ဗုဒ္ဓဂယာတဖူꩻလွေꩻသား

တဲမ်းလိတ်သားဥယျောဇဉ်ႏ

သီႏလသားလိုꩻဖြားစွိုꩻ ဝါႏတွင်ꩻသွံလာကို အဝ်ႏဆောက်တဲႏကံကျင်ꩻလွ ဥပုသသတင်ꩻ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ၊ ဟံႏဗွာရပ်၊ သထွုံႏ-မူလမင်းကွန်း သာႏသနာႏမာရ်အောင်ႏ ကမ္မဋ္ဌာန်ꩻကျောင်ꩻတွိုက်ကိုသွူ၊ သီႏလသားစွိုꩻကိုကပါဒါႏ ပေါင်ႏစင်ꩻအောင်နောဝ်ꩻ ဝွေꩻဗွေႏတွမ်ႏသွꩻပအိုဝ်ႏဖုံႏ လွေꩻဝုဲင်ႏဗာႏဘုရာꩻ အိန္ဒိယခမ်း ဗုဒ္ဓဂါယာကိုအကျောင်ꩻ ခြုဲင်းနယ်ဖေႏစွုမ်ႏသတင်ꩻသွူ။ ကွပ်ပွိုးဟွိုန်ထွꩻဗာႏ နုင်းနောဝ်ꩻခရာႏတဲင် နီသွဉ်းသီး သီႏလသားဖုံႏ သဒ္ဓါႏတရာꩻ ပွါꩻထင်ႏတသွောင်းလွဉ်ဗာႏသွူ၊ ပေါင်းစင်ꩻအောင် ကခြုဲင်းနယ်ဒါႏ ဗုဒ္ဓဂယာအခွဲးအကျုံႏယို နွို့ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ ခွိုꩻပအိုဝ်ႏသီးလဲ့ ဖေႏကကေႏညိုႏဗာႏနုဲင်းနုဲင်းတဲင် နေတွမ်ႏစေႏတနာႏ အဗွေတဗာႏတွော့ꩻ တဲမ်းစီႏပူႏဇောႏလွေꩻဗာႏ တွမ်ႏရွမ်ဖြုဲင်ꩻယိုသွူဩ။ (တဲမ်းလိတ်သား)

တောင်ႏကီꩻ-ပါဋလိပုတ်

နီသွဉ်းသီး ပအိုဝ်ႏလိုꩻမျိုꩻကို ဗုဒ္ဓဂယာတဖူꩻလွေꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ- (၁)ခွေသွဉ်းစင်းခံꩻအောင်(နောင်ခုဲင်း)၊ မဟာသုခတဖူꩻ၊ အမုဲင်(၂၂)ကန်ရှေ့၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ။ (၂)ကျောင်ꩻသိန်ꩻ (နောင်ခုဲင်း)၊ ရွှေတောင်ရပ်၊ ဂန္ဓမာႏတဖူꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ။ (၃)စင်ꩻဖါလွန်ꩻ (နောင်ဟဲင်းတန်)၊ မြို့ပတ်တဖူꩻ၊ အမုဲင် ၅၆/ဟော်ကုန်ꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ။ (၄)ပွယ်ꩻစာꩻကြုတ် (နောင်ပစ်ꩻ)၊ ဈေးပိုင်းရပ်၊ ငွေခွန်မှူးတဖူꩻ၊ ဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ။ လို့လို့(၄)ဖြာꩻသနဲ့ဗွေႏဩ။ နီသွဉ်းပအိုဝ်ႏ တဖူꩻလွေꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ ၁၉၉၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ လာဖေဖော်ဝါရီ(၂၈)နီꩻယို ဝင်ꩻဝေင်ꩻတောင်ႏကီꩻ လင်ꩻလွေꩻရန်ႏကုန်ႏနဝ်ꩻသွူ၊ တဖူꩻလွေꩻသားတစွိုꩻလွုမ်းနဝ်ꩻ ရေး၊ ဘိတ်၊ ထားဝယ်၊ မန္တလေꩻ၊ ပခုက္ကူ၊ ဖျာပုံကို ကအဝ်ႏဒါႏ ရဟန်ꩻတောႏ(၉)ပါꩻ အပါႏအဝင်ႏ လို့လို့စင်စင် တဖူꩻလွေꩻသား အဝ်ႏ(၆၅)ဖြာꩻသနဲ့ဩ၊ နေးတွမ်ႏဝုဲင်ႏဘုရာꩻဗုဒ္ဓဂယာ တဖူꩻစဲဉ်ႏ အမုဲင် ၁၆/၉၇ အလꩻ၊ ၁၉၉၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ မတ်လာ(၂)နီꩻ၊ တနင်္ဂနွေႏနီꩻ၊ တဲႏထာꩻခေ့ꩻ ၇-နားရီႏ၊ ၃၄-မိနစ် အခိန်ႏထုမ်းလွေꩻ အိန္ဒိယခမ်းပဲင်ႏ သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏတဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻသွူ။ ထာꩻခေ့ꩻ(၉)နားရီႏ မိနစ်(၁၅)နောဝ်ꩻ ဖျော်တွိုႏလွေꩻ အိန္ဒိယခမ်း ဝေင်ꩻကာလကတ္တား၊ ဒန်ဒန်သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်ကိုသွူဩ၊ အိန္ဒိယပဲင်ႏ သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏတဖူꩻစဲဉ်ႏနောဝ်ꩻ အရန်းထွꩻအခမ်းခမ်းဆဲင်ႏရာꩻ သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏထွူတကာႏတောဝ်း သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏလောင်းကို ကပါလွဉ်ဒါႏ လွူးတဲင်ဝွတ်ပတ်သား ကုလာꩻမူႏပေႏဖုံႏနောဝ်ꩻ နေးတွမ်ႏဝွေꩻသီး ယိုꩻယာႏခွမ်ꩻလာꩻ (ကွဉ်ကꩻနေးဆာရီ)တဲင် ဝွတ်ပတ်ဖေႏ တဖူꩻလွေꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ ယေန်ႏကေႏဟဝ်ငါႏနောဝ်ꩻသွူဩ၊ အဟာနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးဗေင်ႏဗော့ꩻဒန်ဒန်သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်ကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ကမ္ဘာႏအရန်းထွꩻ ဆာႏငတ်ꩻတုဲင်ဟော်တန်ကိုသွူနဲ့ဩ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ (၃)နီꩻ၊ တဲႏမွူးရောဝ်ꩻခိုႏ (၉)နားရီႏ မိနစ်(၃၀)လယ်ႏထွားဟော်ခံꩻမူႏ ဝိတိုရိယ(အိင်္ဂလိပ်ဟော်ခံꩻမူႏ)ပျꩻတွိုက်၊ ဥယျာဉ်ႏအေဒင်တွမ်ႏ ဝေင်ꩻကာလကတ္တားကိုကအောဝ်ႏဒါႏ ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻမန်းနောဝ်ꩻသွူ၊ မွူးဟာခိုႏ (၃)နားရီႏမိနစ်-၅၀ ထိုမ်းချာယင်း သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏတဲင် နုဲင်းမွူးဟာ (၄)နားရီႏပုဲင် မိနစ်-၅၀ကို ဖျော်တွိုႏလွေꩻ ဝေင်ꩻပတ္ထနား (ဘုရာꩻစိုးဟဲ့ꩻ ဝေင်ꩻပါဋလိပုတ်)ကိုသွူ၊ အဟာနဝ်ꩻ လွေꩻဗေင်ႏဗာႏ ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻမန်းကိုသွူဩ။

