻအမိဉ်ꩻ စပွတ်နစ်ကလေပ်ဗဲဉ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ မိဉ်ႏတမွေးတောဝ်း ကော့စ်မော့စ် လေလ်ဟမ်ႏခမ်ႏဖာႏစီႏမံႏကိန်ꩻထာꩻမာꩻ စတဲင်နုဲင်းနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ကခꩻထင်ႏကျာꩻ ကပꩻထိုꩻဖုံႏယိုလဲ့ တထေပြန်ႏဖိုတောဝ်းသွူ။
| သိုဗီယဲတ်တဖူꩻရဲဉ်ႏ | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) | ပစ်လွှတ်ယာဉ် | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် | ရလဒ် |
|---|---|---|---|---|---|
| Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၈၊ စက်တင်ဘာ ၂၃ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | မအောင်မြင် – ပစ်လွှတ်ပြီး ၉၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု | ||
| Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၈၊ အောက်တိုဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | မအောင်မြင် – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု | ||
| Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၄ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | မအောင်မြင် – ပစ်လွှတ်ပြီး ၂၅၄ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု | ||
| လူနာ-၁ | 361 | Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၉၊ ဇန္နဝါရီ ၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင် – လွတ်မြောက်အလျင်ရရှိသော ပထမဆုံးအာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှကပ်၍ပျံသန်းသည်။ နေကိုလှည့်လည်သည်။ လပေါ်သို့မရောက်ပဲလွဲသွားသည်။ |
| Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၉၊ ဇွန် ၁၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | မအောင်မြင် – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၅၃ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု | ||
| လူနာ-၂ | 390 | Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၉၊ စက်တင်ဘာ ၁၂ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | အောင်မြင် – ပထမဆုံးလဆောင့်ယာဉ် |
| လူနာ-၃ | 270 | Semyorka – 8K72 | ၁၉၅၉၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | အောင်မြင် – လ၏တစ်ဖက်ခြမ်းကိုအောင်မြင်စွာဓာတ်ပုံရိုက်နိုင် |
| Semyorka – 8K72 | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၅ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | မအောင်မြင် – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် | ||
| Semyorka – 8K72 | ၁၉၆၀၊ ဧပြီ ၁၆ | လအနီးကပ်ပျံသန်းရန် | မအောင်မြင် – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု | ||
| စပွတ်နစ်-၂၅ | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၃၊ ဇန္နဝါရီ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ | |
| Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၃၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – ပစ်လွှတ်ပြီး ၁၀၅ စက္ကန့်တွင် တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်းမှု | ||
