နာꩻလူးထီဒါႏနေဟောင်း

ထီကရိုꩻနဝ်ꩻ မာꩻခွꩻထာꩻ၊ မာꩻကြောင်းထာꩻ၊ မာꩻလီမာꩻပြင်ꩻထာꩻ၊ မာꩻဆွော့ꩻထာꩻ အစွန်ꩻသတ္တိအတ်ႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ထီကရိုꩻယို ပထဝီ၊ အာပေါ၊ တေဇော၊ ဝါယော-ကရိုꩻဒါႏ မဟာႏဘုတ်တန်လစ်ꩻပါꩻအကိုနဝ်ꩻ ထွာအာပေါဓာတ်နဝ်ꩻသွူ။ ထီယိုနဝ်ꩻ အစွန်ꩻသတ္တိအဝ်ႏနုဲင်းကီယိုအတွိုင်ꩻတဲင် သꩻအဝ်ႏသꩻအဲဉ်ထဝ်းအတာႏ ထီယိုအဲဉ်ထဝ်း တလꩻတဝ်းနဝ်ꩻသွူ။ နဝ်ꩻတွော့ꩻ ရွမ်ဖြုဲင်ꩻယိုနဝ်ꩻ လိုꩻသီးအတာႏ အွꩻထီခရာႏယို တတဲမ်းတဝ်း၊ တဲမ်းဒျာႏလူးထီခရာႏသွူ။ ထီယိုနဝ်ꩻ လျားငါႏ၊ တအွိုက်ꩻတမွိုက်ꩻငါႏတွော့ꩻ ဖေႏကခွꩻ ဖေႏကရျူႏလဲ့နဝ်ꩻ၊ တဗော့ꩻငါႏ ဝွေႏငါႏ နွုမ်ꩻဟေ့ꩻ နွုမ်ꩻကုဲင်ငါႏတွော့ꩻ ဖေႏကကြောင်း ဖေႏကစင်လဲ့နဝ်ꩻ လူးဗာႏထီသွူ။ ကလူးဗာႏထီနဝ်ꩻ အင်းရွယ်ႏချက်အတန် အဝ်ႏယို(၂)ချက်လဲ့ လူးထီထွိုင်ႏတဒါႏတဝ်းနဝ်ꩻ တလိုႏအပ်တဝ်း အကျိုꩻတရာꩻအလင်ဖုံႏ ပေါႏထွာလွဉ်တဲင် ထွာဒါႏလိုꩻသီးခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻ အန္တရာယ်ႏနဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ "နာꩻလူးထီဒါႏနေဟောင်း"ရီဗာႏနုဲင်းယိုသွူ။ လူးထီမီႏဒါႏ အနယ်ꩻမီႏမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ လꩻအကျိုꩻနုဲင်းမုဲင်ꩻ၊ လူးထီအနယ်ꩻမီႏမဲဉ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ လꩻအပဲစ်နုဲင်းမုဲင်ꩻ တဲမ်းဖြုဲင်ꩻနယ်လွေꩻဗာႏ လူးထီခရာႏနုဲင်းယိုသွူ။