ဝေင်ꩻပါဋလိပုတ်

၁၉၉၇-မတ်လာ(၄)နီꩻ၊ မွူးရောဝ်ꩻခိုႏ(၄)နားရီႏ ထွိုင်ႏဒွိုႏသွတ်ꩻထွူ ထိုမ်းကာꩻနီလံꩻတဲင် ကောအွဉ်သားဖုံႏ သောင်ႏသာမုꩻအလꩻ ကာꩻလောင်းကို ရွစ်ဗာႏ နမောတဿသွံလဲင်ႏ၊ ဟေတုပစ္စယော-စတဲင် ပစ္စေꩻ ၂၄-၁လဲင်ႏထွူမꩻ ကာꩻထန်ႏငါလွေꩻနဝ်ꩻသွူ၊ တဲႏပတ္ထနားနောဝ်ꩻ တဖူꩻတလီးလွုမ်း အံႏဗာႏသက်လွစ်ဟန်ႏအို၊ ရွစ်ဗာႏ နမောတဿ ၃-လဲင်ႏ၊ ဟေတုပစ္စယော-၁လဲင်ႏနောဝ်ꩻမꩻ ဗꩻတွိုႏချာဝေင်ꩻ ကာလကတ္တားကိုနောဝ်ꩻသွူဩ။ ဝေင်ꩻပတ္ထနားနောဝ်ꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏဟဲ့ꩻဟောင် ဝေင်ꩻပါဋလိပုတ်တဲင် ခေတ်ယိုလဲင်ႏခါ အောဝ်ႏသော့ꩻအိန္ဒိယခမ်း ဗီးဟားခမ်းနယ်ႏကိုသွူ၊ မဉ်ႏမဲဉ်လွေꩻဗုဒ္ဓဝင်ႏဆဲင်ႏရာꩻ ဒေႏသဖုံႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏပတ္ထနားတရန်းတွော့ꩻ လွေꩻလꩻလို့စွဉ်ႏဒျာႏသွူ၊ ပတ္ထနားကို အသောကာရာမကျောင်ꩻတွိုက် (သာႏသနာႏသက္ကရာဇ် ၂၃၅-ဗာႏနေင်ႏကို အသောကခွန် တဲႏဆို့ꩻသေꩻခါꩻ)နဝ်ꩻ ယိုငခါ အောဝ်ႏကုဲင်လယ်ႏကွို့ꩻ အခင်တွမ်ႏ အပွိုင်ယဟူးယဟန်ႏလွုမ်ꩻသွူဩ၊ တတိယသင်္ဂါယနာႏလဲ့ တင်ႏသော့ꩻဗာႏ ကျောင်ꩻတွိုက်အသောကကိုနောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီး ဟွိုန်ဟောဝ်နစ်သက် ကေႏညိုႏဗာႏလဲင်ꩻတကွို့ꩻဒါႏဒွုမ်သနဲ့ဩ၊ ပါဋလိပုတ်ကဟဲ့ꩻဒါႏ ပတ္ထနားနောဝ်ꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏဘုရာꩻစိုးကို ဗုဒ္ဓဝင်ႏဆဲင်ႏရာꩻ ဝေင်ꩻတဖြုံႏရိုꩻလဲ့ ဟန်ႏနီယို နွို့ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဝင်ႏဖုံႏ အောဝ်ႏလယ်ႏကွို့ꩻ တစူးတစိꩻလွုမ်ꩻ၊ ကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻ ဟိန္ဒူဘာႏသာႏဖုံႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူဩ။ အဝ်ႏပတ္ထနားလွေꩻ နာလန္ဒတက္ကသိုလ်ႏကျောင်ꩻနောဝ်ꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻအောဝ်ႏ(၅၅)မဲင်ႏတဲင် မဉ်ႏထွားအပွိုင်အခင်နောဝ်ꩻ လုဲင်းငါႏတန်ငါႏ မရေႏမရာႏသွူ၊ ပွိုင်းလဲင်ႏနောဝ်ꩻ ထွာနွို့ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ ရဟန်ꩻတောႏဖုံႏ သွဉ်ထူႏအီ ဗုဒ္ဓပိဋကတ်တောႏ ကျောင်ꩻတက္ကသိုလ်ႏတန်နေးနောဝ်ꩻသွူ၊ နာလန္ဒတက္ကသိုလ်ႏတန်ယို သာႏသနာႏသက္ကရာဇ် ၁၀၀၀-ရပ်ကို ခွန်ဟော်ခံꩻ ကုမာရဂုတ္တတဲႏဆို့ꩻသေꩻခါꩻတဲင် အေဒီ(၁၂)ရျာꩻဗူႏကို ဟိန္ဒူဘာႏသာႏနွို့ဖုံႏ ယားကုဲင်ထိုꩻအကျောင်ꩻ သေဗာႏနေးနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၅၆-ဗာႏနေင်ႏ၊ အိန္ဒိယခမ်းသား ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာႏသာႏ ရဟန်ꩻတောႏဗွေႏ ဘိက္ခုကဿပ ခင်ႏလမ်းလီꩻတမွေးတောဝ်းကို တဲႏတရွို့ꩻနေး ကျောင်ꩻတသာတဖြုံႏတဲင် ယိုခါ အောဝ်ႏမဟာဝိဟာရပါဠိ အင်စတီကျုအရန်းယို အီႏပင်ႏတသွောင်းထင်ႏကီယင်း တက္ကသိုလ်ႏတန် အရန်းနောဝ်ꩻမꩻ သꩻတက်ခရာႏဟောဝ်ငါႏသွူ။ နာလန္ဒတက္ကသိုလ်ႏ ပရဝုဏ်ႏကိုနောဝ်ꩻ သျင်ႏသာရိပုတ္တရာႏ ကူꩻသော့ꩻအီ လမ်းခင်လီꩻတွမ်ႏ သျင်ႏသာရိပုတ္တရာႏစေႏတီႏတဆူႏလဲ့ တဲႏသေꩻနောဝ်ꩻကိုတဲင် ကေႏညိုႏပါဗာႏ ဟွိုန်တလွိုးပါဗာႏသွူဩ၊ အောဝ်ႏနာလန္ဒတက္ကသိုလ်ႏ ထန်ႏငါလွေꩻနောဝ်ꩻ နွို့ကေႏညိုႏပါဗာႏ ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာႏသာႏကျောင်ꩻခယ်ႏတဲင် ကပ်လူႏပါဗာႏ ဆရာႏတောႏတခြိုꩻလူႏဖုံႏ၊ ထူႏပါဗာႏသဉ်ငတ်ꩻပါꩻ ဆရာႏတောႏခယ်ႏကလွူးတဲင်ဒါႏ တခိုးမျိုꩻစွုမ်ႏဖုံႏလဲ့ ကပ်ပဲအံႏအွꩻလွဗာႏ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻသွူဩ။