| လူနာ-၄ | 1422 | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၃၊ ဧပြီ ၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – လအနီး ၅,၀၀၀ မိုင်(၈,၀၀၀ ကီလိုမီတာ)မှဖြတ်ပျံ |
| Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၄၊ မတ် ၂၁ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် | ||
| Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၄၊ ဧပြီ ၂၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – တွန်းအားပေးဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် | ||
| ကော့စ်မော့စ်-၆၀ | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၅၊ မတ် ၁၂ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – ကမ္ဘာပတ်လမ်းနိမ့်တွင်ပျက်ကျ | |
| Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၅၊ ဧပြီ ၁၀ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – တွန်းအားပေဒုံးပျံချွတ်ယွင်း၊ ကမ္ဘာပတ်လမ်းကြောင်းသို့မရောက် | ||
| လူနာ-၅ | 1475 | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၅၊ မေ ၉ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – လသို့ဝင်ဆောင့် |
| လူနာ-၆ | 1440 | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၅၊ ဇွန် ၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – လအနီး ၁၀၀,၀၀၀ မိုင်(၁၆၀,၀၀၀ ကီလိုမီတာ) မှ ဖြတ်ပျံ |
| လူနာ-၇ | 1504 | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၅၊ အောက်တိုဘာ ၄ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – လသို့ဝင်ဆောင့် |
| လူနာ-၈ | 1550 | Semyorka – 8K78 | ၁၉၆၅၊ ဒီဇင်ဘာ ၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – ဆင်းသက်ရန်ကြိုးစားနေစဉ် လပေါ်ဝင်ဆောင့်သည် |
အစောဝ်းခါ လိုꩻတပါတောဝ်း အမေႏရိကန်ႏသီး ကထင်ႏလွေꩻလာတဖူꩻစဲဉ်ႏ (၁၉၅၈-၁၉၆၅)
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]ပုဲင်အိုးနီးယားတဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
ပုဲင်အိုးနီးယား ယာဉ်ကလွေꩻလာဖုံႏယို ပုံႏစံႏကွဲꩻ တဗွိုန်တောဝ်းလို့ဝါင်ꩻ ကွယ်ꩻပိဉ်(၃) မျိုꩻတဲင် အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏတောမ်ႏ ဒုံႏကွင်ႏအာႏတလာလွဉ်ꩻထာစား ခမ်ႏဖာႏလောင်းတွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒါႏ ဒုံးကွင်ႏ ( တိုက်ချင်းပစ်ဒုံးပျံ) ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ တွိုက်အချင်ꩻချင်ꩻကခꩻအီဒုံးကွင်ႏဖုံႏယို လွေꩻနွောင်ꩻညာꩻ ကီလိုမီတာ (၅၅၀၀) မာꩻကီ ( မဲင်ႏ(၃၅၀၀) ရပ်လွို) ပိဉ်တဲင် အောဝ်ႏအာသျှတွိုက်ခꩻလွေꩻတွိုႏအမေႏရိကတွိုက်(ဥပမာႏ အောဝ်ႏကိုးရီးယားခမ်း(ခမ်းထင်ꩻ) ကခꩻစမ်ꩻဒုံး ကတွိုႏတကာႏ အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကထဲ့သမုဒ္ဒရာႏကို) ပိဉ်နောဝ်ꩻသွူ။ အောဝ်ႏ အမေႏရိကတွိုက် ခꩻတွိုႏနွောင်ꩻ ရုသျှားခမ်း ကအောဝ်ႏဒါႏ ဥရောပတွိုက် တောမ်ႏ အာသျှတွိုက် နောဝ်ꩻသွူ။