လူးထီအနယ်ꩻမီႏမဲဉ်ႏနဝ်ꩻ တလိုႏတဝ်းအကျိုꩻကုဲင်မျိုꩻ တပေါႏပေါက်ထွာလွဉ်တဝ်းတဲင် ထာꩻမီးလျားငါႏ၊ မီႏတအွိုက်ꩻတမွိုက်ꩻငါႏလဲ့ ခွꩻရျူႏထိုꩻတွော့ꩻ သꩻဟဝ် သꩻချံꩻသာႏထိုꩻသွူ။ မီႏထွာနမ်းလောင်းကြိုကီ တဗော့ꩻဝွေႏနဝ်ꩻ ကြောင်းထိုꩻစင်ထိုꩻတဲင် သꩻဟဝ်သꩻချမ်ံꩻသာႏထိုꩻ၊ မီႏထွာလွီးနွုမ်ꩻကုဲင်နွုမ်ꩻဟေ့ꩻ အဝ်ႏတစွိုးစွိုးလဲ့ လွီးနွုမ်ꩻကုဲင်နွုမ်ꩻဟေ့ꩻ ထိုꩻမားထိုꩻတဲင် သꩻဟဝ်သꩻချံꩻသာႏထိုꩻ၊ မီႏလူးထီနဝ်ꩻ နမ်းကိုသွီႏကို ကအဝ်ႏဒါႏအလွီး အတအွိုကုဲင်ဖုံႏလဲ့ ထန်ႏထိုꩻတဲင် ခြွိုင်ႏသန်ꩻရေꩻဟဝ်၊ အုံဟဝ်ခြွိုင်ႏသန်ꩻ ဝွေႏဒနာႏရောႏဂါႏကင်ꩻ အကျိုꩻတရာꩻယို ခံႏစာꩻဗာႏသွူ။ လူးထီအနယ်ꩻ မီႏတမဲဉ်ႏတဝ်းနဝ်ꩻ တဟွိုဗာႏဒါႏ၊ တဟေဒါႏထာꩻ၊ နမ်းလျားယာႏလျားဒါႏ၊ သီတကွို့ꩻသီတခဝ်ဒါႏ၊ တလီꩻမျတ်ဒါႏ၊ ကနောက်ꩻသွီႏဖြွီꩻထဲ့တဲင် သီစွော့ꩻဒါႏထာꩻ၊ သꩻရာꩻသွီႏဖြွီꩻ ပကျောက်ꩻယွုတ်ꩻထိုꩻတဲင် သီစွော့ꩻသီမွိုင်ဒါႏထာꩻ စတဲင်အကျိုꩻကုဲင်ဖုံႏယို ခံႏစာꩻဗာႏဒါႏသွူ။ လူးထီအနယ်ꩻမဲဉ်ႏတဝ်း ကရိုꩻနဝ်ꩻ ခွꩻလွဉ်ꩻငါႏ၊ လျားလွဉ်ꩻငါႏအခိန်ႏ၊ အံႏဒဲဉ်အာဟာႏရ တစွိုးစွိုးတမျိုꩻမျိုꩻထွူ ဟို့ꩻအဝ်ႏကွို့ꩻ အဝ်ႏဗွေနေအခိန်ႏ သꩻမဲဉ်လူးထီအဲဉ်ထဝ်း ပေါႏခွိုင်းထီလဲ့ တဒုမ်ႏထူတဒုမ်ႏထွိုင်ႏ၊ သွီႏတိုꩻသွီႏထင်ႏအာလွဉ်ꩻအခိန်ႏ-စတဲင် အခိန်ႏနုဲင်းယိုဖုံႏနဝ်ꩻ လိုႏလူးတဝ်းထီသွူ။

ခွꩻလွဉ်ꩻငါႏအခိန်ႏ မီႏလူးထီနဝ်ꩻ သွီႏခယ်ꩻဒါႏ၊ သွီႏအိုပစ်ꩻဒါႏတဲင် ထွာဒါႏ သီတကွို့ꩻသီတခဝ်ရောႏဂါႏသွူ။ လျားလွဉ်ꩻငါႏအခိန်ႏ မီႏလူးထီ၊ သွီႏအဝ်ႏလျား သွီႏပကျောက်ꩻသန်၊ ပကျောက်ꩻမွိုင်ခိန်ႏ မီႏထောက်ခါꩻထီ အထန်ႏဖဲ့ꩻနဝ်ꩻ သွီႏပကျောက်ꩻသန်ပိုႏတွော့ꩻ ကနောက်ꩻသွီႏဖြွီꩻပေႏထဲ့ဒါႏ၊ ကနောက်ꩻသွီႏဖြွီꩻပေႏ မီႏထဲ့ထိုꩻနဝ်ꩻ ထွာသီတကွို့ꩻသီတခဝ် တလီꩻဖျတ်ရောႏဂါႏနေနေတဲင် ထွာထိုꩻဒါႏ လိုꩻဘဝသုမ်ꩻသွူ။ လွေꩻရွိုးရွိုး မာꩻရွိုးရွိုးထာꩻအခိန်ႏ၊ သွီႏတိုꩻသွီႏထင်ႏအာလွဉ်ꩻအခိန်ႏဖုံႏယို မီႏလွေꩻလူးထီနဝ်ꩻလဲ့ သွီႏတိုꩻပိုႏထင်ႏပိုႏတွော့ꩻ ကနောက်ꩻသွီႏဖြွီꩻပေႏထဲ့ဒါႏ၊ ထွာဒါႏသီတကွို့ꩻသီတခဝ်၊ တလီꩻဖျတ်ရောႏဂါႏနေနေသွူ။ အံႏဒဲဉ်၊ အံႏအာဟာႏရ တစွိုးစွိုးတမျိုꩻမျိုꩻထွူ ဟို့ꩻအဝ်ႏကွို့ꩻအဝ်ႏဗွေနေခိန်ႏ မီႏလူးထီနဝ်ꩻ အခွꩻဓာတ်နွို့နမ်းကိုတွော့ꩻ ပါစကတေဇော ဓာတ်မေႏအာႏပေႏတဲင် ဆာႏတကေႏတဝ်းရောႏဂါႏ၊ ဟို့ꩻဗွေဟို့ꩻတအွောင်ႏရောႏဂါႏ ထွာလွဉ်ဒါႏနဝ်ꩻသွူ။ သꩻမဲဉ်လူးထီအဲဉ်ထဝ်း ပေါႏခွိုင်းထီတဲ့ တဒုမ်ႏထူတဒုမ်ႏထွိုင်ႏနဝ်ꩻ နီနမ်းတဗာႏလုမ်းယို အခွꩻဓာတ် အလုမ်ꩻဓာတ် တညီႏတဝ်း၊ ခွꩻပဉ်ခဝ် လုမ်ꩻပဉ်ကွို့ꩻဒါႏထာꩻတဲင် မိဉ်ႏလူးနွိုင်ႏနွိုင်ႏထီနဝ်ꩻ တဟွိုတဟဲ့ꩻ နမ်းခိုးနမ်းလျားရောႏဂါႏနဝ်ꩻသွူ။ လူးထီကရိုꩻယို ဖေႏကထွာပုဲင်ႏရောႏဂါႏ၊ ဖေႏကထွာပုဲင်ႏနုဲင်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻနဝ်ꩻ လွောက်ꩻနာႏကျင်ꩻသုံꩻဗာႏ အနယ်ꩻနုဲင်းဆလယိုအတွိုင်ꩻသွူ။

ခါးလားကလူးထီ (ပေါႏအီႏလူးထီ)န၀်ꩻ "ပေါ့"စွဉ်ꩻအွဉ်သွော့ ခွဉ်ႏပေႏနေား၊ နဝ်ꩻထွူနဝ်ꩻ "သောက်"နီဟို့ꩻကိုယို အွꩻသော့ꩻထီနေား၊ နဝ်ꩻထွူမꩻ "ချိုး"ကွဲးလူးနဝ်ꩻဟဝ်သွူ။ မီႏလူးသွူနဝ်ꩻ ထောက်ꩻအွဉ်သော့ꩻခင်ႏနေား၊ တွမ်ႏထီတကောက်ꩻ ထောက်ꩻခင်ႏထွူနဝ်ꩻ တွမ်ႏစူတွမ်ႏဘရဒ်တရိုꩻတဝ်း၊ ခင်ႏချင်ꩻချင်ꩻတရိုꩻတဝ်း ပွစ်ချာငါဒွိုန်းသွူမꩻ ကွဲးထောက်ꩻငါ ခင်ႏလောင်ꩻဖုံႏနေား၊ ပွစ်ဒွူချာချာငါငါမꩻ ထောက်ꩻကီထင်ႏကီႏလေင်းနီပင်နေား၊ ပွစ်ဒွူချာငါနုဲင်းယိုအတွိုင်ꩻထွူမꩻ ကွဲးထောက်ꩻတွိုႏကီႏထျꩻနေား၊ ထွူမꩻ ငင်းဒေင်၊ ထွူမꩻပြေင်၊ ထွူမꩻ ကတူႏ၊ အဝ်ႏအွိုးလ ထောက်ꩻကီထင်ႏ တလဲင်ႏတစိꩻစိꩻနုဲင်းယိုနဝ်ꩻ နီကလူးထီယို