ခမ်းရာႏဇဂျိုဟ်ႏ

ခမ်းရာႏဇဂျိုဟ်ႏနောဝ်ꩻ ဗွေႏဘုရာꩻစိုးကို အောဝ်ႏသော့ꩻ မာဂဓတွိုင်ႏကိုတဲင် ဟော်ခံꩻဗိမ္ဗိသာရတွမ်ႏ ပိုခိုဟော်ခံꩻ အဇာတသတ်သီး ခူꩻဝေင်ꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ယိုခါ အဝ်ႏသော့ꩻအိန္ဒိယခမ်း ဗီဟားခမ်းနယ်ႏ၊ ဝေင်ꩻတောႏပတ္ထနားဆꩻကွဉ်ႏနောဝ် ၆၅-မဲင်ႏရပ်ကိုနောဝ်ꩻသွူ၊ ပွိုင်းလဲင်ႏအဟဲ့ꩻအဟောင် ရာႏဇဂျိုဟ်ႏ၊ ယိုခါအဟဲ့ꩻအဟောင် "ရာ့ဂျ်ဂီး"နုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ။ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏခမ်းကို နီသွဉ်းသီးတဖူꩻလွေꩻသားစွိုꩻ လယ်ႏကေႏညိုႏ သဒ္ဓါႏပွါꩻအီခင်ႏလမ်းဖုံႏနောဝ်ꩻ ဟော်ခံꩻဗိမ္ဗိသာရကလူႏဒါႏ ကျောင်ꩻဝေဠုဝန်ႏအခင်၊ နီဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမ သတင်ꩻသွုံꩻအီခင်ႏလမ်း ကျောင်ꩻ"ဂိဇ္ဈိဝိဟာရ"(ဂိဇ္ဈကုဋ်ကောင်နာ)၊ သမာꩻတောႏတန် ဇီတကတခေါ့ꩻဥယျာဉ်ႏ၊ ကတင်ႏအီပထမသင်္ဂါႏယနာႏ သတ္တပဏ္ဏိထမ်း (အောဝ်ႏဝေဘာရကောင်လောင်း)ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ နီသွဉ်းသီးဖျော်တွိုႏလွေꩻ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏဝေင်ꩻခင်တွမ်ႏ ရာႏဇဂျိုဟ်ႏဟော်ခင်တဲင် ယူႏလꩻပါ အဇာတသတ်မင်ꩻသာꩻ ဆွမ်ꩻအဖါဗိမ္ဗိသာရဟော်ခံꩻတွော့ꩻ သော့ꩻထောင်ႏကို၊ ဖြဲ့ꩻခင်ႏယာꩻ တိတ်ꩻသော့ꩻတသာႏနောဝ်ꩻမꩻ ဟော်ခံꩻတန်ဗိမ္ဗိသာရ နတ်ရွာႏစံႏထိုꩻဗာႏနေးနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ထူႏလꩻပါ သတိသံႏဝွေႏဂတရာꩻနေးနောဝ်ꩻသွူ၊ ဂိဇ္ဈကုဋ်ကောင်နာကို ထီႏပါဗာႏနီဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမ သတင်ꩻသွုံꩻအီခင်ႏလမ်းတွမ်ႏ စင်္ကျန်ႏအီအရပ်တဲင် ယူႏလꩻပါယင်း သျင်ႏဒေဝဒတ် နွန်ႏလင်ꩻလုံးတူႏ ကျံႏတကုဲင်နီဗွေႏဘုရာꩻတွော့ꩻ လုံးခဝ်ဖဲင်းလူးနောဝ်ꩻမꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻ ခင်ႏသွီႏတသဉ်လဲင်ꩻထန်ႏပါ၊ ဆရာႏဇီဝက လွမ်ꩻလာꩻဖေႏဗာႏ နီဗွေႏဘုရာꩻကရိုꩻနဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး အောဝ်ႏယူႏစွေးလွ ပငါပရာꩻသွူ၊ ကျောင်ꩻသိန်ꩻရိုꩻဖေႏခွေသွဉ်း- "ကွပ်သျင်ႏဒေဝဒတ်ယို ကျံႏတကုဲင်ဘုရာꩻ ခွိုင်းမုဲင်ꩻလဲင်ႏလဲင်ႏနောဝ်ꩻမꩻ ယိုခါခါ အောဝ်ႏခံငါးရုဲင်ꩻခမ်းကိုနောဝ်ꩻ ငမ်းသꩻငါႏနော် စင်းခံꩻအောင်" အောဝ်ႏဂိဇ္ဈကုဋ်ကောင်မျတ်လောင်း လင်ꩻဒွမ်ချာ ကောင်ခင်ႏထျꩻနောဝ်ꩻ ထီႏဗာႏဝင်ꩻတဲမ်းသေꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻ အောင်ႏလꩻအီ နာဠာဂီရိဆင် အခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ၊ သျင်ႏဒေဝဒတ်လိုꩻဖုံႏ ဖေႏအွꩻနေးဒေါဝ်(၁၆)ဖွိုင်ꩻတွော့ꩻ ဖေႏကလွေꩻယမ်းသီ နီဗွေႏဘုရာꩻရိုꩻလဲ့ ကွပ်နီဗွေႏဘုရာꩻမေတ္တာႏထီခွꩻတဲင် နာဠာဂီရိဆင်တန် အုံခွပ်ဗာႏနီဗွေႏဘုရာꩻဆꩻငါနေးနောဝ်ꩻသွူနဲ့ဩ။

ဗုဒ္ဓဂယာ

၁၉၉၇-မတ်လာ(၆)နီꩻ နီသွဉ်းသီး တဖူꩻလွေꩻသားဖုံႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏရာႏဇဂျိုဟ်ႏ ဖျော်တွိုႏလွေꩻခန်း ဗုဒ္ဓဂယာကိုသွူ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမနောဝ်ꩻ အုံနင်းမဟာဗောဓိညောင်ႏမွူး(ယိုခါ အောဝ်ႏဂယာဝေင်ꩻထျꩻ)ဆꩻလကို လꩻထွူသဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတောႏတဲင် ထွာလွဉ်ဘုရာꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ ဗုဒ္ဓဂယာရပ်ရာႏဒေႏသယို ခွိုင်းကားနီဗွေႏဘုရာꩻ အဆူႏဆူႏ ပွင်ꩻသော့ꩻအီခင်ႏလမ်းမျတ်တဲင် ဟဲ့ꩻဟောင်လွ ဗုဒ္ဓဂယာကရိုꩻနဝ်ꩻ သေဗာႏနုဲင်းနဝ်ꩻသွူ။ ဗုဒ္ဓဂယာနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏဝင်ꩻဂယာဆꩻနောဝ် ၇-မဲင်ႏရပ်ကိုတဲင် ထွာလယ်ႏကွို့ꩻ ဝေင်ꩻပေႏတဖြုံႏလွုမ်ꩻသွူ၊ နီသွဉ်းသီး တဖူꩻလွေꩻသားဖုံႏ လယ်ႏကေႏညိုႏဗာႏ ဗုဒ္ဓဂယာကိုနောတ်ꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမ ကလꩻသော့ꩻ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတောႏ(အောင်ႏလꩻသော့ꩻအီ မာရ်ႏငတ်ꩻပါꩻ)ထွာထွူဘုရာꩻတွော့ꩻ အုံနင်းအီနွုတ်ꩻနီꩻနွုတ်ꩻလဲင်ႏ သတ္တဌာန၊ နင်ႏသုဇာတာႏ ကကပ်အီ သွမ်ꩻဖိုးနဲဉ်းထီ (ဒဲဉ်သွမ်ꩻဃနာႏဖိုနဲဉ်းထီ)အွဉ်ႏတခြွဉ်ႏအီ တကောက်ꩻခံꩻခင်ႏလမ်း၊ အလောင်ႏတောႏဘဝကို ကံကျင်ꩻသော့ꩻအီထမ်း ဒုက္ကရစရိယာႏ ဥရုဝေဠတခြာတွမ်ႏ နေရဉ္ဇရာႏထီခြောင်ဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ (၇)နီꩻ အမုဲင် ၁၆/၉၇ ဗုဒ္ဓဂယာ တဖူꩻလွေꩻသားစွိုꩻ ဖျော်တွိုႏလွေꩻ ကောင်ဒုက္ကရစရိယာႏသွူဩ၊ ကောင်ဒုက္ကရစရိယာႏနဝ်ꩻ အောဝ်ႏမဟာဗောဓိစေႏတီႏဆꩻကွဉ်ႏထင်ꩻ ၄-ယူႏဇနာႏရပ်ကို ထုမ်းလွေꩻနေးကာꩻသွူ၊ ကောင်ဒုက္ကရစရိယာကို ထမ်းအဝ်ႏသော့ꩻနီဖြုံႏ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻအလောင်ꩻ သိဒ္ဓတ္ထနဝ်ꩻ အုံနင်းသော့ꩻ ထမ်းတဖြုံႏထွူတဖြုံႏတဲင် ကံကျင်ꩻဒုက္ကရစရိယာႏ ၆-နေင်ႏဗွေဗွေနောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီး ပအိုဝ်ႏ ၄-ဖြာꩻအပါႏအဝင်ႏ တဖူꩻလွေꩻသားတစွိုꩻလွုမ်း သꩻပေႏသꩻနွဲယောင်ႏယောင်ႏ၊ ဟွိုန်တလွိုးယောင်ႏယောင်ႏနေးနောဝ်ꩻသွူ၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ နီသွဉ်းသီးတစွိုꩻလွုမ်း ခံႏထူႏသဉ်(၉)ပါꩻ ဗွေႏဆရာႏတောႏမန္တလေꩻ ခီႏယော်ꩻဖေႏနောဝ်ꩻသွူ။