ရိန်းစျား တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]လွေꩻထေ့လာအထျꩻ ကအီႏလင်ꩻလာအလောင်းတာႏ အရီးစသွတ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻမှုနောဝ်ꩻ (၁၉၆၂) ဗာႏနေင်ႏကို အမေႏရိကန်ႏခမ်း ကအွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဒါႏ ရိန်းစျား (၃) ၊ ရိန်းစျား(၄)၊ ရိန်းစျား(၅) အာႏကာႏသယာဉ်ဖုံႏ မာꩻခါꩻလဲဉ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရိန်းစျား ယာဉ်ကလင်ꩻလာအလောင်းဖုံႏယို တအွဉ်ႏဆွို့ဒပ်ခါꩻတောဝ်း ကဲဉ်မရာဖုံႏတဲင် တဖူꩻစဲဉ်ႏဖုံႏထွူစွဉ်ႏလဲ့ တလꩻတောဝ်း လာမဲ့ငါလောင်းရုပ်ပွိုင်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။
| အမေႏရိကန်ႏတဖူꩻရဲဉ်ႏ | အယာႏခိန်ႏ (ကီလိုဂရမ်) | ပစ်လွှတ်ယာဉ် | အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏမွူးနီꩻ | တဖူꩻရဲဉ်ႏရေႏမိုးချက် | ရလဒ် |
|---|---|---|---|---|---|
| ပိုင်အိုနီးယား ၀ | ၃၈ | Thor-Able | ၁၉၅၈၊ ဩဂုတ် ၁၇ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – ပထမအဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီး |
| ပိုင်အိုနီးယား ၁ | ၃၄ | Thor-Able | ၁၁ အောက်တိုဘာ ၁၉၅၈ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – ဆော့ဝဲကြောင်သည်၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ၂ | ၃၉ | Thor-Able | ၁၉၅၈၊ နိုဝင်ဘာ ၈ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – တတိယအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ၃ | ၆ | Juno | ၁၉၅၈၊ ဒီဇင်ဘာ ၆ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | မအောင်မြင် – ပထမအဆင့် အလုပ်လုပ်ပုံမှားယွင်းသည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ၄ | ၆ | Juno | ၁၉၅၉၊ မတ် ၃ | လအနီးမှဖြတ်ပျံရန် | တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင် – လွတ်မြောက်အလျင်ရသည့်ပထမဆုံးအမေရိကန်အာကာသယာဉ်၊ လအနီးမှဖြတ်ပျံသည်။ ချိန်သားလွဲသွားသဖြင့် ဝေးလွန်းကာဓာတ်ပုံရိုက်မရ၊ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၁ | ၁၆၈ | Atlas-Able | ၁၉၅၉၊ စက်တင်အာ ၂၄ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – ပစ်စင်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၃ | ၁၆၈ | Atlas-Able | ၂၉ နိုဝင်ဘာ ၁၉၅၉ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – ကုန်လှောင်ခန်းအခွံပျက်စီး၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၃၀ | ၁၇၅ | Atlas-Able | ၁၉၆၀၊ စက်တင်ဘာ ၂၅ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – ဒုတိယဆင့်မူမမှန်ဖြစ်ခြင်း၊ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |
| ပိုင်အိုနီးယား ပီ-၃၁ | ၁၇၅ | Atlas-Able | ၁၉၆၀၊ ဒီဇင်ဘာ ၁၅ | လပတ်ရန် | မအောင်မြင် – ပထမဆင့်ပေါက်ကွဲ၊ ယာဉ်ပျက်စီးသည်။ |
| ရိန်းဂျား ၁ | ၃ဝ၆ | Atlas – Agena | ၁၉၆၁၊ ဩဂုတ် ၂၃ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | မအောင်မြင် – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |
| ရိန်းဂျား ၂ | ၃ဝ၄ | Atlas – Agena | ၁၈ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၁ | စမ်းသပ်ယာဉ်နမူနာ | မအောင်မြင် – အပေါ်ဆင့်ပုံမမှန်ဖြစ်သည်။ လေထုထဲပြန်ဝင်လာသည်။ |
| ရိန်းဂျား ၃ | ၃၃ဝ | Atlas – Agena | ၁၉၆၂၊ ဇန္နဝါရီ ၂၆ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – တွန်းအားပေးဒုံးပျံအထိန်းစနစ်ချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |
| ရိန်းဂျား ၄ | ၃၃၁ | Atlas – Agena | ၁၉၆၂၊ ဧပြီ ၂၃ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | တစိတ်တပိုင်းအောင်မြင် – အာကာသအရာဝတ္ထုပေါ်သို့ ၏ပထမဆုံးရောက်သော အမေရိကန်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ လသို့ဝင်ဆောင့်သည်။ ဓာတ်ပုံပို့ခြင်းမရှိ။ |
| ရိန်းဂျား ၅ | ၃၄၂ | Atlas – Agena | ၁၉၆၂၊ အောက်တိုဘာ ၁၈ | လပေါ်ဆင်းသက်ရန် | မအောင်မြင် – အာကာသယာဉ် ဓာတ်အားချွတ်ယွင်းသည်။ နေကိုလှည့်ပတ်သည်။ |
| ရိန်းဂျား ၆ | ၃၆၇ | Atlas – Agena | ၁၉၆၄၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | မအောင်မြင် – အာကာသယာဉ်ကင်မရာချွတ်ယွင်းသည်။ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |
| ရိန်းဂျား ၇ | ၃၆၇ | Atlas – Agena | ၁၉၆၄၊ ဇူလိုင် ၂၈ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | အောင်မြင် – ဓာတ်ပုံ ၄၃၀၈ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |
| ရီန်းဂျား ၈ | ၃၆၇ | Atlas – Agena | ၁၉၆၅၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | အောင်မြင် – ဓာတ်ပုံ ၇၁၃၇ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |
| ရိန်းဂျား ၉ | ၃၆၇ | Atlas – Agena | ၁၉၆၅၊ မတ် ၂၁ | လသို့ဝင်ဆောင့်ရန် | အောင်မြင် – ဓာတ်ပုံ ၅၈၁၄ ပုံပို့ခဲ့သည်၊ လသို့ဝင်တိုက်ခဲ့သည်။ |
သိုဗီယဲစ်သီး လိုꩻတပါတောဝ်း ကလင်ꩻယွယွလာလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၇၆)
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
သိုဗိယဲစ်ခမ်းပေါင်ꩻစု ကခꩻထင်ႏဒါႏ လူန ၉ အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆)နေင်ႏ ဖေဖော်ဝါရီ (၃) နီꩻနောဝ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻ လင်ꩻနွောင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။ အလေꩻထွူႏအောဝ်ႏ (၉၉) ဂရမ်တဲင် ကနွန်ႏထန်ႏနွောင်ꩻ တလီꩻအိတ်ယို (၁) သဲက္ကန့်အမွိုင်နှုန်ꩻ (၁၅) မီတာကအောဝ်ႏဒါႏ ကအီႏဒုတ်တလူႏတာႏ ရဲႏကာႏဖေႏနွောင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ။ [၆] လူနာ(၁၃) အာကာသယာဉ်ယို (၁၉၆၆) ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒီသေဉ်ဘာ (၂၄)နီꩻနောဝ်ꩻ ကနန်းခရာႏကိစ္စနုဲင်းယိုအတာႏ ငမ်းဗာႏဖိုနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူꩻစဲဉ်ႏနီလီးအကို ထူႏအီတောချာလꩻနွောင်ꩻ အံႏဖြာႏခရာႏ လာမဲ့ငါလောင်း ရုပ်ဓါတ်ပုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။[၇]
လူနာ ၁၆လွေꩻဖျင် လင်ꩻထွူလာလောင်း ထူႏဟမ်ႏနမူႏနာႏဖုံႏတဲင် သဲင်ꩻချာနွောင်ꩻဟမ်ႏလောင်း အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ထွာပထမသွတ်ꩻ အရီးစသွတ်ꩻစက်ရုပ်အာကာသယာဉ် ဒျာႏနောဝ်ꩻသွူ။[၈] အပိုလို ၁၁ တောမ်ႏ အပိုလို ၁၃ ဖုံႏယိုလဲ့ အောင်ႏမျင်ႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ တဖူစဲဉ်ႏဖုံႏယို တောမ်ႏ လူနာ-၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ-၂၄ (၁၉၇၆) ဖုံႏလဲ့ မာꩻ အောင်ႏမျင်ႏနွောင်ꩻထဲင်းထဲင်းယင်းနောဝ်ꩻသွူ။ (၁၉၇၀) တောမ်ႏ (၁၉၇၃) ဗာႏနေင်ႏတွင်ꩻ အွဉ်ႏစွꩻထင်ႏဖျင် လူနိုခေါ့ဒ်(ပါꩻကထောင်လွေꩻတဖူꩻလာအလောင်း, လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ) စက်ရုပ်အာႏကာႏသယာဉ် နီဆွိုင်ꩻ နောဝ်ꩻသွူ။ ယာဉ်နုဲင်းယိုဖုံႏနောဝ်ꩻ မာꩻထာꩻမာꩻညပိဉ် (၁၀) လာ တောမ်ႏ (၄) လာဖုံႏတဲင် လူနိုခေါ့ဒ်(၁) နောဝ်ꩻ (၁၀.၅) ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ်(၂) နောဝ်ꩻ (၃၇) ကီလိုမီတာ လွေꩻနွောင်ꩻလွရောင်လာအလောင်းဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻမာꩻ ရိုဗာမစ်ရှင် (Rova mission) ဖုံႏယို မာꩻသွုပ်စွဉ်ႏတရွဉ်းယင်းထဲင်း လူနာ တောမ်ႏ ဇွန်း လာအထျꩻ အီႏကာႏကျောင်ႏထာꩻမာꩻစဲဉ်ႏ စီမံကိန်းဖုံႏ နောဝ်ꩻသွူ။