မာႏကြွို့ꩻတဝ်း၊ ထွာကြွို့ꩻတဝ်းမုဲင်ꩻမုဲင်ꩻရိုꩻနဝ်ꩻသွူ။ တဲႏခင်ႏ ဗꩻထင်ႏကတူႏ ထောက်ꩻထင်ႏလဲင်ႏတစိꩻစိꩻထွူမꩻ ကွဲးတွစ်ငါႏဆပ်ပျာႏဖုံႏ၊ ခေါင်းလျှော်ရည်ဖုံႏနေား၊ နီကအမဲဉ်လူးဒါႏ အခိန်ႏအညအမွိုင်ယို နမ်းတွမ်ႏနမ်း ချင်းဒျာႏထွူတဲင် လူးမီႏထွူနဝ်ꩻ ဒွတ်ꩻသဲင်သဲင်ချာဗာႏ နီစဝ်ႏနီနမ်းလောင်းနေား။ ဒွတ်ꩻသဲင်ထွူ ထီစဝ်ႏနမ်းလောင်းနဝ်ꩻ ကွဉ်ကꩻချာဗာႏ ခွမ်ꩻလာꩻသဲင်သဲင်နေား။ တွမ်ႏခွမ်ꩻလာꩻ စဝ်ႏပီးစဝ်ႏပဲ့ꩻတဲင် အုံထံအဝ်ႏထံပုဲင်ႏထာꩻနေား။ လူးထွူထီ ကွဉ်ကꩻထွူခွမ်ꩻလာꩻတွော့ꩻ အုံထာꩻမီႏသေနာႏ အခွꩻနဝ်ꩻ လိုႏအံႏတသီႏလုမ်ꩻလဲ့ အံႏဗာႏ၊ လိုႏအုံစို့ꩻမေႏလဲ့ အုံစို့ꩻဗာႏ၊ လိုႏအုံတင်းယာခိုးလဲ့ အုံတင်းဗာႏနဝ်ꩻသွူ။

လွေꩻသွို့ꩻလွေꩻခြံ ထီꩻတပါတဝ်း၊ ကောႏတပါတဝ်းတွော့ꩻ ခမ်းမီႏလော့ꩻလူးလော့စဝ်ႏနဝ်ꩻ ပေါႏသဲင်ꩻတွိုႏလံးလဲ့ လိုႏမာꩻစဝ်ႏဖြောင်ဖြောင်၊ ကတူႏလဲ့ မာꩻစဝ်ႏ၊ လိုႏလူးဖြောင်နေးထီလဲ့ လူးထွူတွော့ꩻ ကွဉ်ကꩻခွမ်ꩻလာꩻသဲင်သဲင် အုံလုမ်ꩻလုမ်ꩻသွော့ထာꩻနေား။ သꩻအဝ်ႏသတ္တဝါႏ လိုꩻသီးယို လူးတဝ်းထီတွော့ꩻ သီနဝ်ꩻ ဟွိုန်ဖိုတဝ်း၊ အဝ်ႏလူးမာႏထီတွော့ꩻ သီလွုမ်ꩻတဲင် ဖေႏကလူးမာႏပုဲင်ႏထီနဝ်ꩻ အွဉ်ႏဗာႏသတိဟဝ်ဟဝ်သွူ။ လူးမာႏထီတွော့ꩻ သီစွော့ꩻထာꩻ၊ လူးမာႏထီတွော့ꩻ ထွာဝွေႏဒနာႏ ရောႏဂါႏတစွိုးစွိုး တမျိုꩻမျိုꩻနဝ်ꩻ ဒုံတွိုင်ꩻရပ်တွိုင်ꩻ အဝ်ႏဟွိုန်အဝ်ႏထီႏဒျာႏတဲင် အဝ်ႏလိုႏလꩻသတိဝင်ꩻ ပငါပရာꩻသွူ။ ကွပ်နဝ်ꩻမꩻ ရွမ်ဖြုဲင်ꩻမဉ်ꩻနဝ်ꩻ "နာꩻလူးထီဒါႏနေဟောင်း"ဖေႏဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဖေႏကထွာ လိုꩻလူးထီဒါႏနဝ်ꩻ ကတဲမ်းနယ်ဒါႏ ရွမ်ဖြုဲင်ꩻကိုယိုအတွိုင်ꩻ လွောက်ꩻနာႏကျင်ꩻသုံꩻလွဉ်ꩻသွော့ဝင်ꩻဩ။