မိဂဒါႏဝုန်ႏ

မိဂဒါႏဝုန်ႏတခြာနောဝ်ꩻ ခေတ်ယိုလဲင်ႏခါ အဝ်ႏသော့ꩻ ဥတ္တရာပရာဒက်ရှ်ခမ်းနယ်ႏ၊ အောဝ်ႏဗော့ꩻစွဉ်ႏ ဝေင်ꩻဗာႏရာႏဏသီႏထျꩻ ဆာရာနတ်ဒေသကိုသွူဩ၊ မိဂဒါႏဝုန်ႏတခြာနောဝ်ꩻ သိဒ္ဓတ္ထမင်ꩻသာꩻ အောင်ႏလꩻထွူ သဗ္ဗညုတဉာဏ်ႏတောႏ ထွာထွူဘုရာꩻတဲင် ဟော်ꩻဖေႏဓမ္မစက္ကျာႏ ပဉ္စဝဂ္ဂီႏငတ်ꩻပါꩻခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻသွူ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ(၈)နီꩻ အောဝ်ႏဗုဒ္ဓဂယာထုမ်းလွေꩻကာꩻ ဝေင်ꩻဗာႏရာႏဏသီႏတဲင် မဲင်ႏပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ ၁၄၉-မဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ဗာႏရာႏဏသီႏတွမ်ႏ မိဂဒါႏဝုန်ႏနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလယ်ႏကွို့ꩻ ၈-မဲင်ႏလွုမ်ꩻသွူ၊ ဝေင်ꩻဗာႏရာႏဏသီႏနောဝ်ꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏဘုရာꩻစိုးကို ထွာဗုဒ္ဓဘာႏသာႏဝင်ႏသီး ဝေင်ꩻတန်ဒျာႏရိုꩻကီလဲ့ ယိုခါခါနောဝ်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏအောဝ်ႏဆေ့ꩻဆေ့ꩻတဲင် ဟိန္ဒူဘာႏသာႏကဲဉ်းအာအာနောဝ်ꩻသွူ၊ ကွဲးကားတွော့ꩻ မဟာယာနဗုဒ္ဓဘာႏသာႏကျောင်ꩻဂျပန်၊ ကိုးရီးယား၊ တိဘက်၊ ခယ်ႏကစဒါႏ ကျောင်ꩻဖုံႏလဲ့ အောဝ်ႏဒျာႏသွူ၊ ထေရဝါဒကျောင်ꩻ ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏနောဝ်ꩻ ကျောင်ꩻမန်း ၂-ဖြုံႏ၊ ကျောင်ꩻသီရိလင်္ကာႏ ၁-ဖြုံႏတွမ်ႏကျောင်ꩻထုဲင်ႏ ၁-ဖြုံႏလဲ့ အောဝ်ႏဒျာႏသွူဩ။ နီသွဉ်းသီး ထုမ်းကာꩻတွိုႏလွေꩻ မိုဟန်နီယာဝေင်ꩻကိုတဲင် ထီႏဗာႏတဗွန်ဂျိမ်းဖုံႏသွူ၊ နီသွဉ်းသီးထွားလွပငါပရာꩻ၊ ကွယ်ႏကားတွော့ꩻ ခွမ်ꩻလာꩻပါတောဝ်းတဖြာꩻဖြာꩻ၊ ဟွဲနေးပတီꩻတန်ဖုံႏလွဉ်းလွဉ်း၊ နီသွဉ်းသီးစွိုꩻကိုကပါဒါႏ လိုꩻမူႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ထွားတူႏတူႏတေ့ꩻတေ့ꩻနေးယောင်ႏယောင်ႏ၊ ထွားဗွိုန်ႏတောဝ်းယောင်ႏယောင်ႏ၊ တဗွန်ဂျိမ်းဘာႏသာႏဖုံႏယို ခွမ်ꩻလာꩻပါတောဝ်းတဲင် အောဝ်ႏတလူးတလဲင်း ငတူႏတေ့ꩻလွဝင်ꩻ ခူႏခူႏခိခိ။ ထီႏဗာႏတဗွန်ဂျိမ်းဖုံႏတွော့ꩻ ခွေသွဉ်းယူႏလꩻပါ ဘုရာꩻစိုးကို နင်ꩻဝိသာႏခါႏသီး အဖူအဖီနောဝ်ꩻလဲ့ ကိုꩻကွယ်ႏဒိဋ္ဌိဂိုဏ်ꩻစားယိုနေနေ၊ ထွဉ်ႏဝိသာႏခါႏဝုဲင်ႏစွဉ်ႏလဲ့ ဝိသာႏခါႏဝုဲင်ႏတောဝ်း၊ ဆုဲင်ꩻယို ကွပ်ဝိသာႏခါႏကေꩻဇူꩻတွော့ꩻ အဖူအဖီဖုံႏ ထွာလွဉ်ဗုဒ္ဓဘာႏသာႏအကျောင်ꩻ ယူႏလꩻပါနေးနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးဟာ(၅)နားရီႏလွို ဖျော်တွိုႏလွေꩻ မိဂဒါႏဝုန်ႏ ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻမန်းတဲင် ဗေင်ႏဗော့ꩻနောဝ်ꩻကိုသွူ။ နုဲင်းမွူးရောဝ်ꩻနီꩻ လွေꩻကေႏညိုႏဗာႏ ဓမ္မရာဇိက စေႏတီႏတောႏနောဝ်ꩻသွူ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ ကဟော်ꩻဖေႏဒါႏတရာꩻ ပဉ္စဝဂ္ဂီႏအခင်ႏလမ်းနောဝ်ꩻ တဲႏသေꩻခါꩻဓမ္မရာဇိက စေႏတီႏတောႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ကွပ်နာႏဗာႏ နီဗွေႏဘုရာꩻကဟော်ꩻဖေႏဒါႏ ဓမ္မစက္ကျာႏတရာꩻတဲင် ဗွေႏကောဏ္ဍည၊ ဗွေႏအဿဇိ ကစဒါႏ ပဉ္စဝဂ္ဂီႏငတ်ꩻပါꩻယို တွိုႏဆွိုက်လꩻလွ ရဟန္တာႏမျတ်ဖုံႏသနဲ့ဩ၊ ဓမ္မရာဇိကစေႏတီႏတောႏထျꩻနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးစွိုꩻတစွိုꩻလွုမ်း ရွစ်ပူႏဇောႏလွ ဓမ္မစက္ကျာႏသုတ်တွမ်ႏ အနတ္တလက္ခဏသုတ်ဖုံႏသွူဩ။