| ဆိုဗီယက် ခရီးစဉ်များ | ထုထည် (kg) | တွန်းကန်ဒုံး | ပစ်လွှတ် | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် | မက်ရှင် ရလဒ် | ဆင်းသက်ဇုန် | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| လူန ၉ | ၁၅၈၀ | Semyorka – 8K78 | ၃၁ ဇန္နဝါရီ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ပထမဆုံး လပေါ်ဆင်းသက် များစွာသော ဓာတ်ပုံများ။ | Oceanus Procellarum | 7.13°N 64.37°W |
| လူန ၁၃ | ၁၅၈ဝ | Semyorka – 8K78 | ၂၁ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ဒုတိယအကြီမ် လပေါ် ညင်သာသော ဆင်းသက်မှု။ | Oceanus Procellarum | 18°52'N 62°3'W |
| Proton | ၁၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၆၉ | Lunar rover | ကျရှုံး – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက်ခဲ့။ | ||||
| Proton | ၁၄ ဇွန် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက်။ | ||||
| လူန ၁၅ | ၅၇၀၀ | Proton | ၁၃ ဇူလိုင် ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Crisium | မသိရ |
| Cosmos-300 | Proton | ၂၃ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | |||
| Cosmos-305 | Proton | ၂၂ အောက်တိုဘာ ၁၉၆၉ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – ကမ္ဘာ့ပတ်လမ်းနိမ့်တွင် ရပ်တန့်သွားခဲ့၊ | |||
| Proton | ၆ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့မရောက် | ||||
| လူနာ ၁၆ | ၅၆၀၀ | Proton | ၁၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၀ | နမူနာ ယူလာ | အောင်မြင် – ဝ.၁ဝ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 000.68S 056.30E |
| လူနာ ၁၇ | ၅၇၀၀ | Proton | ၁၀ နိုဝင်ဘာ ၁၉၇၀ | Lunar rover | အောင်မြင် – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၁ဝ.၅ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | Mare Imbrium | 038.28N 325.00E |
| လူန ၁၈ | ၅၇၅၀ | Proton | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၇၁ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – လသို့ ပျက်ကျ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |
| လူန ၂၀ | ၅၇၂၇ | Proton | ၁၄ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉၇၂ | နမူနာ ယူလာ | အောင်မြင် – ဝ.ဝ၅ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Fecunditatis | 003.57N 056.50E |
| လူန ၂၁ | ၅၉၅၀ | Proton | ၈ ဇန္နဝါရီ ၁၉၇၃ | လဆင်းယာဉ် | အောင်မြင် – လူနော့ရိုဗာသည် လမျက်နှာပြင်သို့ ၃၇ ကီလိုမီတာ ခရီးနှင်ခဲ့၊ | LeMonnier Crater | 025.85N 030.45E |