သာဝတ္ထိခမ်း

ဘုရာꩻစိုးကို သာဝတ္ထိခမ်းနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏသော့ꩻတွိုင်ႏကောသလ္လကို၊ သာဝတ္ထိခမ်းနောဝ်ꩻလဲ့ ပသေနဒီကောသလခွန်ဟော်ခံꩻ အုံနင်းဟော်နေးနောဝ်ꩻသွူ။ သာဝတ္ထိနောဝ်ꩻ ခေတ်ယိုခါအောဝ်ႏသော့ꩻ ဥတ္တရာပရာဒက်ရှ်ခမ်းနယ်ႏ ဝေင်ꩻမာရမ်ပူဆꩻတွို့ꩻ ၇-မဲင်ႏအရပ်ကိုတဲင် ကုလာꩻဟဲ့ꩻ-ဆာရာဗတ်စ်တီ (သာဝတ္ထိ)နေးနောဝ်ꩻသွူ။ သာဝတ္ထိခမ်းကို နီသွဉ်းသီးလယ်ႏကေႏညိုႏဗာႏ အနာႏထပိဏ်ႏသဌေꩻ ကလူႏဒါႏကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏ အခင်၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ ကပျꩻဒါႏတံꩻခိုꩻပျဋိဟာႏ ခင်ႏလမ်းတွမ်ႏ သာဝတ္ထိဝေင်ꩻယပွိုင်းလဲင်ႏနေးနောဝ်ꩻဖုံႏသွူ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ(၁၀) မွူးရောဝ်ꩻခိုႏ နားရီႏ(၁၀)ထင်ႏကာꩻလောင်း ရွစ်နမောတဿ ၃-လဲင်ႏ၊ ရွစ်ပါ ပစ္စေꩻ (၂၄) ၁-လဲင်ႏထွူနောဝ်ꩻ ကာꩻတသွေႏလွေꩻယင်း သာဝတ္ထိဝင်ꩻခင်ကိုသွူ။ သာဝတ္ထိနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏမိဂဒါႏဝုန်ႏဆꩻတွို့ꩻထင်ꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ ၂၁၇-မဲင်ႏကိုသွူ၊ ထုမ်းကာꩻတဲႏမွူးရောဝ်ꩻခိုႏ (၆)နားရီႏ ဗꩻတွိုႏ မွူးဟာ(၆)နားရီႏမꩻ တွိုꩻလွေꩻသာဝတ္ထိခမ်းလီꩻ ပွိုင်းလဲင်ႏကိုသွူ၊ သာဝတ္ထိနောဝ်ꩻ ဘုရာꩻစိုးကို လိုꩻအုံအောဝ်ႏသော့ꩻ အဖြာꩻပေါင်ꩻ(၇)ကုဋေႏရပ်ကရိုꩻနဝ်ꩻ ထီႏဗာႏလိတ်လုဲင်ꩻကိုနေးနဝ်ꩻသွူ၊ ကွယ်ႏကားတွော့ꩻ ယိုခါခါနောဝ်ꩻ ထွာလယ်ႏကွို့ꩻ ဒုံပေႏဆောင်ႏပေႏလွုမ်ꩻတဲင် တမယ်ꩻတောဝ်းအကျောင်ꩻ ထူႏဗာႏသံဝေဂနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူနဲ့ဩ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ(၁၁)နီꩻ နီသွဉ်းသီးလွေꩻထေ့ ကောသလခွန်ဟော်ခံꩻ ဟော်ခင်တဲင် ထီႏဗာႏပါ မလ္လိကာမိဖုရာꩻခင်ႏလမ်းဗေင်ႏ လမ်းမီဆောင်၊ ထွားဗာႏပါ ခြောင်တန်အစိရတီႏ(ယိုခါဟဲ့ꩻ ရာပတီခြောင်) ဟော်ခံꩻကောသလဟော်ဆောင်တွော့ꩻ ခွေသွဉ်းယူႏလꩻပါ ဟော်ခံꩻကောသလထာꩻဗေင်ႏမင်း အချက်(၁၆)နောဝ်ꩻသွူ၊ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻမꩻ လွေꩻကေႏညိုႏပါ နီဗွေႏဘုရာꩻကပျꩻဒါႏတံꩻခိုꩻပျဋိဟာႏခင်ႏလမ်း ကုန်ꩻတခေါ့ꩻမွူးဗွာတဲင် နီသွဉ်းသီး ဟွိုန်ဟောဝ်နစ်သက်ငါႏနောဝ်ꩻသွူ။ ကွပ်နီဗွေႏဘုရာꩻ ပျꩻယမိုက်ပျဋိဟာႏတွမ်ႏ လောကဝိဝရဏ ပျဋိဟာႏတဲင် အောဝ်ႏလိုꩻခမ်း ထီႏဖြောင်လွေꩻပါစွဉ်ႏ အကနိဋ္ဌဗြဟ္မာႏခမ်း၊ လူꩻတွမ်ႏဗြဟ္မာႏသီး ဘွုံႏဗိမာန်ႏ၊ ထီနောင်၊ ဥယျာဉ်ႏ၊ ပလ္လင်ႏနေးနောဝ်ꩻဖုံႏသွူဩ၊ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻမꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻကျွꩻထင်ႏလွေꩻ တာဝတိံသာႏလူꩻခမ်း၊ ကပ်ပါဝါႏနောဝ်ꩻကိုတဲင် ဟော်ꩻဖေႏမွိုးနတ်သာꩻ အဘိဓမ္မာႏတရာꩻအကျောင်ꩻ ယူႏလꩻလွပငါပရာꩻနောဝ်ꩻမꩻ မဲ့ထီလဲင်ꩻယွိုင်းယင်းပါနေးနောဝ်ꩻသွူဩ။ ကုန်ꩻတခေါ့ꩻမွူးဗွာဆꩻလထင်ꩻကို ထီႏဗာႏပါဟံႏမျောႏထိုꩻ ဒေႏဝဒတ် အခင်ႏလမ်း၊ နောဝ်ꩻဆꩻတွို့ꩻထင်ꩻ ထီကန်ႏထျꩻနောဝ်ꩻလဲ့ ဟံႏမျောႏထိုꩻ စိဉ္စမာႏနလိုꩻမူႏယုတ်အခင်ႏလမ်းတဲင် သံဝေဂလꩻပငါပရာꩻသွူဩ၊ နောဝ်ꩻကိုရပ် ပတ်တဝွိုင်ႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ကေႏညိုႏပါဗာႏယင်း ကျောင်ꩻဇေႏတဝွန်ႏအခင်၊ ဇေႏတဝန်ႏကျောင်ꩻခင်ကို ထီႏဗာႏပါ ကျောင်ꩻရာဟုလာႏ၊ ကျောင်ꩻသျင်ႏသာဝလိ၊ အာနန္ဒာစေႏတီႏ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻကသပ္ပါယ်ႏဒါႏ ထီအုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻသွူ၊ နီသွဉ်းသီးတစွိုꩻလွုမ်း အားထုတ်လွတရာꩻပငါပရာꩻထွူနဝ်ꩻ သဲင်ꩻချာယင်း ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻမန်း သာဝတ္ထိကိုနောဝ်ꩻသွူဩ။

လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်ႏ

လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်ႏကို လွူးဖွါꩻသော့ꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻခင်ႏလမ်းမျတ်တဲင် ယိုခါအောဝ်ႏသော့ꩻ နီပေါခမ်းကို၊ အောဝ်ႏအိန္ဒိယခမ်းကူ မဉ်ႏလွေꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏကွို့ꩻ ၁၅-မဲင်ႏရပ်လွုမ်ꩻသွူ၊ လုမ္ဗိနီႏဥယျာဉ်ႏယို အောဝ်ႏကပိလဝတ်ခမ်းတွမ်ႏ ဒေဝဒဟခမ်းနီဖြုံႏခါႏကိုနဝ်ꩻသွူ။ ပွိုင်းလဲင်ႏ နေင်ႏ ၂၅၀၀-လွိုကိုနောဝ်ꩻ ချင်းမွူးဖုံႏလွဉ်းလွဉ်း ရိုꩻကီလဲ့ ယိုခါနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏလယ်ႏကွို့ꩻညာꩻညာꩻတမွူးလွုမ်ꩻ၊ ကွယ်ႏကားတွော့ꩻ ဥယျာဉ်ႏကို ဖေႏကဆို့ꩻချာယင်း ချင်းမွူးဖုံႏနောဝ်ꩻ စီꩻမန်ႏကိန်ꩻအောဝ်ႏထွူလဲဉ်း ကရိုꩻနောဝ်ꩻလဲ့ သေရိုမ်းပါဗာႏနောဝ်ꩻသွူဩ။ ဘုရာꩻအလောင်ꩻတောႏ သေတကေတုနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏအုံနင်း တာဝတိံသာႏလူꩻခမ်းတဲင် မဟာသက္ကရာဇ် ၆၇-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဝါႏဆိုႏဗွေ မွူးနီꩻကျာသပတေꩻ တဲႏသန္ဓေႏ မွိုးဗွေႏနင်ꩻမာႏယာႏနမ်းလောင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ မဟာသက္ကရာဇ် ၆၈-ဗာႏနေင်ႏ၊ ဒဲဉ်ရုတ်ꩻလာဗွေ၊ သောကျာႏနီꩻနောဝ်ꩻ လွူးဖွာꩻလွဉ် လုမ္ဗိနီႏဥယျာဉ်ႏ ချင်းမွူးခြာကိုသွူ၊ သဲစ်လွူးထွူဘုရာꩻလောင်ꩻတောႏနောဝ်ꩻ ကာထင်ꩻလွေꩻနွတ်ꩻကာထွူတွော့ꩻ ဒေါ့ꩻထန်ႏပါ- (က) အဂ္ဂေါဟ မသ္မိ လောကဿ- ခွေယို လောကကို အမျတ်သွတ်ꩻ၊ (ခ) ဇေဋ္ဌောဟ မသ္မိ လောကဿ- ခွေယို လောကကို အတန်အကယ်ꩻသွတ်ꩻ၊ (ဂ) သေဋ္ဌောဟ မသ္မိ လောကဿ- ခွေယို လိုꩻသွံမျိုꩻကို အံႏဖြာႏထွိုက်သွတ်ꩻ၊ (ဃ) အယမန္တိမာ ဇာတိ- ခွေကအုံဗာႏ သန္ဓေႏယို တဲႏဟန်ႏနီꩻမာꩻတငါ အဲဉ်ထောဝ်းဒွုမ်၊ (င) နတ္ထိ ဒါနိ ပုနဗ္ဘဝေါ- ခွေယို ခွိုင်းယိုမာꩻငါ အီႏတဲႏအီဘဝတသာ အဲဉ်ထောဝ်းဒွုမ်။ မွူးထွူႏလဲဉ်း ၁-နားရီႏပုဲင် မိနစ်-၃၀နောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီးစွိုꩻ အောဝ်ႏလုမ္ဗိနီႏထန်ႏလွေꩻ ကုသိနာႏရုံႏနဝ်ꩻသွူ၊ ကုသိနာႏရုံႏနဝ်ꩻ အောဝ်ႏလုမ္ဗိနီႏ ဆꩻကွဉ်ႏနောဝ်ရပ်ကိုတဲင် မဲင်ႏပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ ၈၇-မဲင်ႏနောဝ်ꩻသွူ၊ မွူးဟာ ၃-နားရီႏပုဲင် မိနစ်-၃၀ မꩻ ဖျော်လွေꩻကုသိနာႏရုံႏ ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻမန်းကို ဗေင်ႏလွနောဝ်ꩻကိုသွူ။

ကုသိနာႏရုံႏ

၁၉၉၇-မတ်လာ (၁၃)နီꩻ၊ ကျာႏသပတေꩻနီꩻ နီသွဉ်းသီးစွိုꩻ လွေꩻကေႏညိုႏဗာႏ "မဟာပရိနိဗ္ဗာန"စေႏတီႏတန်တွမ်ႏ နီဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမ ကနေးစံႏထူႏအီ ပရိနိဗ္ဗာန်ႏရုပ်ပွာꩻတန်ဖုံႏယို ကေႏညိုႏဝုဲင်ႏထူႏလွ ပငါပရာꩻသွူ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ ကစံႏစာꩻအီ ပရိနိဗ္ဗာန်ႏ ရုပ်ပွာꩻတောႏနောဝ်ꩻ အမုနိတောႏအွဉ်ႏထင်ꩻနေးဒျာႏ၊ အဝ်ႏမုနိတောႏ ဗꩻလွေꩻခင်ႏယာꩻယို အောဝ်ႏ ၂၁-ပေရပ်သွူဩ၊ ထူꩻချꩻမုꩻနောဝ်ꩻ- (၁)အောဝ်ႏမုနိတောႏဖဲ့ꩻ မဉ်ႏကေႏညိုႏ ထွားစံꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏပယွုမ်းထာꩻ၊ (၂)အောဝ်ႏဆꩻတွို့ꩻဖဲ့ꩻ မဉ်ႏကေႏညိုႏလွေꩻ ဟို့ꩻဖဲ့ꩻနောဝ်ꩻ နုဲင်းစွဉ်ႏအောဝ်ႏခံႏစာꩻ ဝွေႏဒနာႏလွိုႏလွိုႏ၊ (၃)အောဝ်ႏခင်ႏယောင်းဖဲ့ꩻ မဉ်ႏကေႏညိုႏနဝ်ꩻ ဗွိုန်ပီတွမ်ႏ မဲ့ထီပယီးပယဝ်ꩻနေးနဝ်ꩻသွူ။ နီဗွေႏဘုရာꩻဖေႏသေꩻ ဩဝါဒအဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻနောဝ်ꩻ- "ဟန္ဒ ဒါနိ ဘိက္ခဝေ အာမန္တယာမိ ဝေါ၊ ဝယဓမ္မာ သင်္ခါရာ အပ္ပမာဒေန သမ္ပာဒေထ" "ပိုခိုရဟန်ꩻသီးဖုံႏဟွေး- ယိုငခါ အဆုဲင်ꩻသွတ်ꩻ ခွေအီႏဖေႏသီ ဩဝါဒနဝ်ꩻ ခွိုင်းကားကပျုပျင်ႏဖေႏသေꩻ သင်္ခါႏရတရာꩻဖုံႏယို ကုဲင်ပြင်ꩻဒါႏသဖော်ꩻလွဉ်းလွဉ်း၊ ကွပ်နောဝ်ꩻမꩻ ပိုခိုသီးယို နေးတွမ်ႏသတိꩻတရာꩻတွော့ꩻ ဖေႏကထွူꩻလꩻအီ ထာꩻမာꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ ကျိုꩻစာꩻအားထုတ်လွ ပငါပရာꩻနေား" မိန်းဟော်ꩻဖေႏခါꩻနုဲင်းနဝ်ꩻအကျောင်ꩻ ခွေသွဉ်းယူႏလꩻနေးနောဝ်ꩻတွော့ꩻ ပွါꩻလꩻအီပါ သံႏဝေႏဂတရာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နောဝ်ꩻထွူတကာႏတဝ်း နီဗွေႏဘုရာꩻကဟော်ꩻဖေႏသေꩻခါꩻပါ သံဝေဇနိယ ၄-ဌာနနဝ်ꩻလဲ့ ယူႏလꩻပါ- (၁)လုမ္ဗိနီ ချင်းမွူးခြာဌာန- (နီဗွေႏဘုရာꩻ လွူးဖွါꩻအီဌာနတဲင် ဖေႏကယူႏလꩻအီ သတိသံဝေဂဌာန) (၂)မဟာဗောဓိဌာန- (နီဗွေႏဘုရာꩻလꩻထူႏအီ သမ္မာသမ္ဗောဓိဉာဏ်ႏတောႏတဲင် ဖေႏကယူႏလꩻ သတိသံဝေဂဌာန) (၃)မိဂဒါႏဝုန်ႏတခြာ- (နီဗွေႏဘုရာꩻဟော်ꩻဖေႏတရာꩻ ဓမ္မစက္ကျာႏတရာꩻတဲင် ဖေႏကယူႏလꩻ သတိသံဝေဂဌာန) (၄)ကုသိနာႏရုံႏ- (နီဗွေႏဘုရာꩻ နေးတွမ်ႏညိမ်ꩻခွꩻရျူႏသဖော်ꩻတွော့ꩻ စံႏစာꩻထူႏလꩻ နိဗ္ဗာန်ႏအခင်ႏလမ်းတဲင် ဖေႏကယူႏလꩻ သတိသံဝေဂတရာꩻဌာန) ပရိနိဗ္ဗာနစေႏတီႏကို နီသွဉ်းသီးတစွိုꩻလွုမ်း ထူႏနဝင်္ဂသီလ(သီလ-၉ပါꩻ)ထွူနောဝ်ꩻ ကစံႏစာꩻလွေꩻ ပရိနိဗ္ဗာန်ႏ ရုပ်ပွာꩻတောႏထျꩻယို နီသွဉ်းသီးအားထုတ်တရာꩻ ၂-နားရီႏရပ်သွူနဲ့ဩ။