| လူန ၂၃ | ၅၈၀၀ | Proton | ၂၈ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၄ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – လပေါ် ဆင်းသက်ခြင်းအောင်မြင်၊ သို့သော် နမူနာယူလာရန် ချွတ်ယွင်းသွား၊ | Mare Crisium | 012.00N 062.00E |
| Proton | ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၉၇၅ | နမူနာ ယူလာ | ကျရှုံး – တွန်းကန်ဒုံး ချွတ်ယွင်းကမ္ဘာပတ်လမ်းသို့ မရောက် | ||||
| လူန ၂၄ | ၅၈၀၀ | Proton | ၉ ဩဂုတ် ၁၉၇၆ | နမူနာ ယူလာ | အောင်မြင် – ဝ.၁၇ ကီလိုဂရမ် လမြေသားနမူနာအား ကမ္ဘာမြေသို့ ယူလာ၊ | Mare Crisium | 012.25N 062.20E |
ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှပစ်လွှတ်သော လူနာ ၉ အာကာသယာဉ်သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ တွင် ပထမဆုံးငြင်သာစွာဆင်းသက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၉၉ ကီလိုဂရမ်ရှိသော တွန်းထုတ်နိုင်သည့် လေအိတ်သည် တစ်စက္ကန့်လျင် ၁၅ မီတာအမြန်နှုန်းဖြင့် ဝင်တိုက်မည့်ဒဏ်အား ကာကွယ်ပေးသည်။[၆] လူန ၁၃ သည်လည်း ၁၉၆၆ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက်နေ့တွင် ယင်းစိုးရိမ်ဖွယ်ကိစ္စအား ကြောက်လန့်ခဲ့သည်။ ခရီးစဉ်နှစ်ခုလုံးသည် လကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်၏ မှင်သက်ဖွယ်ပုံများအား သယ်ဆောင်လာခဲ့သည်။[၉]
လူန ၁၆သည် လပေါ်ဆင်းသက်ပြီး လမြေသားနမူနာများကို ကမ္ဘာသို့အောင်မြင်စွာပြန်လည်ယူဆောင်လာနိုင်သော ပထမဆုံးစက်ရုပ်အာကာသယာဉ်ဖြစ်သည်။ [၁၀] အပိုလို ၁၁ နှင့် အပိုလို ၁၃ တို့က နောက်ကလိုက်သည်။ ခရီးစဉ်အား လူနာ ၂၀ (၁၉၇၂) လူနာ ၂၄ (၁၉၇၆) တို့ဖြင့် အောင်မြင်စွာ ထပ်ကာလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ နှင့် ၁၉၇၃ ခုနှစ်များတွင် လူနိုခေါ့ဒ် ("လပေါ်လမ်းလျှောက်သူ") စက်ရုပ်အာကာသယာဉ်နှစ်စင်းကိုလပေါ်သို့စေလွှတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါယာဉ်များသည် ၁၀ လတာနှင့် ၄ လတာ အသီးသီး အလုပ်လုပ်ခဲ့ကြပြီး လူနိုခေါ့ဒ် ၁ သည် ၁၀.၅ ကီလိုမီတာ၊ လူနိုခေါ့ဒ် ၂ သည် ၃၇ ကီလိုမီတာ အသီးသီးရောက်ရှိခဲ့ကြသည်။ ရိုဗာ မက်ရှင်များအား လူနာနှင့်ဇွန်း လအနားဖြတ်ပျံသည့် စီမံကိန်းများကို ဆက်တိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။
အမေႏရိကန်ႏသီး လိုꩻတပါတောဝ်း ယာဉ်ကလင်ꩻယွယွသာႏသာႏ လာအလောင်းဖုံႏ (၁၉၆၆-၁၉၆၈)
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]
အမေႏရိကန်ႏသီး ကစီႏရင်ႏကမာꩻသေဗီယာစက်ရုပ်ယာဉ် (xavier project)ထာꩻမာꩻ(စီမံကိန်း)ယို လိုꩻသီးအီႏလင်ꩻအီလာအလောင်း ကလိုႏဒါႏဖျင်ဆင်မှုဖုံႏအတာႏ ထွာအီအစွဲအကမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ ကလွေꩻလာ (၅)စဲဉ်ႏလွုမ်းလွုမ်းယို လိုꩻတပါလွဉ်ꩻတောဝ်း တဖူꩻစဲဉ်ႏအောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ သေဗီယာ(၃) နောဝ်ꩻ အပိုလို(၁၂) လင်ꩻလာလောင်းထွူ ည (၂) နေင်ႏထွူ လင်ꩻလွေꩻလယ်ႏထဲင်းလာအလောင်းနောဝ်ꩻသွူ။
| အမေရိကန်ခရီးစဉ်များ | ထုထည် (kg) | တွန်းကန်ဒုံး | ပစ်လွှတ် | မက်ရှင် ရည်မှန်းချက် | မက်ရှင် ရလဒ် | ဆင်းသက်ဇုန် | လတ္တီကျု/လောင်တီကျု |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ဆာဗေယာ ၁ | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၃၀ မေ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ဓာတ်ပုံပေါင်း ၁၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်။ ပထမဆုံး လပေါ် အမေရိကန်တို့ ဆင်းသက်ခြင်း။ | Oceanus Procellarum | 002.45S 043.22W |