ဝေသာလီ

ဝေသာလီနောဝ်ꩻ နီဗွေႏဘုရာꩻစိုးကို ခူꩻဝေင်ꩻတန်တဖြုံႏဒျာႏရိုꩻလဲ့ ယိုခါ အောဝ်ႏသော့ꩻ ဗီဟာခမ်းနယ်ႏကိုသွူ၊ ဝေသာလီကို ခွန်လိစ္ဆဝီႏသီးဟော်ကုန်ꩻ၊ နီဗွေႏဘုရာꩻ နေးထူႏထွူနိဗ္ဗာန်ႏတဲင် ကအောဝ်ႏကုဲင်ဒါႏ ဓာတ်တောႏယဟန်ႏနဝ်ꩻ တဲႏသေꩻစေႏတီႏ၊ အသောကလုံးထွန်ႏလဲ့ အောဝ်ႏနောဝ်ꩻကိုရပ်နေနေသွူဩ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ(၁၄)နီꩻ တဲႏစမွူးရောဝ်ꩻခိုႏ ၇-နားရီႏ အောဝ်ႏကုသိနာႏရုံႏ ထုမ်းကာꩻနောဝ်ꩻ မွူးဟာ ၃-နားရီႏလွိုမꩻ ဖျော်တွိုႏလွေꩻ ဝေသာလီခမ်းကိုသွူ၊ ဝေသာလီကို လိစ္ဆဝီဟော်ခံꩻသီး ကဝွေႏဖေႏဒါႏ ဘုရာꩻဓာတ်တောႏခင်ႏလမ်း၊ အသောကလုံးထွန်ႏ၊ ဗွေႏဘုရာꩻကဟော်ꩻဒါႏ ရတနာသုတ်ကျောင်ꩻခင်၊ ကတင်ႏဒါႏဒုတိယသင်္ဂါယနာ ကျောင်ꩻဝေဠုကာရုံႏဖုံႏနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး ကေႏညိုႏလွဗာႏ ပငါပရာꩻသွူဩ။ နီဗွေႏဘုရာꩻ သရီရဓာတ်တောႏဖုံႏနောဝ်ꩻ ဒေါနပုဏ္ဏာꩻ ဝွေႏဖေႏခမ်းပေါင်ꩻ(၈)ခမ်း၊ နောဝ်ꩻဖုံႏနောဝ်ꩻ- (၁)မဂဓခမ်း-ရာဇဂျိုဟ်ႏဟော်ခံꩻ အဇာတသတ်၊ (၂)ဝေသာလီခမ်း ခွန်လိစ္ဆဝီႏဖုံႏ၊ (၃)ကပိလဝတ်ခမ်း ခွန်သာႏကီႏဝင်ႏဖုံႏ၊ (၄)အလ္လကပ္ပခမ်း ခွန်ကာဝုလီဖုံႏ၊ (၅)ရာမဒုံသား ခွန်ကောလိယဖုံႏ၊ (၆)ဝေဋ္ဌဒီပတွိုင်ႏကို ကအောဝ်ႏဒါႏ ပုဏ္ဏာꩻဖုံႏ၊ (၇)ပါဝါခမ်းသား ခွန်မလ္လဖုံႏ၊ (၈)ကုသိနာရုံႏခမ်းသား ခွန်မလ္လဖုံႏ နေးနောဝ်ꩻသွူ။ တဲႏနီဗွေႏဘုရာꩻဂေါတမ ပွင်ꩻလွဉ်တဲင် ဝေသာလီခမ်းနောဝ်ꩻ သာႏယာႏလွိုင်ႏကွိုန်ꩻလွဉ်နောဝ်ꩻသွူ၊ ဝေသာလီခမ်းကို ခူꩻဝေင်ꩻပေါင်ꩻ အောဝ်ႏ ၇၇၀၇-ဝေင်ꩻ၊ ခွန်ပေါင်ꩻလဲ့ ခွိုင်းနောဝ်ꩻနေနေ၊ စဲ့ꩻသေနာပတိလဲ့ တတွာနဝ်ꩻနေနေအကျောင်ꩻ သေဗာႏသွူ၊ ကွယ်ႏကားတွော့ꩻ ခွန်ဖုံႏ၊ ခမ်းသားထီသားဖုံႏနောဝ်ꩻ အပရိဟာနိယ ကုဲင်ပြင်ꩻလွဉ်တဲင် ခမ်းခေါင်ႏလွဉ်နောဝ်ꩻမꩻ ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ်တန် တွိုႏဆွိုက်လွဉ်နောဝ်ꩻသွူ၊ လိုꩻသီဖုံႏ ပလို့ꩻနွောင်ꩻတောဝ်းဒွုမ်တွော့ꩻ ဖီလူꩻဖုံႏ နွို့လွဉ်သော့ꩻဝေင်ꩻဖူꩻကို၊ အံႏလိုꩻသီဖုံႏ၊ အံႏပါလိုꩻမွန်ဖုံႏတဲင် မော့ꩻလွဒုက္ခ ပငါပရာꩻနောဝ်ꩻသွူ။ နီဗွေႏဘုရာꩻနောဝ်ꩻ ဟဲ့ꩻနေးသျင်ႏအာနန္ဒာႏ သွဉ်ဖေႏ ရတနသုတ် "ယံကိဉ္စိ ဝိတ္တံ"နေးနောဝ်ꩻသွူ၊ သျင်ႏအာနန္ဒာႏအွဉ်ငါ လယ်ႏရွစ်ရတနသုတ် ဝေင်ꩻဖူꩻကိုနောဝ်ꩻမꩻ ဖီလူꩻဖုံႏ လွင်းထန်ႏချာယင်းတဲင် လိုꩻခမ်းလိုꩻထီဖုံႏ ချမ်ꩻသာႏလွ ပငါပရာꩻနေးနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးဟာလင်ꩻ ၄-နားရီႏရပ်ကို နီသွဉ်းသီးနုတ်ဆက်သေꩻခါꩻ ခမ်းဝေသာလီတဲင် ထုမ်းကာꩻထန်ႏလွေꩻတဖူꩻနောဝ်ꩻသွူ၊ မွူးဟာ ၅-နားရီႏ ပုဲင်မိနစ် ၂၀-ရပ် ဖျော်တွိုႏလွေꩻ ဂင်္ဂါႏခြောင်တန် တထာလောင်းကိုသွူ၊ တထာဂင်္ဂါႏတန်နောဝ်ꩻ ကလယ်ꩻထိုꩻလဲဉ်းဒါႏ အိန္ဒိယခမ်း ဝွန်ႏတန်ချုပ် မစ္စစ်အင်ဒီရာဂန္ဓီ တဲႏဆို့ꩻသေꩻခါꩻတဲင် မေႏထွန်ႏအောဝ်ႏအလီး (၁၉၄)လီးတွော့ꩻ တထာဒွေါင်ႏဆွာꩻနဝ်ꩻ အောဝ်ႏသွံမဲင်ႏရိုꩻနေးနောဝ်ꩻသွူ၊ နုဲင်းမွူးဟာလင်ꩻ ၆-နားရီႏလွိုမꩻ တွိုႏသဲင်ꩻခွိုန်ꩻချာ ဝေင်ꩻပတ္ထနား (ပါဋလိပုတ်)တဲင် လွေꩻဗေင်ႏချာယင်း ဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻမန်းကိုသွူဩ။

ပါဋလိပုတ်-ရန်ႏကုန်ႏ

၁၉၉၇-မတ်လာ (၁၅)နီꩻ၊ စနေႏနီꩻ မွူးနွောင်းအခိန်ႏ ထုမ်းကာꩻရွစ် 'နမောတဿ'၃-လဲင်ႏ၊ ဟေတုပစ္စယော-၁လဲင်ႏထွူနောဝ်ꩻ လွေꩻထေ့ပတ္ထနား သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏကွင်ꩻကိုသွူ၊ သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်တာႏဝွန်ႏအောဝ်ႏ ကုလာꩻလိုꩻတန်ဖုံႏ ရပ်ဆွုမ်ႏနီသွဉ်းသီး လွူးတဲင်ဆွုမ်ႏပါဒဲဉ်ဟန်ႏ အာဟာရစွုမ်ႏထွူနောဝ်ꩻ မွူးဟာ ၂-နားရီႏ ပုဲင်မိနစ် ၃၀-အခိန်ႏ ထုမ်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏ အောဝ်ႏပတ္ထနားသဲင်ꩻလွေꩻ ကရာ်ချ်နောဝ်ꩻသွူ၊ မွူးဟာ ၃-နားရီႏရပ် အုံနာႏဆောင်း ကရ်ချ် သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်တဆင်ႏထွူနောဝ်ꩻ ထုမ်းလွေꩻယင်း ဝေင်ꩻကာလကတ္တားသွူ၊ မွူးဟာ ၄-နားရီႏပုဲင် ၃-မိနစ်ရပ်ဖျော်သဲင်ꩻခွိုန်ꩻချာယင်း ကာလကတ္တား ဒန်ဒန်သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်ကိုသွူ။ အဟာနောဝ်ꩻ လွေꩻဗေင်ႏဗွေႏဗွန်ကျောင်ꩻ သီရိလင်္ကာႏ (သီႏဟိုဠ်ႏ)တဲင် ဝုဲင်ႏကေႏညိုႏကပ်လူႏပါတခြိုꩻလူႏ ဗွေႏဆရာႏတောႏ သီရိလင်္ကာႏ (ကုလာꩻ)နောဝ်ꩻသွူဩ။ ၁၉၉၇-မတ်လာ (၁၆)နီꩻ တနင်္ဂနွေႏနီꩻ ဗေင်ႏထွိုင်ႏစောဝ်းစောဝ်း အံႏအွꩻထွူ ၇-နားရီႏအခိန်ႏ လယ်ႏထွားဝေင်ꩻကာလကတ္တားနောဝ်ꩻသွူ၊ အိန္ဒိယယိုꩻယာႏ ဓာတ်ယွုံႏတာႏဝွန်ႏသားဖုံႏ ဖစ်ဟဲ့ꩻတဲင် နီသွဉ်းသီးနွို့ထွားဗာႏဒွိုန်း ပွယ်ꩻထာꩻကျူႏနောဝ်ꩻသွူ၊ ကောကျူႏသားဖုံႏနောဝ်ꩻ အသက် ၁၀-လွုမ်ꩻကဲဉ်းအာအာ၊ ဗျင်ႏစူꩻဗျင်ႏခင်ႏ ယွိုင်ႏစူယွိုင်ႏခင်ႏဖုံႏယို ပနဲဉ်ႏငါႏထွူတကာႏတဝ်း အထီအသွီႏဗွေ အနုပညာႏသားဖုံႏဒျာႏကရိုꩻနဝ်ꩻ ခွေသွဉ်းသꩻကို မတ်ထူႏသေꩻနေးနောဝ်ꩻသွူ။ မွူးနွောင်း (၁၂)နားရီႏ ဖျော်တွိုႏချာ ဒန်ဒန်သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်တဲင် မွူးဟာ ၄-နားရီႏပုဲင်မိနစ် ၃၀-နောဝ်ꩻ ထုမ်းယင်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏသဲင်ꩻချာ ရန်ႏကုန်ႏနေးနောဝ်ꩻသွူ၊ မွူးဟာ ၆-နားရီႏပုဲင်မိနစ် ၃၀-နောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး ဗုဒ္ဓဂယာ တဖူꩻလွေꩻသားဖုံႏယို ပါတွမ်ႏကုသိုလ်ႏတဖုံႏတဖင်ႏတဲင် အောင်ႏအောင်ႏမျင်ႏမျင်ႏ ဖျော်တွိုႏသဲင်ꩻချာ ရန်ႏကုန်ႏ-မင်္ဂလာဒုံ သင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏဆိပ်ကိုသွူနဲ့ဩ။ နီသွဉ်းသီး ပအိုဝ်ႏလစ်ꩻဖြာꩻ အပါႏအဝင်ႏ ဝုဲင်ႏဘုရာꩻဗုဒ္ဓဂယာ တဖူꩻလွေꩻသားစွိုꩻနောဝ်ꩻ အောဝ်ႏရန်ႏကုန်ႏ-ကာလကတ္တား ထုမ်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏ ၂-နားရီႏ၊ အောဝ်ႏကာလကတ္တား ထုမ်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏ ပတ္ထနား ၂-နားရီႏ၊ အောဝ်ႏပတ္ထနား ထုမ်းကာꩻလယ်ႏဝုဲင်ႏဘုရာꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ (၈၇၅)မဲင်ႏ၊ အောဝ်ႏပတ္ထနား ထုမ်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏ ကာလကတ္တား ၂-နားရီႏ၊ အောဝ်ႏကာလကတ္တား ထုမ်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏ ရန်ႏကုန်ႏ ၂-နားရီႏတဲင် ထုမ်းသင်ႏဖော်ꩻကွင်ႏ (၈)နားရီႏ၊ တနားရီႏ မဲင်ႏ ၅၀၀-နုံꩻနောဝ်ꩻ ထွာမဲင်ႏ-၄၀၀၀၊ ပါတွမ်ႏကာꩻ ၈၇၅-မဲင်ႏနဝ်ꩻ မဲင်ႏပေါင်ꩻ-၄၈၇၅ မဲင်ႏနေးနဝ်ꩻသွူ။ မဉ်ႏဝုဲင်ႏဗာႏ ဘုရာꩻဗုဒ္ဓဂယာနောဝ်ꩻ အပါယ်ႏတဖူꩻပေ့ꩻအကျောင်ꩻ သေဗာႏနုဲင်းနောဝ်ꩻသွူ၊ တဖူꩻလွေꩻသားတဖြာꩻ လို့ရွဉ်တသိန်ꩻလွိုပသာႏလွုမ်ꩻတဲင် နီသွဉ်းသီးပအိုဝ်ႏစွိုးခွိုꩻဖုံႏလဲ့ ဖေႏကတွိုႏဗာႏနုဲင်းနုဲင်းနောဝ်ꩻ လိုႏကျိုꩻစာꩻလွဒျာႏ ပငါပရာꩻသွူနဲ့ဩ၊ နီသွဉ်းသီး ပအိုဝ်ႏလစ်ꩻဖြာꩻ ကကေႏညိုႏဗာႏ ဘုရာꩻလွူးဖွါꩻရပ်၊ ထွာဘုရာꩻအရပ်၊ ဟော်ꩻဓမ္မစက္ကျာႏအရပ်၊ ကကူꩻနိဗ္ဗာန်ႏအရပ်ဖုံႏအတွက် ကုသိုလ်ႏအကျိုꩻ ဖေႏကလꩻနုဲင်းနုဲင်း၊ ဖေႏကလꩻတွာတွာကရိုꩻနောဝ်ꩻ နီသွဉ်းသီး ဝွေႏဖေႏ ကုသိုလ်ႏ အမျ+ အမျ+ အမျ+ ထူႏလွဝင်ꩻနေား ဗွေႏသီးဩ။ သုခီ အတ္တာနံ ပရိဟရန္တု-