| ဆာဗေယာ ၂ | ၂၉၂ | Atlas – Centaur | ၂ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၆ | လပေါ်ဆင်းသက် | ကျရှုံး – အင်ဂျင်ချွတ်ယွင်း၊ ကော်ပါးနိကပ် မီးတောင် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ပျက်ကျ၊ | Sinus Medii | 004.00S 011.00W |
| ဆာဗေယာ ၃ | ၃၀၂ | Atlas – Centaur | ၂၀ April ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ပုံ ၆ဝဝဝ ပြန်ရောက်လာ၊ စက်ရုပ်လက်မောင်းတံဖြင့် အနက်စင်တီမီတာ ၁၇.၅ ထိ တူးဆွ၊ | Oceanus Procellarum | 002.94S 336.66E |
| ဆာဗေယာ ၄ | ၂၈၂ | Atlas – Centaur | ၁၄ ဇူလိုင် ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | ကျရှုံး – မထိခင် ရေဒီယိုဆက်သွယ်မှု ပြတ်တောက်၊ ပြည့်စုံသော လပေါ်ဆင်းသက်ခြင်းဖြစ်နိုင်၊ အမှန်တကယ်ရလဒ်ကိုမူ မသိရ၊ | Sinus Medii | မသိရ |
| ဆာဗေယာ ၅ | ၃၀၃ | Atlas – Centaur | ၈ စက်တင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ပုံ ၁၉၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ မြေနမူနာအား ပထမဆုံး အသုံးချ၊ | ဆိတ်ငြိမ် ပင်လယ် | 001.41N 023.18E |
| ဆာဗေယာ ၆ | ၃၀၀ | Atlas – Centaur | ၇ နိုဝင်ဘာ ၁၉၆၇ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ပုံ ၃၀၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံ၊ အင်ဂျင်ပြန်လည်၊ | Sinus Medii | 000.46N 358.63E |
| ဆာဗေယာ ၇ | ၃၀၆ | Atlas – Centaur | ၇ ဇန်နဝါရီ ၁၉၆၈ | လပေါ်ဆင်းသက် | အောင်မြင် – ပုံ ၂၁၀၀၀ ပြန်ရောက်လာသည်၊ စက်ရုပ်လက်တံနှင့် ကမ္ဘာမြေမှ လေဆာတန်းအား ခြေရာခံမိ၊ | Tycho Crater | 041.01S 348.59E |
အာႏကွိုꩻ
[မွဉ်းဖျင် | မွဉ်းဖျင်အရွီးခိုႏ]- ↑ Luna 2။ NASA–NSSDC။
- ↑ Manned Space Chronology: Apollo_11။ spaceline.org။ 6 February 2008 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Apollo Anniversary: Moon Landing "Inspired World"။ National Geographic။ 6 February 2008 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ NASA Apollo 11 40th anniversary.
- ↑ NASA – NSSDC – Spacecraft – Lun 2 Details။ 17 February 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ ၆.၀ ၆.၁ Astronautix Luna E-6။ February 2011 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Moon Exploration။ National Geographic။ 15 December 2007 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 17 September 2009 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Burrows၊ William E. (1999)။ This New Ocean: The Story of the First Space Age။ Modern Library။ p. 432။ ISBN 0-375-75485-7။
- ↑ Moon Exploration။ National Geographic။ 15 December 2007 ကို ဒင်ႏထွူလဲဉ်း မူရင်းမော်ကွန်း။ 17 September 2009 ကို ထွားစဲစ်ချာထွူလဲဉ်း။
- ↑ Burrows၊ William E. (1999)။ This New Ocean: The Story of the First Space Age။ Modern Library။ p. 432။ ISBN 0-375-75485-7။